რეიტინგების ცხრილში სინგაპური უცვლელად მაღალ პოზიციებს იკავებს და არაერთი პარამეტრით სჯობნის ისეთი განვითარებული ეკონომიკის ქვეყნებს, როგორებიცაა კანადა, შვეიცარია და თვით ფინეთიც კი.
აკადემიურ სფეროში სინგაპურის სისტემა ძალზე წარმატებული აღმოჩნდა. მაინც რა არის წარმატების ფორმულა?
ამ კითხვაზე პასუხი მრავალ ფაქტორს მოიცავს. თუმცა, პირველ ყოვლისა, ზოგადად მიმოვიხილოთ, როგორია ეს სისტემა და როგორ მუშაობს ის.
🔹🔹🔹
👉🔹მოსწავლეები შედიან საჯარო ან სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებულ სკოლებში, სადაც გადასახადი ზომიერია. ბავშვებს გამოცდების შედეგების მიხედვით ანაწილებენ სხვადასხვა აკადემიურ პროგრამებში — მათი უნარების შესაბამისად. დაწყებით კლასებში მოსწავლეები აბარებენ გამოცდას, რათა შემოწმდეს მათი ძირითადი უნარები ანგარიშში, წიგნიერებასა და მეცნიერებაში. ეს პირველი მიჯნაა, რომელსაც მოსწავლე გადალახავს განათლების მისაღებად. გამოცდების შედეგების მიხედვით, ბავშვებს ანაწილებენ სამი მიმართულებიდან ერთ-ერთში. ეს მიმართულებებია: ექსპრეს-მიმართულება, სადაც უმაღლესი ქულების მქონე მოსწავლეები მოხვდებიან; დანარჩენები კი ნაწილდებიან ჩვეულებრივ აკადემიურ ან ჩვეულებრივ ტექნიკურ მიმართულებებში. ექსპრესი განკუთვნილია სწრაფად და გაძლიერებულად სწავლებისთვის, ჩვეულებრივი მიმართულებები კი მათთვის, ვისაც საშუალო ქულები აქვს ან ვისაც ტექნიკური სფეროსკენ მიუწევს გული.
მოგვიანებით, მოსწავლეები ისევ აბარებენ გამოცდებს, რომლის შედეგებიც განსაზღვრავს, კოლეჯის შემდეგ ვის ექნება უმაღლეს სასწავლებელში ჩაბარების უფლება. კოლეჯი ყველაზე სწრაფი გზაა უნივერსიტეტში შესასვლელად, პოლიტექნიკური და ტექნოლოგიური ინსტიტუტები კი უფრო პროფესიული კარიერის შესაძლებლობას იძლევა. შემდგომი სპეციალიზაციის არჩევა თავად მოსწავლეებზეა დამოკიდებული — კარიერული სწრაფვისა და აკადემიური მიღწევების შესაბამისად.
რა განაპირობებს სინგაპურის საგანმანათლებლო სისტემის წარმატებას
👉🔹 სოციალურ-ეკონომიკური ფაქტორები
აუცილებლად გასათვალისწინებელია სოციალ-ეკონომიკური რეალიები. 1965 წელს, დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ, ქვეყანაში, სადაც ბუნებრივი წიაღისეული არ იყო და წარმოება სწრაფად ვითარდებოდა, განათლება ეკონომიკური წინსვლის სტრატეგიის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი კომპონენტი გახდა. მკვეთრად გაიზარდა ამ სისტემის დაფინანსება, შეიმუშავეს სრულად დაფინანსებული და რეგულირებადი სკოლების სისტემა 18 წლის ასაკამდე მოსწავლეებისთვის. განათლება დღემდე პრიორიტეტულ სფეროდ რჩება ყველა ხელისუფლებისთვის. ამის შედეგად ჩამოყალიბდა კულტურა, რომელიც ხელს უწყობს წარმატებით სწავლას.
