ქალაქ საჩხერიდან თხუთმეტიოდე კილომეტრის მოშორებით, ლამაზ მთა-გორიან, ბუნების მშვენიერებით შემკულ მიდამოზე გაშლილია დიდი ისტორიული წარსულის მქონე სოფელი კორბოული. იგი ერთ-ერთი უძველესი დასახლებაა, რასაც ადასტურებს ადგილზე აღმოჩენილი ძვ.წ.VII-VI საუკუნეების დიდძალი არქეოლოგიური მასალა.
სოფელ კორბოულის მკვიდრთათვის, მისი ინტელიგენციისა და მშრომელთათვის უზომოდ საამაყოა ის ფაქტი, რომ ყოფილ შორაპნის მაზრაში, რომელიც მოიცავდა დღევანდელი საჩხერის, ჭიათურის, ზესტაფონის, ხარაგაულისა და თერჯოლის მუნიციპალიტეტების ტერიტორიებს, პირველად (!), სახელმწიფო დაქვემდებარების ერთკლასიანი სასოფლო დაწყებითი სკოლა სწორედ კორბოულში გაიხსნა, 1872 წელს. ქუთაისის გუბერნიის მასშტაბითაც კი, ეს ერთ-ერთი პირველი სასწავლებელი იყო.
აღნიშნულ ფაქტს ადასტურებს მრავალი ლიტერატურული წყარო, რომელთა შორის უნდა დავასახელოთ სხვადასხვა წლებში გამოცემული კავკასიის სასწავლო ოლქის მზრუნველთა ანგარიშები: „Отчеть Попечителя Кавказского Учебного Округа о состоянии учебныхь заведений за … годь“, რომლებსაც თითქმის პერიოდული გამოცემის ხასიათი ჰქონდა.
ისტორიული დოკუმენტები გვამცნობენ, რომ 1872 წლის შემდგომ, შორაპნის მაზრაში, ბევრგან გახსნილა სკოლა, მაგრამ არასათანადო პირობების: უსახსრობის, არასაკმარისი კვალიფიკაციის მქონე პედაგოგების, სათანადო შენობის არარსებობისა თუ სხვა მიზეზთა გამო, ზოგიერთ მათგანს მალევე შეუწყვეტია არსებობა, მაშინ როდესაც კორბოულის პირველ საჯარო სკოლაში, დღესაც, 150 წლის შემდეგაც რეკავს ზარი და სწავლა-განათლების მისაღებად ეპატიჟება მსურველთა ახალ-ახალ თაობებს.
მეორე მსოფლიო ომამდე და ომის შემდგომ პერიოდშიც, კორბოულის საშუალო სკოლა ის ერთადერთი სასწავლებელი იყო, სადაც სიმწიფის ატესტატის მიღება შეეძლოთ რამდენიმე კილომეტრით დაშორებულ ბერეთისის, უსახელოს, ნიგოზეთის, ჯალაურთის, მოძვის, გორისის, შომახეთის, ნიგვზარის, ჭალვანის, ლიჩისა და სხვა სოფლების სკოლების მოსწავლეებს (ამ სოფლებში მხოლოდ 4-წლიანი და 8-წლიანი სკოლები ფუნქციონირებდა). კორბოულის საშუალო სკოლის ზარი სწავლის დაწყებამდე ერთი საათით ადრე იწყებდა რეკვას და 15-20 წუთის განმავლობაში განუწყვეტლივ რეკავდა. იგი ამცნობდა მოსწავლეებს, რომ ერთ საათში იწყებოდა მეცადინეობა სკოლაში, მაშინ ხომ ყველა ოჯახს არ ჰქონდა საათი!
