ახალი სკოლის მოდელი განახლებული მეთოდოლოგიით სწავლებას მოიაზრებს. სწავლების ახალი მეთოდი თბილისის 150-ე საჯარო სკოლის დაწყებით კლასებში, პილოტირების რეჟიმში, გამოიცდება. შემდგომ, მეორე ეტაპზე ამ პროცესში უფრო მეტი სკოლა ჩაერთვება. „იმედი მაქვს, ყოველი ახალი პილოტი მოგვცემს ახალ მასალას, რომელსაც მასწავლებლები, საკონსულტაციო ჯგუფის დახმარებით, შექმნიან და შემდეგ დანარჩენი მასწავლებლები გამოიყენებენ რესურსად. ჩვენ მზამზარეულ პაკეტებს მივაწოდებთ იმ სკოლებს, სადაც, საპილოტე რეჟიმში, 2019 წლიდან შევალთ. ვეცდებით, პილოტირების დროს, ისე გავაძლიეროთ სკოლები, რომ შემდეგ ჩვენ გარეშე შეძლონ პროცესის გაგრძელება.“ — განაცხადა ირინა აბულაძემ, განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის მინისტრის მოადგილემ სკოლის მართვისა და ლიდერობის საერთაშორისო კონფერენციაზე.
150-ე სკოლის დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლებს, სწავლების ახალი მოდელის მეთოდოლოგიაში, 2-დღიანი ტრენინგი ჩაუტარდათ. გრძელდება შეხვედრები და კონსულტაციები ეროვნული სასწავლო გეგმების დეპარტამენტის თანამშრომლებთან. ოქტომბერი მოსამზადებელი ეტაპია, საცდელი სწავლება ახალი მეთოდოლოგიით ნოემბერში დაიწყება.
ამ სკოლას ეროვნული გეგმების დეპარტამენტთან თანამშრომლობის კარგი გამოცდილება აქვს — გასულ სასწავლო წელს, დაწყებით საფეხურზე, ახალი საგნის — „მე და საზოგადოება“ პილოტირება ჩატარდა. როგორც ჩანს, წარმატებულმა შედეგმა, დაწყებითი საფეხურის პედაგოგთა პროფესიონალიზმმა და სიახლეების დანერგვის გამოცდილებამ განაპირობა ახალი მეთოდოლოგიის ამავე სკოლაში, ასევე დაწყებით საფეხურზე, გამოცდა. რა მოლოდინი აქვთ თვითონ მასწავლებლებს, რა მოსწონთ ახალ მოდელში, როგორ აფასებენ „მე და საზოგადოების“ პილოტირების შედეგებს — გთავაზობთ 150-ე საჯარო სკოლის დაწყებითი საფეხურის პედაგოგების — ნათია მეფარიძის, მანანა ჯადუგიშვილის, ხათუნა ბაგრატიონის და დირექტორის მოადგილის, თამილა ჩუბინიძის მოსაზრებებს.
მანანა ჯადუგიშვილი: „ახალი მეთოდი ძალიან საინტერესოა ჩემთვის. ნებისმიერი სიახლე ძალიან მომწონს, ბავშვებიც ასე არიან, მათაც გარკვეული ხელწერა ჩამოუყალიბდათ, ალბათ ჩემგან გადაედოთ. გამოცდილებამ მაჩვენა, რომ ერთი და იმავე აქტივობის პერმანენტული გამეორება მთავარ მიზანს გაკარგვინებს, ბავშვებს აღარ მოსწონთ, სიახლე უნდათ. სწორედ ეს არის ჩემთვის ყველაზე ნიშვნელოვანი ამ პროექტში — ახლებურად მივაწოდო ის, რასაც აქამდეც ვასწავლიდი. მგონია, რომ ახლა მასალას ძალიან საინტერესოდ ვაწვდით, იმ ძირითადი ცოდნის კატეგორიისთვის, რაზეც გვინდა რომ გავიდეთ — ბავშვმა შეძლოს ნასწავლის გამოყენება, ცოდნის ტრანსფერი, ეს მეთოდი, ვფიქრობ, იდეალურია. როდესაც თემატურად, ერთი თემის ქვეშ, ფარავ სხვადასხვა საგაკვეთილო მიზანს, საგნობრივ მიზანს, ამ თემატიკის ყველა ჭრილში განხილვა და უკეთ გააზრება ხდება.