👉🔹ეფექტური პოლიტიკის შემუშავება
სინგაპურის მთავრობას სურს, მსოფლიოში ერთ-ერთი საუკეთესო განათლების სისტემა შეიმუშაოს და ამ მიზნის მისაღწევად საიმედო პოლიტიკური რეჟიმი შექმნა.
განვითარებული ქვეყნებისგან განსხვავებით, სინგაპურში ერთიანი და მოქნილი საგანმანათლებლო პოლიტიკა აქვთ. განათლების სამინისტრო გადაწყვეტილებებს მხოლოდ გულმოდგინე კვლევისა და ტესტირების შემდეგ იღებს, რათა ნებისმიერი ცვლილების წარმატება გარდაუვალი იყოს. წარმატების მაჩვენებლები მრავალგანზომილებიანია, განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა ანალიზს იმისა, თუ რა გავლენა აქვს ამა თუ იმ პოლიტიკას მოსწავლეების ქულებზე, მათ კეთილდღეობაზე, რამდენად აკმაყოფილებს თავად მოსწავლეებს ცვლილებები.
ითვალისწინებენ არა მხოლოდ პოლიტიკური რეჟიმის ეფექტიანობას, არამედ იმასაც, რომ ცვლილებები შეესაბამებოდეს მშობლების მოთხოვნებს, მასწავლებლების საჭიროებებს და განაპირობებდეს მოსწავლეების წარმატებას. ხელისუფლება, სკოლა, მშობლები და მოსწავლეები ერთნაირად იაზრებენ კარგი განათლების რაობას. ეს ამარტივებს კარგი პოლიტიკის შემუშავებას და დანერგვას.
გარდა ამისა, სინგაპურის საგანმანათლებლო პოლიტიკა ძალზე მოქნილია და იძლევა დროის შესაბამის ცვლილებებთან ადაპტირებისა და კრიტიკაზე რეაგირების საშუალებას.
👉🔹მიზნობრივი და ზუსტი სასწავლო გეგმა
სინგაპურის ეროვნულ სასწავლო პროგრამაში დიდი დრო ეთმობა ძირითადი საგნების სწავლას, როგორიცაა მათემატიკა, საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები და ტექნოლოგიები. მასწავლებლების მიზანია, „გააზრების დონეზე“ კი არ იფიქრონ, არამედ დაეხმარონ მოსწავლეებს, გაიგონ „სწორი პასუხი“ კონკრეტულ კითხვაზე. მეცადინეობები მიზნად ისახავს, ბავშვებმა ჩააბარონ გამოცდები ამ ძირითად საგნებში, რადგან ეს ცოდნა უფრო პრაქტიკულია და დამსაქმებლებიც ამას მოითხოვენ.
სასწავლო პროგრამა უპირატესობას ანიჭებს მასალის ღრმად და ხარისხიანად შესწავლას და თავს არიდებს დიდი მოცულობის, დაუკავშირებელ ინფორმაციას. თუ მოსწავლე სასურველ დონეს ვერ აღწევს, მისთვის დამატებითი გაკვეთილები ინიშნება, რომ დანარჩენებს არ ჩამორჩეს.
თუმცა, უფრო ზოგადად თუ ვიტყვით, სკოლებში სასწავლო პროგრამები შემუშავებულია კონკრეტული მიზნების გათვალისწინებით, რომლებიც განსაზღვრავს სწავლების სხვადასხვა მეთოდს.
განათლების სამინისტროს მონიშნული აქვს „განათლების სასურველი შედეგები“:
„თვითშემეცნების კარგი შეგრძნება;
კარგი მორალური კომპასი;
მომავლის ამოცანების გადასაწყვეტად აუცილებელი უნარები და ცოდნა“.
ზუსტად განსაზღვრული მიზანი ხელისუფლებას უადვილებს შეთანხმებული სასწავლო პროგრამის დაგეგმვასა და რეალიზებას.
