რუბრიკის „ქართველი სტუდენტები უცხოეთში“ სტუმარია მარიამ დავლაშელიძე, მასაჩუსეტსის უნივერსიტეტის მოლაპარაკებებისა და კონფლიქტების მოგვარების ფაკულტეტის სტუდენტი
წიგნებით გაფერადებული ცხოვრება
დავამთავრე 116-ე საჯარო სკოლა. სკოლის ასაკიდან ძალიან აქტიური ვიყავი, ყველა ღონისძიების ორგანიზატორობას ვახერხებდი და, საკლასო აქტივობების პარალელურად, ძალიან ბევრ პროექტში ვმონაწილეობდი. ერთ-ერთი ყველაზე დასამახსოვრებელი იყო პროექტი „ბავშვი ბავშვისთვის“, რომელიც არასამთავრობო ორგანიზაცია „აფხაზეთთან“ ერთად განვახორციელეთ, პროექტის ფულით ძალიან ბევრი წიგნი ვიყიდეთ და ობოლთა თავშესაფარს გადავეცით. ამაყი ვიყავი, რომ საკუთარი შრომით შეძენილი წიგნებით სხვა ბავშვებს გავუფერადეთ ცხოვრება.
პროფესიის არჩევანი
პროფესიის არჩევა ბევრმა ფაქტორმა განაპირობა. დაწყებული ჩემი პიროვნული თვისებებითა და იმ ღირებულებებით, რომლითაც გავიზარდე, დამთავრებული ჩემი ცხოვრების ძალიან მნიშვნელოვან ეტაპზე მიმდინარე მოვლენებით. როგორც გითხარით, ყოველთვის გამოვირჩეოდი ინიციატივით და ლიდერული თვისებებით. მინდოდა, საზოგადოებაში პოზიტიური ცვლილებების აგენტი ვყოფილიყავი. ამასთან, ღირებულებებმა, რომელშიც გავიზარდე, ჩამოაყალიბა ჩემი ცხოვრების მნიშვნელოვანი ფილოსოფია. ერთ-ერთი ასეთია პასუხისმგებლობის გრძნობა, არა მხოლოდ საკუთარი თავის მიმართ, არამედ პასუხისმგებლობა, რომელიც სხვების წინაშეც მაქვს. ვფიქრობ, წარმატება მხოლოდ საკუთარ თავზე მორგებული კეთილდღეობით არ განისაზღვრება, არამედ იმით თუ რა შეგიძლია გააკეთო სხვებისთვისაც. ამას დაემთხვა 2008 წელს მიმდინარე მოვლენები. მაშინ 12 წლის ვიყავი. მიუხედავად იმისა, რომ პატარა ვიყავი, ძალიან დიდი გავლენა მოახდინა შემდეგში ბევრ გადაწყვეტილებაზე. 2014 წელსაც, უკრაინაში განვითარებული მოვლენების დროს, იქ ვიმყოფებოდი ერთ-ერთი პროექტის ფარგლებში. ამ ყველაფერმა ერთად, საბოლოო ჯამში, განსაზღვრა ჩემი პროფესია.
გზა საქართველოდან ამერიკისკენ
ამერიკაში როდესაც ჩამოვედი, აბსოლუტურად არავის ვიცნობდი, მოვდიოდი შტატში, რომელშიც არც დასარჩენი მქონდა და არც ნაცნობი მყავდა. თუმცა, აქ ერთი არაჩვეულებრივი ქართული ოჯახი დამხვდა, რომელმაც საკუთარი ოჯახის წევრივით მიმიღო. ამერიკაში ყოფნის პირველ, ყველაზე რთულ დღეებში გვერდით დამიდგნენ და ყველანაირად დამეხმარნენ. შემდეგ ეს ოჯახი ჩემი ოჯახი გახდა ამერიკაში. როდესაც ასეთ სიკეთეს გიკეთებენ, ყოველთვის ფიქრობ რისი გაკეთება შეგიძლია შენ, უკან რომ დააბრუნო ეს სიკეთე. შეუძლებელია, არ გაგიჩნდეს სურვილი და მოტივაცია იმისა, რომ ანალოგიურად დაეხმარო სხვებს და გაუკვალო გზის თუნდაც ძალიან მცირე, მაგრამ მნიშვნელოვანი ნაწილი.
