გასულ კვირას საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა ახალი პროექტი დაიწყო – საინტერესო ფორმატის გადაცემა „გადაწყვეტილება“, რომლის ფარგლებშიც, პროექტის ავტორები საზოგადოებას, ქვეყნისთვის უმნიშვნელოვანესი პროცესების განსახილველად, ერთგვარ პლატფორმას სთავაზობენ. პირველი გადაცემა განათლების სისტემას, ამ სფეროში დაგეგმილ ცვლილებათა საერთო ხედვას, მიზნებსა და მოსალოდნელ შედეგებს, პრობლემებისა და გამოწვევების ზოგადი კონტურების მონიშვნას დაეთმო.
განათლებისა და მეცნიერების მინისტრმა, გიორგი ამილახვარმა მოწვეულ სტუმრებს – მასწავლებლებს, დირექტორებს, განათლების ექსპერტებს, არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებსა და მშობლებს – საკითხების მონახაზი შესთავაზა, ამ ციკლის შემდგომ გადაცემებში უფრო კონკრეტულად განსახილველად და სამსჯელოდ – რა გვინდა ქართული სკოლისგან, რა შედეგებზე გვსურს გასვლა, რა პრობლემები და გამოწვევებია სისტემაში. საკითხების ზოგადი ჩამონათვალი ასეთი იყო: სკოლის ავტონომია; ზგემი – ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნები; ესგ – ეროვნული სასწავლო გეგმა; ეროვნული შეფასება; ავტორიზაცია; სასკოლო საზოგადოების მხარდაჭერა-შეთავაზების სისტემა; სკოლის ლიდერის, დირექტორისა და მოადგილის როლი, მნიშვნელობა, ფუნქციები; მასწავლებელი, მისი სამუშაო და ფინანსური, სოციალური პირობები, კარიერული წინსვლისა და პროფესიული განვითარების სქემა; სკოლების დაფინანსება; განათლების პოლიტიკის დაგეგმვა; სკოლების ინფრასტრუქტურა; სასკოლო კვება.
„შევეცადე, ყველა ის საკვანძო საკითხი ჩამომეთვალა, რომელზეც მუშაობის დიდი ველია გაშლილი სამინისტროში. მე ვერ გეტყვით, რომ ყველა მათგანზე არსებობდეს ახლა კონკრეტული გადაწყვეტილება, კონკრეტული ხედვა და ეს შეუძლებელიც არის. სწორედ ეს არის ის ფორმატი, სადაც, პრაქტიკულად, ჩვენ უნდა ვცადოთ, ყველამ ერთად, „გამოვთალოთ“ ის სწორი გადაწყვეტილებები, რომელიც თითოეულ საკითხს სჭირდება.
მე ვერ ვხედავ ჩემს როლსა და ფუნქციას იმ სტატუსში და იმ ადგილას, სადაც ახლა ვარ, თუ ჩვენ თვალს არ გავუსწორებთ ყველა იმ გამოწვევას და პრობლემას, რომელიც ახლა სისტემაში გვაქვს. ვინც დეტალებშია ჩახედული და ასეთი დღეს მრავლად ზის სტუდიაში, ალბათ ყველა ვაცნობიერებთ, თითოეული საკითხი რა მასშტაბისაა.“
საინტერესოა, რომ ზოგადი განათლების ეროვნულ მიზნებზე საუბრისას, მინისტრმა თქვა:
„ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ის აუცილებლად გადასახედია, ვინაიდან თანამედროვე საერთაშორისო განათლების სტანდარტებთან არანაირად არ მოდის თანხვედრაში, მათ შორის, ალბათ, არც იმ ღირებულებებთან, იმ ეროვნულ დონეზე, რომელიც სახელმწიფოში დგას“.
ასევე, ეროვნულ სასწავლო გეგმებთან დაკავშირებითაც, აღნიშნა, რომ აქ არის საკითხების წყება, როგორც მნიშვნელოვანი, ასევე პრობლემური, არის ასევე რიგი გამოწვევები.
გიორგი ამილახვარმა დამსწრე აუდიტორიას შესთავაზა დაესახელებინათ მათთვის საინტერესო საკითხები, შემდგომ გადაცემებში განსახილველად. ახალი გადაცემის ფორმატი თანაბრად მისაღები აღმოჩნდა როგორც მინისტრისთვის, ასევე სტუმრებისთვის.
გიორგი ამილახვარი: ჩვენი სრული მზაობაა, გადაწყვეტილებების მიღებაში ჩავრთოთ ნებისმიერი დაინტერესებული მხარე, მიუხედავად მათი პოზიციისა. ეს დასაწყისია გადაცემების ციკლისა, რომელიც გავლენას იქონიებს როგორც პროცესის ინკლუზიურობაზე, გახსნილობაზე, ასევე იმ შედეგებზეც, რისი მიღწევაც ჩვენ ყველას ასე გვინდა. ერთად მოვახდინოთ ამ საკითხების აქტუალიზაცია საზოგადოებაში, ეს ფორმატი ამის რეალურ შესაძლებლობას გვაძლევს.
სტუდიაში ბევრი საკითხი, პრობლემა თუ გამოწვევა დასახელდა. მოკლე ამონარიდების სახით გაგაცნობთ ძირითად მოსაზრებებს.
მეგი კავთუაშვილი, არასამთავრობო ორგანიზაცია „მშობლები განათლებისთვის“, მშობელთა ასოციაციის წარმომადგენელი: მინისტრის ჩამონათვალიდან ბოლო ორი საკითხი – სასკოლო კვება და სასკოლო ინფრასტრუქტურა – ის გამოწვევებია, რომელიც მოხვდა ჩვენს „სასკოლო გამოწვევების ნუსხაში“. ეს პატარა პუბლიკაცია, დაახლოებით, 800 მშობელთან გავლილი კონსულტაციის შედეგად მომზადდა და მასში ჩამონათვალია იმ სასკოლო პრობლემების, რაც 2022-23 სასწავლო წელს აწუხებდათ მოსწავლეებს და ჩვენთან გაახმოვანეს ამ ბავშვების მშობლებმა. მინდა ყველაზე მწვავე პრობლემებზე ვისაუბროთ.
პირველია სასკოლო კვება. ჩვენ ხშირად ვსაუბრობთ იმაზე, რომ ბავშვების უმრავლესობა მეხუთე, მეექვსე, მეშვიდე გაკვეთილზე მშიერი ზის და ეს უსერიოზულესი გამოწვევაა. ერთია სასკოლო კვების დანერგვა სკოლაში, რაც შესაძლოა მსჯელობის საგანი იყოს, ექსპერტებთან ერთად, მაგრამ მეორეა როგორი ბუფეტები გვაქვს დღეს სკოლაში. იმ 25%-ში, სადაც ბუფეტი ფუნქციონირებს, ჩვენ არ გვაქვს ბუფეტი, გვაქვს უბნის მაღაზია, სადაც იყიდება ბავშვების ჯანმრთელობისთვის ზიანის მომტანი საკვები, რომელიც ეწინააღმდეგება განათლების მინისტრის 2017 წელს გამოცემულ დადგენილებას.
