ინგა უგრეხელიძე
ცაგერის მუნიციპალიტეტის სოფ. დეხვირის საჯარო სკოლის ინგლისური ენის პედაგოგი, VII-IX კლასების დამრიგებელი
ჩემი პედაგოგიური საქმიანობა თბილისის 137-ე საჯარო სკოლიდან დაიწყო, სადაც შევიძინე გამოცდილება, საგანმანათლებლო პროცესის მართვისა და მოსწავლეებთან ეფექტური მუშაობის მიმართულებით. საგაკვეთილო პროცესში ყოველთვის ვცდილობდი ისეთი გარემოს შექმნას, სადაც მოსწავლეები მოტივირებულნი იქნებოდნენ და განივითარებდნენ კრიტიკული აზროვნების უნარს.
2015 წლიდან საცხოვრებლად, ოჯახთან ერთად, მაღალმთიან რეგიონში გადავედი და მალევე დავიწყე მუშაობა სსიპ ცაგერის მუნიციპალიტეტის სოფელ დეხვირის საჯარო სკოლაში, რომელიც მცირეკონტინგენტიანია. აქ 17 მოსწავლე სწავლობს, მათ შორის ჩემი სამი შვილი. სკოლაში 5 კილომეტრის მანძილზე დავდივართ, ზამთარი საკმაოდ რთული და თოვლიანია, მაგრამ სკოლაში ისეთი მეგობრული გარემოა, სიშორისა და ზამთრის დაბრკოლებების მიუხედავად, სკოლაში მუდამ მივიჩქარით. მივხვდი, რომ ჩემი პედაგოგიური საქმიანობა კიდევ უფრო მრავალმხრივი და მიზანმიმართული გახდა. აქ ყოფნამ დამანახა, რომ სწავლება და ურთიერთობები მეტად ღირებული და საინტერესოა. მოსწავლეებისთვის არა მხოლოდ ცოდნის გადაცემას, არამედ ცხოვრებისეული უნარებისა და ღირებულებების გამომუშავებასაც ვცდილობ.
ჩემი მუშაობის ძირითადი პრინციპები: პატივისცემა, ურთიერთგაგება, მუდმივი განვითარება და მოტივაცია. მასწავლებლობა ჩემთვის დიდი პასუხისმგებლობაა, რომელიც მოითხოვს არა მხოლოდ ცოდნის გაღრმავებას, არამედ მუდმივ შინაგან მზაობას, იყო გამჭრიახი, ემპათიური და სიღრმისეული მოტივაციის წყარო.
პედაგოგიური საქმიანობა არ შემოიფარგლება მხოლოდ სასწავლო პროცესით — ის ურთიერთობების გამყარებას მოიცავს როგორც კოლეგებთან, ისე მოსწავლეებთან და თემის წარმომადგენლებთან. მაღალმთიან რეგიონში თემის, ოჯახისა და სკოლის ურთიერთობა დიდ გავლენას ახდენს სასწავლო პროცესზე. ჩემი მიზანია, ვიყო არა მხოლოდ მასწავლებელი, არამედ საზოგადოების აქტიური წევრი, ამიტომ ვცდილობ, აქტიურად ვითანამშრომლო მშობლებთან, სასკოლო საზოგადოებასთან და თემის წარმომადგენლებთან.
◊ რა ევალება სკოლაში დამრიგებელს, როგორც მთავარი აღმზრდელობითი ფუნქციის მქონე ადამიანს
მოსწავლეზე ორიენტირებული სასკოლო გარემო და სწრაფვა მუდმივი გაუმჯობესებისაკენ სკოლის საქმიანობის მნიშვნელოვანი პირობაა. მუდმივი გაუმჯობესება, ანუ არსებულის უკეთ ხედვა და კეთება, ეხება როგორც სასწავლო, ასევე აღმზდელობით პროცესს. დამრიგებელი ამ პროცესის მარეგულირებელია. იგი ვალდებულია, მასზე გაპირობებულ კლასში ზრუნავდეს ბავშვზე ორიენტირებული სასწავლო გარემოს ფორმირებაზე.
