20 აპრილს, გაეროს ბავშვთა ფონდის მხარდაჭერით, საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მიერ ჩატარებული ბავშვთა კეთილდღეობის კვლევის პრეზენტაცია გაიმართა.
საქართველოს სტატისტიკის ეროვნულმა სამსახურმა „ბავშვთა კეთილდღეობის გამოკვლევა“ გაეროს ბავშვთა ფონდის მხარდაჭერით ჩაატარა. კვლევის მთავარი მიზანი იყო საქართველოში ბავშვთა კეთილდღეობის მრავალი განზომილების შესახებ მონაცემების შეგროვება, კითხვარი 6 მოდულისგან შედგებოდა: განათლების ხელმისაწვდომობა; კვება სასკოლო საათების განმავლობაში; ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობა; აღზრდის ძალადობრივი მეთოდები; მატერიალური და სოციალური დანაკლისი და სოციალური დახმარების ხელმისაწვდომობა; ფუნქციური სირთულეები და შშმ ბავშვების მიმართ არსებული სტიგმის შესახებ აღქმები.
კვლევის ფარგლებში, განისაზღვრა ბავშვის კეთილდღეობის მრავალინდიკატორიანი საზომი – ბავშვის მატერიალური და სოციალური დანაკლისის ინდექსი. ბავშვის მატერიალური და სოციალური დანაკლისი გულისხმობს ოჯახის ფინანსური შესაძლებლობის არქონას, რაც არ აძლევს ოჯახს საშუალებას, უზრუნველყოს ბავშვი მისი ზრდა-განვითარებისათვის მინიმალურად აუცილებელი საჭიროებებით (საკვები, ტანსაცმელი, ასაკის შესაბამისი წიგნები, სათამაშოები, გართობა, მეგობრებთან დროის გატარების შესაძლებლობა, თუ სხვა). 16 საჭიროებიდან, სულ მცირე, სამის დანაკლისის მქონე ბავშვების წილი განსაზღვრავს მატერიალური და სოციალური დანაკლისის ინდექსს. მატერიალური და სოციალური დანაკლისის გამოკვლევა საქართველოში პირველად ჩატარდა. იგი იძლევა ბავშვის კეთილდღეობის უფრო ფართო გააზრების საშუალებას, ვიდრე აბსოლუტური (მონეტარული) სიღარიბე და მოიცავს ხელმისაწვდომობას არა მარტო პირველად საბაზისო საჭიროებებზე, არამედ ბავშვის ბიო-ფსიქო-სოციალური განვითარებისთვის აუცილებელ ელემენტებზე. „ბავშვთა კეთილდღეობის გამოკვლევის“ შედეგები გვაჩვენებს, რომ მატერიალური და სოციალური დანაკლისი აღინიშნება ბავშვების 37.8%-ში და განსხვავდება ქალაქი/სოფლისა და რეგიონების მიხედვით.
„ბავშვთა კეთილდღეობის გამოკვლევა“ მიუთითებს, რომ საქართველოში მაცხოვრებელ ბავშვთა 5.8%-ს აღენიშნება რომელიმე ფორმის ფუნქციური სირთულე, რაც მნიშვნელოვნად უზღუდავს მათ ყოველდღიურ ცხოვრებას. მათგან, შშმ პირის ოფიციალური სტატუსი აქვს ბავშვების12.6%-ს. ამის ერთი მიზეზი ის არის, რომ, ამ დრომდე, შშმ პირის სტატუსის დადგენა კვლავ სამედიცინო მოდელზე დაყრდნობით ხდება, სადაც არ არის გათვალისწინებული ფუნქციური სირთულეები და შეზღუდული შესაძლებლობების ფსიქო-სოციალური ასპექტები. ფუნქციური სირთულეები უფრო ხშირია 5-17 წლის ბავშვებში (6.5%), ვიდრე 2-4 წლის (1.8%); მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე ბავშვებში ფუნქციური სირთულეების ქონის ალბათობა (10.5%) ოთხჯერ მეტია, ვიდრე სხვა ბავშვებში (2.8%).
დღეს ყურადღებას შევაჩერებთ ორ მოდულზე და უფრო დეტალურად განვიხილავთ – განათლების ხელმისაწვდომობა და კვება სასკოლო საათებში.