მეორე პრობლემაა სასკოლო ინფრასტრუქტურა. თბილისში, მაგალითად, არის უბანი, ნაძალადევი, სადაც ძალიან ცოტა სკოლაა დარჩენილი და ბოლო ორი სასწავლო წელია, ზოგიერთი სკოლის მშობლები, სამწუხაროდ, ქუჩის აქციებითა და გზის გადაკეტვით იწყებენ 15 სექტემბერს სასწავლო წელს.
რამდენად არის შესაძლებელი, რომ შემცირდეს ბიუროკრატია და იმდენი სკოლა დაინგრეს, რამდენის აშენებაც შეგიძლიათ დათქმულ ვადაში. ეს დათქმული ვადა ისედაც ძალიან ბევრია, ორწელიწად-ნახევარი და რეალურად, თითქმის არც ერთი ვადაში არ სრულდება, ზოგიერთ შემთხვევაში, 4 წელიც კი გრძელდება ხოლმე მშენებლობის პროცესი.
მესამე ეხება სკოლების დასუფთავებას. როდესაც სკოლების ავტონომიაზე ვსაუბრობთ, ჩვენ გვაქვს მოცემულობა, რომ სკოლის დირექტორს არ შეუძლია, თავად დაამტკიცოს, საშტატო განრიგით, იმდენი დამლაგებელი, რამდენიც სჭირდება და თავადვე განსაზღვროს მათი ხელფასი; ასევე, გვაქვს მოცემულობა, რომ არის სკოლები, სადაც არ ჰყავთ დამლაგებელი იმიტომ, რომ ძალიან დაბალია ხელფასი (300-400 ლარის ფარგლებში) და ერთი ქალი (ქალს იმიტომ ვამბობ, რომ ძირითადად ქალები არიან დამლაგებლები) ასრულებს რამდენიმე ადამიანის მოვალეობას და, რეალურად, ვერ ასრულებს იმიტომ, რომ შეუძლებელია ერთმა ადამიანმა ამდენი რამ გააკეთოს. გვჭირდება ამ ხალხის რაოდენობის ზრდაც და მათი ხელფასის ზრდაც, რომ არ მივიღოთ ანტისანიტარია სკოლებში.
გიორგი ჭანტურია, „განათლების კოალიციის“ დირექტორი: ჩვენი ორგანიზაცია სამინისტროს წინა მენეჯმენტთან მუშაობდა ამ მიმართულებით და რამდენიმე მოდელიც შევთავაზეთ, როგორ შეიძლებოდა დაწყებულიყო საქართველოში სასკოლო კვების პროგრამა, მათ შორის დაფინანსების გაანგარიშებები. საზოგადოებისთვის ნათელი რომ გავხადო, შევახსენებ, არაერთი კვლევით, მათ შორის საერთაშორისო,
ჩვენი მოსწავლეების 80%-მდე სასკოლო საათებში მშიერია. ესაა როგორც პირდაპირი გაგებით შიმშილი, ასევე ფარული შიმშილი, რაც ნიშნავს, რომ არც ვიტამინები, არც დაბალანსებული კვება, არც მიკროელემენტები არ მიეწოდებათ და ამიტომაც აქვთ ან წონის პრობლემა, ან ზრდის და ა.შ.
ხშირად, ჩვენს საზოგადოებაში ეს უტოპიად მიაჩნიათ ხოლმე, ამიტომ განვმარტავ, მთელი მსოფლიოს მასშტაბით, ქვეყნების 90%-ში არსებობს სასკოლო კვების სხვადასხვა ფორმა და ტიპი და ამას აქვს ძალიან პრაგმატული დანიშნულება, მაგალითად, ამერიკის შეერთებულ შტატებში, სასკოლო კვების პროგრამა დაიწყეს სოფლის მეურნეობის განვითარების მიზნით. მთელი მსოფლიოს მასშტაბით, ამ პროგრამას ყველაზე დიდ სოციალურ პროგრამას ეძახიან. მაინტერესებს, კონკრეტულად როდის დაინერგება კვების პროგრამა (არაერთხელ მივმართეთ წერილობით სამინისტროს და, სამწუხაროდ, ვერ მივიღეთ ინფორმაცია). ჩემი სურვილი იქნება, როდესაც მონაწილეობით მიდგომაზე ვსაუბრობთ, არა მარტო სატელევიზიო, არამედ სამუშაო ფორმატებიც იყოს. თქვენი ბოლო განცხადებიდან მე დამრჩა წარმოდგენა, რომ 2027 წლისთვის დაინერგება სასკოლო კვების პროგრამა, ანუ ჩვენ ვაღიარებთ, რომ 80% ჩვენი მოსწავლეების სკოლის საათებში შიმშილობს, ყოველი მეხუთე სოციალურად დაუცველია და სოციალურ შემწეობას იღებს და ამ დროს, ვამბობთ, რომ დაახლოებით 4 წელი ამ ადამიანებმა უნდა იცადონ. პირადად ჩემთვის, ეს, არც მორალურად და არც პოლიტიკური თვალსაზრისით, სწორი არ არის და ამიტომ დიდი სიამოვნებით მოვისმენდი კონკრეტულ პასუხებს.
გიორგი ამილახვარი: მზად ვარ, დღესვე გავხსნათ კონკრეტულ საკითხებზე დისკუსია. ამის მზაობა რომ არ იყოს, აქ არ ვიჯდებოდი.
მინდა ვცადოთ, რომ ჩასაფრების როლებიდან გამოვიდეთ და რეალურად, საგნობრივად ვისაუბროთ, გნებავთ განათლების პოლიტიკის ფორმირების საკითხზე.
როდესაც რაღაცას ვაკრიტიკებთ, რაღაცაზე გამოგვაქვს ჩვენი ხედვები, სწორად უნდა ავუხსნათ საზოგადოებას, საიდან მოდის ეს პრობლემა, როგორ მოდის, რამდენი ხანია ეს პრობლემა ამ ქვეყანაში და შემდეგ უნდა გავცეთ პასუხი სად, რა და როდის იქნება.