დამრიგებლის მიზანია, დაეხმაროს მოსწავლეებს ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნების მიღწევაში, პიროვნული, გონებრივი და ფიზიკური შესაძლებლობების განვითარებაში. ამის გარდა, იგი ხელს უნდა უწყობდეს მოსწავლეებში ჯანსაღი ცხოვრების წესის დამკვიდრებას, უვითარებდეს მათ დემოკრატიულ ღირებულებებზე დამყარებულ სამოქალაქო ცნობიერებას და ეხმარებოდეს ოჯახის, საზოგადოებისა და სახელმწიფოს წინაშე საკუთარი უფლება-მოვალეობების გააზრებაში. დამრიგებელმა უნდა შეიმუშავოს სტრატეგიული მიმართულებები, როგორიცაა: კომუნიკაციის უნარ-ჩვევების სწავლება, საზოგადოებრივ აქტივობებში ჩართვა, თვითშეფასების ამაღლება, პასუხისმგებლობის გრძნობის ჩამოყალიბება, ინდივიდუალური ტალანტის აღმოჩენა, მიზნების იდენტიფიცირება.
◊ მოსწავლის ინტელექტუალური და ფიზიკური განვითარების ხელშესაწყობად
ჩვენი სკოლა ყოველთვის ცდილობს, ხელი შეუწყოს მოსწავლეების სულიერ განვითარებას. ამჯერად განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო ერთ-ერთ მოსწავლეს, რომლის ოჯახი მძიმე მდგომარეობაში იმყოფება. სკოლის ადმინისტრაციამ, პედაგოგებმა და თემის წარმომადგენლებმა, ერთობლივად, მივიღეთ გადაწყვეტილება, რომ მოსწავლისთვის, მისი სულიერი კეთილდღეობის გასაძლიერებლად, გაგვეწია მხარდაჭერა. ამ მიზნით ჩატარდა საგანმანათლებლო აქტივობები, რომლებიც მიზნად ისახავდა მოსწავლის მოტივაციისა და შინაგანი სიმშვიდის გაძლიერებას. მას მიეცა შესაძლებლობა, გამოეხატა საკუთარი სულიერი მდგომარეობა.
მოსწავლეებისადმი მსგავსი მხარდაჭერა კიდევ ერთხელ უსვამს ხაზს ჩვენი სკოლის მისწრაფებას, დაეხმაროს მოსწავლეებს არა მხოლოდ აკადემიურად, არამედ მათი შინაგანი განვითარების გზაზე. ჩვენთვის მნიშვნელოვანია, ყველა მოსწავლემ იგრძნოს, რომ მის პიროვნულ და სულიერ წინსვლას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს.
◊ რა დატვირთვას ატარებს მშობელთა კრება და რა შეცდომა არ უნდა დაუშვას მასწავლებელმა მშობელთა კრებაზე
მოსწავლის სწავლა-განათლების პროცესისადმი ყველაზე დიდ ინტერესს, როგორც წესი, ის მშობლები იჩენენ, რომელთაც პედაგოგებთან პირდაპირი თუ დისტანციური კომუნიკაციის პასუხისმგებლობა აქვთ. მშობლისა და პედაგოგის პირდაპირი კომუნიკაციის ერთ-ერთი ინსტრუმენტია მშობელთა კრებაც, რომელიც სკოლაში ტარდება და თუკი ის კარგადაა ორგანიზებული, მშობლების სასკოლო ცხოვრებაში აქტიური ჩართულობის შესაძლებლობასაც აჩენს.
მშობელთა კრების ფუნქცია სასკოლო სივრცეში უმნიშვნელოვანესია, რადგან ამ დროს ხდება სკოლასა და ოჯახს შორის ინფორმაციის გაცვლა, პრობლემური საკითხების იდენტიფიცირება, ინდივიდუალური მიდგომების დაგეგმვა, მოსწავლეთა განვითარებაზე ერთობლივი ზრუნვა და მშობლებს შორის ნდობის გაღრმავება. მშობელთა კრება არა მხოლოდ ინფორმაციის გაცვლის, არამედ მშობელთა ჩართულობის, თანამშრომლობისა და მოსწავლეთა განვითარების ხელშეწყობის აუცილებელი ფორმაა.