⇑⇓ განათლების ხელმისაწვდომობა
„ბავშვის კეთილდღეობის გამოკვლევის“ სექციაში განათლების შესახებ შედიოდა შეკითხვები, რომლის საშუალებითაც იზომება განათლების ფორმალური და არაფორმალური ტიპებისა და საგანმანათლებლო მასალების ხელმისაწვდომობა და მიღებული მომსახურებებით კმაყოფილება. ამ გამოკვლევის ჩატარების წინა სასწავლო წელს (2021-2022), სკოლამდელი ასაკის ბავშვების 68.5% დადიოდა საჯარო საბავშვო ბაღში და 3.8% დადიოდა კერძო საბავშვო ბაღში. ბავშვების 21.6% არ დადიოდა სკოლამდელი განათლების სასწავლებელში ოჯახის არჩევანის გამო, ხოლო 6.2% ვერ დადიოდა სხვადასხვა ხელის შემშლელი პირობის არსებობის გამო. საერთო ჯამში, სკოლამდელ საგანმანათლებლო დაწესებულებაში ბავშვების სიარულის დონე ჩამოუვარდება MICS 2018-ში დაფიქსირებულ შესაბამის დონეს. ამის ყველაზე სავარაუდო ახსნა არის COVID-19-ით გამოწვეული პანდემია – მაშინ, როდესაც საბავშვო ბაღების უმრავლესობა 2021 წლიდან ფუნქციონირებდა, ბევრი მშობელი, დაინფიცირების თავიდან აცილების მიზნით, თავს იკავებდა ბავშვის ბაღში გაგზავნისგან. მეტიც, სოფლად მაცხოვრებელ ბავშვებს, შვიდზე მეტი ალბათობით, არ მიუწვდებათ ხელი სკოლამდელ განათლებაზე, ვიდრე ქალაქში მაცხოვრებელ ბავშვებს.
წინა წლების მსგავსად, სკოლამდელი განათლების საკითხებში დიდ განსხვავებას ვამჩნევთ ქალაქისა და სოფლის ტიპის დასახლებებს შორის. ქალაქის ტიპის დასახლებებში ბავშვების 73.6% დადის სკოლამდელი განათლების საჯარო და 5.8% – კერძო დაწესებულებაში, შესაბამისი მაჩვენებლები სოფლად – 61.7% და 1.1%. სოფლად მაცხოვრებელ ბავშვებს, შვიდზე მეტი ალბათობით, არ მიუწვდებათ ხელი სკოლამდელ განათლებაზე, ვიდრე ქალაქში მაცხოვრებელ ბავშვებს. სკოლამდელი განათლების მისაღებად ხელის შემშლელი ფაქტორები გავლენას ახდენს ქალაქში მაცხოვრებელი ბავშვების 1.5%-სა და სოფლად მაცხოვრებელი ბავშვების 12.4%-ზე. ამ მხრივ, სქესის ჭრილში, განსხვავებები უფრო მცირეა – ბარიერები აქვს გოგოების 8.5%-ს და ბიჭების 4.3%-ს.
სკოლამდელი განათლების ხელის შემშლელ ფაქტორებს შორის, ყველაზე ხშირად, დასახელდა უბანში ან სოფლად ამგვარი დაწესებულების არარსებობა (44%). შემთხვევების 15.3%-ში ნახსენები იყო მოსაცდელ სიაში ჩაწერა, ხოლო 15%-ში – პანდემია. შემთხვევების 17%-ში აღინიშნა სხვა მიზეზი, მაგალითად: „მშობელს არ აქვს ბავშვის საბავშვო ბაღში წასაყვანი დრო“.
მაღალია განათლების მომწოდებლებით მშობლების/ოჯახის წევრების კმაყოფილება. სასკოლო ასაკის ბავშვების 66.8 პროცენტის მშობლები/ოჯახის წევრები აღნიშნავენ, რომ კმაყოფილი არიან მათი შვილების მიერ სკოლაში მიღებული განათლებით და ბავშვების 12.9%-ის მშობლები/ოჯახის წევრები ამით ძალიან კმაყოფილი არიან. ბავშვების 15.9%-ის მშობლები/ოჯახის წევრები თავიანთ კმაყოფილებას ნეიტრალურად აფასებენ, ხოლო 4%-ის მშობლები/ოჯახის წევრები უკმაყოფილო ან ძალიან უკმაყოფილო არიან.