ყველაფერი ისევ ჩემს პასუხისმგებლობის გრძნობას უკავშირდება. საქართველოში ბაკალავრიატი ინგლისურ ენაზე დავამთავრე და ძალიან კარგი, საფუძვლიანი განათლება მივიღე „შავი ზღვის საერთაშორისო უნივერსიტეტში“. ამ დროისთვის, მთავარი გამოწვევა — ენობრივი ბარიერი, რასაც საზღვარგარეთ სწავლისას ხშირად აწყდებიან საერთაშორისო სტუდენტები, გადალახული მქონდა. ვფიქრობ, შესაძლებლობებისა და განათლების ქონა გარკვეულ პასუხისმგებლობასაც მოიცავს. ამიტომ, მგონია, რომ ადამიანმა საკუთარი ნიჭი და შესაძლებლობა არა მხოლოდ საკუთარი თავისთვის, არამედ სხვების კეთილდღეობისთვისაც უნდა გამოიყენოს. სწორედ ამიტომ, ყოველთვის მიმაჩნდა, რომ საერთაშორისო განათლება და გამოცდილება აუცილებელია საკუთარ საქმეში წარმატების მისაღწევად.
ბოსტონი — განათლების დედაქალაქი და მასაჩუსეტსის უნივერსიტეტი
გამომდინარე იქიდან, რომ მაგისტრატურის საფეხურზე ვსწავლობ, სტუდენტის შეფასება, ძირითადად, კვლევითი, ანალიტიკური ნაშრომების საფუძველზე ხდება. ამასთან, მნიშვნელოვანია თუ რამდენად ვიყენებთ თეორიულ ცოდნას პრაქტიკაში. განათლების ამ საფეხურზე, ამერიკაში, თითქმის არ არის მეხსიერებითი სასწავლო სისტემა. ვკითხულობთ ძალიან ბევრ ლიტერატურას, მიმოვიხილავთ და კრიტიკულად ვაანალიზებთ წაკითხულს. ეს ყველაფერი აუცილებელია სხვადასხვა საკითხზე საკუთარი აზრისა და შეხედულების ჩამოყალიბებისთვის, რასაც თითქმის ყველა საგანში ვხვდებით — ვკითხულობთ თეორიულ მასალას, კრიტიკულად ვაანალიზებთ, შემდეგ ამის საფუძველზე ვწერთ საკუთარ შეხედულებებს ანალიტიკური სტატიების, პოლიტიკის დოკუმენტების ან გარკვეული პროექტების სახით.
დაფინანსების მოპოვება, განსაკუთრებით მაგისტრატურის ხარისხისთვის, ნამდვილად არ არის მარტივი, განსაკუთრებით საერთაშორისო სტუდენტებისთვის. მაშინ, როდესაც ამერიკელი სტუდენტები დაფინანსების უამრავი წყაროთი სარგებლობენ, საერთაშორისო სტუდენტებისთვის რესურსი შედარებით მცირეა. ქართველი სტუდენტებისთვის დაფინანსების წყარო შეიძლება გახდეს საქართველოს მთავრობა — სტუდენტური სტიპენდიებით, ამერიკის მთავრობა — ფულბრაიტის პროგრამით ან უშუალოდ ამერიკული სასწავლებელი. მე ამერიკული უნივერსიტეტი მაფინანსებს, მიუხედავად იმისა, რომ განაცხადი სახელმწიფო დაფინანსებაზეც გავაკეთე. ჯერ კიდევ საქართველოში ყოფნის პერიოდში, როდესაც სააპლიკაციო განაცხადი შევიტანე უნივერსიტეტში და გასაუბრება დამინიშნეს, მეგონა, რომ საკმარისად კარგი აპლიკაცია არ მქონდა და სურდათ, გასაუბრების საფუძველზე მიეღოთ გადაწყვეტილება — ჩავრიცხულიყავი თუ არა პროგრამაზე. გასაუბრების შემდეგ აღმოჩნდა, რომ უნივერსიტეტი ჩემი კანდიდატურით განსაკუთრებულად დაინტერესებულა და ჯერ კიდევ საქართველოში ყოფნის პერიოდში, დაფინანსებასთან ერთად, უნივერსიტეტში სამსახური შემომთავაზეს, კვლევის ასისტენტად.