დავიწყოთ ინფრასტრუქტურით. დაახლოებით, 2100-მდე საჯარო სკოლა გვაქვს, მთელი ქვეყნის მასშტაბით, სადაც, შესაძლოა, ნახევარზე მეტში იყოს რთული ინფრასტრუქტურული პრობლემები. ეს არ არის ერთი და ორი წლის პრობლემა, 30 წლის პრობლემაა, რომელიც დამოუკიდებლობის მიღების დღიდან, 90-იანი წლებიდან, მოგვყვება საქართველოში. ახლა მე გეტყვით რას ვაკეთებთ, რა გაგვიკეთებია და რა არის გეგმა, ამ კუთხით. აუცილებლად დავუბრუნდები, მათ შორის, კონკრეტულად „ნახალოვკის“ მაგალითს და ქეისს, რომელშიც, დამერწმუნეთ, ექსპერტი გავხდი, იმდენად დეტალურად ვიცნობ ამ საკითხს.
ამის შემდეგ მინისტრმა ე.წ. „პრემიერ-მინისტრის პროექტზე“ ისაუბრა და ამ პროექტის ფარგლებში დასრულებულ, მიმდინარე თუ დაგეგმილ რეაბილიტაცია-მშენებლობებზე და კიდევ ერთხელ განაცხადა, რომ ეს პრობლემა, რომელიც 30 წლის განმავლობაში არ გადაჭრილა, უახლოეს 3-4 წელიწადში, ერთხელ და სამუდამოდ, მოგვარდება: ბუნებრივია, ამხელა მასშტაბურ ინფრასტრუქტურულ პროექტებში, ნებისმიერ ქვეყანაში ასე ხდება, რიგ შემთხვევებში, არის ვადაგადაცილება, ინფრასტრუქტურული ხარვეზები, მაგრამ როდესაც ჩვენ ვსაუბრობთ 1000 სკოლაზე და თქვენ რა კატეგორიის სკოლებსაც ასახელებთ, რომელიც, 15 სექტემბრის მდგომარეობით, ვერ შეხვდა იმ ფორმატში, რა გვინდოდა, ასეთი, ქვეყნის მასშტაბით, დაახლოებით, 15 სკოლაა. მე არ მჭირდება იმის ახსნა, რა მასშტაბის პრობლემაა ეს, მაგრამ მოხდა ასეთი რამ, 1000 სკოლიდან 15-ში ასეთი პრობლემა გამოიკვეთა. აქვე ვიტყვი, 15 კი არა, სულ რომ 1 იყოს 10 ათასში, ესეც პრობლემაა, ესეც მისახედია და სრული მობილიზებაა საჭირო ამ კუთხით.
აქვე საზოგადოებას მინდა განვუმარტო, რომ არც ერთი ბავშვი, რომელიც ასეთი კატეგორიის სკოლებში სწავლობს, მათ შორის „ნახალოვკაში“ (რომელიც ახსენეთ და ძალიან რთული და მძიმე ქეისია და აქ არაფერ შუაშია „დაანგრიეთ იმდენი შენობა, რამდენის აშენების თავიც გაქვთ“) ღია ცის ქვეშ არ არის დარჩენილი, ყველა გადანაწილებულია უახლოეს სკოლებში, მათი სურვილის, საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით, შესაძლებლობის ფარგლებში და ყველასთვის უზრუნველყოფილია უფასოდ, სახელმწიფოს დაფინანსებით, სატრანსპორტო მომსახურება.
ვიმსჯელოთ ამ საკითხზე და ჩვენ გეტყვით ჩვენს გეგმას, ხედვას, იმ ზოგადი საჯარო განცხადების გარდა, რომელიც გამიკეთებია.
მიშა ჩიკვილაძე, 35-ე საჯარო სკოლის დირექტორი: ერთ-ერთი ძალიან მნიშვნელოვანი საკითხია სახელმძღვანელოები. ამაზე მსჯელობა ძალიან სერიოზულად მოგვიწევს, სახელმძღვანელოების გრიფირებაზეც.
კატასტროფული მდგომარეობა გვაქვს სახელმძღვანელოებთან დაკავშირებით, სავსეა ფაქტობრივი, ორთოგრაფიული შეცდომებით.
წარმოუდგენელია ამ სახელმძღვანელოებით სწავლება. იქნებ ამ საკითხებზეც ვიმსჯელოთ.
შალვა ტაბატაძე, განათლების საკითხების მკვლევარი: ხშირ შემთხვევაში, იმ საერთო ფართო ხედვის ნაკლებობა და ძალიან სპეციფიკურ რაღაცებზე კონცენტრირება რეფორმის განხორციელების შესაძლებლობას არ ქმნის. ჩამოთვლილი თემების იზოლირებულად განხილვა, ვფიქრობ, არ მიგვიყვანს სწორ შედეგებამდე. მნიშვნელოვანია რაღაც საკითხებზე შეთანხმება და იმის ქვეშ ამ თემატიკის განხილვა. მაგალითად, ავტონომიურობის საკითხი იყო დაყენებული, თუმცა, ავტონომიურობაზე მსჯელობა წარმოუდგენელია ესგ-ზე, დაფინანსების საკითხებზე, მმართველობითი სისტემის საკითხებზე და ა.შ. მსჯელობის გარეშე; ინფრასტრუქტურაზე და ინფრასტრუქტურულ პროექტებზე მსჯელობა წარმოუდგენელია, თუ არ ვიცით მმართველობის რა მოდელი გვაქვს, თუ არ ვიცით ესგ-ს და ზგემ-ს როგორ ვცვლით.
ჩვენ გვჭირდება რეფორმა მთლიანობაში, რომელიც განსაზღვრავს, როგორი ორგანიზაციული სტრუქტურა აქვს სისტემას.
სკოლამდელი განათლება და სასკოლო განათლება, დღევანდელ ვითარებაში, აბსოლუტურად ინტეგრირებული თვალსაზრისით და მათ შორის, ინფრასტრუქტურის კონტექსტში, შეიძლება სხვანაირად იყოს წარმოდგენილი; იგივე სასწავლო გეგმები იყოს განსხვავებული; ინფრასტრუქტურაც, რომელიც გვაქვს, შესაძლებელია განსხვავებული იყოს იმიტომ, რომ სისტემის მოწყობა იყოს განსხვავებული და არ გვქონდეს პირველიდან მეთორმეტე კლასამდე, არამედ გვქონდეს სკოლამდელი და დაწყებითი საფეხური, საბაზო საფეხური და საშუალო საფეხური, ანუ განსხვავებულად უნდა შევხედოთ როგორ ვცვლით სისტემას. ამის შემდგომ, საინტერესოა, რა მმართველობითი რგოლები შეიძლება იყოს ამის ეფექტურად განსახორციელებლად. აქ შემოვა ბევრი საკითხი, იმავე კერძო სკოლებთან დაკავშირებით, წარმოუდგენელია ვისაუბროთ კერძო სკოლებზე, თუკი არ ვისაუბრებთ დაფინანსების ნაწილზე ან კერძო სკოლების განვითარების ნაწილზე. ამიტომ, ვფიქრობ, რომ მთლიანობაშია განსახილველი.