მეორე კომპონენტი, რაც ასევე მნიშვნელოვანია და ძალიან მომწონს იმიტომ, რომ ბავშვებს მოსწონთ, ელექტრონული სწავლებაა, კომპიუტერული ტექნოლოგიების გამოყენებით რაღაცების კეთება. ამ ასაკში, I-IV კლასებში, ის, რაც თამაშის ელემენტს შეიცავს, ძალიან ადვილად შეიძლება „შემოესწავლოს“ ბავშვს. აქცენტი კეთდება არა იმაზე, რომ სწავლობს, არამედ იმაზე, რომ აკეთებს მისთვის საინტერესო და საყვარელ საქმეს, თანდართულად სწავლობს ისე, რომ ეს პროცესი საინტერესოცაა და არ არის მოსაწყენი. თუმცა, მნიშვნელოვანი წილი ჩემს სწავლებაში, ელექტრონულ თუ სხვა მეთოდებთან ერთად, კითხვის სწავლების და კითხვის უნარის განვითარებას უკავია. იყო გაწაფული მკითხველი ნიშნავს კარგ საძირკველს წაკითხულის შემდგომი გააზრებისთვის და ანალიზისთვის, არ აქვს მნიშვნელობა, ლიტერატურული თხზულება იქნება ეს, საინფორმაციო ტექსტი თუ ანალიტიკური წერილი. კითხვის სწავლება ამოსავალია ყველა მეცნიერებისთვის, ამიტომაც არის კითხვა საბაზისო უნარი. ტექნოლოგიების სწავლება არ გამორიცხავს იმას, რომ წიგნიერებასაც უნდა მივსდიოთ, ხოლო წიგნიერება გადატანილი ტექნოლოგიებში, რაც ყოველდღიური სწავლების სახეცვლილებას გამოიწვევს, ძალიან საინტერესო იქნება.
მიყვარს, როდესაც რაღაცას ვცდი, ამის გარკვეული გამოცდილებაც დაგვიგროვდა ჩვენს სკოლაში — „მე და საზოგადოების“ პილოტირება ჩატარდა შარშან მესამე კლასში (ჩვენ წყვილში ვიმუშავეთ, მე და ქალბატონმა ხათუნა ბაგრატიონმა), ყველანაირი რესურსის გარეშე, ვიყავით აბსოლუტურად შემოქმედებითები, თავისუფლები. ჩვენი მთავარი დასაყრდენი იყო საგნის სტანდარტი. ჩვენვე ვქმნიდით ელექტრონულ თუ ყველა სხვა რესურსს, რაც შეიძლებოდა საგაკვეთილო პროცესისთვის ყოფილიყო საჭირო. ყველა გაკვეთილი იყო ღია, ნებისმიერ მსურველს შეეძლო შემოსულიყო და ყოფილიყო ჩვენი მსმენელი. აქედან გამომდინარე, აუდიტორია (სივრცეს ვგულისხმობ) ყოველთვის ერთი და იგივე იყო და ელექტრონული რესურსის გამოყენების საშუალებას გვაძლევდა. სხვა დანარჩენ რესურსებთან ერთად, ყველა გაკვეთილისთვის იქმნებოდა ელექტრონული რესურსი. წელს იმავე კლასებში ვასწავლი, ამ საგნის სწავლება უკვე დაინერგა. სამ პარალელურ კლასში გავდივართ ერთი და იმავე თემატიკას, მაგრამ ყველა გაკვეთილზე არ გვაქვს კომპიუტერული წვდომა. მერწმუნეთ, გაკვეთილებს ვერც კი შეადარებთ ერთმანეთს. ელექტრონული რესურსი ძალიან ახალისებს, საინტერესოს და მრავალფეროვანს ხდის გაკვეთილს.