1873 წელს, კორბოულის ერთკლასიან სასოფლო დაწყებით სკოლაში მასწავლებლად დაინიშნა ქუთაისის 4-კლასიანი სასულიერო სასწავლებლის კურსდამთავრებული ილარიონ მაჭარაშვილი. 1878 წელს, იმერეთის ეპისკოპოსმა, მისმა უწმინდესობამ, გაბრიელ ქიქოძემ დაათვალიერა სასწავლებელი სოფ. კორბოულში, სადაც ღამე გაათია. მეორე დღეს გამოსცადა მოწაფეები, კმაყოფილი დარჩა და დააჯილდოვა კიდეც – ათი თუმანი (100მ) ფულით, რომლითაც მათ საცვლები შეუძინეს. ამან დიდად წაახალისა მოწაფეები უკეთ სწავლისთვის, ხოლო მასწავლებელი ილარიონ მაჭარაშვილი მთავარი დიაკვნის ხარისხში აკურთხა.
მომდევნო წლებში კორბოულის სკოლაში უარღესად აქტიურ და ნაყოფიერ მუშაობას ეწეოდნენ მასწავლებლები: ტრიფონ ღამბაშიძე, გიორგი გუჯეჯიანი, ლავრენტი ხარშილაძე, სერგი მაჭარაშვილი, სპირიდონ აბულაძე და სხვები; ასევე მზრუნველები: სიმონ ხითარიშვილი, ოქროპირ ხარშილაძე.
1904 წლის 16 ნოემბერს, ილარიონ მაჭარაშვილის ძალისხმევით, სკოლა 2-კლასიანად გადაკეთდა, 1922-23 წლებში კი – უმაღლეს დაწყებით სასწავლებლად, 1926 წელს – 7-წლიან შრომის სკოლად. 1936 წელს კიდევ უფრო სასიხარულო მოვლენა მოხდა: კორბოულის არასრულმა საშუალო სკოლამ საშუალო სკოლის სტატუსი მიიღო და აქედან მოყოლებული, უწყვეტად და წარმატებით ფუნქციონირებს დღეს უკვე საჯარო სკოლის სახელით.
საუკუნე-ნახევრის განმავლობაში, ამ კერაზე მოღვაწეობდნენ დიდებული თაობები პედაგოგებისა, ჭეშმარიტად სახალხო მასწავლებლები, რომელთა ღვაწლით, შრომითა და რუდუნებით აღიზარდა არაერთი ღირსეული თაობა. ყველა მათგანის ჩამოთვლა არც ისე იოლი საქმეა (ვთხოვ მომიტევონ), მაგრამ შეუძლებელია არ დავასახელო პედაგოგები: ლიზა მაჭარაშვილი, ისაკი ტაბატაძე, ბეგლარ არჯევანიძე, სიმონ მაჭარაშვილი, ქეთევან მოსაშვილი, ჟუჟუნა კაპანაძე, არჩილ მაჭარაშვილი, ალიოშა ნოზაძე, მიხეილ ტაბატაძე, ანდრო მაჭარაშვილი, ქრისტინე ხარშილაძე, თამარ ხუროშვილი, ალიოშა მაჭარაშვილი, ნაზი მაჭარაშვილი, ნათელა ტაბატაძე, პეტრე გოგატიშვილი, საშა დარბაიძე, მარიამ კულიჯანოვა, ნანი ლომიძე, შალვა მაჭარაშვილი, ჟორა (გიორგი) დარბაიძე, აქვსენტი მაჭარაშვილი, ვალოდია მაჭარაშვილი, იაშა მაჭარაშვილი, გერონტი ტალახაძე, თედო მაჭარაშვილი, გიორგი (ჟორა) არჯევანიძე, გულანკო კაპანაძე, ოთარ მაჭარაშვილი, ილია კვიჟინაძე, მარიამ ქემერტელიძე, ვაჟა კაპანაძე, ეთერ გორგოძე, გერონტი ჩაჩანიძე, ვარა კაპანაძე, თამარ ნოზაძე, ქიონისა ტაბატაძე, მადონა ტაბატაძე, პეტრე ლაბაძე, ბეჟან ტაბატაძე, ბიძინა შუბითიძე, ვახტანგ მაჭარაშვილი, ქეთევან ნოზაძე, დიმიტრი (მიტუშა) კაპანაძე, შოთა კაპანაძე, ნუნუ შეყლაშვილი, გურამ ლომიძე, ჟუჟუნა არჯევანიძე, ჟუჟუნა მენთეშაშვილი, ნესტან ლომიძე, ელზა შუბითიძე, ანზორ მაჭარაშვილი და სხვები.