შემდგომ შეიძლება გადავიდეთ შინაარსზე, რა ეროვნული განათლების მიზნები, რა შინაარსი უნდა იყოს, განხორციელების ნაწილზე, სასწავლო პროცესის ხელმძღვანელების, მასწავლებლების და თუნდაც შემდგომ – ინფრასტრუქტურის, ანუ ყველა ეს ნაწილი არის ერთიანი, მთლიანი, რომელიც მთლიანობაში უნდა განვიხილოთ. ამიტომ მნიშვნელოვანია თემატურად შევთანხმდეთ და ვიმსჯელოთ როგორი ორგანიზაციული მოწყობა სჭირდება სისტემას და როგორ ვაწყობთ ამ სისტემას. თითოეული თემა მნიშვნელოვანია, მაგრამ ურთიერთდაკავშირებული და ერთმანეთზე გადაბმული. ამის პრობლემა გვაქვს სისტემაში, მაგალითად, ეროვნული სასწავლო გეგმის დეპარტამენტის თანამშრომლებს რომ ველაპარაკებით, გვეუბნებიან, იცით, დაფინანსების ნაწილზე წარმოდგენა არ გვაქვს, ამიტომ რაღაც საკითხებზე ვერ გიპასუხებთ, ფინანსურ დეპარტამენტს როცა ესაუბრები, ის გეუბნება, მე ცოტა ბუღალტრულად ვუყურებ და ეროვნულ სასწავლო გეგმაში რა მიზნებია არ ვიცი, უბრალოდ ფორმულას ვუყურებ, სკოლებს აქვთ თუ არა ნაშთი.
თუ ეს საკითხები მთლიანობაში არ განვიხილეთ, ვერ გადავწყვეტთ და გვექნება კოსმეტიკური ცვლილებები, გარკვეული ილუზორული რეფორმები, მაგრამ არა მთლიანი სასკოლო რეფორმა.
სიმონ ჯანაშია, განათლების საკითხების მკვლევარი: ვისაუბროთ ფართო საკითხებზე და ერთ-ერთი ასეთი ფართო საკითხია როგორ მივუდგეთ განვითარებას, რა პრობლემებია. შეგვიძლია ჩამოვთვალოთ ნებისმიერი მიმართულებით – სახელმძღვანელო, მასწავლებელი, ინფრასტრუქტურა, დაფინანსება, მართვა და ა.შ. რა არის გამოსავალი, ცხადია, დეტალებზე რომ არ ვისაუბროთ, გამოსავალია განვითარების დაჩქარება.
ჩვენი სისტემის ერთ-ერთი პრობლემა ის არის, რომ ძალიან ნელა ვითარდება, არის საკითხები, რომლებიც ათწლეულები არ იცვლება
და ეს არ არის მარტო ინფრასტრუქტურის საკითხები, არის ისეთები, რომლებიც, მათ შორის, ინფრასტრუქტურის მართვასაც უკავშირდება, მაგალითად, რატომ არ შეიძლება, მშობელმა წინასწარ იცოდეს, ორი წლის შემდეგ რომელ სკოლას გაარემონტებენ, რომ წინასწარ დაიჭიროს თადარიგი და ა.შ., რაც უკავშირდება, მაგალითად, გამჭვირვალობას, სისტემის მართვის პრინციპებს. მე მგონია, რომ ეს პრინციპები უნდა ეთანხმებოდეს იმ მიზნებს, რაც განათლების სისტემას უნდა ჰქონდეს. ბევრი სხვადასხვა მიზანი შეიძლება დავსახოთ, მაგრამ ერთ-ერთი ცენტრალური მიზანი არის ის, რომ ჩვენი საზოგადოება გახდეს უფრო დემოკრატიული. თუ ეს მიზანი გვაქვს, მაშინ სისტემის მართვაც უფრო დემოკრატიული უნდა იყოს და ეს გადაცემა კარგი ნაბიჯია დემოკრატიულობისკენ, მაგრამ, ერთდროულად, ხდება ხოლმე ურთიერთსაწინააღმდეგო ნაბიჯების გადადგმა, რაც, ერთი მხრივ, შეიძლება შევაფასოთ, როგორც დემოკრატიისკენ გადადგმული ნაბიჯი, მაგრამ, მეორე მხრივ, ვიცით, რომ არსებობს უფრო დაფარული, ნაკლებად განხილული საკითხები, რასაც აუცილებლად სჭირდება ხსენება.
ერთ-ერთი ასეთი საკითხია განათლების სისტემის პოლიტიზირება პარტიული ნიშნით. ყველა პარტია, და ეს მემკვიდრეობა ერგო ბატონ გიორგის, ცდილობს, მათ შორის ქართული ოცნებაც, სკოლა აკონტროლოს და ვიცით უამრავი ადამიანი, რომელიც თვლის, რომ, მისი პარტიული არალოიალობის ან დაპირისპირების გამო, სისტემიდან გაუშვეს.
ესენი არ არიან მხოლოდ სკოლის მასწავლებლები ან სკოლის ადმინისტრაციის წევრები, ესენი არიან, მათ შორის, არასამთავრობო ორგანიზაციის წევრები, რომლებიც მუშაობენ განათლების სისტემაში. ამ პრობლემას სისტემური მოგვარება სჭირდება. სისტემურ მოგვარებაში იმას კი არ ვგულისხმობ, რომ კარგი მინისტრი უნდა მოვიდეს და არ უნდა გამოიყენოს ეს სისტემა საკუთარი პარტიის ინტერესებისთვის, არამედ გვჭირდება სტრუქტურული ცვლილება, რომელიც ხელს შეუშლიდა პარტიული დავალებების მიცემას სკოლის დირექტორებისთვის, მასწავლებლებისთვის და ა.შ.
