ლელა ბოშაშვილი
სსიპ თელავის რაიონის იყალთოს საჯარო სკოლის უფროსი სპეციალური მასწავლებელი
📌უნივერსიტეტში ვსწავლობდი საგანს „ინკლუზიური განათლება“, რომელიც ძალიან დიდ ინტერესს იწვევდა ჩემში, ეს კი ჩემი ლექტორის დამსახურებაც იყო. ვეცნობოდი ინკლუზიური განათლების პრინციპებს, განვითარების სხვადასხვა დარღვევას და მათთან მუშაობის მეთოდებს. საუნივერსიტეტო პრაქტიკის პერიოდში, სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე ბავშვებთან მქონდა ურთიერთობა, მათთვის ვქმნიდი ძალიან ბევრ რესურსს და ვეხმარებოდი მასწავლებელს, რომ სწავლის სირთულეების მქონე ბავშვი ჩართული ყოფილიყო საგაკვეთილო პროცესში. სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეებთან ურთიერთობამ დამარწმუნა, რომ ეს ის საქმე იყო, რომელშიც მინდოდა ჩამექსოვა ჩემი ცოდნა და სიყვარული. გადავწყვიტე, გამეგრძელებინა მათთან ურთიერთობა და ასე აღმოვჩნდი სკოლაში სპეციალურ მასწავლებლად.
📌 ჩემთვის, როგორც სპეციალური მასწავლებლისთვის, ყოველი დღე ძალიან აქტიური და დატვირთულია. ზოგჯერ ვერც კი ვხვდები, როგორ გადის დრო და სრულდება სამუშაო საათები. პირველ რიგში, ვიწყებ ბავშვების მონახულებით, არიან თუ არა „ჩემი ბავშვები“ სკოლაში. შემდეგ კი მივყვები გეგმას, თუმცა, შეიძლება ის შეიცვალოს. ვიწყებ ინდივიდუალური განრიგით განსაზღვრულ მეცადინეობას, ინდივიდუალურად/წყვილში, რესურსოთახში. საჭიროებისამებრ ვუწევ ასისტირებას გაკვეთილის პროცესში მოსწავლეს. მასწავლებელთან ერთად, ვგეგმავ მომდევნო გაკვეთილს, ვეხმარები აქტივობების მოფიქრებაში ან, უბრალოდ, ვსაუბრობთ სირთულეებზე, განვიხილავთ სიტუაციებს, რომლებზეც ვაძლევ რეკომენდაციებს, ასევე ვსაუბრობთ მიღწევებზე, რომლებიც გვაქვს სამუშაო პროცესში. ვამზადებ რესურსებს როგორც ინდივიდუალური მეცადინეობისთვის, ასევე თითოეული საგნისა და თემისთვის. რესურსების შექმნა ძალიან მიყვარს და დიდ სიამოვნებას მანიჭებს. ამ დროს არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ აუცილებელია მოსწავლის ინტერესებისა და შესაძლებლობების გათვალისწინება. ვხვდები მოსწავლეების მშობლებს, ვმართავ ისგ ჯგუფის შეხვედრებს, ვწერ ოქმებს, ასევე, ვგეგმავ და ვთანამშრომლობ მასწავლებლებთან, ბავშვებთან და ვატარებ სხვადასხვა ღონისძიებას: დედის დღის, დაუნის სინდრომის მსოფლიო დღის აღნიშვნა და ა.შ. ვფიქრობ, მსგავსი ღონისძიებები მეტად აახლოვებს და აერთიანებს სკოლის საზოგადოებას.
📌 ჩემი მოსწავლეები ძალიან თბილები, მხიარულები და საინტერესოები არიან. ერთმანეთისაგან განსხვავდებიან ინტერესებითა და შესაძლებლობებით. მათთან ურთიერთობა ძალიან მომწონს, ვფიქრობ, მათაც მოსწონთ ჩემთან ურთიერთობა იმიტომ, რომ ხშირად მიზიარებენ თავიანთ გრძნობებს, ემოციებს, მომხდარ ამბებს, სიხარულსა თუ წყენას, მომმართავენ დასახმარებლად. მათთან ვიყენებ მულტიმოდალურ მიდგომას, რომელიც გულისხმობს ყველა შეგრძნების ორგანოს მაქსიმალურ გამოყენებას საგაკვეთილო პროცესში. ასევე მოსწონთ, როდესაც ერთად ვქმნით რესურსს და შემდეგ ვიყენებთ მეცადინეობებზე, საგაკვეთილო პროცესში ან უზიარებენ კლასელებს, ამ დროს მეტად თავდაჯერებულები არიან. მოსწონთ ცდების ჩატარება და ბუნებრივ გარემოში მეცადინეობის წარმართვა. უფრო ადვილად იმახსოვრებენ, იგებენ, ითვისებენ მასალას და ივითარებენ საჭირო უნარებს.
📌 ჩემმა პედაგოგიურმა პრაქტიკამ მიჩვენა, რომ აუცილებლად უნდა მოვუსმინოთ ბავშვებს. „მე მესმის შენი და მე შენ გვერდით ვარ“ — ასეთი მესიჯის გაგზავნის დროს ბავშვი მარტო აღარ გრძნობს თავს და იცის, რომ ყველა სირთულეს დაძლევს, მეტად თამამი და გაბედული ხდება. ასევე ხშირად მიწევს, მოსწავლის გრძნობების, ემოციების ამოცნობა და გასიტყვება, ვასწავლი საკუთარი ემოციების სახელდებას და გამოხატვას, თუ რას გრძნობს კონკრეტულ მომენტში. როგორც უარყოფითი, ასევე დადებითი ემოციების გამოხატვა ბევრ პრობლემას აგვარებს. ვიყენებ ხოლმე ემოციების ამსახველ ბარათებს, სოციალურ სიტუაციებს და ვსაუბრობთ. ჩემი აზრით, ემოციების რეგულაცია მათ ეხმარება, მოემზადონ მომავალი ცხოვრებისთვის.
