კომენტარი ლათინური სიტყვაა და ნიშნავს რაიმე ტექსტის ახსნა-განმარტებას. ეს ტერმინი გამოიყენება მრავლობით რიცხვშიც: კომენტარები – ახსნა-განმარტებითი ან კრიტიკული შენიშვნები, მსჯელობანი რისამე თაობაზე.
ე.ი. კომენტარი ტექსტის ან მისი რომელიმე მონაკვეთის ახსნა-განმარტებაა გარკვეული თვალსაზრისით. ცალკეულ მონაკვეთებზე გაკეთებულ ასეთ განმარტებებსა თუ შენიშვნებს შემდეგში ეყრდნობა ის მსჯელობა, რომელიც მთლიანად ტექსტის ანალიზს გულისხმობს. არსებობს რამდენიმენაირი კომენტარი:
ლიტერატურული კომენტარი
ენობრივი კომენტარი
ანალიტიკური კომენტარი
განვიხილოთ თითოეული მათგანი:
ლიტერატურული კომენტარი, რომელიც გულისხმობს ტექსტის იდეურ და მხატვრულ ანალიზს;
ლიტერატურული კომენტარი ისეთი კომენტარი, რომელიც შექმნილია ლიტერატურული ნაწარმოების გარშემო. ის მიზნად ისახავს ნაწარმოების გაანალიზებას იმ სიტყვების მიღმა, რომლებიც შეუიარაღებელი თვალით შეინიშნება. მაგალითად, შეგიძლიათ დაწეროთ კომენტარი იმის შესახებ, თუ როგორ წარმოაჩენს რომანის სიუჟეტი იმდროინდელ სოციალურ მდგომარეობას, ან როგორ დასტურდება ავტორის ცხოვრება ტექსტში.
კომენტარი შეიძლება დაეფუძნოს ლიტერატურული ნაწარმოების ერთ ელემენტს ან წარმოვაჩინოთ ზოგადი მახასიათებლების ანალიზი.
ნებისმიერი სხვა დაწერილი ტექსტის მსგავსად, კომენტარში უნდა იყოს წარმოდგენილი:
⇒ შესავალი, რომელშიც დაზუსტებულია თეზისი (განსახორციელებელი იდეა).
⇒ განვითარება, რომლის დროსაც ნაწარმოები კომენტარდება, გაანალიზებულია და გაკრიტიკებულია.
⇒ დასკვნა, რომელშიც კომენტარის ყველაზე მნიშვნელოვანი ელემენტები შეიძლება შეჯამდეს და თეზისი დადასტურდეს ან უარყოფილ იქნას.
ამრიგად, ლიტერატურული კომენტარის შესაქმნელად გასათვალისწინებელია შემდეგი:
თემის გაგება: ამისათვის აუცილებელია ტექსტის განმეორებით წაკითხვა, რამდენჯერაც არ არის საჭირო, რომ სწორად გავიგოთ.
ინფორმაციის შესწავლა: მაგალითად, ნაწარმოებში გამოყენებული ლიტერატურული ჟანრი, ავტორის მახასიათებლები და მახასიათებლები, რომლებიც მას ეხება და დრო, რომელშიც ხდება მოთხრობა.
ანალიზი: ანალიზი უნდა იქნას გამოყენებული ყველა ინფორმაციაზე, რომელიც მოწოდებულია, რათა სრულყოფილად იცოდეს პერსონაჟების მახასიათებლები და სიუჟეტის განვითარება, შევადგინოთ რეზიუმეები და კრიტერიუმები მათთან დაკავშირებით, იმის გაგება, თუ რა პირდაპირი კომენტარი.
პირადი აზრი: ძირითადად, ამ საქმიანობის ყველაზე მნიშვნელოვანი ელემენტია, რადგან იგი ემყარება კონკრეტული თემის იდეის ან კრიტერიუმის გამოხატვას, ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია თითოეული ადამიანის აზრის გამოყენება.
ენობრივი კომენტარი გულისხმობს ტექსტში გამოყენებული ლექსიკის, ფრაზეოლოგიის, ზოგადად, ენობრივ-გამომსახველობითი საშუალებებისა და სტილის ანალიზს;
მაგალითად, ეს შეიძლება იყოს ანალიზი იმის შესახებ თუ რა ენობრივ საშუალებებს იყენებს ავტორი პერსონაჟის მეტყველებაში. (დიალექტი, არქაიზმი, ჟარგონი, ბარბარიზმი, ჩვეულებრივი, სადა, არაფრით გამორჩეული ენა და ა. შ.) .
ანალიტიკური კომენტარი გულისხმობს მთლიანად ტექსტის, მისი რომელიმე მონაკვეთის ან რაიმე პრობლემის შესახებ (ხშირად სხვათა მოსაზრების გათვალისწინებით) საკუთარი დამოკიდებულების ან აზრის გამოხატვას. ანალიტიკური კომენტირების დროს დიდი მნიშვნელობა აქვს ტექსტზე მუშაობის ჩვევების ჩამოყალიბებას, რომელიც თავისთავად მოითხოვს ტექსტის გააზრება-აღქმას, ფიქრს, განსჯას, უამრავ კითხვაზე პასუხს, კვლევა-ძიების პროცესს, რასაც უსათუოდ მოსდევს არგუმენტირებული მსჯელობები, კამათი, დისკუსიები, აზრთა გაცვლა-გამოცვლა, აღმოჩენები და მიგნებები.
გიორგი აბულაძე – ქუთაისის N21 საჯარო სკოლის მე-11 კლასის მოსწავლე
