ესაუბრა მაია სიმონიშვილი
რამდენიმე ხნის წინ, საქართველოს ირლანდიელი მწერალი და ფსიქოლოგი მიქაელ პატრიკ მულვიჰილი ეწვია. რამდენიმე წელია, მიქაელი საქართველოს სტუმრობს, თუმცა, ამჟამინდელი ვიზიტი მისი ახალი წიგნის „ციმბირის ჯოჯოხეთური ხვრელი“ ქართული თარგმანის პრეზენტაციას ეძღვნებოდა. ახალი გამოცემის პრეზენტაცია საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის ანგლო-ამერიკულ სამკითხველო დარბაზში გაიმართა, სადაც ეს ინტერვიუ ჩავწერეთ.
ირლანდიელი ნოველისტი მიქაელ მულვიჰილი 1978 წელს, დუბლინში დაიბადა. 2003 წლიდან სწავლობდა ფსიქოლოგიას დუბლინის ბიზნესისა და ხელოვნების უნივერსიტეტში, სადაც ბაკალავრის ხარისხი მოიპოვა, ხოლო ფსიქოლოგიაში სამაგისტრო სწავლების დასრულების შემდეგ, ექიმ-კონსულტანტად დაიწყო მუშაობა. ამავე პერიოდში დაიწყო მისი სამწერლო მოღვაწეობაც და გოთიკური ჟანრის წიგნები „ციმბირის ჯოჯოხეთური ხვრელი“ და „დუბლინის დემონი“ გამოაქვეყნა. მისი მოთხრობები იბეჭდება ჟურნალში BP. აღსანიშნავია, რომ პროფესიით ფსიქოლოგი მიქაელ მულვიჰილი განათლებით ნარკოდამოკიდებულების ფსიქოთერაპევტია, ამჟამად საჯარო მოხელედ მუშაობს და კლიენტებს კონსულტაციებს უტარებს. იგი ქართველი მკითხველისთვის ამ აქტუალურ საკითხზეც გვესაუბრა. მიქაელი ქართველების სიძეა და ქართველ მეუღლესთან, სალომე ფერაძესთან ერთად, ორ შვილს ზრდის.
„ციმბირის ჯოჯოხეთური ხვრელის“ ქართული გამოცემა მკითხველისთვის ხელმისაწვდომი მომავალი კვირიდან იქნება. ეს წიგნი ინგლისურ ენაზე, 2014 წელს, ამერიკის შეერთებულ შტატებში დაიბეჭდა. ქართულად წიგნი, საქართველო-ირლანდიის კულტურული ურთერთობების ცენტრის ხელშეწყობით, ქალბატონმა ნანა შალამბერიძემ თარგმნა (გამომცემლობა „ივირონი“, თბილისი, 2018 წელი). წიგნი ჰორორის ჟანრს მიეკუთვნება და მასში ავტორი პოსტსაბჭოთა რუსეთის საზოგადოების განწყობებს ფანტასმაგორიული პერსონაჟების ისტორიით აგვიწერს. მოგვითხრობს ტობიასის ისტორიას, რომელიც ეკონომიკური პრობლემების გამო, მოსკოვიდან ციმბირში მიდის, სადაც გაზისა და ნავთობის საბადოს დაქირავებულ მეთვალყურედ იწყებს მუშაობას. მოვლენები „პერესტროიკის“ შემდგომ რუსეთში ვითარდება. ცოტა ხანში, ტობიასი შეამჩნევს, რომ ეს მხოლოდ წიაღისეული საბადო არ არის და ნავთობის მომპოვებლებმა, გამოუცდელმა მუშებმა ჯოჯოხეთის ხვრელი გათხარეს… ტობიასი მიხვდება, რომ რაღაც უნდა იღონოს და ამ ბრძოლაში რწმენა მისი მთავარი საყრდენია.
ავტორის თანახმად, ნაწარმოები საბჭოთა ფსიქიატრიისა და ფსიქოანალიზის პრობლემებსაც ეხება. იგი ისე აღწერს გაუცხოებულ გარემოს, რომ ყველა პერსონაჟის ისტორია რომელიღაც ნაცნობ ამბავს გვაგონებს და სიზუსტით გაკვირვებასაც კი იწვევს. მით უმეტეს, თუ გავითვალისწინებთ, რომ ავტორი რუსეთში არასდროს ყოფილა. მიუხედავად ჰორორის ჟანრისა, წიგნში ყველაზე მწვავე ეპიზოდები მოულოდნელი იუმორით გამოირჩევა.