ფორმალური განათლების გარდა, საქართველოში დიდი ხნის და ფართოდ გავრცელებული ტრადიციაა კერძო მასწავლებლების გამოყენება, განსაკუთრებით კი უმაღლეს სასწავლებელში მისაღები გამოცდებისთვის ბავშვის მოსამზადებლად. მეტიც, ასევე ფართოდ მიღებული აზრია, რომ ბავშვის განათლებისა და განვითარების არსებითი ნაწილია კლასგარეშე აქტივობები, როგორიცაა ხელოვნებისა და სპორტის სხვადასხვა სახეობა. შესაბამისად, „ბავშვთა კეთილდღეობის გამოკვლევაში“ ასევე შედიოდა შეკითხვები განათლების ამ ფორმების ხელმისაწვდომობაზე.
შედეგები გვიჩვენებს, რომ საქართველოში მაცხოვრებელი 6-17 წლის ასაკის თითქმის ყოველ მეხუთე ბავშვს (18.8%) ჰყავს კერძო მასწავლებელი, მაგრამ ბავშვების ზუსტად იგივე წილი, მიუხედავად სურვილისა, ვერ ახერხებს ამას. ამ კუთხითაც აღინიშნა მნიშვნელოვანი განსხვავებები ბავშვების სხვადასხვა ჯგუფებს შორის. კერძო მასწავლებლის ყოლის ალბათობა ორჯერ და მეტად ნაკლებია სოფლად მაცხოვრებელი ბავშვების შემთხვევაში (11.6%), ვიდრე ქალაქში (23.6%). კერძო მასწავლებელი მეტი ალბათობით ჰყავთ გოგოებს (22.2%), ვიდრე ბიჭებს (16.1%). ბავშვებს, ვისაც არ აქვს მატერიალური და სოციალური დანაკლისი, სამჯერ და მეტად მაღალი ალბათობა აქვთ, ჰყავდეთ კერძო მასწავლებელი (25.3%), ვიდრე მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე ბავშვებს (9.3%). ფუნქციური სირთულეების არმქონე ბავშვებში კერძო მასწავლებლის ყოლის ალბათობა თითქმის სამჯერ მეტია (19.6%), ვიდრე ფუნქციური სირთულეების მქონე ბავშვებში (6.9%). კერძო მასწავლებლის არყოლის მთავარ მიზეზად, ყველაზე ხშირად, დასახელდა საფასურის გადახდის უუნარობა – შემთხვევების 87.9%-ში.
ხელოვნების სხვადასხვა კლასგარეშე აქტივობაზე სიარული, როგორიცაა მუსიკა, ცეკვა და ხატვა, 6-17 წლის ბავშვებში ძალიან დაბალია – 12.2%. ამგვარ წრეებში მონაწილეობის სურვილი აქვს თითქმის ორჯერ მეტ ბავშვს (23.9%), მაგრამ ვერ ახერხებს ამას. ხელოვნების კლასგარეშე აქტივობებზე ხელმისაწვდომობის პრობლემა განსაკუთრებით დიდია გოგოებში (32.6%), ასევე, მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე ბავშვებში (32.7%). თუმცა, უნდა აღინიშნოს, რომ ხელოვნების კლასგარეშე აქტივობებში გოგოები ორჯერ უფრო მეტი ალბათობით არიან ჩართული (18.3%), ვიდრე ბიჭები (7.4%). ყველაზე ხშირად დასახელებული მიზეზი, თუ რატომ არ არიან ბავშვები ჩართული ხელოვნების კლასგარეშე აქტივობებში, არის გადახდის უუნარობა (63.7%) და საცხოვრებელთან ახლოს ამგვარი მომსახურების არარსებობა (22.8%).
