მარიტა გორგილაძე
ლიეტუვას მიკოლას რომერის უნივერსიტეტის სტუდენტი
მოსწავლეობის პერიოდი
ვსწავლობდი და დავასრულე ბათუმის მე-8 საჯარო სკოლა. მეცხრე კლასიდან აქტიურად დავიწყე არაფორმალური განათლების მიღება. უამრავი პროექტის, კონკურსებისა და ბანაკების მონაწილე ვიყავი. სწორედ მეცხრე კლასში გადავწყვიტე თუ რა პროფესიის დაუფლება მინდოდა. სამართალი უნდა მესწავლა, რადგან მინდოდა ადამიანის უფლებები დამეცვა, მქონოდა შესაძლებლობა დავხმარებოდი ჩაგრულ ადამიანებს.
ვარ ბათუმის „საზოგადოებრივი პროკურატურის“ ინტელექტუალური ვიქტორინის გამარჯვებული. საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მიერ ორგანიზებული ესეების კონკურსის „ნაბიჯი თანადგომისკენ“ გამარჯვებული, UNAG-ის მიერ ორგანიზებული გაეროს მოდელირების გაზაფხულის სესიის აჭარის გამარჯვებული, ბათუმის იუსტიციის სახლში არსებული „ლიდერთა სახლის“ პროექტის „ჩემი საქართველოს“ გამარჯვებული… ეს მცირედი ჩამონათვალია იმ პროექტებისა, რომლებშიც იმ პერიოდში ვიღებდი მონაწილეობას. ძალიან ხშირად ვიყავი სხვადასხვა პროექტების მოხალისე. ვფიქრობ, სწორედ სკოლის პერიოდში მსგავსმა აქტიურობამ და მრავალფეროვანმა გარემომ მომცა თავდაჯერებულობა და რწმენა იმისა, რომ კიდევ უფრო დიდი მიზნებისა და ოცნებების მიღწევა შემეძლო.
ლიეტუვას მიკოლას რომერის უნივერსიტეტი
ბაკალავრიატზე სწავლის პერიოდში უკვე ვიცოდი, რომ დოქტორანტურაში სწავლას გავაგრძელებდი, ძალიან მომწონდა სამეცნიერო საქმიანობა და სხვადასხვა სამართლებრივი თემების კვლევა. მაგისტრის ხარისხი სწორედ მიკოლას რომერის უნივერსიტეტიდან მივიღე, იმდენად საინტერესო პროგრამა აღმოჩნდა, რომ გადავწყვიტე დოქტორანტურის საფეხურიც სწორედ აქ გამეგრძელებინა. სამწუხაროდ, პირველი კურსი მაგისტრატურის დაემთხვა კოვიდისა და კარანტინის პერიოდს, სწორედ ამიტომ, მუდამ მქონდა განცდა, რომ კიდევ უფრო მეტის გაკეთება შემეძლო და არსებობდა შესაძლებლობები, რომლებიც ჯერ არ მქონდა გამოყენებული, სწორედ ესეც იყო დამატებითი მოტივაცია ჩემთვის, გამეგრძელებინა სწავლა უცხოეთში. ამჟამად ვაგრძელებ სწავლასა და კვლევას საერთაშორისო და ევროპული სამართლის მიმართულებით. აღნიშნული სასწავლებელი ლიეტუვაში თავდაპირველად სწორედ სამართლის სასწავლებლად და საკვლევად დაარსდა. მიკოლას რომერიც ცნობილი იურისტი იყო და ზუსტად ამიტომ ატარებს მის სახელს უნივერსიტეტი. 2022 წელს, კარლს ლამერის მშვიდობის პრიზი ავიღე, სტატიების კონკურსში გამარჯვებისთვის, თემა კი შეეხებოდა „ნატო და რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტი, რა დგას სასწორზე ბალტიის ქვეყნებისათვის“.
