დაახლოებით ერთი კვირაა, მთლიანად დისტანციურ სწავლებაზე გადავიდა ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტის 32-ვე სკოლა, რომლებიც ონლაინ რეჟიმში 24 ნოემბრამდე იქნებიან, მერე კი ეპიდემიური ვითარების შესაბამისად იმოქმედებენ. ამ ფაქტს წინ უსწრებდა ანალოგიური ნაბიჯი მუნიციპალიტეტის ორ საჯარო სკოლაში, ერთმანეთის მეზობლად მდებარე სოფლებში — ზემოხეთსა და კოხნარში, რომლებიც ერთ დღეს გადაიყვანეს დისტანციურ სწავლებაზე. მიზეზი ერთ-ერთი მასწავლებელია, რომელსაც კორონავირუსი დაუდასტურდა. ის სოფელ კოხნარში ცხოვრობს და ორივე სკოლაში მუშაობს.
ზემოხეთის საჯარო სკოლაში მისი სამუშაო საათები ორ დღეზეა გადანაწილებული. ბოლოს იქ 5 ნოემბერს იყო, ვირუსის პირველი ნიშანი – დაბალი სიცხე კი – მეოთხე დღეს გამოუვლინდა, რაც, საბოლოოდ, კოვიდის დიაგნოზით დასრულდა.
ბუნებრივია, ამის შესახებ ჯანდაცვის სექტორის სათანადო რგოლმაც გაიგო, რომელიც მყისიერად დაუკავშირდა ზემოხეთის საჯარო სკოლის დირექციას და მისცა რეკომენდაცია, სკოლა დისტანციურ რეჟიმზე, პერსონალი კი თვითიზოლაციაში გადასულიყო. რეკომენდაციით, დისტანციური რეჟიმი 12 დღე უნდა გაგრძელებულიყო. ეს ვადა 17 ნოემბერს ამოიწურა, თუმცა ამასობაში სხვა ბრძანებამ მოუსწრო, საყოველთაო დისტანციური სწავლების შესახებ.
სექტემბერში, სასწავლო სეზონის დაწყებისას, უკვე ვწერდით ამ სკოლის შესახებ, რომ ის მომზადებული შეხვდა სწავლის დაწყებას – მუნიციპალიტეტმა დროულად მოამარაგა სკოლა დეზობარიერებით, სანიტაიზერებით, სადეზინფექციო ხსნარებით, თერმომეტრებით თუ სხვა აუცილებელი საშუალებებით, რომლებიც დროულად განთავსდა კონკრეტულ ადგილებში. თავად სკოლამ საკუთარი ხარჯებით შეიძინა სადეზინფექციო ხსნარის დამატებითი მარაგი, პირადი ჰიგიენის დაცვისთვის აუცილებელი საშუალებები და სხვა რეკომენდაციებსაც ზედმიწევნით იცავენ: დილით ყველა მასწავლებელი თუ მოსწავლე გადის თერმოსკრინინგს, მასწავლებლები, შენობაშიც და ეზოშიც, პირბადით გადაადგილდებიან და სხვა.
სამწუხაროდ, ქვეყანაში ვირუსის შიდა გავრცელება უკვე ისეთ მასშტაბზეა, დასნებოვნების წყაროს ძებნამ ჯერ კიდევ 3-4 თვის წინ დაკარგა აზრი. ამიტომ ვერც იმ მასწავლებლის პირველწყაროზე გეტყვით რაიმეს, რომელიც, სხვათა შორის, ორი მცირეწლოვანი ბავშვის დედაა. წყაროს იქნებ დიდი ძებნა არც სჭირდება, რადგან თავად კოხნარი, ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტში, ერთ-ერთი ყველაზე ცხელი წერტილია ვირუსის გავრცელების აღმავალი დინამიკით. საბედნიეროდ, ის მასწავლებელი საჯარო სივრცეში ზედმიწევნით იცავდა პრევენციისთვის საჭირო ღონისძიებებს და სკოლის შენობაში პირბადით იმყოფებოდა. სავარაუდოდ, ზემოხეთში ამან გადაარჩინა მასთან კონტაქტში მყოფი პირებიც და არავის – არც მასწავლებელს და არც მოსწავლეს არანაირი გართულება არ ჰქონია. თუმცა, ცხადია, ამ ფაქტმა სოფელი ნამდვილად შეაშფოთა. ზემოხეთმა ანალოგიური მღელვარება ივლისშიც განიცადა, როცა ბათუმიდან ამოსულ სტუმარს კოვიდ-ვირუსი აღმოაჩნდა, ოღონდ, საბედნიეროდ, მასთან კონტაქტში მყოფი პირები გადარჩნენ. მაშინ იმათ ტესტები აუღეს – 15-მდე კაცი შეამოწმეს, ამჯერად კი მსგავსი არაფერი მომხდარა, რაც ცოტა უცნაური ჩანს – პროტოკოლის მიხედვით, ვინმეს თუ რამე სიმპტომი აღმოაჩნდება, მერე შევამოწმებთო! ვაიდა, შემოწმებამდე იმან სხვას გადადო? სამწუხაროდ, ამის ფაქტებიც ბლომადაა და ხომ არ აჯობებს, წინასწარვე დავიჭიროთ თადარიგი, თუ უკვე გადატვირთულ სამედიცინო სექტორს ამის რესურსი აღარ გააჩნია?