„მე და საზოგადოება“ ძალიან საინტერესო საგანია ჩემთვის, ბევრი კუთხით. აქტუალური თემებია, რომლებიც მოქალაქის ჩამოყალიბებას უწყობს ხელს. მართალია, ამ თემებზე ისედაც ვსაუბრობდით ქართულში, ბუნებაში, სხვადასხვა საგნებში, მაგრამ ლიტერატურული თხზულების შესწავლისას შეიძლება რაღაც მნიშვნელოვანი გამოგეპაროს, ბუნებაში კი — საბუნებისმეტყველო მეცნიერებაში გათვალისწინებული მიზნის ქვეშ გაიპაროს. ამ საგანში ერთადაა თავმოყრილი ყველაფერი, რაც ხაზგასმითაა დასანახი დღევანდელობისთვის. ყოველთვის ვაკეთებ რეფლექსიას. ბავშვებსაც ძალიან მოსწონთ, ხაზს უსვამენ — მე ეს სიტყვები ვისწავლე, რომლებიც მესმოდა და მნიშვნელობა არ ვიცოდი; მე ეს წესი ვისწავლე, რომელიც ვიცოდი, მაგრამ ზუსტად რას გულისხმობდა — არა; მე უფლება ვისწავლე, რომელიც ვიცოდი რომ მქონდა, მაგრამ ამ უფლების გვერდით რომ მოვალეობაა, არ ვიცოდი ან ვერ ვაცნობიერებდი… სწავლების ძალიან ბევრ მეთოდს ვიყენებთ, გაკვეთილები, ძირითადად, ინტერაქტიულია, დისკუსიასა და მსჯელობაზეა აგებული, ვმუშაობთ სხვადასხვა უნარების განვითარებაზე — პრეზენტაციის, წერის, კითხვის, გააზრების და ბევრ სხვ. — რაც სხვადასხვა საგნებში გვჭირდება იმისთვის, რომ თვითონ ბავშვი მივიყვანოთ დასკვნამდე და ეს ძალიან მომწონს.
„მოლაპარაკე კედელიც“ შევქმენით, სადაც თითოეული ჩატარებული გაკვეთილი დავათარიღეთ თანმიმდევრობით, თავისი საგაკვეთილო მიზნით, თემატიკით, შესრულებული აქტივობებით, ასევე, ბავშვების მიერ შექმნილი პრეზენტაციით თუ საშინაო დავალებით. ნამდვილად სიამაყით ჩავივლი ხოლმე ამ კედელთან, იმიტომ რომ, ეს ერთად შევქმენით, ჩემს კოლეგებთან და ჩემს ბავშვებთან ერთად და ძალიან მომწონს. იმედი მაქვს, რომ ეს პროექტიც ძალიან წარმატებული იქნება. მუშაობა უკვე დავიწყეთ, თემატიკა შერჩეულია, პირველიდან მეოთხე კლასებში რაც უნდა გავიაროთ, ვადები განსაზღვრულია, მეთოდიკა ნაწილობრივ ჩამოყალიბებულია, პროცესში ვართ, მოსამზადებელ სამუშაოებს ვატარებთ. მე პირადად, უკვე დავიწყე კლასთან მუშაობა და ვნახოთ, რა გამოვა. “
ნათია მეფარიძე: „ორდღიან ტრენინგზე გაგვაცნეს, რა სახის მუშაობა მოგვიწევდა სწავლების ახალი მეთოდით. ძირითადად, ცნებებზე დაფუძნებული სწავლების მეთოდებია, რომლებიც უნდა გავააქტიუროთ და ისე დავნერგოთ. სიახლეა ის, რომ ტრენინგის დასრულების შემდეგ, სისტემატურად ვიკრიბებით. ორი ჯგუფი მუშაობს: ოთხშაბათი-პარასკევი — ტექნოლოგიების მიმართულებით, ორშაბათი-სამშაბათი-ხუთშაბათი — თეორიულ მასალაზე დაყრდნობით. ერთად ვადგენთ სასწავლო კურიკულუმს, თემატიკის მიხედვით, ასევე ერთობლივად ვგეგმავთ გაკვეთილებს, რაც აქამდე არ ყოფილა. პირველ ეტაპზე, შევარჩიეთ თემა „შემოდგომა“, რომელიც საგაკვეთილო პროცესს თან სდევს — ქართულში, ბუნებისმეტყველებაში, მათემატიკაში, ხელოვნებაში, უცხოურ ენებში თემატურად მიდის სწავლება. ოქტომბერი საორგანიზაციო თვეა, ნოემბრიდან უკვე აქტიურად გადავალთ გაკვეთილების ჩატარების რეჟიმზე.