— მიქაელ, „ციმბირის ჯოჯოხეთური ხვრელი“ ჰორორის ჟანრს მიეკუთვნება, რით ახსნიდით ამას?
— სალამი ჩვენს მკითხველებს. პირველი ნაწარმოები 20 წლის წინ დავწერე და ეს პოლიტიკურმა მოვლენებმა გამოიწვია. მე ირლანდიელი ვარ და თქვენთვის ცნობილია ჩრდილოეთ ირლანდიის კონფლიქტები, იცით, რომ გასულ საუკუნეში ტერორისტული აქტები ხშირი იყო. ერთ-ერთი ასეთი ტერაქტი, 1998 წელს, ქალაქ ომაში, ირლანდიის არმიამ მოაწყო და 29 ადამიანი დაიღუპა. ყველაზე მძიმე იმის გაცნობიერება იყო, რომ ტერორისტებმა ხალხი სწორედ ბომბის მიმართულებით წაიყვანეს და ეს ადამიანები სრულიად უდანაშაულოები იყვნენ. ამ მოვლენამ ყველას გაუქრო ილუზია, რომ ძალადობით პრობლემები გვარდება. ეს ჩემთვის შოკისმომგვრელი მოვლენა იყო, მაშინ გავიაზრე რა ხდებოდა და არ ვიცოდი, განცდები როგორ გადმომეცა. პირველი ლექსი სწორედ ამ დაბომბვას და მის შედეგებს მივუძღვენი. საბედნიეროდ, ცოტა ხანში, „დიდი პარასკევის, ანუ ბელფასტის შეთანხმება“ დაიდო, რამაც სამშვიდობო პროცესი დაიწყო. ადამიანის უფლებათა დარღვევები, რომელიც მანამდე ორივე მხრიდან ხდებოდა, სამშვიდობო პროცესით დაძლეულ იქნა.
რატომ ვწერ ჰორორის ჟანრში? მართალი რომ გითხრათ, ჩვენი ისტორია გამოირჩევა სისხლითა და ბრძოლით (რაშიც ცოტა საქართველოს ჰგავს). ჩვენ გამოვიარეთ შიმშილობა და გენოციდი, ამ ყველაფერმა, საბოლოოდ, აჯანყებული ხასიათი ჩამოგვიყალიბა და უსამართლობისადმი ყოველთვის პროტესტი გვაქვს. ჩვენთვის თავისუფლებისკენ სწრაფვა ფიანდაზებით მოფენილი არ ყოფილა და ეს ყველაფერი ლიტერატურაშიც აისახა. „დრაკულას“ ავტორი, ბემ სტოკერი ირლანდიელი იყო, რაც შემთხვევით არ მოხდა. ის მსოფლიოში ერთ-ერთი უძველესი თეატრის, „ლიცეუმის“ დირექტორიც გახლდათ. ბავშვობაში, 7 წლამდე ვერ დადიოდა, მოგვიანებით კი ფეხბურთელი და სპორტსმენი იყო. ბრემ სტოკერი დუბლინის ციხე-სიმაგრეშიც მუშაობდა, სწორედ ამ გარემოს აღწერს რომანში. ვამპირი „დრაკულას“ პროტოტიპები სისხლისმსმელი ფეოდალები არიან თავისი გარემოცვით, ეს გარემოცვა ირლანდიას ხრავდა და მოსახლეობას აშიმშილებდა. ასე რომ, ამ პერსონაჟს რეალობიდან ვიღებთ.