სწავლის გადასახადი განსხვავდება შტატების და უნივერსიტეტების მიხედვით. გამომდინარე იქიდან, რომ მე ბოსტონში ვსწავლობ, რომელიც ერთ-ერთი ყველაზე მოწინავე ქალაქია განათლების მიმართულებით (ბოსტონს განათლების დედაქალაქსაც უწოდებენ), აქ სწავლაც და ცხოვრება საკმაოდ ძვირია. საშუალოდ, ერთი წლის სწავლის საფასურია 50 000$. თუმცა, გააჩნია სწავლის საფეხურს, უნივერსიტეტს და შტატს გამომდინარე იქიდან, რომ სწავლის გადასახადი კრედიტების რაოდენობის მიხედვით დაანგარიშდება. აკადემიური მიღწევების მიხედვით უნივერსიტეტები გამორჩეულ სტუდენტებს საკუთარ დაფინანსების სისტემას და სტიპენდიას სთავაზობენ. აპლიკანტის შეფასება რომელიმე ერთი ფაქტორით განპირობებული ნაკლებადაა, ის მთლიანობაში ფასდება, სხვადასხვა კრიტერიუმის საფუძველზე და მნიშვნელოვანია ისეთი ფაქტორები, როგორიცაა: აკადემიური მოსწრება, სამუშაო გამოცდილება (მაგისტრატურის საფეხურზე), ენის სერტიფიკატის ქულა; რამდენად აქტიურია აპლიკანტი; აპლიკანტისა და უნივერსიტეტის მიზნებისა და ღირებულებების თანხვედრა და ა.შ. ამ ყველაფრის ერთიანობით, საერთო ჯამში, ფასდება აპლიკაციის სიძლიერე. შემდეგ, სტუდენტობის პერიოდშიც, უნივერსიტეტები ძალიან ბევრ შესაძლებლობებს გთავაზობენ როგორც დაფინანსების, ასევე დასაქმების კუთხითაც. ჩემ შემთხვევაში, ყოველთვის ხელს მიწყობენ, რომ ჩემი ინიციატივები განვახორციელო, მაგალითად: შარშან ზაფხულს გავხდი უნივერსიტეტის ერთ-ერთი სტიპენდიატი, რომლის ფარგლებშიც, 3 თვის განმავლობაში, ქართველ სტუდენტებს ონლაინ ტრენინგს ვუტარებდი მოლაპარაკებების ხელოვნებაში.
ქართული და უცხოური განათლება
ძალიან ბევრი შემიძლია ვისაუბრო ამ საკითხზე, თუმცა ვეცდები მაქსიმალურად მოკლედ გიპასუხოთ. პირველ რიგში, მინდა აღვნიშნო, რომ ქართულ უმაღლეს სასწავლებლებში სტუდენტები ძალიან მაღალი ხარისხის განათლებას იღებენ, თანამედროვე ლიტერატურისა და მრავალპროფილური სწავლების საშუალებით. განსხვავება ალბათ ის არის, რომ ამერიკული საგანმანათლებლო სისტემა კრიტიკული და ანალიტიკური უნარების განვითარებაზეა დაფუძნებული, რაც თავის მხრივ, იმის შესაძლებლობას იძლევა, მოვლენებსა და ცნებებს არა საზოგადო ჭეშმარიტების სახით ვუყუროთ, არამედ ეჭვი შევიტანოთ მათში და ახალი ცოდნა შევქმნათ. მაშინ, როდესაც ქართული საგანმანათლებლო სისტემა უფრო მეტად ორიენტირებულია უკვე არსებული ცოდნის კარგად დასწავლაზე. ამასთან, ამერიკული საგანმანათლებლო სისტემა მეტად იძლევა თეორიული ცოდნის პრაქტიკაში გამოყენების შესაძლებლობას.
ყველაზე საინტერესო სივრცე უნივერსიტეტში
თავდაპირველად, ძალიან დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა ჩემზე უნივერსიტეტის მასშტაბმა — საერთო საცხოვრებლებთან ერთად პატარა ქალაქივითაა გაშენებული ყურეში. კამპუსებს შორის კი, უნივერსიტეტის ავტობუსს ვიყენებთ იმისათვის, რომ ერთი კამპუსიდან მეორეში მივიდეთ. ძალიან მომწონს უნივერსიტეტის თანამედროვედ აღჭურვილი მულტიფუნქციური ზონები, იქნება ეს დასასვენებელი, სპორტული, სასწავლო თუ სათამაშო ზონა.
პანდემია და ონლაინ სწავლების აუცილებლობა
პანდემიამ კიდევ ერთხელ დაგვანახა, რომ ტექნოლოგიური შესაძლებლობები უსაზღვროა და ტექნოლოგიურ განვითარებასთან დაკავშირებული გარემოს ცვალებადობასთან ერთად, ადამიანიც ადაპტაციას განიცდის. სიმართლე გითხრათ, მიუხედავად იმისა, რომ ონლაინ სწავლამ და მუშაობამ უამრავი შესაძლებლობა გააჩინა, რა თქმა უნდა, მე მაინც აუდიტორიაში სწავლა მომწონს, ჯგუფელებთან და პროფესორებთან პირისპირ ინტერაქცია.
