თამარ მანუჩარაშვილი
არაქართულენოვანი სკოლების მხარდაჭერის პროგრამის კონსულტანტ მასწავლებელი, მარნეულის მუნიციპალიტეტის სოფ. კაჩაგანის №1 საჯარო სკოლის ქართული ენის მასწავლებელი
დავიბადე გურჯაანის მუნიციპალიტეტის სოფ. ვაზისუბანში. 2014 წელს დავამთავრე იაკობ გოგებაშვილის სახელობის თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტი და სწორედ სწავლის დასრულების პერიოდში გავიგე ამ საოცარი პროექტის არსებობის შესახებ. პროექტი, რომელიც ერთგვარი გამოწვევა იყო. არ არის მარტივი, ასე უბრალოდ ადგე, ჩაალაგო ბარგი, დატოვო შენი სახლი, მეგობრები, ყველაფერი, რაც შენია და წახვიდე სხვა კულტურის, ტრადიციების მქონე გარემოში. ამიტომ იყო გამოწვევა, მაგრამ უცნაურია ის, რომ არ შემშინებია, არ მიფიქრია, რა შეიძლება შემხვედროდა წინ ისეთი, რასაც ვერ დავძლევდი. მინდოდა, საკუთარი თავი იქ წარმომედგინა, სადაც საჭირო ვიყავი. ეს იყო შანსი, როცა ზუსტად ვიცოდი, ცოდნის გაზიარების სანაცვლოდ, აუცილებლად მივიღებდი გამოცდილებას, რომელიც სამომავლოდ ბევრი სირთულის დაძლევაში დამეხმარებოდა.
დამხმარე მასწავლებლად დავიწყე მუშაობა დედოფლისწყაროს მუნიციპალიტეტის სოფ. საბათლოს საჯარო სკოლაში, სადაც ეთნიკურად სომხები ცხოვრობენ. ძალიან მნიშვნელოვანი ხუთი წელი გავატარე. არასოდეს დამავიწყდება პირველი ნაბიჯები სკოლაში, საკლასო ოთახში და ბავშვებთან… ამ დროს ხვდები, რომ ბევრი რამ გაქვს წინ, ბევრი რამ უნდა გადალახო და სიტყვა „ვერ შევძლებ“ არ უნდა გაუმეორო საკუთარ თავს, არც კი უნდა გაბედო.
ხუთი წლის შემდეგ ზუსტად ვიცოდი, რომ საჭირო იყო ცვლილებები, სხვა გარემო, სადაც ახალი იდეებითა და მიზნებით გავაგრძელებდი მუშაობას. ასე აღმოვჩნდი 2019 წელს მარნეულის მუნიციპალიტეტის სოფელ კაჩაგანში და ვფიქრობ, აქედან იწყება ჩემი ცხოვრების მნიშვნელოვანი მიღწევები. არ ვიქნები თავმდაბალი და ჰო, ნამდვილად მიღწევები.
გამოცდილება ნამდვილად მქონდა სხვა გარემოში ცხოვრების, მაგრამ რაც უფრო შორს მოვდიოდი, რაც მეტად ვალაგებდი გეგმებს, უფრო ვღელავდი. თავიდან უნდა გამევლო ის გზა, რომელიც ხუთი წლის წინ გავიარე და თავიდან უნდა შემექმნა ყველაფერი. პროგრამის ფარგლებში, ადგილობრივ ოჯახში უნდა მეცხოვრა და იქ მცხოვრებ ბავშვებს ქართული ენის შესწავლაში დავხმარებოდი (კომფორტულ საცხოვრებელ ადგილზე ჩემმა დირექტორმა, ბატონმა ზახირმა იზრუნა). საბედნიეროდ, ოჯახი დათანხმდა. მაშინ ვერც კი ვიფიქრებდი, რომ ჩემი საცხოვრებელი სახლი ჩემს ოჯახად გადაიქცეოდა, დიასახლისი კი დედა მახრუკად და იქ ექვს წელს ვიცხოვრებდი. ეს არის სახლი, სადაც უბრალოდ გიყვარს და უყვარხარ. სადაც მშვიდად გძინავს და იცი, როგორც კი ავად გახდები, მშობლების მოსვლამდე, მათი დახმარების იმედი უნდა გქონდეს. ოჯახურ საღამოებთან ერთად, აქტიურად დავიწყე ოჯახში მცხოვრებ ბავშვთან ქართული ენის კურსის ჩატარება (დღეს უკვე დიდი და წარმატებული გოგოა. სტუდენტი გახდა, თავის რეალიზება შეძლო) და გულის სიღრმეში ვფიქრობ, დიდი როლი ითამაშა მის წინსვლაში ჩემმა იქ ცხოვრებამ. პირველი ვიყავი, ვისაც დაურეკა, „სტუდენტი გავხდი, იამაყე ჩემითო“. შესვენების დროს ქართულ ცეკვას ვსწავლობდით. სწორედ მაშინ დაიწყო კოვიდ პანდემია, რომელმაც შეცვალა ყველაფერი – ურთიერთობიდან დაწყებული, სასწავლო პროცესით დამთავრებული. ჩავიკეტეთ და მარნეულში დავრჩი. ფაქტობრივად, ნახევარი წელი მომიწია სკოლაში ბავშვებთან, მასწავლებლებთან, დირექტორთან პირისპირ ურთიერთობა და ეს, ძირითადად, ერთმანეთის გაცნობას, გაგებას მოვანდომეთ. ვერაფერი გავაკეთე მნიშვნელოვანი და გული მწყდებოდა. დავმარცხდი… პრობლემა იყო და არ ვიცოდი ეს პრობლემა საიდან, როგორ მომეგვარებინა. არ შემიწყვიტავს საგაკვეთილო პროცესი. თიმსის პლატფორმამ მალევე მოგვისწრო, მაგრამ არც ეს მამშვიდებდა, რადგან მოსწავლეები თავიდან არ შემოდიოდნენ და თუ ჩაერთვებოდნენ, მხოლოდ მცირე ნაწილი. არ მიფიქრია გაჩერებაზე და შედეგიც მივიღე, მოსწავლეთა დასწრების რაოდენობა გაიზარდა. საკლასო ოთახებში დავბრუნდით და მახსოვს, პირველ დღეს, როცა ამდენი ხნის შემდეგ ვბრუნდებოდით, სარკესთან ვიდექი, საკუთარ თავს ველაპარაკებიდი – „თამარ, აქამდე მარტივად არ მოსულხარ, შენ აქ ვერ წარმოაჩინე თავი, ვერ გააკეთე მაქსიმუმი და ახლა დროა, მიდი, თამარ, მიდი“.
