ოჯახის ექიმი/ზოგადი პრაქტიკის ექიმი-პედიატრი ნანა ქვათაძე, 19-წლიანი გამოცდილებით, მერვე წელია, ამბროლაურის მუნიციპალიტეტის №2 საჯარო სკოლის ექიმია. თავდაპირველად, რეგიონული ჯანდაცვის ცენტრის კლინიკაში მუშაობდა. მრავალწლიანი გამოცდილება ეხმარება სასკოლო ასაკის ბავშვების/მოსწავლეების ჯანმრთელობისა თუ ცხოვრების წესთან დაკავშირებული პრობლემების მოგვარებაში. „ექიმის კვალიფიკაცია და გამოცდილება ხარისხიანი სამედიცინო სერვისის გარანტიაა,“ – ამბობს ნანა ექიმი, რომლისთვისაც მოსწავლეების ჯანმრთელობა ყველაზე მნიშვნელოვანია, მადლიერი პატარა პაციენტების სიყვარული კი – უპირველესი.
„ჩემი, როგორც სკოლის ექიმის, სამედიცინო მომსახურების ძირითადი მიზანია მოსწავლეთა ჯანმრთელობის მონიტორინგი, მშობლების ინფორმირება და რეკომენდაციების გაცემა; პირველადი სამედიცინო დახმარება, პროფილაქტიკური სამუშაოების ჩატარება და პრევენცია. გარდა ამისა, როგორც სკოლის ექიმს, მრავალი პასუხისმგებლობა მაკისრია, მაგალითად, იმუნიზაციის შესაბამისი ღონისძიებების ხელშეწყობა, სხვადასხვა ასაკობრივ ჯგუფებში მოსწავლეთა ფიზიკური და გონებრივი განვითარების დარღვევების გამოვლენა, შემდგომი რეაგირება და მონიტორინგი. ბავშვებსა და მოზარდებში ისეთი სიმპტომებისა და სინდრომების გამოვლენა, რომლებიც პირველად და გადაუდებელ სამედიცინო დახმარებას მოითხოვს – ტრავმის, დამწვრობის, ასპირაციის, მოტეხილობის, ჭრილობის, რესპირაციული დისტრესის, შოკის, კომის, კრუნჩხვის, ცხელების, ფსიქიკური დარღვევის, ტკივილისა და სხვა რიგი შემთხვევების დროს.“
ნანა ექიმის სამუშაო დღე, სკოლაში, სანიტარიულ-ჰიგიენური მდგომარეობის შემოწმებით, დაცვა-ზედამხედველობით იწყება. „საკლასო ოთახი ხშირად უნდა ნიავდებოდეს და სველი წესით მუშავდებოდეს. სველი წერტილების და საკლასო ოთახების მოწესრიგებულობის ზედამხედველობა უმთავრესია. გარდა ჰიგიენის ნორმებისა, ყურადღებას ვაქცევ ინფექციური დაავადებების პრევენციის ღონისძიებების დაგეგმვა-განხორციელებას; ქრონიკული დაავადებების (მაგალითად: სქოლიოზი, მხედველობის დარღვევები და სხვა) გამოვლენას და რეკომენდაციების მონიტორინგს. ვამოწმებ მერხების შესაბამისობას მოსწავლის ასაკსა და სიმაღლესთან, რომ არ მოხდეს ძვალსახსროვანი და კუნთოვანი სისტემების ზედმეტად გადატვირთვა.“
მოსწავლეთა, სკოლის პერსონალის და მშობელთა/მეურვის სამედიცინო-პროფილაქტიკური განათლება (ჰიგიენის, რეპროდუქციული ჯანმრთელობის, ცხოვრების ჯანსაღი წესის და სხვა) მნიშვნელოვანია, რის შესახებაც მოსწავლეებთან საუბარს სკოლის ექიმი აწარმოებს, როგორც სადამრიგებლო საათის ფარგლებში, ისე ინდივიდუალურად.