ჩვენმა მკითხველმა იცის ირლანდიის „კარტოფილის შიმშილობის“ შესახებ. ირლანდია ცნობილი იყო, როგორც მდიდარი ქვეყანა — ხორბალს, მარცვალს, სიმინდს და ხორცს აწარმოებდა. წარმოიდგინეთ, რას შეიძლებოდა გამოეწვია ასეთ სავსე ქვეყანაში ისეთი შიმშილი, რომ 1 მილიონი ადამიანი დაიღუპა, ხოლო მეორე მილიონი, იძულებით, ემიგრაციაში წავიდა? ამას მოჰყვა საზოგადოების დაყოფა, რაც მხოლოდ გარკვეული ჯგუფის ინტერესებს ემსახურებოდა. მდიდრები მხოლოდ კარტოფილით არ იკვებებოდნენ, ის ღარიბების ძირითადი საკვები იყო. საბედნიეროდ, დღეს ეს ყველაფერი მხოლოდ ქვეყნის ისტორიას შემორჩა.
— რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი აისახა იეტსის, ჯოისის, უაილდის შემოქმედებაში…
— რა თქმა უნდა, იეტსის მოღვაწეობის შესახებ იცით, თუ რამდენი გააკეთა ირლანდიისთვის. ჯოისის ნაწარმოებებშიც ვხედავთ ირლანდიური წარსულის ასეთ ლაბირინთებს, უაილდის ზღაპრებიც კი სავსეა ამ განცდით.
ჩვენი ინგლისურენოვანი ირლანდიელი მწერლები უფრო მეტად პროტესტანტული სამყაროდან მოდიან, მაგრამ მათ ინგლისელები ხშირად ბრიტანელ მწერლებსაც უწოდებენ. ზემოთ ბრემ სტოკერზე გესაუბრეთ, ის სუფთა ირლანდიელი მწერალია თავისი განწყობებით. მისი თხრობის სტილი თბილი და ადამიანურია, მიუხედავად პერსონაჟისა. ის ჩემი საყვარელი ავტორია, ნამდვილი სიტყვის ოსტატი.
— მაიკლ, დავუბრუნდეთ თქვენს ახალ რომანს, რომელიც ჩვენს რეგიონში არსებულ რეალობას საკმაოდ ზუსტად აღწერს ისე, რომ რუსეთში არც ყოფილხართ და ამ პრობლემებს არც იცნობდით. რატომ აღწერეთ რუსეთი?
— სხვათა შორის, დუბლინში მივდიოდი და რუსული გალობა მომესმა, რამაც ჩემზე შთაბეჭდილება მოახდინა, ვფიქრობდი, რატომ მღეროდნენ აქ, ირლანდიაში. რელიგიურმა დაპირისპირებებმაც საკმაოდ უარყოფითი როლი ითამაშა ადამიანების ცხოვრებაზე. ყოველდღე ვხვდებოდი ლტოლვილებს და მათ ისტორიებს ვისმენდი. სწორედ ამ შთაბეჭდილებებით შეიქმნა ეს წიგნი — „ ციმბირის ჯოჯოხეთური ხვრელი“. თქვენ იცით, მსოფლიო დღეს ეკოლოგიური პრობლემების წინაშე დგას, ყველაფერი კი სიხარბის გამო ხდება. საბჭოთა კავშირი დესპოტიური, დეპრესიული, არაფუნქციური ქვეყანა იყო. მიუხედავად ამისა, არც ის მავიწყდება, რომ სხვა ქვეყნებსაც მსოფლიო დომინანტობა სურდათ. ჩვენი შესანიშნავი მწერალი, ჯორჯ ორუელიც და, მასთან ერთად, ბევრი სხვა მწერალი თუ რეჟისორი საბჭოთა კავშირით, ადამიანთა დაცულობისა და თანასწორობის იდეით მოხიბლულები იყვნენ, მაგრამ შემდეგ გაიგეს, თუ რაზე იდგა ეს ქვეყანა — სწორედ ადამიანების დაუცველობასა და უთანასწორობაზე. მშრომელთა ბანაკებისა და გულაგის არსებობა ნამდვილი შოკი იყო იმ ევროპელი ხელოვანებისთვის, რომლებსაც მანამდე საბჭოთა კავშირი „მშრომელთა სამოთხე“ ეგონათ. აქ არც ის უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ცარისტებსაც მხოლოდ ადამიანების მონური მორჩილება მოსწონდათ, მეზობელი ქვეყნების დატყვევება იშვიათი არ იყო რუსეთის ისტორიაში. ჩემი ნაწარმოებიც მსგავს, მაგრამ დღევანდელ მოვლენებს ეხება. მსოფლიოში ჯერ კიდევ ბევრი ადამიანია მშიერი, ბევრი განიცდის ჩაგვრას და ჩემი ნაწერები მათ შესახებაც არის. ირლანდიის კულტურა მდიდარია ლეგენდებით სულების, მკვდრეთით აღდგენილების, მითოლოგიური პერსონაჟების შესახებ. ვცდილობ, არ ვიყო მწერალი, რომელიც წერით მხოლოდ საკუთარ და გამომცემლის ეგოს იკმაყოფილებს. ხშირად ხდება, რომ თანამედროვე რომანებზე მეტად, ნაფიქრ და ნაგრძნობ ტექსტებს სიმღერებში ან ფილმის სცენარებში ვხვდებით. დღევანდელ ტექსტებში მილტონის „დაკარგული სამოთხე“ ძნელად იძებნება.