ჩვენი სისტემის არასწორი მოწყობა რომ წარმოვიდგინოთ, ერთ-ერთი არის ის, რომ, მაგალითად, ადგილობრივი ხელისუფლება საერთოდ არ არის ჩართული განათლების სისტემაში. თუ ისინი ჩაერთვებიან, ცხადია, ეს არ გამორიცხავს პარტიული კონტროლის არსებობას, მაგრამ უფრო ახლოს იქნება გადაწყვეტილებების რაღაც ნაწილი საზოგადოებასთან, მაგალითად, მუნიციპალიტეტს მიმართავს მოსახლეობა, როდესაც სკოლა არ კეთდება დროულად მის მუნიციპალიტეტში და არა, მაინც და მაინც, განათლების მინისტრს. ცხადია, რიტორიკის დონეზეც მნიშვნელოვანია, ცვლილებები მოხდეს, მაგალითად, გადაწყვეტილებების მიმღებებმა სკოლებს აუხსნან, რა შემთხვევაში დაიცავენ მათ, თუ მათზე იქნება პოლიტიკური ზეწოლა, რაც მე არ მახსოვს. მაგალითად, ერთ-ერთი მთავარი გადაწყვეტილება, თქვენი მოსვლის მერე, იყო მოადგილის დანიშვნა, რომელიც 10 წელზე მეტი იყო კრიმინალური პოლიციის სისტემაში ჩართული. ჩვენ გვინახავს პოლიციის აკადემიის მმართველების დანიშვნაც განათლების სისტემაში და რა შედეგები მოაქვს ამას. ეს არ არის შემთხვევითი გადაწყვეტილებები.
გთავაზობთ, შეიცვალოს სტრუქტურული მიდგომა იმისთვის, რომ პოლიტიკური ზეწოლები იყოს უფრო ნაკლებად შესაძლებელი, თუნდაც, დირექტორების შერჩევის პროცესში, დირექტორების კონკურსზე.
გიორგი ამილახვარმა საკმაოდ ვრცლად ისაუბრა და დიდი დრო დაუთმო მასწავლებლებსა და დირექტორებზე პოლიტიკურ ზეწოლასა და კრიმინალური პოლიციის ყოფილი თანამშრომლის მოადგილედ დანიშვნის შესახებ გაკეთებულ განცხადებებზე პასუხს, შემდეგაც არაერთხელ დაუბრუნდა გადაცემის მსვლელობისას და დასასრულსაც კიდევ ერთხელ შეეხო ამ საკითხს, რამაც, სამწუხაროდ, ფორმატს პოლიტიკური ელფერი შესძინა: თითქოს, დასაძრახია პოლიციელობა, პირიქით, მე საამაყო და მნიშვნელოვანი მიმართულება მგონია., ადამიანი მუშაობდა კრიმინალურ პოლიციაში, 7 წლის წინ, ბოლო 5 წლის განმავლობაში ჩვენი ერთ-ერთი მთავარი, ცენტრალური, გამართული სსიპ-ის, მანდატურის სამსახურის უფროსი იყო და ერთ-ერთი საუკეთესო მანდატურის სამსახური ააწყო. დღეს მანდატური ბავშვის, მშობლის, მასწავლებლის, დირექტორის მხარდამჭერი და მეგობარია. დანერგა პრევენციის სისტემა, ფსიქოსოციალური მიმართულება, სადაც ფსიქოლოგიურ მხარდაჭერას უწევენ იმ ბავშვებს და მშობლებს, იმ ოჯახებს, ვისაც ეს სჭირდება. საზოგადოებამ შეაფასოს ეს საკითხი.
შალვა ტაბატაძე: საინტერესო იქნებოდა არა იმაზე საუბარი, თუ კონკრეტული დირექტორი ვინ არ იყო დანიშნული, არამედ, მაგალითად, იმაზე, რომ დღეს სისტემაში გვაქვს ორმაგი გასაუბრებები სკოლის დირექტორების კანდიდატების, მათ შორის, იმ კანდიდატების, ვინც თავიანთი კომპეტენცია დაადასტურა. სერტიფიცირების შემდგომ, ანუ სასერტიფიკაციო გამოცდები რომ ჩააბარეს, მათ აქვთ გასაუბრება და შემდგომ, კონკრეტულ სკოლაში რომ იყვნენ გაგზავნილი, კიდევ უტარდებათ გასაუბრება. ჩემი აზრით, ეს სისტემა ინსტრუმენტია სტრუქტურული პრობლემების. შეგვიძლია ვისაუბროთ როგორ მოვაგვაროთ ეს პრობლემა.
დაჩი ნანობაშვილი, მათემატიკის მასწავლებელი, ოლიმპიადა „ევერესტის“ დამფუძნებელი: ერთი საკითხი მინდა დავამატო. მე დაწყებით კლასებს ვასწავლი და ჩვენ, დაწყებითი კლასის მასწავლებლები მუდმივად ვაწყდებით ამ პრობლემას, როდესაც მოდიან ბავშვები, რომლებსაც არ აქვთ სკოლისთვის მზაობა. მუდმივად დგას ასეთი ბავშვების პრობლემა. ამის მიზეზი შეიძლება იყოს ის, რომ ბავშვი ბაღში არ დადიოდა, ან მაგალითად, ის, რაც იგეგმება, რომ სკოლაში მივიდნენ 31 დეკემბრამდე დაბადებულები, ანუ 5 წლის ბავშვები. ამ ბავშვების დიდ ნაწილს შუბლზე აწერია, რომ „მე ბაღში არ დავდიოდი“ ან „მე პატარა ვარ და თამაში მინდა“. ამ სიახლეზე სამინისტრომ რამდენიმე თვე იმუშავა, ჩართული იყვნენ სპეციალისტები, ფსიქოლოგები… და ასეთი გადაწყვეტილება მივიღეთ. კარგია, რომ მშობელს არჩევანი აქვს. ვისურვებდი, ასეთივე ფორმატში, ყოფილიყო ამაზე დისკუსია, რომ მშობელმა მიიღოს სწორი გადაწყვეტილება. ძალიან ხშირად, სასკოლო მზაობა ჰგონიათ, ბავშვმა ლექსები, ანგარიში და წერა რომ იცის (ჯერ წერა საერთოდ რატომ უნდა იცოდეს – ეს ცალკე თემაა). ძალიან მნიშვნელოვანია, იმ რისკ-ფაქტორების ცოდნა, რომლებიც შეიძლება მოჰყვეს პატარა ბავშვის სკოლაში მისვლას და არ ჩათვალოს მშობელმა, რადგან სამინისტროში შეიქმნა ჯგუფი, იმუშავა და ასე გადაწყვიტა, ე.ი. შემიძლია ჩემი შვილი მივიყვანო. იყოს ამაზე საუბარი ღიად. ჩემი შვილი ახლა მესამე კურსზეა, ნოემბერშია დაბადებული და მაშინ, როცა სკოლაში მიდიოდა, ზუსტად ასე იყო, 31 დეკემბრამდე დაბადებულების მიყვანა შეიძლებოდა, მაგრამ მე, რადგან ჩემს შვილს ვამჩნევდი, რომ შედარებით დაბალი თვითშეფასება ჰქონდა და მე რომ ის 5 წლის მიმეყვანა სკოლაში, ძალიან გაწვალდებოდა, არ მივიყვანე.