👉🔹სწავლების მკაცრი რეჟიმი კლასებში
სასკოლო განათლების ბევრი დასავლური სისტემისგან განსხვავებით, სინგაპურის სისტემაში მიღებულია კლასში იერარქიული და დაღმავალი მიდგომა. გაკვეთილები მოწესრიგებულია და დისციპლინირებული, მასწავლებელი დომინირებს საუბრისას. გარდა ამისა, მასწავლებელს დიდი დამოუკიდებლობა აქვს სწავლების მეთოდიკის შერჩევისას, იქნება ეს აღმოსავლური, დასავლური თუ კომბინირებული მეთოდიკა.
ამ გარემოებას, ძირითადად, განსაზღვრავს კულტურა, რომელიც ყველაზე მეტად განათლებას აფასებს. ცნობილია, რომ მშობლები ყოველმხრივ ხელს უწყობენ და ეხმარებიან შვილებს. სკოლაში წარმატება პრიორიტეტია. გარდა ამისა, ბავშვებს უჩნდებათ პასუხისმგებლობის გრძნობა საკუთარ განათლებასთან დაკავშირებით. მათ უფასებენ არა მხოლოდ შედეგებს, არამედ „ძალისხმევასაც“.
მსოფლიოს ბევრ ქვეყანაში იერარქიულ კონტროლსა და დისციპლინას ეჭვის თვალით უყურებენ, მაგრამ სინგაპურის მაგალითი ადასტურებს, რომ ეს ფაქტორი გარკვეულ როლს თამაშობს წარმატებული სისტემის ჩამოყალიბებაში, როცა სკოლები კარგადაა დაფინანსებული.
👉🔹საუცხოო მასწავლებლები
სინგაპურის საგანმანათლებლო სისტემის წარმატების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია მასწავლებლების მომზადების ხარისხი. საუკეთესო კურსდამთავრებულთა მხოლოდ 5%-ს აქვს სწავლების უფლება. მათ განათლების ეროვნულ ინსტიტუტში ასწავლიან. პედაგოგების სწავლებას, ყოველწლიურად, 100-ზე მეტი საათი ეთმობა და მათ ძალზე მკაცრად აფასებენ. პედაგოგები პასუხისმგებელნი არიან, საუკეთესოდ, სწორი სტანდარტების შესაბამისად, შეასრულონ ის, რაც ევალებათ.
გარდა ამისა, მასწავლებლებს სოლიდური ანაზღაურება აქვთ, რომელიც გაცილებით მეტია OECD-ს (ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაცია) ქვეყნების საშუალო ხელფასზე. საუკეთესო მასწავლებლებზე შეღავათებიცაა დაწესებული და ჯილდოებსაც იღებენ კარგი სწავლებისთვის. ამის გამო, ნიჭიერი ადამიანებისთვის, სწავლება კარიერის მომხიბვლელი ვარიანტია. ისინი უზრუნველყოფილი არიან არა მხოლოდ უწყვეტი სწავლითა და განვითარებით, არამედ მომეტებული ფულადი ჯილდოებით.
არის თუ არა სინგაპურის საგანმანათლებლო სისტემა სრულიად უნაკლო
რასაკვირველია, არა. აქაც არის ხარვეზები. თუმცა ამ ხარვეზების გამოსასწორებლად გულმოდგინედ მუშაობენ.
👉🔹სტრესი და გადაღლილობა
კრიტიკული შენიშვნების – „სინგაპურის საგანმანათლებლო სისტემა სტრესს იწვევს“ ან „ზედმეტად ორიენტირებულია გამოცდებზე“ – პასუხად განათლების სამინისტრომ გააუქმა სასკოლო გამოცდები იმ პერიოდებში, როცა მათი აუცილებლობა საფუძვლიანად არ იყო დასაბუთებული. გარდა ამისა, შეფასების სისტემა დაწყებით კლასებში გახდა 1-8.