შეიძლება ითქვას, რომ ირლანდიის კულტურა და მითები ჩემს ჰორორებში ბუნებრივად გამოვლინდა. თუმცა, ეს ჩემი პირველი წიგნია.
— იცით, რომ რუსეთის რეჟიმს ქართული გალობა აკრძალული ჰქონდა?
— მაშინ არ ვიცოდი, ახლა უკვე ვიცი, რომ თქვენ შესანიშნავი გალობა გაქვთ, თქვენც დამოუკიდებლობისთვის იბრძვით და საქართველო ირლანდიას ბუნებითაც ჰგავს. ჩემი შვილები დედით ქართველები არიან და თქვენს ქვეყანასთან მეც მშობლიური გრძნობები მაკავშირებს.
— განათლებით ფსიქოლოგი ხართ, კერძოდ, ნივთიერებადამოკიდებულების თერაპევტი. ალბათ, იცით, რომ საქართველოში ახლახან მარიხუანას მოხმარების დეკრიმინალიზაცია მოხდა. საზოგადოებაში ნარკოდამოკიდებულთა რეაბილიტაციისა და საკანონმდებლო ცვლილებების ირგვლივ დიდი დისკუსიებია.
როგორც პროფესიონალი, რას გვეტყოდით ამ თემაზე?
— პირველ რიგში, უნდა აღვნიშნო, რომ ნივთიერება თუ ალკოჰოლდამოკიდებულება თავისუფლება არ არის, ეს მიჯაჭვულობაა. ნივთიერებადამოკიდებულების პრობლემა მხოლოდ მორალურობის თემა არ არის, ეს დიდი ენიგმაა, რომელსაც დღემდე იკვლევენ. თუმცა, ნარკოდამოკიდებულებს მხოლოდ უნებისყოფო ადამიანებად წარმოაჩენენ. განმანათლებლობის ეპოქამ დიდი წვლილი შეიტანა ნარკოდამოკიდებულების შესწავლაში და საზოგადოებამ გაიგო, რომ 3 სახის დამოკიდებულება არსებობს: ბიოლოგიური, ფსიქოლოგიური და სოციალური. ნივთიერებადამოკიდებულება პირველ რიგში ბიოლოგიურია, ნივთიერებას ორგანიზმი ეგუება და მოითხოვს. ნივთიერებადამოკიდებულთა შვილები ხშირად გამოირჩევიან ალკოჰოლიზმისადმი მიდრეკილებით, ასე რომ, ეს ბიოლოგიურად გენებზეც მოქმედებს.
ფსიქოლოგიური დამოკიდებულების დროს, როცა ნივთიერებაზე ხელი არ მიუწვდებათ, ეს სურვილს ამძაფრებს, ხოლო მიღების შემდეგ დიდ ეიფორიას გრძნობენ. ლუდომანიის (თამაშზე დამოკიდებულება) და ნარკოდამოკიდებულების შედარებისას ვხვდებით, რომ ორივეს ერთნაირი ფსიქოლოგიური ეფექტი აქვს.
