რას უნდა მიაქციოს ყურადღება იმ აბიტურიენტმა, ვინც საბუნებისმეტყველო საგნებს აბარებს  

გთავაზობთ ონლაინ ღია კარის დღეზე ხშირად დასმულ კითხვებს საბუნებისმეტყველო საგნებთან დაკავშირებით.

✅ მაინტერესებს, რას ამოწმებს და, ზოგადად, რა უნარების შემოწმებაზეა ორიენტირებული ქიმიის ტესტი? 

საგამოცდო ტესტით ძირითადად მოწმდება: პროგრამული მასალის ცოდნა და კონკრეტულ ამოცანებში ამ ცოდნის გამოყენების უნარი; გრაფიკებით, სქემებით, ცხრილებითა და დიაგრამებით მოწოდებული ინფორმაციის გაგებისა და ანალიზის უნარი; ასევე მოცემული ამოცანის პირობიდან არსებითი (პრობლემის გადასაჭრელად აუცილებელი) მონაცემების შერჩევის უნარი და უცნობი, არასტანდარტული ამოცანის დამოუკიდებლად ამოხსნის უნარი.

გამოცდაზე დიდი ყურადღება ექცევა, თუ როგორ შეუძლია აბიტურიენტს:

♦ქიმიური სახელწოდებიდან ნივთიერების ფორმულის შედგენა და პირიქით, ფორმულის მიხედვით ნივთიერების დასახელება (როგორც არაორგანული, ასევე ორგანული ნაერთების შემთხვევაში);

♦ კავშირის დამყარება სხვადასხვა კლასის ნაერთებს შორის;

♦ სხვადასხვა მოცემულობის მიხედვით ქიმიური რეაქციების ტოლობების შედგენა და მათი გათანაბრება, მაგალითად: ჟანგვა-აღდგენითი რეაქციის გათანაბრება ელექტრონული ბალანსის ჩვენებით; რეაქციაში გამოტოვებული ნივთიერებების დადგენა, იონური მიმოცვლის რეაქციის შედგენა, მოცემული სიტყვიერი ინფორმაციის მიხედვით რეაქციის ტოლობის შედგენა და სხვ.

♦ ამოცანების ამოხსნა, რომლებიც მოითხოვს ქიმიაში საჭირო გამოთვლების შესრულებას.

✅ ქიმიის გამოცდაზე ცხრილები დაგვირიგდება? 

გამოცდაზე აბიტურიენტებს საშუალება ეძლევათ ისარგებლონ შემდეგი დამხმარე მასალით: ქიმიურ ელემენტთა პერიოდულობის ცხრილით; ფუძეების, მჟავებისა და მარილების ხსნადობის ცხრილით; მეტალთა ძაბვის ელექტროქიმიური მწკრივით. დამხმარე მასალა აბიტურიენტებს დაურიგდებათ გამოცდის დაწყებისას.

✅ ვაბარებ ქიმიას, რა უნდა გავითვალისწინო, რას მირჩევთ? 

♦ მეცადინეობისას ყურადღება მიაქციეთ, თუ რა საკითხებია შეტანილი საგამოცდო პროგრამაში და გადაამოწმეთ, იცით თუ არა ისინი. ტესტში შეტანილი საკითხები არ გასცდება სასკოლო სახელმძღვანელოებს, თუმცა, რასაკვირველია, მეცადინეობისას შეგიძლიათ დამხმარე სახელმძღვანელოების გამოყენებაც;

♦ბევრი ივარჯიშეთ ქიმიური რეაქციების ტოლობათა შედგენასა და მათ გათანაბრებაზე;

♦ ივარჯიშეთ გამოთვლითი ამოცანების ამოხსნაში, ამ დროს ყურადღება მიაქციეთ არითმეტიკული გაანგარიშებების სიზუსტეს;

♦ ყურადღებით გაეცანით წინა წლებში გამოყენებულ ტესტებს, ასევე მათი შეფასების სქემებს (ეს ყველაფერი ცენტრის ვებგვერდზეა განთავსებული), რაც სათანადო წარმოდგენას შეგიქმნით მთლიანად საგამოცდო ტესტის ფორმატზე, ტესტური დავალებების ტიპებზე, აგრეთვე მათ სირთულესა და შეფასების სისტემაზე.

✅ გალვანური ელემენტი ან კეტონები თუ შედის ქიმიის ტესტში? 

არ შედის. გირჩევთ, მსგავსი კითხვები  გადაამოწმოთ საგამოცდო პროგრამაში. იხილეთ ბმული.

✅ რამდენი კითხვაა ორგანული ქიმიიდან და არაორგანული ქიმიიდან? 