კორბოულში აღიზარდნენ და ამ სკოლაში მიიღეს განათლება შემდეგში ცნობილმა მეცნიერებმა, რომლებმაც დიდი სახელი და ავტორიტეტი შემატეს სკოლასაც და სოფელსაც. მათი სახეები მარად იბრწყინებს კორბოულის №1 საჯარო სკოლის ისტორიაში: კარლო მაჭარაშვილი, კარპეზ კაპანაძე, ალექსანდრე ნოზაძე, დავით მაჭარაშვილი, ალექსანდრე ციცვიძე, ლევან მდინარაძე, სიმონ პაპიძე, ბარნაბ კაპანაძე, ბუხუტი კაპანაძე, შოთა არსენიძე, რევაზ მაჭარაშვილი, ჯუმბერ მაჭარაშვილი, ცეზარ მაჭარაშვილი და სხვები.
სკოლის დირექტორის, სერგო კაპანაძის ინიციატივითა და საქართველოს განათლების სამინისტროს მხარდაჭერით, 1968-69 წლებში, სკოლის სამსართულიანი კორპუსი აშენდა, თუმცა, 1991 წელს საქართველოში მომხდარმა ძლიერმა მიწისძვრამ იგი მნიშვნელოვნად დააზიანა. 2009 წლის ოქტომბერში, ბატონი ბიძინა ივანიშვილის ქველმოქმედებით, ექსპლუატაციაში შევიდა სკოლის ახალი შენობა. ეს არის თანამედროვე ტიპის საჯარო სკოლა ფართო კორიდორებით, ნათელი საკლასო ოთახებით, თანამედროვე სასკოლო ავეჯით, კაბინეტ-ლაბორატორიებით, სპორტული დარბაზითა და მოსწავლეთა შემოქმედებითი უნარების განვითარებისათვის საჭირო კლუბით, რაც საკმაოდ ძლიერი დასაყრდენია სკოლის აღსაზრდელების, ერის მომავალი თაობების, მრავალმხრივი განვითარებისათვის.
კორბოულის სკოლას შეუძლია იამაყოს, რომ ყოველთვის უნარიანი და საქმის მცოდნე ხელმძღვანელები უდგნენ სათავეში, ალბათ ამაშიცაა 150 წლის მანძილზე სკოლის წარმატების ერთ-ერთი საიდუმლო. მათ შესახებ მეტ-ნაკლებად ზუსტი მონაცემები 1936 წლიდან მოგვეპოვება:
♦ კაპანაძე ერასტი ილიას ძე (1936-1939 წწ.)
♦ მაჭარაშვილი ზაქრო არტემის ძე (1939 წ.)
♦ გუჯაბიძე ალექსანდრე პოლიანტის ძე (1939-40 წწ.)
♦ მაჭარაშვილი ვასილ ბესარიონის ძე (1940-1941 წწ.)
♦ ზარანდია ნექტარიოზი (1941 წ.)
♦ ნოზაძე პავლე დავითის ძე (1942-1944 წწ.)
♦ შუბითიძე პეტრე არსენის ძე (1944-1947 წწ.)
♦ ჩოჩელი ივანე (1947-1948 წწ.)
♦ ტაბატაძე გიორგი მაკარის ძე (1948-1950 წწ.)
♦ ცარციძე ივანე ილარიონის ძე (1951-1953 წწ.)
♦ მაჭარაშვილი ანდრო ივანეს ძე (1953-1957 წწ.)
♦ კაპანაძე სერგო სერაპიონის ძე (1957-1959 წწ.)
♦ დარბაიძე ალექსანდრე (საშა) არჩილის ძე (1959-1963 წწ.)
♦ კაპანაძე სერგო სერაპიონის ძე (1963-73 წწ.)