აგრეთვე, 6-17 წლის ბავშვების დაბალი წილი – მხოლოდ 13.8%-ია ჩართული სპორტის კლასგარეშე აქტივობებში. ეს მაჩვენებელი განსაკუთრებით დაბალია სოფლად მაცხოვრებელი ბავშვების (7.5%), გოგოების (5.5%) და მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე ბავშვების (6%) შემთხვევაში. ამავე დროს, სპორტის კლასგარეშე აქტივობებზე მოთხოვნა მაღალია და მშობლების/ოჯახის წევრების 25.3% აცხადებს, რომ მათ ბავშვს სურდა, მაგრამ არ შეეძლო სპორტის კლასგარეშე აქტივობაში მონაწილეობა. ბარიერები განსაკუთრებით მაღალია მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე ბავშვების (39.8%) და ფუნქციური სირთულეების მქონე ბავშვების (42.5%) შემთხვევაში. ყველაზე ხშირად ნახსენები ხელისშემშლელი ფაქტორებია გადახდის უუნარობა (69.9%) და საცხოვრებლის სიახლოვეს შესაბამისი სასპორტო კლასების არარსებობა (21.8%).
„ბავშვთა კეთილდღეობის გამოკვლევაში“ ასევე შესული იყო კითხვები ბავშვისთვის საგანმანათლებლო მასალების ხელმისაწვდომობის შესახებ (სასკოლო სახელმძღვანელოების გამოკლებით). ამ მხრივ დანაკლისი მაღალია, ვინაიდან, როგორც ჩანს, ბავშვების 45.3%-ს არ აქვს მათთვის სასურველი სულ მცირე ერთი საგანმანათლებლო მასალა. ამ შემთხვევაში ქალაქი/სოფლის ჭრილში უთანასწორობა კიდევ უფრო დიდია. ასევე, დიდი განსხვავებაა საგანმანათლებლო მასალების ხელმისაწვდომობის კუთხით ფუნქციური სირთულეების მქონე (60.1%) და ამგვარი სირთულეების არმქონე (44.4%) ბავშვებს შორის. თუმცა, ყველაზე თვალშისაცემი განსხვავება დაფიქსირდა მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე და არმქონე ბავშვებს შორის – მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე ყოველი ოთხი ბავშვიდან სამს (74.9%) არ გააჩნია მისთვის სასურველი რაიმე საგანმანათლებლო მასალა, ხოლო მატერიალური და სოციალური დანაკლისის არმქონე ბავშვებში ეს მდგომარეობა, ყოველი ოთხიდან, მხოლოდ ერთი ბავშვის შემთხვევაშია (25.5%).
საგანმანათლებლო მასალა, რაზეც ბავშვებს ყველაზე ხშირად არ მიუწვდებათ ხელი, არის „ლეპტოპი“/კომპიუტერი (29.1%), შემდეგ მოდის წიგნები (16.5%), სახატავი მასალები (18.5%) და სამუსიკო ინსტრუმენტები (10%). თუმცა, ამ მხრივ საგრძნობი განსხვავებებია ბავშვების ასაკობრივ ჯგუფებს შორის. მაგალითად, 3-5 წლის ასაკის ბავშვების 18.5%-ს არ აქვს სახატავი მასალები, ხოლო 6-17 წლის ასაკობრივ ჯგუფში ეს მაჩვენებელი 7.9%-ია. ამის საპირისპიროდ, 6-17 წლის ასაკობრივ ჯგუფში შემავალი ბავშვების 32%-ს არ აქვს ლეპტოპი/პერსონალური კომპიუტერი, ხოლო ეს მაჩვენებელი 3-5 წლის ასაკობრივი ჯგუფში შემავალ ბავშვებში 13.6%-ია. ეს განსხვავებები, დიდწილად, ასახავს ბავშვების სხვადასხვა საგანმანათლებლო ინტერესებს ადრეულ და უფრო მოზრდილ ასაკში.