ყველაზე დიდი შეცდომა, რაც შეიძლება მასწავლებელმა მშობელთა კრებაზე დაუშვას, ეს არის ერთი კონკრეტული მოსწავლის ქცევისა და აკადემიური მოსწრების საჯაროდ განხილვა. მნიშვნელოვანია, რომ ინდივიდუალურად, უმტკივნეულოდ გაესაუბროს თითოეულ მშობელს, რათა აღმოიფხვრას წამოჭრილი პრობლემები.
◊ რა პრობლემები დგას უფრო მწვავედ: ფსიქოლოგიური თუ ფიზიკური
ფსიქოლოგიური პრობლემები მოზარდებში საკმაოდ მრავალფეროვანია და შეიძლება გლობალურად შეეხოს სხვადასხვა ემოციურ, გონებრივ და ქცევით საკითხებს. მოზარდის ასაკი ის პერიოდია, როცა პიროვნების იდენტობა და ფსიქოლოგიური მდგომარეობა იცვლება. დღევანდელ ტექნიკურ ეპოქაში მოზარდები ხშირად იყენებენ სოციალურ მედიას, რაც ფსიქოლოგიურ ზემოქმედებას იწვევს.
ვფიქრობ, სოციალური იზოლაციის დაძლევა კომპლექსურ მიდგომას მოითხოვს, რომელიც გულისხმობს სკოლის, ოჯახისა და საზოგადოების ერთობლივ ძალისხმევას.
◊ რა უნდა გააკეთოს დამრიგებელმა თვითსოციალიზაციის, თვითაღზრდის, თვითგანვითარებისა და თვითრეალიზაციისთვის
თვითსოციალიზაციის, თვითაღზრდის, თვითგანვითარებისა და თვითრეალიზაციისთვის დამრიგებელს შეუძლია შექმნას ისეთი გარემო, რომელიც ხელს შეუწყობს მოსწავლეების პიროვნული და სოციალური უნარების განვითარებას. მაგალითად, ესაუბროს მათ წარმატების მნიშვნელობაზე და ამისთვის საჭირო თანმიმდევრული ნაბიჯები გადადგას; ინდივიდუალურად გაიცნოს მოსწავლეების ინტერესები, მათი ძლიერი და სუსტი მხარეები. დაეხმაროს მიზნების დასახვაში და მათი მიღწევების გზების დაგეგმვაში; მოაწყოს დისკუსიები, დებატები და საინტერესო თემატური ღონისძიებები; ჩართოს ისინი საზოგადოებრივ აქტივობებში, სადაც მათი ცოდნა და უნარები გამოვლინდება.
დამრიგებლის ასეთი ჩართულობა დაეხმარება მოსწავლეებს არა მარტო სკოლაში, არამედ ცხოვრების სხვადასხვა ეტაპზე საკუთარი თავის უკეთ წარმოჩენაში.
◊ შეესაბამება თუ არა დამრიგებლის ანაზღაურება მის მიერ გაწეულ საქმიანობას
დამრიგებლის ანაზღაურება, დღესდღეობით, არ შეესაბამება იმ შრომას, რომელსაც ის დებს მოსწავლეების განვითარებასა და განათლებაში. ვფიქრობ, ეს საკითხი სისტემურ რეფორმებს მოითხოვს. მიუხედავად ამისა, დამრიგებლის ენთუზიაზმი გაცილებით მეტია, ვიდრე მატერიალური ანაზღაურება, ეს არის სიღრმისეული დამოკიდებულება და მოტივაცია, რომელიც მასში ზუსტად იმიტომ ცოცხლობს, რომ მომავალი თაობა უკეთესი გახდეს.
◊ ფინანსური მხარდაჭერის გარდა, რა არის საჭირო დამრიგებლისთვის
ფინანსური მხარდაჭერის გარდა, დამრიგებლის წარმატებული მუშაობისთვის, საჭიროა რესურსებზე წვდომა, შესაბამისი ტექნიკური აღჭურვილობა, სასწავლო მასალები, თუნდაც სიტყვიერი აღიარება-დაფასება და მხარდაჭერაც კი საკმაოდ მნიშვნელოვანია. თუ დამრიგებლის შრომა და წარმატებები სკოლის მხრიდან აღიარებული იქნება, ეს მას დამატებით მოტივაციას მისცემს.