უცნაურია ისიც, რომ მოთხოვნის მიუხედავად, სკოლაში დღემდე არ ჩატარებულა სადეზინფექციო სამუშაოები. დირექცია ახლა ამას საკუთარი ძალებით აპირებს.
გვესმის, რომ მთავრობა მოგვიწოდებს, ვირუსთან თანაცხოვრება ვისწავლოთო; გვესმის, რომ ქვეყანა შვედური მოდელისა და ე.წ. ჯოგური იმუნიტეტისკენ გადაიხარა, მაგრამ ეს გამოსავალზე მეტად თავის მართლება და შეცდომების გადაფარვის მცდელობა ხომ არაა? შვედები თავად აღიარებენ, რომ მათი მიდგომა ბოლომდე მართებული არ აღმოჩნდა, თუმცა იმათ გამართული სამედიცინო სექტორი აქვთ, ჩვენთან კი უკვე ისეა გადატვირთული, თავად ექიმებიც ამბობენ, საავადმყოფოებში ადგილები არ გვაქვსო; სასწრაფოს ეკიპაჟები გამოძახებებზე ვერ მიდიან და ექიმები თუნდაც ონლაინ-კონსულტაციებს ვერ აუდიან. ან ბავშვებს მაინც რატომ ვაქცევთ ამ ჯოგის ნაწილად – განა მათი დაცვა უპირველესი პრიორიტეტი არ უნდა იყოს? ისეთი ჩაკეტვა და სრული კარანტინი, რაც გაზაფხულზე იყო, ნამდვილად არაა გამართლებული, მაგრამ სკოლების და უმაღლესი სასწავლებლების ონლაინ რეჟიმზე გადაყვანა ხომ შეიძლება, რატომ ჯიუტობს ამაზე ხელისუფლება? ამ ფონზე კიდევ უფრო გაუგებარია საბავშვო ბაღებში სწავლის დაწყება, რაც დიდ ქალაქებში უკვე შეწყვიტეს – გვესმის, რომ წინა თუ ახლანდელი ხელისუფლებების მიერ ნაშენი ასობით საწარმოს გუგუნის ჩახშობა არ გინდათ და ამის წინააღმდეგი არა ვართ, მაგრამ საბავშვო ბაღი რომელი პროდუქციის შემქმნელია, მისმა გაჩერებამ ეკონომიკა რომ ჩამოშალოს? თუმცა, თავად ეს მიდგომაც – შეზღუდვებით ეკონომიკა თავზე დაგვენგრევაო, არასწორი გვგონია. მხოლოდ ორიოდ მაგალითს შეგახსენებთ: ცოტა ხნის წინ „აჭარატექსტილი“ გაჩერდა, რადგან ერთბაშად 130-ზე მეტ თანამშრომელს აღმოაჩნდა ვირუსი, თუმცა პირველი შემთხვევებისას, ზემოაღნიშნული მიზეზით, არ გააჩერეს, ბოლოს კი მათი კონტაქტები გურია-სამეგრელოშიც დაფიქსირდა, რადგან ამ რეგიონებიდან ბევრი თანამშრომელი ჰყავდათ; ორიოდ დღის წინ „საქნახშირიც“ გაჩერდა, სადაც 144 თანამშრომელი აღმოჩნდა ინფიცირებული! როგორც ვხედავთ, ვირუსის ფართოდ გავრცელების პირობებში ეკონომიკის კონკრეტული სუბიექტები მაინც იკეტება და ბარემ ეს პროცესი ისე წარიმართოს, ჯანმრთელობასაც გავუფრთხილდეთ და რაღაც დონეზე წარმოებაც შევინარჩუნოთ, დისტანციური მუშაობით თუ სხვა მიდგომებით.