სიახლეა კეთებით სწავლების მეთოდი — III-IV-კლასელები ჩაუტარებენ გაკვეთილებს I-II-კლასელებს (რა თქმა უნდა, ისინი მასწავლებელმა უნდა მოამზადოს), როგორ შეძლებენ ცოდნის გადაცემას, ამას გაკვეთილზე ვნახავთ. ამ შემთხვევაში, მასწავლებელი იქნება ფასილიტატორი, ხოლო ბავშვები — წამყვანი პედაგოგები.
სიახლეა ისიც, რომ ძალიან აქტიურად განიხილება ტრანსფერი — როგორ ვასწავლით ერთი და იმავე თემატიკას ქართულში, მათემატიკაში, ბუნებისმეტყველებაში ან სხვ. მსგავსი რამ ჩვენს პრაქტიკაში არ ყოფილა. ერთი თემატიკის ირგვლივ ტრიალებს ყველა მასწავლებელი, პირველიდან მეოთხე კლასის ჩათვლით და ეს ძალიან საინტერესოა. გუშინ ავირჩიეთ თემა „შემოდგომა“ და დავგეგმეთ რომელი კლასების მოსწავლეები ჩაატარებენ გაკვეთილებს, ჩამოვთვალეთ რესურსები, რაც დაგვჭირდება (იქნება ეს აუდიო-ვიდეო რესურსები თუ სლაიდშოუ, ჩვეულებრივი კალმები თუ ფურცლები და ა.შ.). მე თუ მაქვს დღეს გაკვეთილი, მაგალითად, „კეთილი სანდალა“, მას უნდა მოვარგო „შემოდგომა“. გაკვეთილს გვერდს ვერ აუვლი, არ არის ისე, რომ გაკვეთილი ერთი მიმართულებით მიდის და შერჩეული თემატიკა — სხვა მიმართულებით. მასწავლებელმა უნდა მოახერხოს შერჩეული თემატიკის საპროგრამო მასალასთან დაკავშირება. მაგალითად, ხელოვნებაში შეიძლება დავხატოთ შემოდგომა, გავაცნოთ შემოდგომის ფერები, რომელი ხილია ამ დროს და ა.შ.; ქართულში — რაიმე მოთხრობა ან ლექსი შემოდგომაზე, ბუნებისმეტყველებაში — ამინდის ცვალებადობაზე გავამახვილებინოთ ყურადღება, მათემატიკაში — რაოდენობრიობაზე, მაგალითად, რამდენი ვაშლია ხეზე, მეორეზე რამდენით ნაკლებია და ა.შ.
