ირაკლი თავაძე
ამ დღეებში ტალინში დამთავრდა ევროპის ჩემპიონატი 16 და 18-წლამდელ ტყვიის მსროლელთა შორის, 10-მეტრიან დისტანციაზე პნევმატური პისტოლეტიდან სროლაში. ტურნირში დიდი წარმატებით გამოვიდა საქართველოს 16-წლამდელთა ნაკრები, რომელმაც უკლებლივ ყველა, 4-დან 4-ივე, დისტანციაში მედალი მოიპოვა, ანუ 4 ჯილდოთი დაამთავრა გამოსვლა: თითო ოქრო-ვერცხლი და 2 ბრინჯაო. წარმატება, ძირითადად, ბიჭების ნაკრებზე მოდის, თუმცა ერთ დისციპლინაში – მიქსში გოგონაც გამოდიოდა.
ევროპის ჩემპიონატი, ჭაბუკთა ორივე ასაკში, პირველად ჩატარდა. აქამდე ამ ასაკს არც მსოფლიოს ფედერაცია აღიარებდა, არც ევროპის კონფედერაცია და არც ერთი რეგიონული ფედერაცია, წლეულს კი ევროპულმა კონფედერაციამ გადაწყვიტა მისი გამართვა. ცხადია, საერთაშორისო ფედერაციასთან შეთანხმებით – რეგიონულ კონფედერაციებს კი აქვთ მსგავსი ექსპერიმენტების ჩატარების უფლება, თუმცა ამჯერად საერთაშორისოც დაინტერესებული იყო, რამდენად საინტერესო იქნებოდა ამ ასაკში ასეთი რანგის შეჯიბრების ჩატარება და გამოდგებოდა თუ არა მსგავსი მოდელი მსოფლიოს ჩემპიონატის გასამართავად. ვერ გეტყვით, რა შთაბეჭდილება დარჩათ მათ, შორიდან რაც ჩანდა, ტურნირი გამართლებულად უნდა მივიჩნიოთ და არ გამოვრიცხავთ, ამ ასაკში, მალე, მსოფლიოს ჩემპიონატებიც ვიხილოთ.
რაკი ევროპულ კონფედერაციებს გარკვეული ექსპერიმენტების ნება აქვთ, აქაც შემოგვთავაზეს რაღაც სიახლეები წესებში, თუმცა ეს მხოლოდ სახელწოდებებს შეეხებოდა, სხვა მხრივ კი ყველაფერი ნაცნობი ფორმატით ჩატარდა. სხვა საქმეა, რომ ეს ფორმატები ხშირად ენაცვლება ხოლმე ერთმანეთს, თუმცა ტალინში სიახლე მხოლოდ სახელწოდებებში იყო. ასე მაგალითად, პირველ ორ დღეს გამართული შეჯიბრებები, თავისი ფორმატით, ზუსტად იმეორებდა პირად პირველობას, თუმცა პირველ დღეს გამართულს სოლო ტურნირი ეწოდებოდა, მეორე დღისას – ინდივიდუალური; „დუეტები“ იგივე შერეულ წყვილთა შეჯიბრება, ანუ მიქსია – გუნდში ორივეგან 2 მონაწილეა, თითო გოგო და ბიჭი; „ტრიოც“ იგივე „ტრიო გუნდურია“, რადგან გუნდში აქაც 3 მსროლელი შედის.
ტალინში სულ 5 მონაწილე გვყავდა: 4 – 16-იანებში და 1 – 18-წლამდელებში. 16-იანებში, გოგონებში, გამოდიოდა რუსთაველი ელენე წიკლაური, ბიჭებში კი თბილისელი სანდრო ხოსიტაშვილი და ქუთაისელები – რევაზ ლილუაშვილი და ლუკა კობახიძე ასპარეზობდნენ. 18-წლამდელებში მხოლოდ გოგონებში გვყავდა ერთი მონაწილე – თბილისელი ლიზი აღნიაშვილი.