⇑⇓ კვება სასკოლო საათებში
დღის მანძილზე რეგულარულად კვება ჯანსაღი კვების მნიშვნელოვანი ნაწილია, განსაკუთრებით – ბავშვებში. ევროპის ქვეყნების უმრავლესობისგან განსხვავებით, საქართველოში არ არსებობს სკოლაში ბავშვის კვების ორგანიზებული სისტემა. სასკოლო საათებში ბავშვის კვების შესახებ მოცემულ კვლევაში ჩართული ამ სპეციალური ნაწილის მიზანია ინფორმაციის მიღება არსებული პრაქტიკის, პრიორიტეტებისა და ხელისშემშლელი ფაქტორების გასაგებად. შედეგები გვიჩვენებს, რომ ეს მნიშვნელოვანი გამოწვევაა, ვინაიდან სასკოლო საათების განმავლობაში, ყოველდღიურად, იკვებება ბავშვების ერთ მეოთხედზე ოდნავ მეტი (27%). კიდევ უფრო შემაშფოთებელია, რომ ბავშვების მესამედზე მეტი (34.9%) არასდროს იკვებება სასკოლო საათების პერიოდში. მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე ბავშვებში ბევრად უფრო დიდია ალბათობა, რომ ისინი არასდროს იკვებებიან სასკოლო საათებში (44.9%), ვიდრე ბავშვებში, ვისაც არ გააჩნია მატერიალური და სოციალური დანაკლისი (28.4%).
მიზეზები, თუ რატომ არ იკვებებიან ბავშვები სასკოლო საათების განმავლობაში, განსხვავებულია ქალაქის/სოფლის მიხედვით. სოფლად აღნიშნული ყველაზე მთავარი მიზეზია სკოლაში ან ახლომდებარე ტერიტორიაზე საკვების შეძენის შეუძლებლობა. ეს მიზეზი დაფიქსირდა იმ შემთხვევების 47.9%-ში, როდესაც ბავშვები არ იღებენ საკვებს სასკოლო საათების განმავლობაში. ქალაქის ტიპის დასახლებებში საკვების ობიექტები არარსებობა სკოლაში ან მის სიახლოვეს უფრო იშვიათია (28%), მაგრამ უფრო ხშირად გვხვდება შემდეგი მიზეზები: არ აქვთ ფული საკვების საყიდლად ან წასახემსებლის გასატანებლად (24.1%) და მშობლებს ეჭვი ეპარებათ ნაყიდი საკვების ხარისხში (14.2%). უფრო თვალშისაცემი განსხვავება დაფიქსირდა მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე და არმქონე ბავშვებს შორის: სკოლაში საკვების საყიდლად ან გამზადებული საკვების სახლიდან წასაღებად არასაკმარისი თანხა შეადგენს 37.7 პროცენტს იმ მიზეზებს შორის, თუ რატომ ვერ იკვებებიან მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე ბავშვები სკოლის პერიოდში, ხოლო იმავე მიზეზით სასკოლო საათებში საკვების მიღებას ტოვებს მატერიალური და სოციალური დანაკლისის არმქონე ბავშვების 3.3%.
„ბავშვთა კეთილდღეობის გამოკვლევაში“ მონაწილე რესპონდენტებს ასევე ეკითხებოდნენ, უნდა კვებავდეს თუ არა ბავშვს სკოლა. სასკოლო ასაკის ბავშვების მშობლების/ოჯახის წევრების დიდი უმრავლესობა ამ კითხვაზე დადებითად პასუხობს (83.2%). სკოლის მიერ საკვების უზრუნველყოფას ცოტა უფრო მეტად ემხრობიან მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე (85.7%) და სოფლად მაცხოვრებელი (85.8%) ბავშვების მშობლები/ოჯახის წევრები, ვიდრე ისინი, ვისი შვილებიც არ არიან მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე (81.5%) და ცხოვრობენ ქალაქში (79.9%). ამ საკითხზე მოსაზრებებში ყველაზე დიდი განსხვავება გამოვლინდა საჯარო (83.6%) და კერძო (71%) სკოლების მოსწავლეების მშობლებს შორის.
რესპონდენტების უმრავლესობას (74.2%) სურს, გადაიხადოს თანხა სასკოლო კვების პროგრამებში, თუკი ეს თანხა მათთვის ხელმისაწვდომი იქნება (დიაგრამა 7.4). რესპონდენტების 10.3 პროცენტმა განაცხადა, რომ მათ არ შეუძლიათ ამ თანხის გადახდა, ხოლო კიდევ 12.5% ფიქრობს, რომ სკოლა ბავშვს უფასოდ უნდა კვებავდეს. ეს პასუხები ძალიან მსგავსია ქალაქსა და სოფლად.