„ჩემთვის, როგორც სკოლის ექიმისთვის და ასევე, ექიმი-პედიატრისთვის მეტად მნიშვნელოვანია ბავშვებში გეგმური იმუნიზაციის ხელშეწყობა, რისთვისაც მუდმივ მეთვალყურეობას ვაწარმოებ ასაკობრივი ჯგუფის გათვალისწინებით, სამედიცინო დოკუმენტაციის წარმოებით და სამედიცინო იმუნიზაციის პორტალის დახმარებით ვადევნებ თვალყურს, რამდენად დროულად აიცრა მოსწავლე გეგმური, სავალდებულო პროფილაქტიკური აცრების ეროვნული კალენდრის მიხედვით, რომ სკოლას არ ჰყავდეს აუცრელი ბავშვი. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ინფორმაციას/რეკომენდაციას ვაწვდი მშობელს, რაც ითვალისწინებს აცრის აუცილებლობას და აუცრელობასთან დაკავშირებულ რისკებს.
გვქონია შემთხვევები, როდესაც პროფილაქტიკური გასინჯვებისას, განსაკუთრებით სასკოლო სპორტული ოლიმპიადების წინ, სამედიცინო შემოწმებისას, აღმოგვიჩენია, მაგალითად, ტანადობის დარღვევა, სიმაღლეში ჩამორჩენა, ბრტყელტერფიანობა, კისერმრუდობა, სქოლიოზი, რაქიტის ნიშნები, შუილი გულზე (მოსმენისას), კანის და თავის თმიანი ნაწილის სოკოვანი დაავადება და სხვა, რომელთა შესახებაც მშობელს არ ჰქონდა ინფორმაცია და პირველად სკოლის ექიმისგან შეიტყო.“
სკოლის ექიმის კაბინეტი სტანდარტული კომპლექტითაა აღჭურვილი, უზრუნველყოფილია სათანადო განათებით და ტემპერატურით, შესაბამისი ჰაერიზაციით, რაც უზრუნველყოფს სკოლის ექიმის სათანადო მუშაობას. ექიმი აწარმოებს კანონით გათვალისწინებულ ყველა სარეგისტრაციო და სკოლაში გაწეული სამედიცინო მომსახურების სააღრიცხვო ფორმას.
აღსანიშნავია, რომ, სკოლის ბაზაზე, სკოლის ექიმის კაბინეტის გარდა, ფუნქციონირებს ბავშვთა სტომატოლოგიური კაბინეტი, რომელიც სკოლის ყველა მოსწავლეს უფასოდ ემსახურება. როგორც სკოლის ექიმი აღნიშნავს, მჭიდრო ურთიერთთანამშრომლობა აქვს სკოლის ექიმ-სტომატოლოგთან, ისინი ერთობლივი ჩართულობით აგვარებენ მოსწავლის სტომატოლოგიურ პრობლემებს.
ექიმის კაბინეტით სარგებლობა, სკოლის მოსწავლეების გარდა, მასწავლებლებს და ადმინისტრაციის თანამშრომლებსაც შეუძლიათ. როგორც წესი, სკოლაში ყველა ახლად შემოსული მოსწავლე ეცნობა ექიმის კაბინეტს, რათა იცოდეს, რომ საჭიროებისას შეუძლია მიმართოს ექიმს. მოსწავლეებს ამ საკითხში სკოლის მანდატურიც ეხმარება.
ყოველდღიურად, პატარა პაციენტების მომართვიანობა, დღეში, 10-15-ს აღწევს. მოსწავლეებში ყველაზე მოთხოვნადია „ნუროფენის“, „პირეტიკოლის“ და „ნოშპას“ ტაბლეტები.
სკოლის ექიმის კაბინეტს მოსწავლეები სხვადასხვა ჩივილებით აკითხავენ. განსაკუთრებული სიხშირით მსუბუქი ფიზიკური მიკროტრავმები აღენიშნებათ, ასევე, ცხვირიდან სისხლდენა და ნაკაწრი დაზიანებები კანზე, რომელიც ცელქობის/სირბილის დროს საკმაოდ ხშირია ბავშვებში.