♦ მაჭარაშვილი ანდრო სიმონის ძე (1973-1989 წწ.)
1989 წელს, ანდრო სიმონის ძე მაჭარაშვილის პენსიაზე გასვლის შემდეგ, დირექტორად ამავე სკოლის აღზრდილი ბეგლარ გიორგის ძე არჯევანიძე დაინიშნა, ნამდვილად გამორჩეული პიროვნება, რომელიც უკვე 33 წელია ღირსეულად აგრძელებს წინამორბედთა ტრადიციებს. საკმარისია აღინიშნოს, რომ მომავალი თაობების აღზრდა-განათლების საქმეში შეტანილი დიდი წვლილისთვის, ნაყოფიერი პედაგოგიური და საზოგადოებრივი საქმიანობისთვის, იგი ორჯერ დაჯილდოვდა ღირსების ორდენით, 2001 და 2012 წლებში, ხოლო 2021 წელს საჩხერის საპატიო მოქალაქის წოდება მიენიჭა, რაც განვლილი ათეული წლების განმავლობაში სკოლის დირექტორად უწყვეტად და წარმატებით მუშაობის ერთგვარი შეჯამება იყო.
2015 წელს გამოიცა საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის ბრძანება, საჩხერის მუნიციპალიტეტის სოფელ კორბოულის №1 საჯარო სკოლისათვის საქართველოს დამსახურებული პედაგოგის, მეორე მსოფლიო ომის ვეტერანის, დიდი სამამულო ომის პირველი ხარისხის ორდენის, ხალხთა მეგობრობის ორდენის, საპატიო ნიშნის ორდენის, ღირსების ორდენისა და მრავალი საბრძოლო მედლის მფლობელის, 1949 წლიდან ამავე სკოლის მათემატიკის მასწავლებლის, თაობათა აღმზრდელის, ქრისტინე ხარშილაძის, სახელის მიენიჭების შესახებ, რასაც სკოლაში სპეციალური საზეიმო ღონისძიება მიეძღვნა. ამასთან დაკავშირებით გამოიცა წიგნი „ზნეობის გაკვეთილი“.
სკოლის დაარსების 150 წელთან დაკავშირებით, ახლახან, გამოიცა ჩემი წიგნი „შენ, ჩვენო დიდო იმედო“, საიდანაც დგინდება, თუ როგორ მოხდა შორაპნის მაზრის მასშტაბით სახელმწიფო დაქვემდებარების პირველი ერთკლასიანი სასოფლო დაწყებითი სკოლის გახსნა მაინცდამაინც კორბოულში, 1872 წელს. ამ წიგნის საშუალებით ბევრი ისტორიული დოკუმენტი პირველად იხილავს მზის სინათლეს, რაც ვფიქრობ, დიდად წაადგება საქართველოს განათლების უძველესი კერების ისტორიით დაინტერესებულ მკვლევართ; მით უმეტეს, რომ წიგნში მოტანილი ინფორმაცია მასშტაბურია და ვრცელდება არა მხოლოდ კორბოულის, არამედ იმერეთის მრავალი სოფლის სკოლებზეც.
გრძელდება კვალი ნათელი. ქრისტინე ხარშილაძის სახელობის სსიპ საჩხერის მუნიციპალიტეტის სოფ. კორბოულის №1 საჯარო სკოლის ხელმძღვანელთა და პედაგოგთა უძლიერესი გუნდი კვლავაც საიმედო დასაყრდენია ქვეყნისათვის საუკეთესო მამულიშვილთა ღირსეული აღზრდის საქმეში. ვუსურვოთ დღეგრძელობა და წარმატებები დიდებული წარსულის, ბრწყინვალე აწმყოსა და დიადი მომავლის იუბილარ სკოლას.
რევაზ მაჭარაშვილი
ტექნიკის მეცნიერებათა დოქტორი, ორგზის ღირსების ორდენის კავალერი, მრავალი წიგნის ავტორი, პუბლიცისტი და საზოგადო მოღვაწე, ამავე სკოლის კურსდამთავრებული