⇑⇓ ძირითადი მიგნებები:
⇔ ბავშვების 37.8%-ს, 16 საჭიროებიდან, აქვს სამის ან მეტის დანაკლისი. დანაკლისის დონე საგრძნობლად მაღალია სოფლად (47.1%), ვიდრე ქალაქში (31.2%).
⇔ ოჯახის სოციო-ეკონომიკური მდგომარეობის შეფასებაზე დაფუძნებული ბავშვის შემწეობის მიზნობრიობა დამაკმაყოფილებელია, ვინაიდან ეს დახმარება ფარავს მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე ბავშვების 53%-ს და ამ დანაკლისის არმქონე ბავშვების 9.9%-ს. თუმცა, მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე ბავშვების ოჯახებს ხშირად სჭირდებათ დამატებითი დახმარებაც. მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე ბავშვიანი ოჯახების 15.5%-მა, ამ კვლევის ჩატარებამდე, 12 თვის პერიოდში, განაცხადი გააკეთა რამე სახის დახმარებაზე, თუმცა მათი განაცხადები არ დაკმაყოფილდა.
⇔ საქართველოში მაცხოვრებელი 2-17 წლის ასაკის ბავშვების 5.8%-ს აქვს რაიმე სახის ფუნქციური სირთულე. თუმცა, მათგან მხოლოდ 12.6%-ს აქვს ოფიციალურად შშმ პირის სტატუსი. ამის მინიმუმ ორი მიზეზი არსებობს: პირველი, შშმ პირის ოფიციალური სტატუსი, ჯერ კიდევ, მხოლოდ სამედიცინო დიაგნოზის საფუძველზე მიენიჭება. მეორე, მშობლების/ოჯახის წევრების საგრძნობი ნაწილი (26.2%) თვლის, რომ ბავშვის შშმ პირის სტატუსი სტიგმასთან ასოცირდება. ამ მიზეზმა, შესაძლოა, გადააფიქრებინოს მათ ბავშვისთვის შშმ პირის სტატუსის მიღება.
⇔ 6-17 წლის ასაკის ბავშვების 1.6% არ არის სკოლაში, მათგან 1.3% – არ არის საკუთარი ნებით და 0.3% ვერ ახერხებს სკოლაში სიარულს რამე ხელისშემშლელი ფაქტორის გამო.
⇔ სკოლამდელი განათლების სისტემის მიღმაა შესაბამისი ასაკის ბავშვების 27.8%. მათგან, ბავშვების 21.6% საბავშვო ბაღში არ დადიოდა მშობლების სურვილით და 6.2% (სოფლად – 12.4% და ქალაქში – 1.1%) – არსებული ბარიერების გამო. სკოლამდელი განათლების მიღების ძირითადი ხელისშემშლელი ფაქტორებია საბავშვო ბაღის არარსებობა საცხოვრებელი ადგილის სიახლოვეს და ბავშვის მოსაცდელ სიაში ჩასმა.
⇔ ფორმალური განათლების ხარისხით კმაყოფილების დონე ძალიან მაღალია. საბავშვო ბაღში მყოფი ბავშვების 93.6%-ის მშობლები/ოჯახის წევრები კმაყოფილი არიან სკოლამდელი განათლების ხარისხით. ამის მსგავსად, სკოლაში მყოფი ბავშვების 79.7%-ის მშობლები/ოჯახის წევრები კმაყოფილი არიან სკოლის მიერ მიცემული განათლების ხარისხით.
⇔ შედარებით შეზღუდულია არაფორმალური განათლების ხელმისაწვდომობა. სასკოლო ასაკის ბავშვების 18.8%-ს ჰყავს კერძო მასწავლებელი, 12.2% ჩართულია ხელოვნების კლასგარეშე აქტივობებში და 13.8% – სპორტის კლასგარეშე აქტივობებში. ამავე დროს, ბავშვების 18.8% ისურვებდა, ჰყავდეს კერძო მასწავლებელი, 23.9% ისურვებდა, იაროს ხელოვნების კლასგარეშე აქტივობებზე და 25.3% ისურვებდა, ჩართული იყოს სპორტის კლასგარეშე აქტივობებში, მაგრამ ვერ ახერხებენ ამას, ძირითადად ფინანსების ნაკლებობისა და მათი საცხოვრებელი ადგილის სიახლოვეს ამგვარი წრეების არარსებობის გამო.