როცა აშკარა გახდა, რომ სისტემა ბევრ მოსწავლეში სტრესს იწვევდა, დაისახა ახალი სტრატეგია სახელწოდებით – „ისწავლეთ ნაკლები, ასწავლეთ მეტი“. აიკრძალა ინდივიდუალური გამოცდების შედეგების გასაჯაროება, რამაც შეამცირა „კონკურენციასთან დაკავშირებული დაძაბულობა“ მოსწავლეებს შორის.
სამომავლოდ, ალბათ, მეტი ყურადღება დაეთმობა განათლების ხარისხს და არა მოცულობას.
👉🔹 უთანასწორობა
გამოითქვა შეშფოთება იმის გამო, რომ სისტემაში გაზრდილია უთანასწორობა. დაწყებით სკოლაში ამას განაპირობებს ის, რომ უფრო შეძლებულ ოჯახებს შეუძლიათ კერძოდ მოამზადონ შვილები და მეტი რამ ასწავლონ როგორც სკოლამდე, ასევე სკოლის წლებში. ეს ნიშნავს, რომ ბავშვებს საბავშვო ბაღებშივე შეეტყოთ უთანასწორო განათლება, რაც სკოლის წლებში უფრო თვალსაჩინო გახდა. ეს გარემოება უყურადღებოდ არ დარჩენილა, რადგან მთავრობამ ვითარების გამოსასწორებლად ზომები მიიღო.
ნაკლებ შემოსავლიანი ოჯახების შვილებს დაენიშნათ სტიპენდიები განათლებისთვის, რათა მოესპოთ განსხვავება შეძლებული ოჯახების შვილებთან. გარდა ამისა, მთავრობას დაგეგმილი აქვს, 2022 წელს, გააორმაგოს სკოლამდელი განათლებისთვის გამოყოფილი თანხა, რათა პრობლემა საერთოდ არ გაჩნდეს.
👉🔹დაზუთხვა
საყოველთაოდ აღიარებულია, რომ დაზუთხვა არ შეესაბამება თანამედროვე მოთხოვნებს. არც ისაა საიდუმლო, რომ სინგაპურში გამოცდების წარმატებით ჩაბარების გამო ბავშვები ხშირად მექანიკურად იზეპირებენ მასალას. თუმცა, როგორც ჩანს, ეს მოვლენა სულ მალე წარსულს ჩაბარდება.
გლობალური ეკონომიკის მოთხოვნების დასაკმაყოფილებლად, 2023 წლისთვის, ყველა სკოლა ვალდებული იქნება, შემოიღოს გამოყენებითი სწავლება (ALP), სადაც ყურადღება გამახვილდება ისეთ უნარებზე, რომლებიც საჭიროა შემოქმედებისთვის, პრობლემების გადაწყვეტისა და ინოვაციებისთვის, რაც უგულებელყოფილი იყო მექანიკურ საგამოცდო სისტემაში. ეს მხოლოდ ერთ-ერთი ასპექტია პრობლემის გადაწყვეტის პოლიტიკაში.
🔹🔹🔹
ზემოთ ჩამოთვლილი მაგალითები ადასტურებს მთავრობის ღია პოლიტიკას და უშრეტ ენთუზიაზმს განათლების სისტემის გასაუმჯობესებლად. ისიც ცხადია, რომ განათლების სამინისტრო ცდილობს, ბალანსი დაიცვას თანამედროვეობასა და ტრადიციულობას შორის, თავი აარიდოს უკიდურესობებს და გამოიყენოს ამ ორი სამყაროს საუკეთესო მახასიათებლები.
ეს ცვლილებები დღესაც გრძელდება. ყოველწლიურად ანალიზდება შექმნილი მდგომარეობა, გათვალისწინებულია კრიტიკული შენიშვნები და ტარდება ღონისძიებები ხარვეზების გამოსასწორებლად.
Tutor City-ში დაბეჭდილი სტატიის მიხედვით
მოამზადა ნინო მეტრეველმა