ნივთიერებადამოკიდებულება სოციალური მოვლენაცაა და ეს მნიშვნელოვანი ფაქტორია. ახლობლები ხშირად არაცნობიერად უწყობენ ხელს მათი ახლობლის დაავადებას. ეს არ არის დაავადება, რომელსაც ლოიალურობა შველის. ლოიალური თვითონ პაციენტისა და ახლობლის მიმართ შეიძლება ვიყოთ, მაგრამ არა ფაქტის მიმართ. ქცევის მოდელების გაცნობიერება უმნიშვნელოვანესია პრობლემის დასაძლევად. დამოკიდებულება ფსიქოლოგიურია, რამდენადაც ავადმყოფი ილუზიებში იწვრთნება და რეალობას სწყდება. ცხოვრება რეალური საკითხებისგან შედგება. ხშირად, ნარკომანების უმრავლესობას ნარცისიზმი ახასიათებს, საკუთარ პრობლემაზე საუბრისას კი იტყუებიან, რადგან მის დაძლევას პასუხისმგებლობა სჭირდება. ეს, რაც ახლა ვთქვი, მხოლოდ აისბერგის წვერია. სინამდვილეში, ჩვენ ისიც უნდა გავიაზროთ, რამ გამოიწვია ნარცისიზმი და რატომ ეშინიათ პრობლემის არსებობის აღიარების. ნარკომანიის დაძლევა მხოლოდ მაშინ შეიძლება, თუ წამალდამოკიდებულების დაწყებამდე მომხდარ პიროვნულ ცვლილებებსაც გავიაზრებთ. აქ სიამოვნების პრინციპიც შემოდის, ნივთიერებადამოკიდებულება სიხარბეს იწვევს, საკმარისი არასდროს არის. ელიზაბეთ ვერცელმა ამ თემას მიუძღვნა ნაშრომი „პროზაკის თაობა“, სადაც აღწერილია, როგორ დაუკმაყოფილებლობას იწვევს ეს მდგომარეობა. მარიხუანას შემთხვევაში, საქმე უფრო მსუბუქადაა, მაგრამ რაც შეეხება მის დათესვას, ვფიქრობ, თქვენს ეკონომიკას საკვები პროდუქტების კომერციული ფერმები უფრო დაეხმარებოდა.
საუკეთესო მეთოდი ნარკომანიისგან განკურნებისთვის გამოსაფხიზლებელი დეტოქსიფიკაციაა, ამავე დროს, მკურნალობამ ყველა ასპექტი ერთად უნდა მოიცვას: ბიოლოგიური, ფსიქოლოგიური და სოციალური, ეს უნდა იყოს ყველა მიმართულებით თერაპია. მედიკოსებს შედეგის მიღებაში ხელს ისიც უშლის, როდესაც ერთხელ ჩავარდნილი მკურნალობის შემდეგ, ხელს ჩაიქნევენ. პირიქით, როცა ცხენზე ჯდომას სწავლობთ, იცით, რომ შეიძლება ჩამოვარდეთ, მაგრამ ისევ ჯდებით. მკურნალობის დროს, უნდა გვახსოვდეს, რომ ჩავარდნები ზოგჯერ მეტ ბიძგს იძლევა გამოჯანმრთელებისთვის.
მკურნალობის მთავარი მიზანია, ავადმყოფობის ფარული მხარეებიც განიკურნოს, ნივთიერებადამოკიდებულებას ბევრი დაფარული მხარე აქვს. ხშირად, თვითონ მედიკოსებსაც მზადყოფნა და კვალიფიკაციის ამაღლება სჭირდებათ. მნიშვნელოვანია ისიც, როგორ ვმკურნალობით, ინტეგრაციული თუ ჰოლისტიკური მეთოდებით.