სიახლეა ტექნოლოგიების მიმართულებითაც. სპეციალურად მასწავლებლებისთვის შიქმნა Gmail-ზე საიტი, რომელსაც ჩვეულებრივი Gmail-ისგან განსხვავებული ფუნქციები აქვს. მაგალითად, ჩვენ ონლაინრეჟიმში გვიწევს ვორდის ფაილში მუშაობა და სადაც უნდა წავიდე, აღარ მჭირდება ამ საქაღალდეების ფლეშკით ტარება, შემიძლია, სადაც ვიქნები, შევიდე საიტზე და ონლაინრეჟიმში გავაგრძელო მუშაობა. ყველაზე მეტად მომწონს ის, რომ დამახსოვრება ყოველ წუთს არ სჭირდება, ყოველ სამ წამში ავტომატურად იმახსოვრებს. თუ რედაქტირება მჭირდება, შემიძლია ძველი ვერსიის ნახვა, საჭიროა დროის მითითება და, ერთდროულად, ჩასწორებულ ვერსიასაც ნახავ და ძველსაც, სამუშაო ვარიანტს. ამას ხედავს ყველა, ვინც კი ამ საიტზეა შემოსული ან მოგვიანებით შემოვა. ამგვარად, როდესაც სახლში ვარ ან სხვაგან, კოლეგებთან შემიძლია ვითანამშრომლო დისტანციურად. აღარც ფურცელზე დაწერა და შემდეგ ჩასწორება გვჭირდება, თან სხვადასხვა ლოკაციიდანაც შესაძლებელი ყოფილა ეს ყველაფერი.“
ხათუნა ბაგრატიონი: „ახალი მეთოდით მუშაობა საინტერესოა, ძალიან მომწონს. საერთოდ სიახლეების მომხრე ვარ და მომწონს, მოსწავლეებს 21-ე საუკუნის უნარ-ჩვევებზე რომ გაიყვან, ასწავლი ახალი ტექნოლოგიებით, ახალი გადმოცემით. სასიხარულოა, რომ ახალ თემასთან დაკავშირებით დაწყებითების პედაგოგები ერთად ვმუშაობთ, ვიკრიბებით, ვმსჯელობთ, როგორ დავგეგმოთ, რა მიზანზე გავიდეთ, რა გავაკეთოთ, რა აქტივობით და ა.შ.
ოქტომბერი დაგეგმვის პერიოდია, ნოემბერში დაწყებითის ყველა მასწავლებელი ჩავატარებთ გაკვეთილებს და ამ თემის ირგვლივ ვიმუშავებთ. შემდეგ უკვე სხვა თემატიკას დავგეგმავთ. სწავლების ახალი მეთოდი სწორედ იმითაა საინტერესო, რომ შემოდის თემატური სწავლება, როდესაც ყველა საგნის მასწავლებლები ერთი თემის ირგვლივ ვერთიანდებით და ერთად ვმუშაობთ. ეს ნამდვილად სიახლეა და ბავშვებისთვისაც ძალიან საინტერესოა. რა თქმა უნდა, თემატურად გავდივართ სახელმძღვანელოში მოცემულ ან დამატებით მასალას, მაგრამ ეს ახლებურად ხდება — პროგრამით გათვალისწინებულ საკითხებს საერთო თემატიკას ვუკავშირებთ.
ასევე საინტერესო იყო „მე და საზოგადოების“ პილოტირების პროცესი, ძალიან კარგი თემები და საკითხებია მოცემული, რომელიც დღეს დაწყებითებიდან უნდა ისწავლებოდეს. ბავშვებმა ძალიან კარგად აითვისეს, ხალისით აკეთებენ მითითებულ დავალებებს, ძალიან მოსწონთ. რაც მთავარია, აქტიურები არიან და ჩართულები გაკვეთილის პროცესში, თავიანთ შემოქმედებითობასაც გვიჩვენებენ ნამუშევრებით, ვახალისებთ ერთმანეთს და ამიტომ მოსწონთ ეს საგანი.“
თამილა ჩუბინიძე: „გასულ წელს ჩვენს სკოლაში დაიწყო „მე და საზოგადოების“ პილოტირება, ამას წინ უძღოდა საზოგადოებაში აზრთა სხვადასხვაობა და აღშფოთება. მიმაჩნია, რომ სამოქალაქო განათლება ბაღის პერიოდიდან უნდა იწყებოდეს, იმიტომ რომ, სამოქალაქო ცნობიერების ჩამოყალიბება ჩვენს საზოგადოებას ძალიან სჭირდება. ეს საზოგადოების ფორმირებისთვისაა საჭირო. ამიტომ არ შეგვეშინდა და როცა სამინისტრომ დასვა კითხვა, ხომ არ გამოიჩენდა რომელიმე სკოლა მოხალისეობას, რომ დაეწყო „მე და საზოგადოების“ პილოტირება, დირექტორთან შეთანხმებით, ვუთხარით, რომ ჩვენ ამას შევძლებდით. პილოტირების პროცესში კარგი რევიზიაც გამოვიდოდა, თუკი რაღაც ისეთი იყო, რის გამოც ერთი წლით შეჩერდა ამ საგნის სკოლებში შეტანა, ერთად გვენახა და, საჭიროების შემთხვევაში, სამინისტროსთან ერთად გვეზრუნა, რომ გადაკეთებულიყო. აქვე გეტყვით, რომ ჩვენ საჩოთირო, უხერხული ან ამორალური არაფერი დაგვინახავს და აქედან გამომდინარე, ხელი შევუწყვეთ მის დანერგვას, მერე სახელმძღვანელოებიც დაიბეჭდა და სკოლაში შევიდა.