აკადემიური მიღწევები
დოქტორანტურის საფეხურზე მოვიპოვე ლიეტუვის სახელმწიფოს სტიპენდია, რომელიც ჩემი სწავლის საფასურის დაფინანსებას ითვალისწინებს. აღნიშნული სტიპენდიის გარეშე ნამდვილად ვერ შევძლებდი სწავლის გაგრძელებას. ერთი მხრივ, სახელმწიფოს, მეორე მხრივ, უნივერსიტეტს აქვს უამრავი სახის სტიპენდიები და გრანტები, იმ სტუდენტებისთვის, რომელთაც სხვადასხვა კონფერენციებსა და პროექტებში სურთ მონაწილეობის მიღება. რა თქმა უნდა, ცალკე არსებობს ერასმუსის რამდენიმე ტიპის სტიპენდია, რომელიც გაძლევს საშუალებას, ისწავლო, სტაჟირება გაიარო ევროკავშირის სხვადასხვა ქვეყნებსა და ორგანიზაციებში. რაც შეეხება, სამაგისტრო საფეხურს, ლიეტუვას ცალკე აქვს სახელმწიფო სტიპენდია ქართველი სტუდენტებისთვის, რომლებსაც სურთ აქ ჩამოსვლა და მაგისტრის ხარისხის მიღება, რომელიც წელიწადში ერთხელ ცხადდება. რაც შემეხება მე, 2020 წელს სტიპენდია, აჭარის განათლებისა და სპორტის სამინისტროს მიერ გამოცხადებული კონკურსის მეშვეობით, სწავლა საზღვარგარეთ, მოვიპოვე, რომელიც საკმარისი იყო სწავლისა და ცხოვრების დასაფინანსებლად.
უცხოეთის უმაღლესი სასწავლებლების უპირატესობა
ჩემი გამოცდილება ასეთია – სამაგისტრო პროგრამაზე ვსწავლობდი ჯერ ლიეტუვაში, შემდეგ კი საფრანგეთში სავოიე მონბლანის უნივერსიტეტში, ერასმუსის გაცვლითი პროგრამით ვიმყოფებოდი გრაცის უნივერსიტეტში (ავსტრია). ბაკალავრის განათლება კი ივანე ჯავახიშვილის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, სამართლის მიმართულებით მივიღე. უცხოეთის სამივე ქვეყანაში სწავლა იყო განსხვავებული და ძალიან საინტერესო პროცესი. ჩემი დაკვირვებით, სამწუხაროდ, საქართველოში განათლების სისტემა მეტად დატვირთულია საზეპირო მასალით, გამოცდებიც, ბევრ საგანში, თითქმის მთლიანადაა ორიენტირებული, რამდენად მოახერხებს სტუდენტი დიდი მოცულობის მასალის დამახსოვრებას, რაც ჩემი აზრით და გამოცდილებით ძალიან მცდარი და, თითქმის, არაფრის მომტანია. უცხოეთში მეტად ცდილობენ ანალიტიკური აზროვნების განვითარებას. საზეპირო თითქმის არაფერია, გამოცდებიც მეტად პრეზენტაციებისა და კაზუისტური ტიპის დავალებებით არის დახუნძლული. თითქმის ყველა გამოცდაზე ინტერნეტის გამოყენების უფლებასაც კი გვაძლევდნენ, რადგან დავალებები ისეთი ფორმით იყო მოცემული, რომ პირდაპირ პასუხებს სტუდენტები ვერსად იპოვიდნენ და საჭირო იყო ინფორმაციის გადამუშავება, გადააზრება.
საინტერესო სივრცე უცხოეთის უნივერსიტეტებში
ყველაზე საინტერესო სივრცეები ჩემთვის სწორედ ბიბლიოთეკებია. როგორც წესი, ისინი რამდენიმე სართულზეა განთავსებული, სხვადასხვა სივრცითა და ინფრასტრუქტურით მოწყობილი. მთელი დღის გატარებაც რომ მოგიწიოს, ყველა მათგანი იმდენად კომფორტულია, დიდი სიამოვნებით შეძლებ ამის გაკეთებას. სამივე ქვეყანაში, ჩემთვის ყველაზე საინტერესო იყო ის, რომ არსებობს სხვადასხვა სპორტული სივრცეები, დარბაზები, სადაც სტუდენტს აქვს შესაძლებლობა საკუთარ ფიზიკურ მდგომარეობასაც მიხედოს სწავლის პარალელურად. ყველგან ფუნქციონირებს კლუბები, სადაც ინტერესის და მიხედვით შეგიძლია ჩაეწერო, მაგალითად, ცეკვის, სიმღერის, სხვადასხვა ენების, სპორტის. ასევე, უნივერსიტეტები დიდ ყურადღებას უთმობენ მენტალურ ჯანმრთელობასაც, ყველგანაა ფსიქოლოგის კაბინეტი და უფასო მომსახურება სტუდენტებისთვის. უსასრულოდ შემიძლია საუბარი ამ თემასთან დაკავშირებით, თუ რამდენად მრავალფეროვანი შეიძლება იყოს სტუდენტის ცხოვრება ევროპაში.