2023 წლის იანვარში კონსულტანტ-მასწავლებელი გავხდი. შანსი მომეცა, ბავშვებთან ერთად დავხმარებოდი იმ მასწავლებლებს, რომლებსაც ქართული ენის შესწავლა სურდათ. რაც უშუალოდ აისახებოდა მათ წინსვლაზე (ენის კურსი დღემდე აქტიურად მიმდინარეობს).
მოსწავლეებს, ფორმალურ განათლებასთან ერთად, ვთავაზობ, აქტიურად ჩაერთონ არაფორმალურ განათლებაში, რომელიც, ვფიქრობ, მათი მომავალი ცხოვრებისთვის აუცილებელია. პროექტები, რომლებიც დირექტორთან შეთანხმებით ხორციელდება, მარწმუნებს, რამდენი რამის გაკეთება შეიძლება ბავშვებთან ერთად და არა მხოლოდ ბავშვებთან.
შევქმენით სამოქალაქო კლუბი. ჩვენი პროექტები, ძირითადად, ეხება სოციალურ პრობლემებს, ბავშვთა უფლებებს, ნაადრევი ქორწინების უარყოფით შედეგებს, ბულინგს და ეკოლოგიასაც კი. ვამჯობინეთ უფრო ორიგინალურად მოგვეთხრო სხვა მოსწავლეებისთვის ჩვენი პროექტების შესახებ და შევქმენით პატარა მაუწყებლობა, სადაც მოსწავლეები ჟურნალისტის, წამყვანისა და რესპონდენტის როლს ირგებდნენ. აღმოვაჩინე, რომ ასე სწავლება უფრო კარგ შედეგს იძლევა.
პროექტებთან ერთად, მოსწავლეები აქტიურად არიან ჩართულნი სხვადასხვა ღონისძიებაშიც – გასვლითი აქტივობები (ექსკურსიები), მუზეუმის მონახულება, კონფერენცია. ვუმეგობრდებით სხვადასხვა სკოლებს ერთობლივი პროექტებით, მათ შორის, ქართულენოვან სკოლებს.
მასწავლებელი ბედნიერდები მაშინ, როცა შენი თითოეული წუთი, სიტყვა, გაკვეთილი შედეგის მომტანია და ამ შედეგს სტუდენტობა ჰქვია. ხვდები, რომ არ ირჯები ტყუილად, სასიამოვნოდ იშლები მხრებში და ხანდახან შეიძლება იტირო კიდეც. დიახ, მასწავლებლებიც ვტირით და არც თუ ისე იშვიათად, მაგრამ ეს სიხარულის ცრემლებია შენი მოსწავლეების წარმატებით გამოწვეული.
მასწავლებლობა მარტივი არ არის. მით უფრო მაშინ, როდესაც ბევრი კილომეტრით შორს წამოხვედი იმისთვის, რომ სხვა კულტურას, ტრადიციებს შეეთვისო. მზად უნდა იყო სირთულეებისთვის, თუმცა ვფიქრობ, დაუძლეველი არაფერია. როგორ შეიძლება უყურო შენს წინ მჯდომ თვალებციმციმა ბავშვს და იფიქრო, რომ ვერ შეძლებ.
ჩემი გამოცდილება თერთმეტ წელს ითვლის. მქონია დღეები, როცა შემშინებია, როცა მიფიქრია, რომ მაქსიმუმს ვერ ვაძლევდი ბავშვებს, რადგან ყოველთვის ყველაფერი ისე ვერ მიდის, როგორც გინდა. სირთულეები ყველგან არის, დამეთანხმებიან კოლეგებიც, მაგრამ შემდეგ მახსენდება მათი მოწერილი პირადი შეტყობინებები და ვმშვიდდები. თავიდან ვაგრძელებ.
მასწავლებლად უნდა დაიბადო, სხვანაირად, ვფიქრობ, რთულია. უნდა გიყვარდეს შენი საქმე, რადგან გაბარია ყველაზე მნიშვნელოვანი – ბავშვი! მისი მომავლის მძერწავი ხარ და არც ერთი შეცდომა არ გეპატიება. პროფესიაზე მეტია მასწავლებლობა!
მინდა ჩემმა მოსწავლეებმა მხოლოდ მწვერვალები კი არ დაიპყრონ, მათზე კომფორტულად მოკალათდნენ და თქვან, ღირდა ამოსვლად!
