„ახლახან წავიკითხე თქვენი წიგნი. მე ქართველი ვარ, ემოციებით სავსე და გულდაწყვეტილი…ომი საშინელ შედეგებს მოიტანს ხოლმე, ის მართლაც დიდი უბედურებაა. ადამიანების გადაგვარება ხომ უმეტესად მისი ბრალიცაა. ჩემმა ქვეყანამაც გამოიარა ასეთი, ძალად ინსპირირებული, ომები, თვალწინ დამიდგა აფხაზეთისა თუ სამაჩაბლოს დევნილი მოსახლეობა, რუსული მავთულხლართებით ოკუპირებული ტერიტორიები, სიდუხჭირე და უპოვარობა, ბრძოლა არსებობისათვის, ერთი სიტყვით, წარსული გამიცოცხლეთ. მაშინ წიგნებმა გადაარჩინა ბევრი თქვენსავით. წარმოვიდგინე, რა წვალებით გაიარეთ თქვენი ბავშვობა, ნათელი სხივი თითქმის არსად არ შემხვედრია. კითხვისას, აღშფოთებას ვერ ვმალავდი თქვენი საწყალი ქალბატონების უუფლებობის, ჩაგვრისა თუ უსამართლობის გამო. მთელი არსებით ვაპროტესტებდი ამ ყველაფერს, შინაგანად ყველა ნერვი მტკიოდა. ეს წიგნი, ვფიქრობ, ძალიან ხმამაღლა ამბობს უარს ამ გაუგონარ, არაფრისმთქმელ და სტერეოტიპულ აზროვნებაზე, რასაც დედაკაცის მიმართ დისკრიმინაცია ჰქვია… ემოციური და დასამახსოვრებელი იყო ჩემთვის ბებიის, დედისა და ბიბლიოთეკარი დების სახეები, ისინი მაღალი კლასის პილოტაჟივით გამოიყურებოდნენ სხვათა ფონზე… კიდევ მინდოდა გამეგრძელებინა კითხვა. არ შემიძლია, აქვე არ აღვნიშნო ფილოლოგ ოქტაი ქაზუმოვის არაჩვეულებრივი თარგმანი, მდიდარი და ნარნარა ენით გაჯერებული. ვერ ვიტყვი, აქ გადმოცემული ამბები სასიამოვნო იყო-მეთქი, მაგრამ მტკივნეული, სათქმელი და აქტუალური. დიდი მადლობა წიგნისთვის. იმედს ვიტოვებ, კიდევ შევხვდებით… ნათელი ფერები გიმრავლოთ ღმერთმა!“ – ასე გამოვხატე ჩემი პირველი განცდები აზერბაიჯანელი მწერლის, გიუნელ მოვლუდის წიგნზე „ბანაკი“, რაც სოციალურ ქსელში მივწერე კომენტარის სახით.
წიგნის წაკითხვის შემდეგ, ჩემს მოსწავლეს, მე-12 ბ კლასიდან, ქეთევან რუსიას, მწერალთან კომუნიკაციის სურვილი გაუჩნდა, მალე განვახორციელეთ ეს იდეა.
მაია გვიჩია – სსიპ ქალაქ ფოთის ილია ჭავჭავაძის სახელობის №5 საჯარო სკოლის ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი
გთავაზობთ ინტერვიუს გიუნელ მოვლუდთან
მოგესალმებით, მე ქეთი რუსია ვარ. მოხარული ვარ თქვენთან ურთიერთობის, მადლობა თანამშრომლობისთვის. გთხოვთ, გვიპასუხოთ რამდენიმე კითხვაზე.
✔️ რისი თქმა შეგიძლიათ თანამედროვე აზერბაიჯანული პროზის შესახებ?
• ჩვენ ბევრი საინტერესო მწერალი გვყავს, მაგრამ უმეტესობა მამაკაცია, ვინაიდან ლიტერატურა ჯერაც ჩვენში მამაკაცთა მონოპოლიაა. ბევრი, მათ შორის, ახალგაზრდაა, მაგრამ ნაწარმოების თემები და ფორმები მაინც უმრავლესობისთვის მოძველებულია: სიყვარული, სიღარიბე, დევნილები, თანამედროვე ადამიანის ბრძოლა სიცოცხლისთვის.აქვე აღვნიშნავ, რომ მყავს საყვარელი მწერალი – შარიფ აღაიარი, მხიბლავს მისი ენა, გმირები და მწერლის გული.
✔️ მოგვიყევით თქვენზე, როგორც ავტორზე და თქვენ მიერ განვლილ ლიტერატურულ გზაზე?
