მელორ ცქვიტაია – აფხაზეთის №10 საჯარო სკოლის პედაგოგი, „ათეულთა კლუბის“ წევრი
ადამიანის ყველაზე დიდი მონაპოვარი თავისუფლებაა და ქვეყნის თავისუფლებისთვის ბრძოლაც მისი უპირველესი ვალია. ასე რომ, ოკუპაციის თემა განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანი, გამორჩეული საკითხია ისტორიის სწავლებისას. ამ საკითხთან შეხება, რა თქმა უნდა, აქვთ ჩვენს მოსწავლეებს სხვადასხვა ჭრილში, მაგრამ მთავარი წყარო ხომ სახელმძღვანელო უნდა იყოს, მეტნაკლებად სრული, რეალისტური, დოკუმენტურ წყაროებზე დაყრდნობით შედგენილი. ჩემი შეფასებით ისტორიის სახელმძღვანელო, რომლითაც დღეს ვასწავლით, ძალიან შორსაა იმ კრიტერიუმებისგან, რასაც თანამედროვე მოთხოვნები ითვალისწინებს. ეს არის ძველი, საბჭოური მენტალობით გაჯერებული წიგნი, რომელიც ანალიზის, სწორი შეფასების, უკუკავშირის შესაძლებლობას ვერ აძლევს მოსწავლეს. ათიოდე დღის წინ სწორედ ამაზე ვისაუბრეთ მე და ირაკლი ხვადაგიანმა, საბჭოთა პერიოდის ლაბორატორიის ხელმძღვანელმა. ისიც სხვა ტიპის ისტორიის სახელმძღვანელოს შექმნის მომხრეა, სადაც ოკუპაციის თემა ახლებურად და ამომწურავად გაშუქდება.
მანამდე ჩვენ, პედაგოგებმა უნდა შევავსოთ ეს დანაკლისი. ამისთვის ბევრი მუშაობა მიწევს, მაგრამ ბედნიერი ვარ, არა მარტო როგორც მასწავლებელი, როგორც რიგითი მოქალაქე, როცა ახალგაზრდების მხრიდან ასეთ ინტერესს ვგრძნობ. ეს მაძლევს სტიმულს, რაც შეიძლება მეტი ინფორმაცია მივაწოდო მათ, რათა არც ერთი შკითხვა არ დარჩეს სწორი პასუხის გარეშე. ჩვენმა მოსწავლეებმა, მათმა მშობლებმა საკუთარ თავზე გამოსცადეს ოკუპაციის ხვედრი და კარგად იციან, რომ ის, რაც 1921 წლის 25 თებერვალს მოხდა, 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომით გაგრძელდა და დღემდე მიმდინარე მცოცავი ოკუპაცია იმის დასტურია, რომ არც დასრულებულა ეს პროცესი. ყველაფერი ეს ხომ მათ თვალწინ ხდება.
ჩვენ ყოველწლიურად, სხვადასხვა სახით, აღვნიშნავთ ამ თარიღს. წელს სკოლაში მიმდინარეობს კვირეული „მარო მაყაშვილის დღიურის კვალდაკვალ“, რომელშიც მე-12 კლასის ჩათვლით თითქმის ყველა მოსწავლეა ჩართული. ბევრი დოკუმენტური მასალა მოვიძიეთ, გამოვფინეთ კიდეც. მინდა, ჩემმა მოსწავლეებმა კარგად იგრძნონ ახალგაზრდა ქართველი ქალის სამშობლოსადმი დამოკიდებულება, თავისუფლებისკენ სწრაფვის დიდი სურვილი, მისთვის თავგანწირვა. გარდა ძველი ჟურნალ-გაზეთებისა, მისივე ლექსებისა და დღიურებისა, ძალიან დაგვეხმარა დოკუმენტური ფილმები, რომელიც უხვადაა ამ პერიოდის შესახებ. ალბათ ბევრმა არც იცის, რომ ჩვენს მუნიციპალიტეტში, სადაც აფხაზეთის №10 საჯარო სკოლა ფუნქციონირებს, არის ასეთი ადგილი, სარაქონი, სადაც 1924 წლის აჯანყების მონაწილე ათობით ჩხოროწყუელი დახვრიტეს, ბევრი დააპატიმრეს და გადაასახლეს. მუზეუმის თანამშრომლები მოსწავლეებს ამ მასალებს, მათ სახელებსა და გვარებს აცნობენ. ჩვენ სარაქონში მივაგებთ პატივს მათ ხსოვნას; „არა — ოკუპაციას“ — ამ დევიზით შარშანაც ჩავატარეთ ღონისძიება, არაფორმალური განათლების ფარგლებში, ჩვენი სკოლის გვერდით მდებარე „ევროპის პარკში“, მოეწყო მოსწავლეთა ნახატების გამოფენაც ოკუპაციის თემაზე, კვირეულს 25 თებერვალს დავასრულებთ. პანდემიის რეგულაციების გათვალისწინებით, დამსწრეთა რაოდენობა შეზღუდული იქნება, მაგრამ მოსწავლეებმა ბევრი იმუშავეს იმისათვის, რომ, რაც შეიძლება სრულყოფილად გადმოსცენ საბჭოთა ოკუპაციის დამანგრეველი შედეგები 1921 წლის 25 თებერვლიდან დღემდე.