არ მესმის, არ მესმოდა და ვერასოდეს გავიგებ რას ნიშნავს ფრაზა – წელიწადი დაკარგოს, რომელსაც ხშირად გაიგონებთ მშობლებისგან.
ამიტომ ძალიან კარგი იქნება, რომ მშობლებს ვუთხრათ, რასთან გვაქვს საქმე, სწორი გადაწყვეტილება რომ მიიღონ.
თამუნა კაპანაძე, თბილისის კლასიკური გიმნაზიის დირექტორი: ავტონომია არის თემა, რომელიც აქ ჩამოთვლილ ყველა თემას აერთიანებს – ავტორიზაციის, სახელმძღვანელოების, სასკოლო კვების, ეროვნული სასწავლო გეგმის, როგორ შეიძლება შეიცვალოს ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნები, რომელიც თავი დოკუმენტია და რომელსაც ეყრდნობა შემდგომ ეროვნული სასწავლო გეგმა, სასკოლო სასწავლო გეგმა. ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანია მესამე საფეხურზე განსახორციელებელი და მოსალოდნელი ცვლილებები, რას ვაპირებთ საშუალო საფეხურის მოსწავლეებისთვის მას შემდეგ, როდესაც განათლება უკვე აღარ არის სავალდებულო მე-9 კლასის შემდეგ. როგორ შემიძლია მე ამაში ვიყო ავტონომიური და როგორ შეიძლება გამოვადგე ჩემს მოსწავლეს და იგივე სამინისტროს. იმიტომ, რომ ჩვენ, სკოლებს, განსაკუთრებით იმ სკოლებს, რომლებსაც კარგი ორგანიზაციული კულტურა გვაქვს ჩამოყალიბებული, შეგვიძლია დიდი დამხმარე ფუნქციისა და როლის შესრულება და ჯანსაღი ჩართულობა ამ პროცესში.
ავტონომიურობის ხარისხი პირდაპირ ბმაშია ავტორიზაციასთან.
განვმარტავ: ჩვენ ახლა გავიარეთ ავტორიზაციის პროცესი. ეს საკმაოდ რთული, მაგრამ, ამავდროულად, სასიამოვნო პროცესია იმიტომ, რომ შენ ახდენ თვითშეფასებას – რა შეგიძლია, ვინ ხარ და სად ხარ, 10-ბალიანი შკალით რომ გავზომოთ, სად არის ჩემი ადმინისტრაცია, რა შესაძლებლობები და საჭიროებები აქვს, რა ძლიერი მხარე აქვს ისეთი, რომ შემდეგ შესაძლებლობად აქციოს, ასევე, სად დგას ჩემი სწავლა-სწავლების ხარისხი, რაც ყველას გვაწუხებს და რატომღაც არ ვსაუბრობთ ამ ფაქტორის გაძლიერებაზე — როგორ ავამაღლოთ აკადემიური ხარისხი სკოლებში და აღმზრდელობითი სისტემა, რომელზეც ჩვენ ერთად უნდა ვიზრუნოთ იმიტომ, რომ არის ძალადობის ფაქტები. უფრო მეტად შემწყნარებელი და ტოლერანტი გვინდა გავხადოთ ჩვენი მასწავლებელიც, დირექციაც და მოსწავლეებიც. ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ, რომ ყველა ბავშვი იყოს ბედნიერი.
სკოლის ავტონომიას ვუბრუნდები ისევ, თუკი იქნა ისეთი გადაწყვეტილება მიღებული, რომ, მაგალითად, სკოლა, რომელსაც გამოკვლეული აქვს თავისი შესაძლებლობები და საჭიროებები, შესთავაზებს სამინისტროს საკუთარი მოწყობის სისტემას, საათობრივ ბადეს და თავად შეძლებს დაგეგმოს, საუბარია სკოლებზე, რომლებმაც სრული ავტორიზაცია გაიარეს, აქვთ ამის შესაძლებლობა და არ ეშინიათ პასუხისმგებლობის აღების, ეს მხარეები თავად მოაწესრიგონ და განსაზღვრონ რა მიმართულებით გააძლიერონ, ვთქვათ, საათობრივი ბადე; და მეორე, თუ სკოლას არ ხიბლავს, ამ გარდამავალ ეტაპზე, თავად აიღოს პასუხისმგებლობა და არც შეუძლია, სამინისტრომ შესთავაზოს, ვთქვათ, რამდენიმე ვარიანტი.
აუცილებლად უნდა ვისაუბროთ მოსწავლეთა მოტივაციის ამაღლებაზე და აქაც შეიძლება შეფასების საკითხი დავსვა იმიტომ, რომ თუკი განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო ჩათვლის, რომ ეროვნული შეფასების საკითხი დადებითად გადაწყდეს, ჩვენი სასკოლო საზოგადოება, მაგალითად, განმსაზღვრელი ნიშნის კომპონენტს საერთოდ მოხსნიდა და დატოვებდა განმავითარებელს და ამით პროცესს გახდიდა უფრო შემოქმედებითს.
ეკატერინე კოტრიკაძე, თბილისის 210-ე საჯარო სკოლის ბიოლოგიის მასწავლებელი: პირველ რიგში, სანამ ჩემს მოსაზრებას გამოვთქვამ გარკვეულ საკითხებთან დაკავშირებით, პატარა კომენტარს გავაკეთებ – მე ვარ 210-ე საჯარო სკოლის ბიოლოგიის პედაგოგი და მინდა ვთქვა, რომ ვაკეთებ ჩემს საქმეს სკოლაში, ჩემი მთავარი მიზანია, მოსწავლეები ჩემი საგნით დავაინტერესო და გავუღვივო მოტივაცია, თუმცა, ვერანაირ წნეხს, პოლიტიკური თვალსაზრისით, მე სკოლაში ვერ ვგრძნობ.
რაც შეეხება კონკრეტულ იდეებს, ვინაიდან მე ბიოლოგიის პედაგოგი ვარ, ძალიან მაწუხებს საბუნებისმეტყველო საგნების სწავლება და რატომ, გეტყვით. სანამ მოსწავლე არ მიიღებს გადაწყვეტილებას, რომ მას ეროვნული გამოცდებისთვის, ანუ შემდგომი განათლების დონისთვის სჭირდება ეს საგანი, ძალიან დიდი ძალისხმევა გვჭირდება, რომ დავაინტერესოთ. რა თქმა უნდა, ამისთვის ყველანაირ საშუალებებს ვიყენებთ, რაც სკოლაში გვაქვს, ლაბორატორიაში, იქნება ხელსაწყოები, აღჭურვილობა თუ მარტივი კვლევები, კლასებშიც ვატარებთ, ლაბორატორიებშიც, რომ ელემენტარული კვლევითი უნარ-ჩვევები ჩამოვუყალიბოთ იმისათვის, რომ შემდგომ ბავშვმა შეძლოს მისი რეალიზება ცხოვრებაში. თუ გავამრავალფეროვნებთ ჩვენს მატერიალურ-ტექნიკურ ბაზას, ამ მიმართულებით, ბავშვების ინტერესი ამ საგნების მიმართ საგრძნობლად მოიმატებს არა მარტო ბოლო კლასებში, არამედ დაწყებითი საფეხურიდან.