უცხოეთში მიღებული განათლება, რჩევები, გამოწვევები, დაბრკოლებები
საზღვარგარეთ სწავლას, რა თქმა უნდა, უამრავი გამოწვევა ახლავს თან. განსაკუთრებით, არა ევროკავშირის წევრი ქვეყნის მოქალაქეებისთვის. არსებობს მომენტები, როდესაც გსურს საკუთარ ქვეყანაში დაბრუნება, გგონია, რომ ამას შენ ვერ შეძლებ და შეუძლებელია გვირაბის ბოლოს სინათლის დანახვა. თუმცა, რამდენადაც ბანალურად არ უნდა ჟღერდეს, მართლაც არაფერია შეუძლებელი. ახალგაზრდებს მუდამ უნდა ახსოვდეთ, რომ ძალიან ბევრმა ადამიანმა შეძლო ეს, რაც იმას ნიშნავს, რომ ისინიც შეძლებენ. შრომისმოყვარეობა და დიდი ძალისხმევა, ადრე თუ გვიან, აუცილებლად გამოიღებს შედეგს.
პირველ რიგში, აუცილებელია ჩამოყალიბება, თუ რისი სწავლა სურს სტუდენტს, ამის შემდეგ კი სასწავლებლების სწორედ ამ ნიშნით ძიება. საბედნიეროდ, საქართველოში გაცემული ბაკალავრიატის დიპლომი საკმარისია შემდეგ საფეხურზე სწავლის გასაგრძელებლად. გადასახადს რაც შეეხება, სტიპენდიებისა და გრანტების მოძებნა, ესეც სავსებით შესაძლებელია – არსებობს სახელმწიფო და ასევე ცალკეული უნივერსიტეტების. ჩემი რჩევა იქნება, თუ სტუდენტი თავად ვერ ახერხებს აღნიშნული ინფორმაციის მოპოვებას, შესაძლებელია მიმღები უნივერსიტეტისთვის წერილის მიწერა და ამ ინფორმაციის გამოთხოვა, მოსარიდებელი არაფერია. ენის ბარიერს რაც შეეხება, ჩემი აზრით, თეორიულად რამდენი წელიც არ უნდა სწავლობდე ენას, თუ პრაქტიკაში არ იყენებ და კომფორტის ზონას არ ტოვებ, ვერასდროს ვერ გაიგებ შეგიძლია ამ ბარიერის გადალახვა თუ არა. ჩემი გამოცდილებით, ენის ბარიერის გადალახვა, სწორედ სწავლის დაწყების შემდეგ შევძელი. რა თქმა უნდა, რაც შეიძლება მეტი წიგნის წაკითხვა და ფილმების ყურება იმ ენაზე, რომელიც სწავლისას გამოგვადგება, ძალიან დამეხმარა. აუცილებლად უნდა გახსოვდეთ, რომ ბევრი უცხოელი კურსელი გეყოლებათ და მათთვისაც ეს ენა შესაძლოა არ იყოს მშობლიური, შესაბამისად, აუცილებლად გექნებათ მომენტები, როდესაც გაიაზრებთ, რომ ყველანი თანაბარ პირობებში ხართ და უბრალოდ, მეტი პრაქტიკა გჭირდებათ.
უცხოეთში მიღებული განათლება და საქართველოში დაბრუნების სურვილი
არ გავაზვიადებ, თუ ვიტყვი, რომ ქართველ სტუდენტებს ერთი რამ განასხვავებთ სხვა ქვეყნის სტუდენტებისგან. უმეტეს მათგანს სურს საკუთარ ქვეყანაში დაბრუნება. რა თქმა უნდა, ეს დინამიკა იცვლება იმისდა მიხედვით, თუ როგორი პოლიტიკური და ეკონომიკური სიტუაციაა საქართველოში. მოტივაცია საზღვარგარეთ წასული სტუდენტისა არის დანახვა იმისა, რომ, ცოდნა და გამოცდილება, რომელიც მიიღო, სჭირდება საქართველოს, ის შეძლებს ამ ყველაფრის გამოყენებას. ამას კი სჭირდება თავისუფალი გარემო ქვეყანაში, სადაც ახალგაზრდა დაბრუნდება და ეცოდინება, რომ ღირსეული სამუშაო პირობები დახვდება – სტაბილური პოლიტიკური გარემო, ისეთი ქვეყანა, რომელიც განვითარებისა და გაძლიერებისაკენ ისწრაფვის.