ჩვენების ყველა მედალი 16-წლამდელებზე მოდის. აქ ყველაზე დიდი წარმატება ბიჭებს შორის გუნდურ ტურნირში მოვიპოვეთ – ჩემპიონატის ბოლო დღეს, როცა ყულაბაში 3 მედალი გვქონდა, თუმცა ოქროს გარეშე ვრჩებოდით, ჩემპიონები გახდნენ და ნანატრი ოქროთიც გაგვახარეს. ჩვენების გამოსვლა იმდენად გამორჩეული გამოდგა, რომ გუნდთან სამახსოვრო ფოტო სროლის ევროპის კონფედერაციის პრეზიდენტმა, ალექსანდრ რატნერმაც გადაიღო, რაც სხვა გამარჯვებულებთან არ გაუკეთებია.
ევროპირველობა განსაკუთრებით წარმატებული გამოდგა ხოსიტაშვილისთვის, რომელმაც 4-ივე მედალში შეიტანა წვლილი და თანაც – გამორჩეული: პირველივე დღეს, სოლო ტურნირში, საკვალიფიკაციო ეტაპი 28 ქულით მოიგო და ევროპის რეკორდიც დაამყარა – ვინაიდან ევროპირველობა პირველად ტარდებოდა, ყველა გამარჯვება ავტომატურად იყო ევრორეკორდი. მან ფინალშიც კარგად იბრძოლა, უნგრელ ზოლტან კისს გვარიანი ჩამორჩენაც ამოუქაჩა და ანგარიში 10:10 გახადა, ბოლოსკენ ცოტა ნერვებმა უმტყუნა და 11:12 დამარცხდა; მეორე დღეს, ინდივიდუალურში, მედალი ვერ მოიპოვა, თუმცა ის და ლილუაშვილი ფინალში გავიდნენ. სამაგიეროდ, პირადის შედეგებით დაჯამდა გუნდური მაჩვენებლები, სადაც ჩვენს გუნდს მესამე შედეგი აღმოაჩნდა და ბრინჯაოც მოიპოვეს; მესამე დღეს ხოსიტაშვილმა კიდევ ერთი ბრინჯაო, უკვე დუეტებში, მოგვიტანა, სადაც წიკლაურთან ერთად გამოვიდა. თან, საკვალიფიკაციოში გამორჩეული მაჩვენებლები ჰქონდა – 3 სერიიდან 2-ში 100-ქულიან ზონაში შევიდა (მის გარდა, 34 მონაწილიდან, კიდევ 5-მა შეძლო ამ ზღვარზე გადაბიჯება, თუმცა ყველამ – მხოლოდ თითოჯერ) და თან შესარჩევი მოიგო. ამას მოჰყვა გამარჯვება და ოქროს მედალი გუნდურში. ხოსიტაშვილის ეს გამოსვლა მარიამ ფროდიაშვილის შარშანდელ ევროპირველობაზე ტრიუმფს ჰგავს, როცა მანაც 4 მედალი მოიპოვა, თუმცა თელაველი ტყუპისცალის გამოსვლა უფრო ტრიუმფალური იყო – 3 ოქრო და 1 ვერცხლი.
2-2 ჯილდო – თითო ოქრო და ბრინჯაო ირგუნეს კობახიძემ და ლილუაშვილმა, წიკლაურმა კი 1 ბრინჯაო მოიპოვა. უმედლოდ მხოლოდ 18-იანებში მოასპარეზე აღნიაშვილი დაგვირჩა, თუმცა მთლად ხელცარიელი არც ის დარჩენილა – ევროპის ზაფხულის ახალგაზრდულ ოლიმპიურ ფესტივალში გამოსვლის უფლება მოიპოვა. სამწუხაროდ, ამ ფესტივალში მოხვედრა, ასაკობრივი ცენზის გამო, ჩვენმა სხვა მონაწილეებმა ვერ შეძლეს – 2007-2008 წლებში დაბადებულები მონაწილეობენ, ესენი კი 2009 და შემდგომ წლიანები არიან.