მეორე – თქვენ ახსენეთ, ბატონო გიორგი, რომ კატის გამოცდები როდესაც გაუქმდა, თქვენ იყავით ამის ერთ-ერთი მხარდამჭერი და რა თქმა უნდა, თქვენი არგუმენტი გექნებათ, მაგრამ მე, როგორც პედაგოგი, ვთვლი, რომ როდესაც მოსწავლე ამთავრებს 12 კლასს და შედის ერთიან ეროვნულ გამოცდაზე აბსოლუტურად მოუმზადებელი საგამოცდო უნარ-ჩვევებით, პირველივე გამოცდაზე ხვდება საკმაოდ სტრესული ვითარება. ამიტომ, ვფიქრობ, შესაძლებელია გარკვეულ საფეხურებზე, თუნდაც ყოველი წლის ბოლოს, ჩავატაროთ გამოცდები იმისათვის, რომ დავადგინოთ ეს მოსწავლე, გარკვეულ საფეხურზე, რა დონეზეა, რა აქვს გასაუმჯობესებელი, რომ მიეჩვიოს საგამოცდო ფორმატის მართვას, არ იყოს მისთვის სტრესული ერთიანი ეროვნული გამოცდები და მოტივაციაც ჰქონდეს. ეს, რა თქმა უნდა, სწავლა-სწავლებასაც გააუმჯობესებს, მოტივაციასაც აუმაღლებს და სათანადო უნარ-ჩვევებსაც ჩამოუყალიბებს. თუ ასე მოხდება, ძალიან კმაყოფილი ვიქნები.
სკოლას აღიარება სწორედ მაშინ ექნება, როცა სკოლის მასწავლებლის შეფასება ობიექტური იქნება.
რუსუდან აბრამიძე, ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი, ფილოლოგი: მეც ვისურვებდი, რომ მეტი დამოუკიდებლობისთვის იყოს სკოლა, ეს ინსტიტუცია და განათლების სამინისტროსა და სკოლა შორის ისეთი ურთიერთობა იყოს, რომ სკოლა აძლევდეს ნებისმიერ პედაგოგს განვითარების კიდევ უფრო გაზრდის შესაძლებლობას, ხელს უწყობდეს ყველანაირად. მე მგონი, განათლების ყველა მუშაკი, დაწყებული მშობლიდან და დამთავრებული განათლების მინისტრით, ამისკენ უნდა იყოს ორიენტირებული. განათლების სისტემაში შეთანხმებული და ძალიან ფუნდამენტური ნაბიჯებია გადასადგმელი.
დღეს ძალიან ძნელია, ჩამოთვალო, უამრავი პრობლემაა, დარწმუნებული ვარ, თუ ჩაიშლება ეს პრობლემები, კიდევ უფრო მეტად ვკონცენტრირდებით თითოეულ კონკრეტულ პრობლემაზე, რომლებიც უამრავია განათლების სისტემაში.
გიორგი ამილახვარი: ჩემი აქ ყოფნის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფუნქციაც ის მგონია, რომ სწორედ თქვენგან გავიგოთ როგორ ხედავთ ამ პრობლემების გადაჭრის გზებს. ერთია, დავასახელოთ პრობლემა, მაგრამ კარგი იქნება, მისი გადაჭრის გზებთან დაკავშირებულ მოსაზრებებსაც თუ ვიტყვით. მე არ მაქვს იმის ამბიცია, რომ ყველა საკითხი ზედმიწევნით სიღრმისეულად ვიცი ან უნდა ვიცოდე. ერთხელ და სამუდამოდ, როგორმე, საზოგადოების ფართო სპექტრი, სხვადასხვა პოლიტიკური შეხედულების, სხვადასხვა ორგანიზაციების წარმომადგენლები, გადაწყვეტილებების მიმღებებთან ერთად, დავსხდეთ და შევთანხმდეთ რა გვინდა ამ განათლებისგან, იმიტომ, რომ ეს პრობლემები მარტო ჩემი ან თქვენი ხომ არ არის, საზოგადოების არის და ამიტომაცაა მნიშვნელოვანი, რომ ჩართულობითი და ინკლუზიური იყოს პროცესი.
გასაგებია, რომ თქვენ გაქვთ უფლება გვაკრიტიკოთ, პოლიტიკური განცხადებებიც აკეთოთ და მე ეს ნამდვილად არ მიკვირს, მაგრამ არ გაგვექცეს ის მთავარი ამოცანა, იდეა, რისთვისაც ახლა საზოგადოება ჩვენ გვისმენს და დარწმუნებული ვარ, მოლოდინი აქვს, რომ აზრთა ჭიდილში გამოვიტანთ ყველაზე სწორსა და კარგს.
მიმაჩნია, რომ უაღრესად ღირსების შემლახველია იმ უდიდესი მასწავლებლებისა და დირექტორების კორპუსისთვის, რომელიც დღეს ჩვენ სისტემაში გვყავს და დღე და ღამე ემსახურებიან განათლების სისტემას, რომ თითქოს კონკრეტული პარტია, ამ შემთხვევაში ხელისუფლება იგულისხმება, სავარაუდოდ, ახდენს 60 ათას პიროვნებაზე ან მათ უმრავლესობაზე გავლენას და ეს ღირსეული, ყველაზე განსაკუთრებული, განათლებული ადამიანები არიან ისეთი „ელექტორალური ადამიანები“, რომ ხელისუფლებას თუ პარტიას თავის თავს გამოაყენებინებენ რაღაც მიზნებისთვის. წარმოგიდგენიათ რამხელა ჯაჭვია აბსურდის. ვერანაირი განსაკუთრებული ბერკეტი ვერასოდეს ვერ ექნება ხელისუფლებას, რომ 60 ათასი პედაგოგი პოლიტიზირებული გახადოს იმიტომ, რომ თავად არ გაახდევინებენ თავს.
სიმონ ჯანაშია: მე მიკვირს, რომ უბრალოდ პრობლემის უარყოფა ხდება, ისე შეიფუთა, თითქოს, ვიღაცას შეურაცხყოფას ვაყენებთ და ამიტომ ამ პრობლემაზე არ უნდა ვისაუბროთ.