◊ მაგალითები სადამრიგებლო პრაქტიკიდან
დამრიგებლისთვის აუცილებელია მოსწავლეების ემოციური მდგომარეობის ცოდნა. ამიტომ ვატარებ კლასის საათს, სადაც ბავშვებს შეუძლიათ თავიანთი ფიქრები და გრძნობები გამოთქვან. ყოველ მოსწავლეს აქვს უნიკალური ნიჭი და უნარი. ყურადღებას ვამახვილებ მათ დადებით მხარეებზე და ვცდილობ, გავაღრმავო ეს უნარები.
ამ უნარებს ვუზიარებ ჩემს კოლეგებს. დამრიგებლის გავლენა იმაში მდგომარეობს, რომ ის არა მხოლოდ წესრიგსა და განათლებას უზრუნველყოფს, არამედ ბავშვების ფსიქოლოგიური და სოციალური უნარების განვითარებასაც ეხმარება. ეს არის ურთიერთობების, მხარდაჭერისა და მოტივაციის პროცესი.
◊ არაფორმალური განათლება
ჩვენი სკოლა გამოირჩევა როგორც ადგილობრივ, ისე საერთაშორისო პროექტებში აქტიური მონაწილეობით. გავიმარჯვეთ ნომინაციაში „გაამწვანე სკოლის ეზო“, რომელიც განახორციელა ორგანიზაციამ „დავიცვათ საქართველოს სისუფთავე“, შვედეთის მთავრობის მხარდაჭერით. დეხვირის საჯარო სკოლა ჩართულია „ეკოსკოლების“ საერთაშორისო პროგრამაში (კოორდინატორი: ქიმია-ბიოლოგიის მასწავლებელი ლამზირა ონიანი). ეს გარემოსდაცვითი განათლების საერთაშორისო ფონდის წარმატებული პროექტია. მონაწილეობა მივიღეთ უცხოენოვან საგანმანათლებლო საგრანტო კონკურსში „აჩუქე ნივთებს მეორე სიცოცხლე, შეამცირე ნარჩენები“, რომლის მიზანი იყო ნარჩენების შემცირების მხარდაჭერა. მსოფლიოს მასშტაბით, გამარჯვებულ 60 სკოლას შორის, ჩვენმა პროექტმა გაიმარჯვა (პროექტის ავტორები: ქიმია-ბიოლოგიის მასწავლებელი ლამზირა ონიანი, ინგლისური ენის მასწავლებელი ინგა უგრეხელიძე); სკოლის რეკრეაციული ზონის მოსაწყობად მონაწილეობა მივიღეთ სოციალურ პროექტში „ორბელიანი და მეტი“, სადაც გავიმარჯვეთ და დღეს ჩვენი სკოლის მწვანე ეზოს ულამაზესი შემოქმედებით-შემეცნებითი სივრცე ამშვენებს (პროექტის ავტორები: სკოლის ახალგაზრდა მასწავლებლები: გვანცა ჭაბუკიანი, თამარ ჩაკვეტაძე, ქრისტინე ჭაბუკიანი).
დეხვირის საჯარო სკოლის მოსწავლემ მონაწილეობა მიიღო კონკურსში „გარემოსდაცვითი გზავნილები“ და პირველი საპრიზო ადგილიც დაიმსახურა. სკოლა ჩართულია გარემოსდაცვითი განათლების საერთაშორისო ფონდის „ეკოსკოლების“ პროგრამაში, სკოლაში შექმნილია ეკოკომიტეტი, თემაზე – „ბიომრავალფეროვნება“ (ხელმძღვანელი – ლამზირა ონიანი). მომზადდა პორტფოლიო, რომელიც კომპეტენტურმა კომისიამ საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად შეაფასა. უმაღლესი ქულა მივიღეთ და ჩვენი სკოლა „მწვანე დროშის“ მფლობელია; განათლების განვითარებისა და დასაქმების ცენტრის მიერ გამოცხადებულ საგრანტო კონკურსში გაიმარჯვა პროექტმა „ნარჩენების ეფექტური მართვა სუფთა გარემოს საწინდარია“(ხელმძღვანელი – ლამზირა ონიანი); სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტის კამპანიის „ეს ქვეყანა შენია“ ფარგლებში გამოცხადებულ კონკურსში, რომლის თემა იყო „საქართველო ევროპაა“, გაიმარჯვეს დეხვირის საჯარო სკოლის მოსწავლეებმა და გადაეცათ ლეპტოპები. ვფქრობ, მცირეკონტინგენტიანი მაღალმთიანი სკოლისთვის ჩამოთვლილი მიღწევები საკმაოდ შთამბეჭდავია.