დამოკიდებულების მიზეზად ხშირად მოწყენილობა და ფრუსტრაცია სახელდება ღარიბ ფენებში, „ლუზერობის“ ხშირად ძახილიც იწვევს ამას, ახლობლების არაფხიზელ მდგომარეობაში ხშირად ნახვაც უწყობს ხელს. მსგავს პაციენტებთან ხშირად ვატარებდი სამოტივაციო გასაუბრებას, რომ მთავარი მიზეზი გაგვეგო. გამოჯანმრთელების პროცესში, მათ ყველა იმ მომენტის გააზრებაში უნდა დავეხმაროთ, თუ რა იწვევს დამოკიდებულებას, რა უწყობს ხელს და რა ეხმარება გამოჯანმრთელებაში. მათ ეს არჩევანი სრულიად გაცნობიერებულად უნდა გააკეთონ. რაც მთავარია, ნივთიერებადამოკიდებულებაზე უარის თქმა სიმამაცეს მოითხოვს. პაციენტი უნდა მიხვდეს, რომ წამლისგან გათავისუფლება უფრო დიდი სიმამაცეა, ვიდრე მასზე დამოკიდებულება. მკურნალობა ყოველთვის პაციენტზე უნდა იყოს ორიენტირებული. მე არ მჯერა, რომ შემცვლელებით მკურნალობა შეიძლება, ეს იგივე დამოკიდებულებაა. მკურნალობა კომპლექსური უნდა იყოს. ჩვენს ეპოქაში ძალიან მნიშვნელოვანია ნარკოდამოკიდებულების შესახებ სრული ინფორმაციის გავრცელება. რაც უფრო ადრე აღმოვაჩენთ პრობლემას, მით უფრო მალე მოხდება მისი გადაჭრა. ამის საუკეთესო გზა პრევენციაა. საქართველოში აუცილებლად გჭირდებათ „ალკოჰოლ ანონიმუსის“ და „ნარკოტიკ ანონიმუსის“ მსგავსი სერვისები, სადაც ნებისმიერ ადამიანს ანონიმურად მკურნალობის საშუალება ექნება.
— რამდენად ხერხდება პაციენტთა ანონიმურობის დაცვა ისეთ პატარა ქვეყანაში, როგორიც ირლანდიაა?
— ირლანდიაში მსგავსი სერვისები წარმატებით მუშაობს, რაც იმას ნიშნავს, რომ ანონიმურობის დაცვა პატარა ქვეყანაშიც შესაძლებელია. პაციენტები მხოლოდ სახელს ამხელენ, გვარს — არა. ანონიმური ორგანიზაციები მათ პრობლემის გააზრებასა და მკურნალობის ისე დაწყებაში ეხმარებიან, რომ არც ნარკოტიკების შემცვლელებს შეეჩვიონ. ამავე დროს, უკვე აღვნიშნე, რომ, ხშირად, ახლობლები ხელს უწყობენ ადამიანის ნივთიერებადამოკიდებულებას ტყუილებით, ილუზიებით, დაპირებებით… სამკურნალო ცენტრებში, მათ ამ ტყუილების გარჩევასაც ასწავლიან და მომავალში თავის დაცვაც უკეთ შეუძლიათ. მკურნალობის შედეგი უნდა იყოს ისეთი პროგრამები, რომლებიც ადამიანებს საკუთარი უმწეობის განცდას დააძლევინებს და პიროვნული განვითარების ახალი გზებს დაანახებს.
— ირლანდიაში ერთ-ერთი მძიმე მოვლენა იყო ქალებზე ძალადობის ისტორიები. ცნობილია, რომ ირლანდიაში ქალები და მარტოხელა დედები ჯოჯოხეთურ პირობებში ცხოვრობდნენ, მათ ბავშვებს ართმევდნენ, მონებად ამუშავებდნენ და სასიცოცხლო საფრთხეს უქმნიდნენ, ხშირი იყო ამ მიზეზით ქალების ემიგრაციაც. ბოლო წლებში, მრავალი მსგავსი ფაქტი გამოვლინდა, განსაკუთრებით, ქორწინების გარეშე გაჩენილი ბავშვების მასობრივი საფლავების სიმრავლე ეკლესიების ეზოებში. ამ ფაქტებშიც იგრძნობა ირლანდიის ისტორია. სამწუხაროდ, საქართველოში, დღესაც, ქალები იძულებულები ხდებიან, ქორწინების გარეშე დაბადებული ჩვილები გარეთ, ბედის იმედად დატოვონ. მკითხველისთვის განსაკუთრებით საინტერესო იქნება, რომ ირლანდია, დღეს, ქალებისა და ბავშვებისთვის, ერთ-ერთი ყველაზე დაცული ქვეყანაა, რომელიც ემიგრანტებსაც უყვართ. ირლანდია მსოფლიოში ყველაზე გულუხვი ქვეყნების ჩამონათვალში გვხვდება. როგორ მოხდა ეს, რა დაგეხმარათ ასეთი დადებითი ცვლილებების განხორციელებაში?