ვირუსის გავრცელება სადაც არაა იმდენად ფართო (თუმცა ასეთი ადგილი დღეს საქართველოში ნაკლებად გვეგულება), სასწავლო დაწესებულებებს იქ თუ არ გადაიყვანენ დისტანციურ სწავლებაზე, კოხნარის მსგავს აქტიურ ზონებში ხომ შეიძლება ამის გაკეთება და რატომ ველოდებით მაინცდამაინც ვირუსის დაფიქსირებას? კოხნარის სკოლა რომ დისტანციურზე ყოფილიყო და მასწავლებლები – თვითიზოლაციაში, მაშინ არც ის მასწავლებელი ამოვიდოდა ზემოხეთში. როცა რომელიმე სოფელში ასე აქტიურად ვრცელდება ვირუსი, ხომ შეიძლება, მხოლოდ იქ გამკაცრდეს ზომები – თუნდაც შიდა გადაადგილება, სარიტუალო სუფრები და ასე შემდეგ? არადა, მოარული ხმებით, კოხნარში ვირუსის ასე გავრცელებას იმასაც მიაწერენ, რომ ერთ-ერთ პირველ ინფიცირებულს ბევრი კონტაქტი ჰქონია, მათ შორის, თვით სარიტუალო სუფრაზე ყოფნით. კოხნარი მუნიციპალიტეტში, მოსახლეობის რაოდენობით, ყველაზე დიდი საკრებულოა, ხოლო ამ ხეობის სამი საკრებულოდან ერთადერთია, სადაც ჯერჯერობით ვირუსია გამოვლენილი. ვფიქრობთ, სწორედ ასეთ ადგილებშია გასატარებელი „წერტილოვანი შეზღუდვები“, რაც აქ ჯერ არ ჩანს. იქნებ სწორედ მსგავსი მიდგომების გამოა, რომ ამ ერთი ციდა ქვეყანამ, რომელიც გაზაფხულზე აკრძალვა-ჩაკეტვებით მართლაც წარმატებით გაუმკლავდა ვირუსის გავრცელებას, 18 ნოემბრის მდგომარეობით ინფიცირებულთა ოდენობით უკვე კოვიდ-19-ის სამშობლოს, 1.5-მილიარდიან ჩინეთსაც გადაუსწრო?
ან მასწავლებლები და სკოლის პერსონალი რატომ არ შედის იმ კატეგორიაში, რომლის პერიოდული ტესტირებაც სავალდებულოა, როგორც ექიმების, პოლიციის და რიგი საჯარო სამსახურებისა? მით უფრო – დისტანციურ სწავლებაზეც თუ არ გადაგვყავს. პედაგოგები არ შედიან რისკ-ჯგუფში თუ მასობრივად ხალხმრავალ ადგილებში არ უწევთ ყოფნა?
ექიმებს სამსახურებრივად ევალებათ ინფიცირებულებთან კონტაქტი, ანუ მათი რისკ-ფაქტორი ვერანაირად ვერ შემცირდება, პედაგოგებს კი ეს არ ევალებათ და რატომ ვწირავთ ამ ხალხს? როგორც დავადგინეთ, პერსონალის მხოლოდ 20 პროცენტზეა ტესტირება სავალდებულო, თუმცა ზემოხეთის სკოლაში ის 20 პროცენტიც დღემდე არავის შეუმოწმებია. არადა, მათ შორის ქრონიკული დაავადების მქონე, ანუ რისკ-ჯგუფში შემავალი პერსონაც არის. ისე, ასეთი დაყოფაც არ გვგონია სწორი: ვაიდა, პერსონალში 20 პროცენტზე მეტია რისკ-ჯგუფში შემავალთა ოდენობა, სკოლამ მათ შორის არჩევანი როგორ უნდა გააკეთოს? სახელმწიფოს გადასახადს ხომ ყველა ერთნაირად უხდის და ის რატომ მოითხოვს ასეთ დიფერენცირებას?
როგორია ზოგადი მდგომარეობა ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტში, ამაზე ადგილობრივი რესურსცენტრის ხელმძღვანელი შორენა სიხარულიძე გვესაუბრება, მან სხვა საინტერესო ფაქტებიც ახსენა სკოლების ინტერნეტიზაციასთან და ბავშვების მიერ პირბადეების ტარებასთან დაკავშირებით:
ჯანდაცვის სამინისტროს ბრძანებით, მუნიციპალიტეტის 32-ვე სკოლა – 31 საჯარო და 1 კერძო, სამრევლო სკოლა, 24 ნოემბრამდე, გადასულია დისტანციურ სწავლებაზე, რაც განპირობებულია ეპიდემიოლოგიური ვითარებით. ვფიქრობ, დროულად გადავედით, რადგან მეორე დღესვე 5 ისეთ სკოლაში დაფიქსირდა ვირუსი, სადაც მანამდე არ იყო გამოვლენილი. იმ სკოლებში ვირუსი გამოუვლინდა როგორც მასწავლებელს, ასევე მოსწავლესა და მშობელს.