წლევანდელი სეზონი ქართული ტყვიის სროლისთვის ერთგვარად საეტაპოა, რადგან ლეგენდარული ნინო სალუქვაძის გარეშე უწევთ ასპარეზობა, თუმცა რაც შარშან 20-წლამდელებმა, ახლა კი ამ პატარებმა დაგვანახვეს, თაობათა ცვლა უმტკივნეულოდ მიდის და „ნათელი მომავლისა“ უნდა გვეიმედებოდეს. სალუქვაძე ახლაც მათთან ერთად არის, მაგრამ უკვე – მწვრთნელის რანგში (თუმცა ტალინში არ ყოფილა, გუნდი ვაჟთა ეროვნული ნაკრების წევრმა, ლევან ქადაგიძემ წაიყვანა. მისთვის ეს მწვრთნელის რანგში დამოუკიდებლად მუშაობის დებიუტი იყო). თბილისელი მსროლელები ყველანი მისი კლუბის წევრები არიან, ასევე წიკლაურიც, რომელიც რუსთავიდან დადის თბილისში სავარჯიშოდ. სალუქვაძე ამბობს, რომ ის ლოს ანჟელესის ოლიმპიადაზეც იქნება, ოღონდ მწვრთნელის რანგში, ამით კი იმას მიგვანიშნებს, რომ ჩვენები ლიცენზიას მოიპოვებენ.
საინტერესოა, რომ ტალინში ნაასპარეზები ბიჭების ამ სამეულმა მოიგო შარშან შემოდგომაზე, თბილისში, სალუქვაძის ტირში გამართული ჭაბუკთა ყველა შეჯიბრება. ამ ტრიოს მონოლითურობა ვერავინ დაარღვია, ნიჭიერი ახალგაზრდების ყოლის მიუხედავად. თან, ჩემპიონი ყოველთვის ხოსიტაშვილი ხდებოდა. გოგონებშიც ასე იყო იმავე პერიოდის შეჯიბრებებში – პირველ-მეორე ადგილებს წიკლაური და აღნიაშვილი ინაწილებდნენ.
ამ ასაკის მოზარდებისთვის ტურნირების ჩატარება სალუქვაძის იდეა იყო და ამას „დამწყებთა ტურნირებს“ უწოდებდნენ, რადგან მონაწილეთა უმეტესობას ვარჯიში ახალი დაწყებული აქვს. ამ ასაკში არც საერთაშორისო შეჯიბრებები იმართება, თუმცა სალუქვაძე, რამდენიმე წელია, მაინც ატარებს. მაშინ ევროპისა და მსოფლიოს ჩემპიონატებზე ფიქრიც არ იყო, მაგრამ გამოცდილების მისაღებად მაინც უმართავდა ტურნირებს. ინტუიციამ არც უმტყუნა – ახლა, როცა ევროპის ჩემპიონატი რეალობად იქცა, მომზადებული კადრები ჰყავდა. მართალია, მათ აკლდათ საერთაშორისო გამოცდილება, რაც ძალიან დიდი სკოლაა ნებისმიერი დამწყებისთვის, თუმცა პირველი ნაბიჯები მაინც გადადგმული ჰქონდათ. საერთაშორისო გამოცდილება კი ახლაც აკლდათ, განსაკუთრებით – აღნიაშვილს, კობახიძეს და ლილუაშვილს, რომლებიც პირველად გავიდნენ უცხოეთში ტურნირზე, წიკლაური და ხოსიტაშვილი კი, ევროპის ჩემპიონატის წინ, სლოვენიის „გრანდ პრიზზე“ და მიუნხენის საერთაშორისო ტურნირზე გამოვიდნენ.