◊ მცირეკონტინგენტიან სკოლებში მოსწავლეთა ურთიერთობის სპეციფიკა
მცირეკონტინგენტიანი სკოლები განსაკუთრებული სოციალური დინამიკით ხასიათდება. მოსწავლეები უკეთ იცნობენ ერთმანეთს, ადვილია ინდივიდუალური მიდგომა თითოეული მოსწავლისადმი, ხდება კონფლიქტების სწრაფი მოგვარება, ახალი მოსწავლეც იოლად ინტეგრირდება, დიდ სკოლებთან შედარებით, სადაც ასაკობრივი ჯგუფები მკაფიოდაა გამოყოფილი. მცირეკონტინგენტიან სკოლებში სხვადასხვა ასაკის მოსწავლეები ერთმანეთთან ურთიერთობენ, რაც თანამშრომლობისა და ურთიერთპატივისცემის კულტურასა და უნარებს ავითარებს. მცირე სკოლები, ხშირად, ადგილობრივი თემის განუყოფელი ნაწილია. მოსწავლეები აქტიურად არიან ჩართული საზოგადოებრივ აქტივობებში, რაც ხელს უწყობს მათი მოქალაქეობრივი ცნობიერების განვითარებას.
◊ სწორი მოქალაქეობრივი აღზრდის თვალსაზრისით, რას აკეთებს დამრიგებელი
მოქალაქეობრივი აღზრდა საკმაოდ კომპლექსური და მრავალმხრივი პროცესია, რომელიც დამრიგებლის მხრიდან მიზანმიმართულ და სისტემატურ მუშაობას მოითხოვს. ეს პროცესი იწყება დემოკრატიული ღირებულებების გაძლიერებით, რითაც მოსწავლეები აზრის თავისუფლად გამოხატვას სწავლობენ. სამოქალაქო პასუხისმგებლობის გრძნობას პრაქტიკული აქტივობები ავითარებს. დამრიგებელი ორგანიზებას უწევს მოხალისეობრივ პროექტებს, ამასთანავე, მნიშვნელოვანია კრიტიკული აზროვნების განვითარება, რაც აქტუალური საზოგადოებრივი საკითხების განხილვას და მედიაწიგნიერების გაძლიერებას გულისხმობს. სამართლებრივი ცნობიერების ამაღლება მჭიდროდ უკავშირდება მოქალაქეობრივ აღზრდას. მოსწავლეებმა უნდა იცოდნენ თავიანთი უფლებები და მოვალეობები. ყველა ეს კომპონენტი ერთიანდება ერთ მთლიან პროცესში, რომლის მიზანია მოსწავლის ჩამოყალიბება აქტიურ, პასუხისმგებლიან მოქალაქედ, რომელიც აცნობიერებს საკუთარ როლს საზოგადოებაში და აქვს უნარი და სურვილი, პოზიტიური წვლილი შეიტანოს მის განვითარებაში. დამრიგებლის როლი ამ პროცესში გადამწყვეტია, რადგან ის არა მხოლოდ ასწავლის ამ ღირებულებებს, არამედ პირადი მაგალითით აჩვენებს მათ მნიშვნელობას ყოველდღიურ ცხოვრებაში.
◊ მშობლებთან ურთიერთობა
მშობლებთან ეფექტური თანამშრომლობა საგანმანათლებლო პროცესის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი კომპონენტია. ეს ორმხრივი პროცესია, რომელიც მოითხოვს როგორც დამრიგებლის, ისე მშობლების აქტიურ ჩართულობას. პირველ რიგში, მნიშვნელოვანია ურთიერთობების ჩამოყალიბება, დამრიგებელმა კომუნიკაციის მრავალმხრივი არხები უნდა შექმნას. მნიშვნელოვანია, მშობლებს დროული და სრულყოფილი ინფორმაცია მიეწოდოთ არა მხოლოდ მათი შვილის აკადემიური მოსწრების შესახებ, არამედ სოციალური და ემოციური განვითარების კუთხითაც. დამრიგებელი მზად უნდა იყოს, მოისმინოს მშობლების მოსაზრებები.