📌 ჩემს კოლეგებს ვურჩევდი, გაიცნონ სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე ან შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე მოსწავლე. გაიცნონ მისი შესაძლებლობები, ძლიერი და სუსტი მხარეები, ინტერესები და აუცილებლად მოუსმინონ, აგრძნობინონ, რომ მათთვის მნიშვნელოვანია.
📌 ვფიქრობ, სპეციალური მასწავლებლის პროფესიის პოპულარიზაცია ხდება და საზოგადოებრივი ცნობიერების დონეც ნელ-ნელა მაღლდება, რასაც ხელი შეუწყო სპეციალური მასწავლებლის პროფესიული სტანდარტის შექმნამ, მისმა ჩართვამ სქემაში, კონკურსებმა, რომლებში მონაწილეობაც სპეციალურ მასწავლებლებსაც შეუძლიათ. დარწმუნებული ვარ, რამდენიმე წლის შემდეგ, ეს პროფესია მოთხოვნადი და პრესტიჟული იქნება.
📌 კარიერულ წინსვლაზე აუცილებლად ყველა სპეციალურმა მასწავლებელმა უნდა იზრუნოს. მე ჩაბარებული მაქვს გამოცდა და ვატარებ უფროსი სპეციალური მასწავლებლის სტატუსს. ვემზადები წამყვანის გამოცდისთვის. ვმონაწილეობდი კონკურსში „საუკეთესო სპეციალური მასწავლებელი 2022“, საქართველოს მასშტაბით, მოვხვდი სამეულში. ასევე ვმონაწილეობ კონფერენციებში, გასულ წელს ვიყავი ეროვნული კონფერენციის მონაწილე. რაც შეეხება რჩევას, აუცილებლად ვურჩევდი სპეციალურ მასწავლებლებს, წაიკითხონ მასალები, მეტი იმუშაონ საკუთარ თავზე და მონაწილეობა მიიღონ კონკურსებსა და კონფერენციებში. ძალიან ბევრი სპეციალური მასწავლებელია, რომელიც თავდაუზოგავად შრომობს და საინტერესო იქნება მათი შრომის შედეგების გაზიარება საზოგადოებისთვის – თუ მე შევძელი, თქვენც შეძლებთ.
📌 როდესაც ხარ სპეციალური მასწავლებელი, გჭირდება გუნდი, ყველამ მოსწავლისკენ უნდა მივმართოთ მთელი ძალები. დიდი გამოწვევაა ურთიერთობა მშობელთან, რომელიც არ იცნობს თავის შვილს. ჩვენ გვიწევს, ერთმანეთთან დავაახლოვოთ ბავშვი და მშობელი, მშობელი და ბავშვი, ვასწავლოთ, მივცეთ რეკომენდაციები, მაგრამ ხშირად მაინც არ გვაქვს შედეგი. ვისურვებდი, კიდევ უფრო დიდი ჩართულობა ყოფილიყო მასწავლებლების მხრიდან და მათი ისე გადამზადება ინკლუზიურ განათლებაში, რომ შევძლოთ საერთო ენაზე საუბარი.
📌 ჩვენი სკოლა ჩართული იყო ახალი სკოლის მოდელში. ამ პერიოდში გვყავდა ტრენერი, რომელთან ერთადაც ვგეგმავდით გაკვეთილებს ან ჩვენ დაგეგმილს ვუზიარებდით და ვიღებდით უკუკავშირს, ვსაუბრობდით სირთულეებზე, რაზეც გვეძლეოდა უკუკავშირი, განვიხილავდით ჩვენს მიღწევებსა და გამოცდილებას. მე ეს პრაქტიკა ძალიან მომეწონა და ვისურვებდი სამინისტროსგან კონსულტანტს, რომელიც, რეგიონების ან რაიონების მიხედვით, გაგვიწევდა კონსულტაციებს და იზრუნებდა სპეციალური მასწავლებლების გაძლიერებაზე.
კარგი იქნებოდა, ყველა სკოლას ჰყოლოდა ფსიქოლოგი, ძალიან ხშირად გვჭირდება ხოლმე მისი ჩართულობა.
📌 სპეციალური მასწავლებლები ძალიან რთულ და საპასუხისმგებლო საქმეს ვემსახურებით, ყოველდღიურად გვჭირდება ძალისხმევა, მოთმინება, ხშირად გვიწევს ბავშვების ადვოკატირება, დადებითი ემოციების გაზიარება. ყველაფერი უარყოფითი მაშინ ქრება, როდესაც შენი მოსწავლე ძალიან მაგრად ჩაგეხუტება, ხედავ მის ბედნიერ სახეს, როდესაც სირთულეს გადალახავ და მიაღწევ შედეგს, შედეგს, რომელსაც ძალიან დიდხანს ელოდი. ეს ყველაფერი კი გაძლევს ძალას, მოტივაციას, უფრო და უფრო წინ იარო, აიმაღლო კვალიფიკაცია და გახდე მისაბაძი მასწავლებელი, ისეთი, რომელიც ძალიან ბევრ ადამიანს გაუჩენს სურვილს, პროფესიად სწორედ სპეციალური მასწავლებლობა აირჩიოს.