— თავიდან, დამოუკიდებელი ირლანდია მხოლოდ სახელი იყო ქაღალდზე. ჩვენ საკმაოდ შერყეული ქვეყანა გვქონდა. თუ ქალებს 26 ქვეყანაში ჰქონდათ რთული პრობლემები, განსაკუთრებით რთული მათი მდგომარეობა ჩრდილოეთ ირლანდიაში იყო. უნდა აღვნიშნო, რომ ამ პრობლემის სათავე რელიგია იყო. მიუხედავად იმისა, რომ ძალიან მორწმუნე ადამიანი ვარ, რელიგიის დანაშაულს ვერ უარვყოფთ. კათოლიკეებსა და პროტესტანტებს შორის დაპირისპირებამ წარმოშვა მოსახლეობის შევიწროება ორივე მხარეს. 1960 წელს, მოსახლეობის ნაწილმა უფლებების დაცვა პირველად მოითხოვა. აქ ჩნდება კითხვა, ირლანდიელებმა თვითონ ხომ არ შექმნეს ეს პრობლემები, რადგან ერთმანეთსაც დევნიდნენ? რამდენად უნდა ვიგრძნოთ პასუხისმგებლობა, რომ ადამიანების ჩაგვრას ჩვენი კულტურაც განაპირობებდა? ქალებზე ხომ მათივე თანამოქალაქეები ძალადობდნენ. რა თქმა უნდა, ვერ გავექცევით სექსიზმსა და სექტარიანულ მეთოდებს, რომელიც წარსულში გვქონდა, ოჯახებს მხოლოდ ქალები უვლიდნენ, ეკლესიის წარმომადგენლები კი ბავშვების უფლებებსაც ძალიან არღვევდნენ. პატრიარქატი მოსახლეობას აკონტროლებდა და ხშირად ძალადობისკენ მოუწოდებდა. სწორედ ამიტომ მოვიპოვეთ სეკულარიზმი, რომ მოსახლეობა დაგვეცვა.
მაგალითად, მე მყავდა მასწავლებელი, რომელმაც რამდენჯერმე მირტყა წიგნი, რადგან მის რწმენას არ ვიზიარებდი. მინდა გითხრათ, რომ დღეს მსგავსი ქცევისთვის ის მასწავლებელი აღარ იქნებოდა. ქვეყნის ეკონომიკური აღმავლობა შიმშილობის პერიოდში დაიწყო, ქვეყნიდან გაქცეული ემიგრანტი ირლანდიელების დახმარების შემოსვლით. ისინი ეხმარებოდნენ ახლობლებს, ბავშვებს. ირლანდიელები ოჯახზე ორიენტირებული და მშრომელი ხალხია. არ დაგავიწყდეთ, ჩვენ არასდროს გვქონია საბჭოთა კავშირის პრობლემების მსგავსი, მაგრამ გვქონდა რელიგიური პრობლემები. მას შემდეგ, რაც სეკულარიზმი გამოცხადდა, ადამიანის უფლებების მხრივ აშკარად გაუმჯობესდა ვითარება. ახლა ვფიქრობ, როდის გახდა ირლანდია ბევრად ჰუმანური ქვეყანა?
90-იანი წლების დასაწყისში, ირლანდიის ტელევიზიამ და მედიამ ყველა დარღვევების გაშუქება და მოძალადეების გამოვლენა დაიწყეს, საზოგადოებაც ამოძრავდა. თვალსაჩინო გახდა ძალიან ბევრი ინსტიტუციური, სამსახურეობრივი და პირადი ხასიათის ძალადობა. ამან მოვლენების გაჯანსაღებას შეუწყო ხელი. ქვეყანაში ეკონომიკური აღმასვლა პოლიტიკული გადაწყვეტილებების პარალელურად დაიწყო, როდესაც ბრიტანეთი დამპყრობლიდან თანასწორუფლებიან პარტნიორად იქცა.