⇔ ასევე გავრცელებულია საგანმანათლებლო მასალების (სასკოლო სახელმძღვანელოების გარდა) ნაკლებობა: ფულის არქონის გამო ბავშვების 45.3%-ს არ აქვს მისთვის სასურველი, სულ მცირე, ერთი საგანმანათლებლო მასალა. ყველაზე ხშირად, ბავშვებს არ აქვთ: ლეპტოპი/კომპიუტერი, წიგნები, სახატავი მასალები და სამუსიკო ინსტრუმენტები.
⇔ ბავშვების ერთ მეოთხედზე ოდნავ მეტი (27%), ყოველდღიურად, იღებს სკოლაში საკვებს, ხოლო 34.9% არასდროს იკვებება სკოლის პერიოდში. სკოლაში საკვების მიღების ყველაზე გავრცელებული ბარიერებია საკვები ობიექტის არარსებობა სკოლის სიახლოვეს (ეს მიზეზი დასახელდა იმ შემთხვევების 36.4%-ში, როდესაც ბავშვი არ იკვებება სკოლის პერიოდში) და ფულის არქონა (20.6%). მშობლების/ოჯახის წევრების 83.2% თვლის, რომ სკოლამ უნდა უზრუნველყოს ბავშვის კვება და მათგან 74.2%-ს აქვს სურვილი, გადაიხადოს ამაში თანხა, თუ ფასები ხელმისაწვდომი იქნება.
⇔ ჯანმრთელობის საყოველთაო დაზღვევის პროგრამა ბავშვების სამედიცინო მომსახურების მთავარი დამფინანსებელია. ამ კვლევის ჩატარებამდე, 12 თვის პერიოდში, აღნიშნულმა პროგრამამ სრულად ან ნაწილობრივ დააფინანსა ბავშვების სამედიცინო საჭიროებების 68%. თუმცა, შემთხვევების 50.8%-ში, ოჯახებმა ასევე გადაიხადეს სრული ან ნაწილობრივი თანხა. მთლიანობაში, ბავშვების 12%-მა ვერ შეძლო, სულ მცირე, ერთი საჭირო სამედიცინო მომსახურების მიღება და 4.9%-მა ვერ მიიღო საჭირო მედიკამენტი. როგორც სამედიცინო მომსახურების, ასევე მედიკამენტის არმიღების მთავარი მიზეზი იყო ფულის არქონა (82.4% და 98.8%, შესაბამისად).
⇔ რესპონდენტების თანახმად, 1-17 წლის ბავშვების 62.5%-ში, აღზრდის მეთოდად არაძალადობრივი ფორმები იყო გამოყენებული. ბავშვების 29.4%-ზე გავრცელდა ფსიქოლოგიური აგრესია და 4.8%-ზე – ფიზიკური დასჯა (0.1%-ში ეს იყო სასტიკი ფიზიკური დასჯა).
ამგვარად, ბავშვის კეთილდღეობის ყველა ასპექტის მიხედვით, კვლევის მონაცემების ანალიზმა გამოავლინა უთანასწორობები ბავშვების სხვადასხვა ჯგუფებს შორის. სქესი, დასახლების ტიპი – ქალაქი/სოფელი და შეზღუდული შესაძლებლობა ნამდვილად ახდენს გავლენას ზოგიერთ მომსახურებასა და საჭიროებაზე ბავშვის ხელმისაწვდომობაზე. თუმცა, ამ მხრივ ყველაზე კრიტიკული ფაქტორი არის მატერიალური და სოციალური დანაკლისი. მატერიალური და სოციალური დანაკლისის მქონე ბავშვებს ბავშვის კეთილდღეობის ყველა პარამეტრში ყველაზე ცუდი შეფასებები აქვთ და ზოგ ასპექტში განსხვავება განსაკუთრებით თვალშისაცემია. შესაბამისად, ამ უთანასწორობების წინააღმდეგ ბრძოლა უნდა იყოს საქართველოში მაცხოვრებელი ბავშვების კეთილდღეობის გაუმჯობესებისკენ მიმართული ყველა ღონისძიების ცენტრალური საკითხი.