„მე და საზოგადოების“ პილოტირებამ მოიტანა პროექტი, რომელსაც ახლა ვნერგავთ, ჩვენ უკვე თანამშრომლობითი, კოლეგიალური ურთიერთობა ჩამოგვიყალიბდა ეროვნული სასაწავლო გეგმების დეპარტამენტთან. ჩვენს სკოლაში ჩამოყალიბდა კარგი გუნდი მასწავლებლების, ვისაც შეუძლია ამის კვალიფიციურად გაკეთება, მით უმეტეს, თუკი ეს ქვეყნისთვის კარგი იქნება. არ მინდა ხმამაღალი ნათქვამი იყოს, მაგრამ მიმაჩნია, რომ ჩვენი წვლილი მნიშვნელოვანი და თვალსაჩინო იქნება იმიტომ, რომ საჭიროა სადღაც ვიღაცამ გულით და გონებით მოახდინოს რაღაცის პილოტირება, ჩვენ ეს შეგვიძლია გააზრებულად ვაკეთოთ და არა უბრალოდ რაღაცის გაკეთებისთვის. თუმცა ეს არ იქნება იოლი, აქ არიან ძველი გამოცდილების მასწავლებლები, რომლებსაც უჭირთ ახალთან ძველის შეთავსება და კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებენ — რატომ არის საჭირო სწავლების ახალი მეთოდი და არა ის, რაც უკვე აპრობირებულია. ამ შემთხვევაში, საჭიროა პროფესიონალთა გუნდი (რომელიც ჩვენთან მუშობს), სამინისტროს გუნდი, რომელიც ნელ-ნელა, თმენის მაღალი ვალდებულებით ცდილობს ამ ყველაფრის მიტანას მასწავლებლებამდე. ჩვენც, ჩვენი მხრივ, ვცდილობთ და რაღაც აუცილებლად უნდა გამოვიდეს. იმედი გვაქვს, ნელ-ნელა ყველა გაითავისებს, რომ წიგნიც საჭიროა და კომპიუტერიც.
ჩვენს დირექტორს რაც შეეხება, ძალიან კომუნიკაბელურია, ღიაა ყველა სიახლისთვის, ეს დიდი ბედნიერებაა და მას ჩვენც, მოადგილეებმა და პედაგოგებმა, უნდა შევუწყოთ ხელი. მოსწავლეებიც მზად არიან სიახლეებისთვის. მიხარია, რომ არის ჯგუფი მასწავლებლების, 5-6 პედაგოგი დაწყებით საფეხურზე, რომლებიც უნისონში მოქმედებენ, თავისი მრავალხმიანობით უნისონამდე მიდიან. ვფიქრობ, ამ ყველაფერს, რასაც ვგეგმავთ, წარმატებით გავართმევთ თავს“.
ესაუბრა ლალი თვალაბეიშვილი