მე მგონია, რომ თუ მოგვიწვიეთ იმისთვის, რომ გითხრათ, რამე პრობლემა ხომ არ არის, გიხსნით, რომ პრობლემა არის, თუ გაინტერესებთ, წინასწარ არ უარყოფთ და მოისმენთ და მერე შეიძლება უპასუხოთ.
მე არ ვიცი, თქვენ რა გაძლევთ იმის უფლებას, რომ დარწმუნებით თქვათ, თითქოს პოლიტიკური ზეწოლა არ არსებობს სკოლებზე და არ ვიცი, ასეთი ბერკეტები თუ გაქვთ, რომ მსგავსი დასკვნა გამოიტანოთ, მაგრამ არსებობს კონკრეტული ფაქტები, როდესაც, მაგალითად, სამინისტროს მიერ შექმნილი კომისიის წევრები ყვებიან, რომ მათი გადაწყვეტილებები ჩაასწორეს დირექტორების შერჩევის პროცესში. თუ სახელი და გვარი გინდათ, გეტყვით სახელსა და გვარსაც, ვინ ამბობს და თან უარყოფითად კი არ ხდება მხოლოდ ჩასწორება, დადებითადაც, მაგალითად, კომისიამ თქვა, რომ ეს ადამიანი არ არის შესაბამისი დირექტორობისთვის, როცა ეკითხებიან ვინ ჩაასწორა ეს გადაწყვეტილება, მათ ამისამართებენ ძალოვან სტრუქტურებზე, ამბობენ, რომ ეს სამინისტროს გარეთ გადაწყდა.
შალვა ტაბატაძე: ჩემს კომენტარში არ ყოფილა იმაზე საუბარი, რომ კომისია პოლიტიკური ნიშნით იღებს ან არ იღებს გადაწყვეტილებას, აქ საუბარია, რომ ორმაგი კომისია აღქმულია როგორც ინსტრუმენტი, რომელიც არის და იქნება, შეიძლება იყოს გამოყენებული კონკრეტული კანდიდატების წინააღმდეგ ან სასარგებლოდ?! შესაბამისად, თუკი გადაწყვეტილებების შეცვლასა და გაუმჯობესებაზე უნდა ვისაუბროთ, რადგან ასე არის აღქმული, შეიძლება არ არსებობს ამის ფაქტები, მაგრამ აღქმა ასეთია.
მოდი, ვისაუბროთ ისეთ მექანიზმებზე, როდესაც ორმაგი კომისიის ნაცვლად, გვექნება სხვა ინსტრუმენტი, რომლითაც უკეთ შევაფასებთ რამდენად კომპეტენტურები არიან კანდიდატები.
ასეთი ბევრი ინსტრუმენტი არსებობს და ვიფიქროთ როგორ შევცვალოთ, რომ ამგვარი აღქმა აღარ იყოს. ეს თქვენთვის არის უკეთესი, რომ ვიღაცამ მსგავსი ბრალდება არ წაგიყენოთ.
გიორგი ამილახვარი: თუ თქვენ მიგაჩნიათ, რომ დირექტორების ორკომპონენტიანი გასაუბრების ფორმატი უნდა გაუმჯობესდეს, დაასახელეთ, შემოგვთავაზეთ, ვისაუბროთ ამაზე, ამის სრული მზაობაა. მე ვხედავ ჩემს და ჩვენს როლს ამ ნაწილის ერთ-ერთ მონაწილედ და საერთოდ არ მიმაჩნია, რომ მთავარი აქტორი ვარ, იმიტომ, რომ ამ ადამიანებმა შესაძლოა რიგი პრობლემები, საკითხები და გადაჭრის გზები გაცილებით უკეთ იციან ვიდრე ვინმემ, ვინც სამინისტროში ზის. ამიტომ, მადლობა ყველა გამომსვლელს და რა თქმა უნდა, კრიტიკა სრულად მისაღებია.
მე მაინც ვისურვებდი და ვფიქრობ საზოგადოების უდიდესი მოლოდინი ამ გადაცემისადმი არის ის, რომ თითოეულ აქტორს განათლებაში რაც ეხება, იმაზე ვესაუბროთ, გავუზიაროთ ერთმანეთს მოსაზრებები, მათ შორის თუნდაც კრიტიკული და გავიტანოთ აქედან შედეგი, რომელსაც შემდგომ ეს ადამიანები, მათ შორის ჩვენც და ჩვენი შვილებიც და ჩვენი ოჯახებიც, საბოლოო ჯამში, თავის თავზე მიიღებენ. ერთი, რაც შემიძლია თქვენ და საზოგადოებასაც დავპირდე, არც ერთ გადაწყვეტილებას ჩვენ არ ვიღებთ და არ მივიღებთ, რომელიც არ შედის მასწავლებლის ინტერესებში, დირექტორის ინტერესებში, სკოლის საზოგადოების ინტერესებში და ა.შ. ეს არის ჩემი პრინციპული მიდგომა. პირიქით, ჩემი მინისტრად დანიშვნის პირველივე დღიდან, ალბათ, 3 ათას მასწავლებელს შევხვდი იმიტომ, რომ მაინტერესებს რას ფიქრობენ. განსაკუთრებით საინტერესო უნდა იყოს, ალბათ, იმ ადამიანების აზრი, ვისაც პრეტენზია და ამბიცია აქვს, რომ ექსპერტია, კვალიფიციურია და რაღაც მიმართულება იცის. მზად ვართ, მოგისმინოთ, გავიზიაროთ და მივიღოთ ერთობლივი გადაწყვეტილება და არ ვიყოთ, პატარა ბავშვებივით, ნიშნის მოგებით ჩასაფრებულები. მე მგონი, კარგად გესმით ყველას, რა რესურსის პირობებში გვიწევს მუშაობა და
ვისურვებდი, ჯადოსნური ჯოხი მქონდეს და ერთ დღეში მოვაგვარო ყველა პრობლემა, მაგრამ ასეთი არ არის და ვერც ერთი, ჩემს ადგილას, ამას ვერ გააკეთებდით.
♦ ♦ ♦
ახალ პლატფორმაზე განათლების საკითხებზე დისკუსია გაიხსნა, შემდეგ გადაცემებში კონკრეტულ პრობლემებზე გაგრძელდება მსჯელობა და სავარაუდოდ, გადაჭრის გზებიც მოინიშნება. კარგი იქნება, ეს ფორმატი მორიგი პოლიტიკური თოქშოუს სახეს თუ არ მიიღებს, რისი მცირე ნიშნებიც პირველივე გადაცემაში გამოჩნდა.
მოამზადა ლალი თვალაბეიშვილმა