ლადოს მუცელი სტკივა, თეკლამ ტრავმა მიიღო ხელზე იმიტომ, რომ თოვლის გუნდა მოხვდა, ლაზარეს პროფილაქტიკური გასინჯვა ჩაუტარდა, სიმაღლისა და წონის განსაზღვრა, ყელის ნუშურა ჯირკვლების დათვალიერება და ა.შ.
არის შემთხვევები, როცა ექიმის კაბინეტს მოსწავლეები „ცრუ განგაშით“, უმიზეზოდაც აკითხავენ. „მქონდა, შემთხვევა, როცა პირველკლასელი ბიჭი ყოველდღიურად მაკითხავდა, მუცლის ან თავის ტკივილის ჩივილებით. თუმცა, მალევე მივხვდი, რომ ბავშვს უბრალოდ სიამოვნებდა ჩემს კაბინეტში სტუმრობა. ისეთი გამორჩეული სამედიცინო შემთხვევებიც მქონია, რომელიც არასოდეს დამავიწყდება. ერთხელ, მესამეკლასელმა ბიჭმა, სკოლის ეზოში, მინდვრის სოკო იპოვა და შეჭამა. პრობლემა მალევე მოვაგვარეთ, სასწრაფოდ ჩავუტარე კუჭის ამორეცხვის პროცედურა და თავიდან ავიცილეთ სერიოზული გართულებები; ორმა პირველკლასელმა გოგონამ სახე სანიტაიზერში არსებული სადეზინფექციო ხსნარით ჩამოიბანა. მათაც ჩაუტარდათ პირველადი სამედიცინო დახმარება და თვალის ექიმის კონსულტაცია; მეხუთეკლასელმა ბიჭმა სახლიდან მოტანილი ენერგო სასმელი დალია, რის შედეგადაც ბავშვი შეუძლოდ გახდა. პირველადი სამედიცინო დახმარების შემდეგ სასწრაფო სამედიცინო დახმარების ბრიგადა გამოვიძახეთ და ბავშვი კლინიკაში გადავიყვანეთ.
მოგეხსენებათ, კოვიდ პანდემიის დროს, სასწავლო დაწესებულებებში, მათ შორის, ჩვენს სკოლაში, უსაფრთხო გარემოს უზრუნველყოფის მიზნით, აქტიურად მიმდინარეობდა თერმოსკრინინგი, დეზობარიერების და სადეზინფექციო ხსნარების გამოყენება, აქტიურ მეთვალყურეობას ვუწევდი პირბადეების ტარების წესს. ასევე, უწყვეტ რეჟიმში მიმდინარეობდა მასწავლებელთა და ადმინისტრაციის წარმომადგენელთა Covid-19-ზე სავალდებულო ტესტირება, PCR და სწრაფი ანტიგენ-ტესტით, დადგენილი წესის მიხედვით. ვალდებულება მქონდა, კოვიდ ტესტირება ჩამეტარებინა სპეციალურად გამოყოფილ ოთახში. ტესტირების დროს, რამდენიმე კოვიდ დადებითი შემთხვევა გამოვლინდა სრულიად უსიმპტომო პედაგოგებთან, რომლებიც დროულად იქნენ იზოლირებული, სიმპტომების გამოვლენამდე.“
ნანა ექიმის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მოვალეობაა ჯანსაღი ცხოვრების წესისკენ მოწოდება: სწორი კვება, ფიზიკური აქტივობა, კომპიუტერის, ტელევიზორის, მობილურის რაციონალურად გამოყენება, დღის რეჟიმის მოწესრიგება, სუფთა ჰაერზე ფეხით/ველოსიპედით სეირნობა. გარდა იმისა, რომ მას საექიმო საქმიანობის უფლების დამადასტურებელი სახელმწიფო სერტიფიკატი აქვს სპეციალობაში – პედიატრია, საოჯახო მედიცინა, ზოგადი პროფილის ექიმი პედიატრი, სამედიცინო საქმიანობის ორი ათეული წლის გამოცდილება, ასევე, აქვს ექიმის უწყვეტი პროფესიული განვითარების სისტემაში მონაწილეობის დამადასტურებელი მოწმობები, სერტიფიკატები და სხვა. მუდმივად სარგებლობს BMJ-სამედიცინო პორტალით, საიდანაც უახლეს ინფორმაციას იღებს სხვადასხვა დაავადებების მართვისა და მკურნალობის თანამედროვე მეთოდების შესახებ. ექიმს გავლილი აქვს, ტრენინგ კურსი Covid-19-ის ბინაზე მართვა პედიატრიულ კონტინგენტში; ესწრებოდა Covid-19-ის სამკურნალო მედიკამენტის – „პაქსლოვიდის“ ადმინისტრირებასთან დაკავშირებულ კონფერენციას; ქუთაისში მოისმინა დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრის მიერ ჩატარებული ტრენინგკურსი თემაზე – საქართველოში აპვ ვაქცინაციის (გოგონათა ვაქცინაციის) ჩატარების წესის შესახებ, რომელიც 10-11-12 წლის ასაკში ტარდება და მიიღო შესაბამისი სერტიფიკატი.