რას ეტყოდით ახალგაზრდებს, რომლებსაც საზღვარგარეთ ცოდნის გაღრმავებისა და კვალიფიკაციის ამაღლების სურვილი აქვთ
როდესაც ასეთ რთულ გზას იწყებ, სხვისი გამოცდილება ძალიან მნიშვნელოვანია. სწორედ ამიტომ, ქართველი ახალგაზრდებისთვის, რომლებსაც საზღვარგარეთ სწავლის გაგრძელება სურთ, ვიდეოებს ვწერ ისეთ მნიშვნელოვან თემებზე, როგორებიცაა: უნივერსიტეტების არჩევა, სააპლიკაციო მოთხოვნები სხვადასხვა საფეხურზე სწავლის გასაგრძელებლად, არსებული შესაძლებლობები, გამოწვევები და სავიზო პროცედურები. სამომავლოდ, ამ პროექტის კიდევ უფრო გაფართოებას ვაპირებ და ძალიან ბევრ სიახლეს გავაცნობ ქართველ ახალგაზრდებს, ამერიკის უმაღლეს სასწავლებლებთან დაკავშირებით. პირველ რიგში, პრობლემა, რა თქმა უნდა, ენობრივი ბარიერი და კულტურული თავისებურებებია, თუმცა ორივე ძალიან მარტივად გადალახვადია. მეორე, ალბათ სასწავლო მასალის რაოდენობაა. ხშირად, ერთი კვირის მანძილზე, რამდენიმე წიგნი გვაქვს ხოლმე წასაკითხი, საშუალოდ, 500 გვერდი, გამომდინარე იქიდან, რომ საქართველოში სწრაფად კითხვის ტექნიკა არ ისწავლება, შესაძლოა დასაწყისში სტრესული აღმოჩნდეს სტუდენტისთვის. მესამე, ალბათ, ის ლეგალური შეზღუდვებია, რომელსაც საერთაშორისო სტუდენტები აწყდებიან დასაქმების კუთხით. ამერიკაში საერთაშორისო სტუდენტებს მუშაობის უფლება მხოლოდ კამპუსის ტერიტორიაზე აქვთ, 20 საათით, კამპუსში არსებული სამსახურები კი რაოდენობრივად მცირეა.
მომავლის გეგმები
ვფიქრობ, საქართველოსთვის ძალიან მნიშვნელოვანია კვალიფიკაციაზე დაფუძნებული საკუთარი საქმის პროფესიონალი კადრების მოძიება ნებისმიერ სფეროში, ქვეყნის სისტემის ეფექტურად მუშაობისთვის. ამიტომ ყველა ის ახალგაზრდა, რომელიც საკუთარი საქმის პროფესიონალია (არ არის აუცილებელი საზღვარგარეთ ჰქონდეს განათლება მიღებული, ძალიან ბევრ ნიჭიერ ახალგაზრდას ვიცნობ, რომელიც საკუთარი საქმის პროფესიონალია და არ აქვს საზღვარგარეთ განათლება მიღებული), აუცილებლად უნდა მუშაობდეს თავისი სპეციალობით. ბუნებრივია, ვფიქრობ, საზღვარგარეთ მიღებული განათლება მომავალში აუცილებლად ითამაშებს დიდ როლს. საერთაშორისო გამოცდილებაზე დაფუძნებული განათლების საშუალებით შესაძლებლობა მოგვეცემა, სხვადასხვა სფეროში ახალი ხედვები გავაჩინოთ და ქვეყანა განსხვავებული მიმართულებით წავიყვანოთ.
ოკეანის მიღმა დარჩენილი სამშობლო
ის, რაც ამერიკაში ჩემს აღფრთოვანებას, გაოცებას, გაკვირვებას იწვევს, თითოეული მოქალაქის მიერ ერთმანეთის მიმართ თანაგრძნობის გამოხატვის უნარი და სახელმწიფოებრივი აზროვნებაა, რაც თითოეული მოქალაქის ყოფითი ცხოვრებიდან იწყება. ძალიან ხშირად ვფიქრობ, რა ტიპის აღზრდა და განათლება აყალიბებს თითოეულ ინდივიდში ასეთ სახელმწიფოებრივ აზროვნებას, პასუხი ჯერ არ მაქვს, თუმცა, იმედია მექნება.
როცა საქართველოზე ვფიქრობ, ერთი ძველაღმოსავლური იგავი მახსენდება, რომლის სხვადასხვა ვარიაცია ძალიან ბევრი ქვეყნის ლიტერატურაშია ასახული. იგავის მიხედვით, ერთი კაცი საგანძურის საპოვნელად სხვა ქალაქში წავა, მაგრამ ეს საგანძური მის ეზოში აღმოჩნდება ჩაფლული. მიუხედავად იმისა, რომ მივდივართ სხვა ქვეყნებში და იქ ვეძებთ „საგანძურს“, ბოლოს მაინც აღმოვაჩენთ, რომ მთავარი რესურსი ისევ ჩვენს ქვეყანაშია. თუმცა კი, ამ მოგზაურობის დროს ვიძენთ ცოდნას, განათლებასა და გამოცდილებას. ეს ყველაფერი კი იმისთვისაა საჭირო, რომ შემდგომ ჩვენსავე ქვეყანაში ჩაფლული საგანძურის პოვნა შევძლოთ.