მშობლების ჩართულობა სასკოლო ცხოვრებაში მრავალმხრივი უნდა იყოს, შეიძლება მოიცავდეს მათ მონაწილეობას სხვადასხვა ღონისძიებებში. ეფექტური თანამშრომლობა მშობლებთან ის უწყვეტი პროცესია, რომელიც ხელს უწყობს მოსწავლის აკადემიურ წარმატებას, პიროვნულ განვითარებას და სკოლის საერთო მიზნების მიღწევას.
◊ აქცენტი ინგლისურის სწავლებაზე
დეხვირის საჯარო სკოლაში ვასწავლი ინგლისურ ენას. სოფლის სკოლაში უცხო ენის სწავლების მიმართ მოსწავლეთა ინტერესი დიდია. ისინი ხედავენ მის პრაქტიკულ მნიშვნელობას. ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევა ისაა, რომ სოფლის სკოლის მოსწავლეებს ინგლისური ენის რეალურ სიტუაციებში გამოყენების შესაძლებლობა იშვიათად ეძლევათ, ამიტომ მათთვის ისეთ გარემოს ვქმნი, რომელიც მაქსიმალურად მიახლოვებულია რეალურ სიტუაციებთან; მოსწავლეთა ინტერესის ზრდას, ასევე, ხელს უწყობს თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენება.
◊ თანამედროვე მასწავლებელი
პედაგოგის პროფესია განსაკუთრებულ უნარებსა და თვისებებს მოითხოვს, მასწავლებელმა უნდა შეძლოს თითოეულ მოსწავლეში უნიკალური ნიჭის დანახვა. თანამედროვე მასწავლებელი მუდმივად ვითარდება პროფესიულად, ეცნობა განათლების სფეროში არსებულ სიახლეებს და საკუთარ პრაქტიკაში ნერგავს ინოვაციურ მიდგომებს. კრიტიკული აზროვნების განვითარება მოსწავლეებში თანამედროვე მასწავლებლის ერთ-ერთი უმთავრესი ამოცანაა. ის ქმნის ისეთ სასწავლო გარემოს, სადაც მოსწავლეები სწავლობენ არა მხოლოდ ფაქტებს, არამედ მათ ანალიზს, შეფასებას და პრაქტიკულ გამოყენებას. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მისი როლი მოსწავლეთა გლობალური კომუნიკაციის განვითარებაში. ის ეხმარება ბავშვებს, გახდნენ მოქალაქეები, რომლებსაც ესმით კულტურული მრავალფეროვნება, გლობალური გამოწვევები და აქვთ უნარი, იმოქმედონ მდგრადი განვითარების პრინციპების შესაბამისად. თანამედროვე მასწავლებელი მრავალმხრივი პროფესიონალია, რომელიც ტრადიციულ პედაგოგიურ გამოცდილებას თანამედროვე მიდგომებთან აერთიანებს. ის არა მხოლოდ ცოდნის გადამცემია, არამედ ფასილიტატორი, რომელიც ეხმარება მოსწავლეებს, გახდნენ XXI საუკუნის წარმატებული მოქალაქეები.
◊ განსხვავება სოფლისა და ქალაქის სკოლებს შორის
სოფლისა და ქალაქის სკოლებს შორის განსხვავება განათლების ხელმისაწვდომობაშია – სოფლის სკოლებში ხშირად არის პრობლემები რესურსების, ლაბორატორიების, კომპიუტერული ტექნიკისა და ინტერნეტის ხელმისაწვდომობის თვალსაზრისით. ქალაქში მოსწავლეებს უფრო მეტად აქვთ წვდომა თანამედროვე საგანმანათლებლო რესურსებზე. გარდა ამისა, სოფლის სკოლებში, ხშირად, კვალიფიციური კადრების ნაკლებობაა. მიუხედავად არსებული გამოწვევებისა, მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ სოფლის სკოლებს თავიანთი უპირატესობებიც აქვთ – მცირე კლასები, ინდივიდუალური მიდგომების მეტი შესაძლებლობა, რაც მყარ საფუძველს ქმნის სოფლის სკოლების განვითარებისთვის და ხელს უწყობს განათლების თანაბარი ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფას.