თავისუფალი დრო და ლიეტუვური სტუდენტური ცხოვრება
ქართული ცეკვა სკოლის ასაკიდან მოყოლებული ჩემი საყვარელი ჰობი იყო. ძალიან ბედნიერი ვარ, რომ ლიეტუვაში მოვახერხე და ფოლკლორული ანსამბლის „ფესვები“ მოცეკვავე ვარ. მონაწილეობა მივიღე, „ფესვებთან“ ერთად, რამდენიმე დიდ ღონისძიებაში. თავისუფალ დროს სწორედ ცეკვისთვის ვიყენებ, ასევე დაკავებული ვარ სპორტის სხვადასხვა სახეობით, რადგან საოფისე სამსახური მაქვს და უნივერსიტეტშიც, ძირითადად, კომპიუტერთან მიწევს ყოფნა, ვცდილობ ფიზიკური აქტივობა იყოს ჩემი რუტინის ნაწილი.
რაც შეეხება ქვეყნის წეს-ჩვეულებებს, მინდა გამოვყო ერთი საინტერესო დღე – იონინეს დღესასწაული – წმინდა იოანე ნათლისმცემლის დაბადების დღე, რომელსაც ზაფხულის ბუნიობის აღნიშვნის დატვირთვაც აქვს. ამ დღეს, ლიეტუვაში ანთებენ კოცონს, ქალები ერთად მიდიან ყვავილების დასაკრეფად, წნიან გვირგვინებს, ღამით კი, მამაკაცებთან ერთად, დანთებული სანთლებით, ამ გვირგვინებს მდინარეში უშვებენ. არსებობს თქმულება, რომ თუ სურვილს ჩაიფიქრებ და თქვენი გვირგვინი შორს გაცურავს მდინარეში, აღნიშნული სურვილი, ერთი წლის მანძილზე, აუცილებლად ასრულდება. ძალიან ლამაზი და საინტერესო ტრადიციაა.
სტაჟირებები და სამუშაო გამოცდილება
დროის სწორი მენეჯმენტითა და მონდომებით, ყველაფერია შესაძლებელი. რა თქმა უნდა, ამ ეტაპზე ვმუშაობ და ვსწავლობ. ხანდახან რაღაც აქტივობების გამოტოვება მიწევს, თუმცა შემდეგ ყოველთვის ვახერხებ ჩემთვის საინტერესო ღონისძიებებში მონაწილეობას.
ფიქრები საქართველოზე და შორიდან დანახული სამშობლო
შორიდან კიდევ უფრო მეტს ფიქრობ, მუდამ გენატრება, მუდამ გული შეგტკივა, როდესაც რაიმე კარგი ხდება, ორმაგად გიხარია, ხოლო როდესაც ცუდი, საკუთარ თავს ვერ პატიობ, რომ იქ არ ხარ. მუდამ ფიქრობ, რომ აი, მე კომფორტულ გარემოში ვარ, იქ, ჩემს ქვეყანაში კი ჩემს მეგობრებსა და ოჯახის წევრებს უწევთ ბრძოლა ქვეყნის უკეთესი მომავლისთვის. მეტად ბრაზდები, მეტად გწყინს და ხანდახან გრცხვენია კიდეც ამ კომფორტში ყოფნის. თუმცა, ამ ყველაფრის ფონზე, კიდევ უფრო აფასებ საკუთარ ქვეყანას. ხედავ სად და როგორ უნდა გაუმჯობესდეს მდგომარეობა, რისი გაკეთება შეიძლება ცხოვრების ხარისხის ასამაღლებლად, მეტად გრძნობ, თუ რამხელა პოტენციალი აქვს ქვეყანას და სად შეიძლება იყოს მომავალში. აფასებ იმ კარგ ჩვეულებებსა და წესებს, რომლებიც საქართველოში გვაქვს. ასევე, მეტად აფასებ იმ თვისებებს, რომლებიც სხვა ქვეყნებში არ გვხვდება. შორიდან კიდევ უფრო ნათლად და მკაფიოდ ჩანს, რომ საქართველო მუდამ იყო, არის და იქნება ევროპის ნაწილი, ეს არ არის ხელოვნურად თავსმოხვეული, არამედ ჩვენი ქვეყნისა და ერის ბუნებრივი მისწრაფებაა.
მომავლის გეგმები
ძალიან მინდა საქართველოში დაბრუნება. არასდროს მიფიქრია ქვეყნის სამუდამოდ დატოვება, ყოველთვის ვფიქრობდი, რომ ვისწავლიდი და დავბრუნდებოდი უკან. იმედს არ ვკარგავ, რომ შევძლებ ამ გეგმის განხორციელებას. ქვეყანაში დადებითი ცვლილებები გარდაუვალია, რაც დიდი მოტივაციაა საქართველოში დაბრუნებისთვის.
ესაუბრა მაკა ყიფიანი