საერთო ქულების დაახლოებით ერთი მესამედი ორგანული ქიმიის საკითხებზე მოდის, დანარჩენი ქულები გადანაწილებულია ზოგადი და არაორგანული ქიმიის საკითხებზე.

✅ ბუნებაში წარმოქმნილი ნაერთების სახელების ცოდნა თუ მოგვეთხოვება?

მინერალების სახელწოდებების დაზეპირება პროგრამით არ მოგეთხოვებათ.

✅ ფიზიკის გამოცდაზე ძირითადად რა მოგვეთხოვება აბიტურიენტებს?

აბიტურიენტს ძირითადად მოეთხოვება საგამოცდო პროგრამით განსაზღვრული ფაქტობრივი მასალის ცოდნა; ამ ცოდნაზე დაყრდნობით ბუნებაში მიმდინარე არსებითი პროცესების დახასიათება და ანალიზი; გრაფიკებიდან, სქემებიდან, ცხრილებიდან და დიაგრამებიდან საჭირო ინფორმაციის მოპოვება და გამოყენება მოცემული ამოცანის გადასაჭრელად.

✅ ფიზიკაში მექანიკიდან რამდენი დავალება შეგხვდება?

ტესტურ დავალებათა 50%- ზე მეტი მექანიკის დავალებებზე მოდის.

✅ ფიზიკაში, რამდენი ღია დავალებაა და რამდენი დახურული? რა უნდა გავითვალისწინოთ მათზე მუშაობის დროს?

ფიზიკაში არჩევითპასუხიანი 35, შესაბამისობის ტიპის – 2 და 4 ღია დავალებაა.

დავალების I ტიპი – რამდენიმე სავარაუდო ვარიანტიდან უნდა აირჩიოთ ერთადერთი სწორი პასუხი (ე. წ. არჩევითპასუხებიანი ტესტური დავალება) და მონიშნოთ X-ით შესაბამისი უჯრა პასუხების ფურცელში. თითოეული ამგვარი დავალება ფასდება 1 ქულით. დავალების II ტიპი შესაბამისობის პოვნაა. ამ დავალებაში უნდა იპოვოთ შესაბამისობა ცხრილის სახით წარმოდგენილ ორ ჩამონათვალში მოცემულ მოვლენათა ან ობიექტთა შორის, მაგ., ციფრებით დანომრილ თითოეულ ობიექტს თუ მოვლენას უნდა შეუსაბამოთ ანბანით დანომრილი ობიექტი თუ მოვლენა და ცხრილის სათანადო უჯრაში დასვათ ნიშანი X. შესაბამისობა შეიძლება არ იყოს ურთიერთცალსახა (ანუ რომელიმე მოვლენას ან ობიექტს ერთი ჩამონათვალიდან შეიძლება შეესაბამებოდეს ერთი, ერთზე მეტი ან არც ერთი – მეორიდან). (იხ. ნიმუში). დავალება ფასდება ცხრილის სწორად შევსებული სვეტების ან სტრიქონების რაოდენობას მინუს 1 ან 2 ქულით. დავალების III ტიპია მოცემული ამოცანის ამოხსნა. ამ შემთხვევაში მოცემულია ამოცანის პირობა და დასმულია ერთი ან რამდენიმე კითხვა. თითოეულ კითხვას შეესაბამება ერთი სწორი პასუხი. დავალების ამოხსნისას ნათლად უნდა წარმოადგინოთ პასუხის მიღების გზა. შესაძლებელია, ზოგიერთი ამოცანა იხსნებოდეს რამდენიმე ხერხით. ამ შემთხვევაში საკმარისია აჩვენოთ ამოხსნის ერთ-ერთი გზა.

✅ ზღვარი რამდენია ფიზიკის და დრო რამდენი გვაქვს გამოცდაზე?

ტესტის მაქსიმალური ქულაა 63, ხოლო ტესტზე მუშაობისათვის გამოყოფილია 3 საათი. ზღვარი დაძლეულად ჩაგეთვლებათ, თუ მაქსიმალური ქულის 25%-ზე მეტს გადალახავთ.

✅ თუ გამოყვანა არ დავწერე და პირდაპირ პასუხი ჩავწერე, არ შეფასდება ნაშრომი?

ღია დავალებებში მხოლოდ პასუხი ფასდება ნული ქულით. აუცილებლად უნდა ჩანდეს ის გზა, რომლითაც აბიტურიენტი მივიდა შედეგამდე.

✅ ფიზიკაში რომელ სახელმძღვანელოს გვირჩევთ?

ნებისმიერი გრიფირებული სახელმძღვანლო გამოგადგებათ მოსამზადებლად.