• ყოველთვის ვიცოდი, რომ მწერალი გავხდებოდი, მე არც გადამიწყვიტავს, უბრალოდ ვიცოდი. ისე გამოვიდა, რომ ადრეული ბავშვობიდან მე და ლიტერატურა ასე მთლიან და განუყოფელ ნაწილად ვიქეცით, ერთი არსება გავხდით. ჩემს ქვეყანაში მწერალ ქალებს გარკვეულ თემატურ ჩარჩოებში აქცევენ. ჩემი გამოხატვის ფორმები და თემები მიუღებელი იყო ჩვენი ქვეყნისთვის, თუმცა სწორედ ეს ნიუანსები აინტერესებდა მკითხველს. როგორც მწერალს, შემხვდა ბევრი სიძულვილი და ზიზღი, მაგრამ ყოველთვის წარმატებული ვიყავი, ვინაიდან ლიტერატურაში გულწრფელობა მეტად ფასობს.
✔️ 12 წლის გიუნელმა გამოიარა ცხოვრების ძალიან დიდი და რთული გზა, რომ გამხდარიყო ის, ვინც დღეს არის. რას ფიქრობთ, რომ არა ეს გზა, იქნებოდით დღევანდელი სახე?
• ცხოვრება ისე მოეწყო, რომ ყოველთვის კარგ ადამიანებს ვხვდებოდი, ბევრი დამეხმარა კიდევაც, მათ შორის,ზოგი მეგობარი, როგორც მწერალი, ასევე უბრალოდ ადამიანი. კარვულმა ცხოვრებამ გამაძლიერა, სწრაფად ვეჩვევი უმკაცრეს პირობებს, ამოუწურავია ჩემი ამტანობა და ძალები. როგორც მწერალი, მგრძნობიარე ვარ,მაგრამ როგორც ადამიანი – მტკიცე. ჩემთვის ლიტერატურა იყო ყველაზე ერთგული, მუდმივი, საიმედო დასაყრდენი, ურთულეს წუთებში თავს კითხვას ან წერას ვაფარებდი.
✔️ თქვენს წიგნში ამბობთ, რომ საბჭოთა ხელისუფლების დამხობის მიუხედავად, მაშინდელი წესები კვლავ აქტუალური იყო საზოგადოებაში, იმდროინდელი მენტალიტეტი (წესები და აზროვნება) 21-ე საუკუნის რამდენიმე ქვეყანას კვლავ ახასიათებს. რა აზრის ხართ ამაზე?
• საბჭოთა კავშირის დაშლა არავითარ შემთხვევაში არ არის ცალსახა პროცესი. ამ პროცესმა ხალხი ათეულ კატეგორიად დაყო. იყვნენ ისეთებიც, ვინც თავისუფლად ამოისუნთქა, ისინი, ვისი ცხოვრებაც თავდაყირა დადგა, ვინც დაკარგა არსებობის ან მოღვაწეობის აზრი. ყველას ვურჩევ უყუროს ფილმს „უდაბნოს თეთრი მზე“. ამ ფილმში არის გმირი, სახელად ვერეშჩაგინი, სამეფო საბაჟოს ყოფილი უფროსი. საბჭოთა ხელისუფლების დაცემით ჩვენს, თითქმის, ყველა ოჯახში ერთი ვერეშჩაგინი მაინც დაიბადა. სამწუხაროდ, შეუძლებელია, საბჭოთა კავშირის ატმოსფეროს სრულად გადმოცემა თაობისთვის, რომელსაც იმ ეპოქის რამდენიმე წელი მაინც არ განუცდია. ეს პერიოდი არასოდეს დაბრუნდება, არ გადარჩება, აღარ განმეორდება. ეს კარგია და ცუდიც.
✔️ რისი მაგალითი იყო თქვენთვის ბებია? რა ემოციები გაკავშირებთ მასთან?
• ბებია სრულიად თავისუფალი იყო შიშის, სირცხვილისა და თანაგრძნობისაგან. ამავდროულად, ის იყო ჭკვიანი, მოხერხებული, მოწესრიგებული, პატიოსანი ქალი. ყველა ამ თავისებურების გამო წინააღმდეგობრივი და საინტერესო პიროვნება გახლდათ. მე ვხედავდი, რომ ბებიას გარდა, ყველა ქალი მორცხვი და სუსტი იყო. მათ გვერდით ბებია იყო სავსებით სხვანაირი, კოლორიტული პიროვნება. მისმა ძალამ, გამბედაობამ და ნათელმა პიროვნებამ დიდი მოტივაცია მომცა. დარწმუნებით შემიძლია ვთქვა, რომ ბებიას გარეშე სრულიად სხვა ადამიანი ვიქნებოდი, რომ არა ის, ჩემი ბედი სხვაგვარად წარიმართებოდა, ალბათ მწერალიც ვერ გავხდებოდი, მან თავისი როლი შეასრულა ჩემს პიროვნებაში, ლიტერატურულ კარიერაში.