დღეისათვის ვირუსის გავრცელების დინამიკა კვლავ აღმავალია, იზრდება ინფიცირებულთა რიცხვი, თუმცა სკოლების წარმომადგენლებში ჯერჯერობით არ ყოფილა ახალი შემთხვევები. ამიტომ ვიმედოვნებ, რომ 24 ნოემბრისთვის მოხერხდება ვითარების გამოსწორება და შევძლებთ სასწავლო პროცესის საკლასო ოთახებში აღდგენას. სამწუხაროდ, ახლანდელი მდგომარეობა, ანუ ონლაინ სწავლების რეჟიმი, გარკვეულ სკოლებში პრობლემებს გვიქმნის – მაღალმთიან სოფლებში ინტერნეტი საერთოდ არ გვაქვს და ასეთ სკოლებში სხვაგვარი მუშაობა მიმდინარეობს მოსწავლეებთან.
⇒ თუ ტარდება მასწავლებელთა საყოველთაო ტესტირება ?
ჩემი ინფორმაციით, საყოველთაო ტესტირება არ ტარდება, თუმცა მიმდინარეობს ინფიცირებულთან კონტაქტში მყოფი ყველა მასწავლებლის, მოსწავლისა და მშობლის შემოწმება. მათთან მიმართებაში ადგილობრივი ჯანდაცვა უფრო მეტ ყურადღებას იჩენს – მათ აქვთ საკუთარი პროტოკოლი, როდისაა ეს ვირუსი გადამდები და ასე შემდეგ. აქედან გამომდინარე, არც ერთი მასწავლებელი, მოსწავლე და მშობელი არ დარჩენილა უყურადღებოდ, რათა დროულად აღმოუჩინონ დახმარება. თუმცა, საბედნიეროდ, სკოლის ტერიტორიაზე ვირუსის გადადების შემთხვევები თითქმის არ გვაქვს, რაც იმედით მავსებს, რომ რეგულაციების დაცვა ძალიან შველის პრევენციას. პედაგოგებიც ზედმიწევნით იცავენ ამ რეგულაციებს, ოღონდ არის ერთი მნიშვნელოვანი უხერხულობა: ბავშვებს არ ევალებათ პირბადის ტარება, რაც, ცხადია, მოსწავლეებს შორის გადადების საფრთხეს ქმნის. მართალია, თვითონ საკლასო ოთახში დისტანცია დაცული გვაქვს, მაგრამ მის გარეთ ამის გაკონტროლება ცოტა ძნელია. მართალია, მცირეხნიანი შესვენებები გვაქვს, მაგრამ ამ დროს მოსწავლეებს შორის კონტაქტი მაინც არის.
უმეტეს შემთხვევებში, ჩვენთან ბავშვების დაავადების წყაროს მათი მშობლები წარმოადგენენ – ზოგი საზოგადოებრივი ტრანსპორტის მძღოლია, ზოგი სხვა რეგიონში მუშაობს, ზოგს მიმოსვლა უწევდა დიდ ქალაქებში… მასწავლებელთა დაავადების წყაროებიც უმეტესად მათი ოჯახის წევრები არიან, თუმცა, როგორც ზემოთ გითხარით, ჯერ სკოლაში შიდა გადადების შემთხვევები არ გვაქვს.
⇒ თუმცა, როგორც ვიცი, ზემოხეთის სკოლაში არც სადეზინფექციო სამუშაოები ჩატარებულა და არც იმ ინფიცირებული მასწავლებლის კონტაქტები შეუმოწმებიათ. იმ მასწავლებელსაც მეუღლისგან გადაედო, რომელიც მიკროავტობუსის მძღოლია. ორივე სოფლის სკოლა მაშინვე გადავიყვანეთ დისტანციურ რეჟიმზე – ბევრად უფრო ადრე, ვიდრე მთელ რაიონში გამოცხადდებოდა ანალოგიური მდგომარეობა. სიმართლე გითხრათ, არ ვიცი, ჩაუტარდა თუ არა დეზინფექცია ზემოხეთის სკოლას, მაგრამ სწავლის დაწყებამდე აუცილებლად ჩაუტარდება, ამის გაკეთება სკოლასაც შეუძლია საკუთარი ძალებით, რადგან ხსნარი ყველას დაურიგდა, მაგრამ, ეტყობა, ურჩევნიათ, ეს სპეციალისტებმა გააკეთონ სპეციალური გამაფრქვეველი აპარატურით. არც ერთი სკოლა არ დარჩება დეზინფექციის ჩატარების გარეშე, თუმცა ამას ადგილობრივი პერსონალი ისედაც აკეთებდა ყოველდღიურ რეჟიმში. ამ მიზნით, იმავე ზემოხეთის სკოლაში, სწავლის დაწყების წინ, სველი წერტილებიც მოწესრიგდა, რადგან არ იყო სათანადო დონეზე.
ირაკლი თავაძე