სკოლის სასწავლო ნაწილი, ქართული ენის პედაგოგი ხათუნა ბეშიძე ამბობს, რომ ექიმი სკოლაში აუცილებელია, მით უფრო გახშირებული ეპიდემიებისა და დაუბალანსებელი კვების პირობებში. მოსწავლეები და სკოლის პერსონალი დაცულად და უსაფრთხოდ უნდა გრძნობდეს თავს. „ჩვენს სკოლას ჰყავს კომპეტენტური ექიმი, რომელიც ზუსტ და საჭირო რჩევებს გვაძლევს, გულისყურით ეკიდება საქმეს და ჩვენც იმედიანად ვგრძნობთ თავს. თვალშისაცემია მისი გულისხმიერება მოსწავლეთა ჩივილების მიმართ. განსაკუთრებული მადლიერებით მინდა აღვნიშნო, რომ კოვიდ პანდემიის დროს, როცა ექიმები ვერ ახერხებდნენ ყველა ზარზე პასუხს, ნანა ექიმი მუდამ მზად იყო ჩვენს დასახმარებლად, რის გამოც მისი მადლიერნი ვართ. ჩვენი სკოლის მიერ პრიორიტეტულ თემადაა არჩეული ჯანსაღი ცხოვრების წესი, ამიტომ სკოლის ექიმი ხშირადაა ჩართული სხვადასხვა აქტივობებში, აწყობს საინფორმაციო შეხვედრებს კლასებთან, რის გამოც სკოლის ადმინისტრაციამ მადლობის სიგელიც გადასცა.“
სკოლის მე-10 კლასის მოსწავლე კესო შარაბიძე და მისი თანაკლასელები გვეუბნებიან, რომ ნანა ექიმი მეტად საჭირო და ყველა ბავშვისთვის საყვარელი ადამიანია, რომლის გვერდითაც არაფრის ეშინიათ და თავს დაცულად გრძნობენ. მისი მზრუნველობა განსაკუთრებით იგრძნობოდა პანდემიის პერიოდში. „ნანა ექიმი დაუღალავად მუშაობს, არასამუშაო საათებშიც კი სატელეფონო კონსულტაციებს იძლევა, რათა ჩვენი ჯანმრთელობა დაიცვას როგორც ფიზიკური, ასევე მენტალური. განსაკუთრებული თანამშრომლობა გვქონდა მასთან სკოლის პროექტების ფარგლებში – „ჯანსაღი ცხოვრება – გონივრული არჩევანი“ და „ვიტამინების ზარდახშა“ – შემაჯამებელ კონფერენციაზე, სადაც მოსწავლეებმა (მე-10 კლასი და სხვა), ექიმთან ერთად, განვიხილეთ და წარმოვადგინეთ თითოეული ვიტამინის მნიშვნელობა მოზარდის ჯანმრთელობისთვის. ჩვენ მიმართ გაწეული დაუღალავი შრომისა და სიყვარულისთვის მე და ჩემი მეგობრები, უზომოდ მადლიერნი ვართ ნანა ექიმის.“
მოამზადა მაკა ყიფიანმა