✔️ როგორი არ უნდა იყოს თქვენთვის მამაკაცი, მეუღლე ან მშობელი?
• ამ კითხვაზე ლექსით მინდა გიპასუხო.
„მე მიყვარს კეთილი კაცები,
მამაკაცები, რომლებიც გაგრძნობინებენ,
რომ შეგიძლია მის ჯიბეში ჩაჯდე და იქ იცხოვრო“.
ვფიქრობ, რომ იდეალური მამა, დედა, მეუღლე არიან ადამიანები, რომლებიც უზრუნველყოფენ უსაფრთხოების განცდას.
✔️ ბანაკში გატარებულ ყოველ საღამოს ძალიან თბილად და დადებითად აღწერთ, წარსულის გახსენებისას ისევ ისეთი გრძნობა გეუფლებათ თუ არა ბანაკზე?
• სიღარიბის რომანტიზება არ მიყვარს, მაგრამ ერთადერთი რომანტიკული ადგილი, რომელიც ჩემს მეხსიერებაში ცოცხლობს, ბანაკია. ალბათ იმიტომ, რომ იქ დაბრუნება შეუძლებელია.
✔️ საქართველოში ხშირად ხართ, რას ნიშნავს თქვენთვის საქართველო, თბილისი, გაქვთ თუ არა შემოქმედებითი კავშირები ჩვენს მწერლებთან?
• ბოლო 22 წლის მანძილზე ვმეგობრობ და ვთანამშრომლობ ქართველ პოეტთან, შოთა იათაშვილთან. ასევე ჩემი კარგი ნაცნობები არიან პოეტები: ზვიად რატიანი, შალვა ბაკურაძე, ვმეგობრობ აგრეთვე მშვენიერ ნატაშა ლომოურთან, რომელიც, აგერ უკვე 9 წელია, ორგანიზებას უწევს თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურულ ფესტივალს, სხვათა შორის, მე ვიყავი მისი ერთ-ერთი პირველი სტუმარი 2015 წელს.
✔️ რა გეგმები გაქვთ სამომავლოდ, ახალ წიგნზე ხომ არ მუშაობთ?
• ბოლო დროს ვმუშაობ რომანზე „გეტო“, რომელიც დევნილების ცხოვრებას ეხება ნორვეგიაში.
✔️ თქვენი ცხოვრების ეს ეტაპი, გადასახლება, მუდმივად შიშის ქვეშ ყოფნა, არ იცოდით, რა წამს რა მოხდებოდა… რამდენად მძიმედ აისახა თქვენს ფსიქიკაზე?
• მძიმე დროება ძლიერ ადამიანებს ბადებს. რა თქმა უნდა, ვწუხვარ, რომ მთელი მშვენიერი ბავშვობა დევნილობასა და სიღატაკეში გავატარე, მაგრამ, ამავე დროს, მოხარული ვარ, რომ ამ ცხოვრებამ უფრო გამაძლიერა. ახლა, სიმართლე გითხრათ, დროის გაურკვეველი მონაკვეთის წინაშე ვართ. გაუგებარია, რა საითკენ მიდის ჩვენს რეგიონში და საერთოდ, მსოფლიოში. ვშიშობ ჩემი შვილების მომავლის, თქვენი მომავლის, და რა თქმა უნდა, ყველა ჩვენგანის გამო.
✔️ ახლა უკვე შვილები გყავთ. რა არის ის აუცილებელი თვისება, რასაც თქვენს შვილებში ნერგავთ?
• ორი შვილი მყავს,რომლებიც უზომოდ მიყვარს. მათ აღზრდასა და სწავლას დიდ დროს ვუთმობ. ასევე მიწევს, სასარგებლო და სასიამოვნო ერთმანეთს შევუსაბამო მათთვის, ეს ყველაფერი გავთვალო დროში. როცა სკოლაში არიან ან სძინავთ, მაშინ შემიძლია რამდენიმე გვერდის დაწერა, თუ გამიმართლა. გამიჭირდა ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა, ამიტომ შვილებს ვკითხე, თუ რას ვასწავლიდი, ვაჟმა მიპასუხა, რომ შთავუნერგე, დააფასონ თავიანთი და სხვების სიცოცხლე, გაუფრთხილდნენ მას და იყვნენ პოზიტიურები.