ევროკავშირის წევრობამ დიდი როლი ითამაშა ქვეყნის ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესებაში, ჩვენი გზები დღეს ბევრად უკეთესია, ვიდრე ბავშვობაში მახსოვს. მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა განათლების დონე. ირლანდიელებმა ისწავლეს ფინანსური გადაწყვეტილებების დამოუკიდებლად მიღება, ინვესტიციების მოზიდვა რეგიონში, რომელიც ევროპის პერიფერიად ითვლება. სამშვიდობო პროცესმა, რომელიც 1994 წელს დაიწყო და ჩრდილოეთ ირლანდიაში ძალაუფლების გადანაწილება პარლამენტის მეშვეობით გახადა შესაძლებელი, გზა გაუხსნა ამერიკულ და ევროპულ ინვესტიციებს ქვეყანაში. ამ მოვლენებამდე, უმუშევრობა ეროვნული პრობლემა იყო, დღეს ირლანდიელთა უმრავლესობა დასაქმებულია.
თქვენს კითხვაში, ქალებისა და ბავშვების უფლებებთან დაკავშირებით, აღნიშნეთ, რომ ქალებზე ძალადობა არა მხოლოდ ირლანდიის, არამედ მთელი მსოფლიოს განხილვის თემაა. შესაბამისად, ჩვენი საზოგადოებაც ებრძვის ბულინგს და ჩაგვრას. აქ გვერდს ვერ ავუვლით იმას, რომ კოლონიალური წარსულის დაძლევამ ქალებსა და ბავშვებზე ძალადობის პრობლემაც დაძლია. ისტორიულად რთულ პერიოდში, ქალები უფრო ზიანდებოდნენ, რადგან მათი მოქმედების შესაძლებლობებიც ბევრად მწირი იყო. ქალებზე ძალადობას საკუთარი სექსუალური ცხოვრების გაუცნობიერებლობაც იწვევს.
დე ველერას მმართველობის პერიოდში, ირლანდიელი მოსახლეობა ღარიბი და მშიერი იყო, ქორწინების გარეშე დაბადებული ბავშვები და მათი დედები საზოგადოებიდან გარიყულები იყვნენ, რაიმეთი განსხვავებული ყველა ადამიანი პრობლემებს აწყდებოდა. ეს საშინელი ირლანდია იყო, რომელშიც ადამიანის განვითარების უფლებას არ ცნობდნენ. დღეს ეს ვითარება რადიკალურად შეცვლილია.
ადამიანებს ესმით, რომ ეს პირადი, მაგრამ არაერთგვაროვანი საკითხია და განსხვავებულობა აღიარებულია. მეც ვფიქრობ, რომ ამ ბოლო ათწლეულში, 21-ე საუკუნის მოქალაქედ ვიქეცი. მულტიკულტურალიზმი ბევრ რამეს გვასწავლის და ჩვენს თავს გარედანაც ვხედავთ. ამომრჩეველი წლიდან წლამდე უკეთეს მმართველობას და უკეთეს პოლიტიკოსებს ითხოვს. ახლა მედიცინის გაუმჯობესებაზეც ვმუშაობთ. ეს ყველაფერი რეალურად მოხდა.
ძალიან დიდი როლი შეასრულა სოციალური მედიის გავრცელებამ, ადამიანებმა გაიგეს, რომ რაღაც მხოლოდ მათ არ ემართებათ, ეს რაღაც ყველას გვაერთიანებს, რაღაცაში ერთმანეთის მოსმენა შეგვიძლია და საზოგადოება უფრო განვითარდა.
ამავე დროს, მნიშვნელოვანია განათლების გაუმჯობესება, ღარიბი ფენებისთვის განათლების ხელმისაწვდომობა ბევრად ამცირებს კონფლიქტების რიცხვს. დღეს ირლანდიის კუნძულზე მშვიდობა სუფევს. ამ გამოცდილებით, ვფიქრობ, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ძალიან დაეხმარება საქართველოს მრავალი მიმართულებით განვითარებას.
მე დავიბადე ირლანდიის დესპოტური და ჩრდილოვანი წყობის ბოლო დეკადაში და დღეს სულ სხვა, თანამედროვე, განვითარებულ ქვეყანაში ვცხოვრობ.