✅ ამოცანების გამოყვანის ნიმუშები თუ გიდევთ სადმე?

ამოხსნების ნიმუშები მითითებულია კრებულში აბიტურიენტებისათვის.

✅ შავ ფურცელზე თუ სწორად მიწერია და გადათეთრება ვერ მოვასწარი, შავ ფურცელს გაითვალისწინებთ?

გაითვალისწინეთ, რომ სწორდება მხოლოდ პასუხების ფურცელი, შავ ფურცლებზე მითითებული ინფორმაცია არ იქნება გათვალისწინებული შეფასების დროს.

✅ ბიოლოგიაში კომბინირებული დავალების შესრულებისას რა უნდა გავითვალისწინოთ?

კომბინირებული დავალების შესასრულებლად საჭიროა როგორც თეორიული მასალის საფუძვლიანი ცოდნა, ისე მათი განზოგადება და მართებული დასკვნის გამოტანა. გირჩევთ დაანაწევროთ საკითხი, კარგად გაიაზროთ და შემდეგ დააკავშიროთ ერთმანეთთან და ზოგადი დასკვნა დაწეროთ. ეტაპობრივად გადაჭრათ პრობლემა.

✅ გენეტიკის ამოცანებს რა ადგილი ეთმობა ტესტში?

ტესტში დავალებები პროგრამის შესაბამისად თანაბრად არის წარმოდგენილი და  ყველა ძირითად პროგრამულ საკითხს მოიცავს. შესაბამისად, ტესტში გენეტიკის საკითხებს დაახლოებით  6-9% ეთმობა.

✅ ეკოლოგიური ფაქტორიები შედის ტესტში?

საჭიროა  იხელმძღვანელოთ საგამოცდო პროგრამით, ყურადღებით გაეცნოთ საკითხებს და სასწავლო სახელმძღვანელოებიდან მოამზადოთ თემები. რაც შეეხება თქვენს შეკითხვას, გიდასტურებთ, რომ საკითხი პროგრამულია.

✅ თუ გვეკითხებიან, რომ მოცემული სტრუქტურის ფუნქცია დავწეროთ, აუცილებელია მისი ყველა ფუნქცია ჩამოვთვალოთ? მაგალითად, ერთქულიანი კითხვა იყო წინა წლების ტესტიდან ოფლის ჯირკვლის ფუნქციის შესახებ და ჩამოთვლილი იყო 3 ფუნქცია, ანუ სამივე უნდა დაგვეწერა ის ერთი ქულა რომ მიგვეღო?

ამ შემთხვევაში შეკითხვას სრული და ამომწურავი პასუხი უნდა გასცეთ.

✅ აუცილებელია თუ არა გენომური დაავადებების, მაგალითად, კლაინფელტერის, ტერნერის და ა.შ. ცოდნა?

დაავადების დახასიათება არ მოგეთხოვებათ, მაგრამ საგამოცდო პროგრამა ითვალისწინებს ამოცანების ამოხსნას გენომურ მუტაციებზე.

✅ რა სახისაა გენეტიკური ამოცანები (სრული, არასრული დომინირება, ეპისტაზი, …)?

სრული, არასრული დომინირება პროგრამული საკითხებია, ეპისტაზი და არაალელურ გენთა ურთიერთქმედების სხვა ფორმები არაპროგრამული საკითხებია და მათი ცოდნა არ მოგეთხოვებათ.

✅ ი-რნმის ნუკლეოტიდებიდან ამინომჟავების დათვლისას უნდა გავითვალისწინოთ თუ არა სტოპ-კოდონი?

ყოველთვის არა. დავალების პირობაში იქნება მითითებული დეტალები და აუცილებელია ყურადღებით გაეცნოთ მას. თქვენ უნდა იხელმძღვანელოთ ამოცანის პირობით და  მითითებული ინსტრუქციით.

✅ ციტოპლაზმური მემკვიდრეობის ან გენთა ურთიერთქმედების შესახებ შეგვხვდება კითხვა?

გთხოვთ გულდასმით გაეცნოთ საგამოცდო პროგრამას. ციტოპლაზმური მემკვიდრეობის და არაალელურ გენთა ურთიერთქმედების  საკითხები არ არის პროგრამული.

✅ რომელია ბიოლოგიაში ხშირად დაშვებული შეცდომები?

ხშირად დაშვებული შეცდომების შესახებ ინფორმაცია, ასევე განხილვა და ამოხსნის ინსტრუქციები შეგიძლიათ ნახოთ კრებულში აბიტურიენტებისათვის, რომელიც ცენტრის ვებგვერდზეა გამოქვეყნებული.