✔️ ახლა ნორვეგიაში ცხოვრობთ. მოგვიყევით ჩვეულებრივი ნორვეგიული დღის შესახებ, როგორ მუშაობთ და რატომ ნორვეგია მაინცდამაინც, როგორ აღმოჩნდით იქ?
• ნორვეგიაში მიწვეული ვარ როგორც სტუმარი მწერალი. არის ასეთი პროგრამა შემოქმედი ადამიანებისთვის. თავდაპირველად, დეპრესია დამეწყო, შემდეგ მივეჩვიე, ახლა მომწონს აქ ცხოვრება. ნორვეგია არაჩვეულებრივი, მაგრამ ცივი ქვეყანაა, ამავდროულად — მდიდარი, აქ ადამიანებს შეუძლიათ ისე იცხოვრონ, რომ ხვალინდელი დღის არ შეეშინდეთ. ძალიან აფასებენ ერთმანეთს, სიკეთეს. ბევრს მუშაობენ, მაგრამ იციან, ასევე, როგორ დაისვენონ კარგად. ადამიანები თავაზიანები არიან და აგრეთვე — მომთხოვნებიც. ქუჩებში მიღებულია, რომ გაღიმებულმა იარო, ავტობუსის მძღოლიც კი აუცილებლად უნდა იღიმოდეს. ნორვეგიაში უყვართ ბავშვები და სასტიკად აკრძალულია მათი დასჯა, მაგრამ ბავშვები ამის გამო არ არიან გათამამებულები და ტყუილუბრალოდ არ ჭირვეულობენ.
✔️ როგორ შეხვდნენ მშობლები ამ წიგნის გამოცემას? როგორ შეხვდნენ თანამემამულენი? რა გამოხმაურება მოჰყვა წიგნს?
• დედაჩემი ლათინური ალფავიტით ვერ კითხულობს, მას კირილიცა აქვს ნასწავლი, ასე რომ, ჩემი რომანი მას ჯერაც არ წაუკითხავს. თუმცა ჩემს ქვეყანაში „ბანაკი“ არაერთგვაროვნად მიიღეს. იყვნენ ისეთები, რომელთაც მოეწონათ და ისეთებიც, რომლებიც მკიცხავდნენ ჩემი ხალხის ცუდად წარმოჩენისთვის.
✔️ მონათხრობში არსად არ არიან ნახსენები სომხები. გქონდათ თუ არა მათთან ურთიერთობა ბავშვობაში?
• მე ყარაბაღში ვცხოვრობდი და, რა თქმა უნდა, გვყავდა სომეხი მეგობრებიც. ჩემი ბაბუა და ბებია მათ სტუმრობდნენ, ისინიც მოდიოდნენ ჩვენთან. ტრადიციულად, გემრიელი მოსაკითხებით, ხილითა და ხუმრობებით. ჩვენ არასოდეს სომხების მიმართ ცუდი გრძნობები და დამოკიდებულება არ გვქონია და ღრმად ვარ დარწმუნებული, რომ ჩვენი ხალხები იმეგობრებენ, ივლიან ერთმანეთთან სტუმრად, დატკბებიან თავიანთი მხიარული, სტუმართმოყვრული კავკასიელობით.
✔️ დღეს როგორ უყურებთ ყარაბაღის მომავალს?
• ახლა ამის თქმა რთულია, იმიტომ რომ, ომი ჯერაც არ დამთავრებულა, კონფლიქტი ბოლომდე მხოლოდ მაშინ გადაწყდება, როცა ორივე მხარე თანასწორად კმაყოფილი ან უკმაყოფილო იქნება. 30 წლის წინ სრულად უკმაყოფილო ჩვენ ვიყავით, ამჟამად-სომხური მხარე, ე.ი. კონფლიქტი ისევ გრძელდება.
✔️ თქვენს გოგონას ნინო ჰქვია, ალბათ საქართველოს უკავშირდება, რას გვეტყოდით ამაზე?
• დიახ, ჩემს ქალიშვილს, საქართველოს პატივსაცემად, ნინო დავარქვი, იმდენად, რამდენადაც ძალიან მიყვარს საქართველო, ის ჩემთვის მეორე სამშობლოა, რომ შემეძლოს სულ აქ ვიცხოვრებდი. ნინო მეტად გავრცელებული და პოპულარული სახელია თქვენში, ჩემს გოგონასაც ძალიან მოსწონს ეს სახელი, ამაყობს და უფრთხილდება მას.