არადა, ეს წარმატება სულ 4-მა ტირმა მოიტანა: 2 – თბილისში და თითო-თითო – თელავსა და ქუთაისში. ქვეყანაში მეტი სავარჯიშო ტირი არ არსებობს და მაინც ამხელა შედეგია ახალგაზრდებშიც და აგერ, უკვე ჭაბუკებშიც. ხომ წარმოგიდგენიათ, რა იქნება, 8-10 ტირი მაინც რომ გვქონდეს, აღარაფერს ვამბობ, ევროპის ქვეყნებივით გადავსებული რომ ვიყოთ სასროლეთებით, სადაც არათუ დიდ ქალაქებში, სოფლებშიც კი აქვთ ტირები. 10-იოდ წლის წინ თელავის ტირი შეგვემატა და ამან იმხელა საქმე გაგვიკეთა – ეროვნულ ნაკრებს უკვე აღარ სჭირდება შეკრებებზე უცხოეთში წასვლა; ეს დიდძალ ფულსაც ხომ გვიზოგავს და თელავში თუ, ზოგადად, კახეთის რეგიონში სპორტის ამ სახეობის პოპულარიზაციაცაა და უმთავრესი – ახალგაზრდულმა ნაკრებმა იქიდან უკვე მიიღო უძლიერესი შევსება, ევროპის ჩემპიონები, რომლებიც მალე ეროვნულ ნაკრებსაც შეავსებენ, თუმცა ნაწილობრივ დღესაც იცავენ მის ღირსებას. დასანანია, რომ საქართველოს დანარჩენ რეგიონებში არაა სავარჯიშო პირობები. არადა, ბუნებრივი პირობები ზამთარში გარეთ ვარჯიშის საშუალებასაც კი გვაძლევს, ჩვენ კი საერთოდ არა გვაქვს ღია სასროლეთი. იმ ოთხი ტირიდანაც არც ერთში არაა ფინალ-ბოქსი, ანუ ფინალური სერიისთვის საჭირო სასროლეთი. წესით, ეს ღია მოედანზე უნდა იმართებოდეს ან როგორც უცხოეთში აქვთ შენობები ნახევრად ღია ტიპის არენებად მოწყობილი; თან, ელექტროფარები უნდა იყოს, ჩვენთან კი ამის საშუალება დახურულ ტირებშიც არ გვაქვს. მოგეხსენებათ, რამდენიმე დღის წინ, ნინო სალუქვაძე გინესის რეკორდების წიგნმა ორ ნომინაციაში აღიარა რეკორდსმენად – ქალი, რომელმაც ყველაზე მეტ ოლიმპიადაზე იასპარეზა და სპორტსმენი, რომელმაც ზედიზედ 10 ოლიმპიადაზე იასპარეზა (10-გზის ოლიმპიელი კანადელი ცხენოსანი იან მილარიცაა, თუმცა მას წყვეტაც ჰქონდა – მოსკოვის ოლიმპიადაზე არ გამოსულა იმ ცნობილი პოლიტიკური ინციდენტის გამო, როცა დასავლეთის ქვეყნების დიდმა ნაწილმა უარი თქვა მოსკოვში ჩასვლაზე, კანადა მათ რიცხვში იყო). ზემოჩამოთვლილი პრობლემების ფონზე, უპრიანი მგონია, გინესის კომიტეტს ჩვენვე მივმართოთ და ან მთლიანად საქართველო წარვადგინოთ, როგორც ქვეყანა, რომელსაც სპორტის ამ სახეობაში 1 თანამედროვე სტანდარტის ბაზა არ აქვს და მაინც ასეთ შედეგებს აღწევს ან სალუქვაძე წარვადგინოთ მესამე ნომინაციაზე – სპორტსმენი, რომელსაც ხეირიანი ბაზა არა აქვს და მაინც რეკორდებს ამყარებს. დღეს კიდევ რა უჭირს პირობებს, იყო დრო, როცა სარდაფში მოწყობილ ტირში ვარჯიშობდა, მარტოდმარტო, რადგან სხვა არავინ ვარჯიშობდა, უცხოურ შეჯიბრებებზეც, უმეტესად, მარტოდმარტო დადიოდა, მწვრთნელიც კი ვერ დაჰყვებოდა… ერთხელ, რომელიღაც ტურნირზე, ხმაური კასეტაზე ჩაიწერა და მერე ტირში იმ ფონზე ვარჯიშობდა, რათა საშეჯიბრო ატმოსფერო შეეგრძნო, თორემ ამ სამარისებური სიჩუმის შემდეგ, რასაც მხოლოდ მისი გასროლები არღვევდა, უცხოეთში ტურნირებზე იმ ხმაურთან შეგუება უჭირდა…
თუმცა, ვიდრე ამ ოცნებას რეალობად ვაქცევთ, წინ კიდევ ერთი ევროპის ჩემპიონატი გველოდება. ამჯერად – 20-წლამდელებსა და უფროსებში, რომელსაც, 1-14 მარტს, ხორვატია უმასპინძლებს. თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ჩვენი ახალგაზრდები იქაც გამოიჩენენ თავს, ანუ მორიგ მასშტაბურ წარმატებებს ველოდებით.
