კომპლექსური დავალება – დავით აღმაშენებელი

Uzunmüddətli məqsəd

Yoxlama tədris məqsədi N

Nəticələr: ümumi orta təhsil pilləsi:    1, 2, 5, 6

Alt anlayış –

·         Salnamə

·         Narativ mətn

·         Maddi mənbələr

Altmövzu –

·         Qurucu Davitin çarlığının ilk illəri

·         Qurucu Davitin hərbi uğurları

·         Qurucu Davitin islahatları

Açar sual –

Salnamədən istifadə etməklə Qurucu Davit haqqında mövcud olan mənbələri və onlarda verilmiş məlumatları necə göstərim?

Kompleks tapşırığın təlimatı-

Təsəvvür edin ki, salnaməçisiniz və gec orta əsrlərin Gürcüstanında yaşayırsınız, qərar verdiniz ki, tarixi materialları, mənbələri tədqiq edib qurucu Davitin xadimliyi haqqında salnamə yazasınız. Salnamə tarixi topludur, buna görə də arzuolunandır ki, o başlıqlara bölünsün, həmçinin istifadə olunmuş mənbələr qeyd edilsin.

1)      Tarixçilər keçmiş haqqında məlumatı mənbələrdən əldə edirlər;

2)      Tarixçilər keçmişi öyrənərkən bir neçə növ  mənbələrə ( əşya, etnoqrafik, yazılı, linqvistik, kino-foto-fonodokumentlər) əsaslanırlar;

3)      Hər mənbə eyni cür etibarlı deyil;

4)      Mənbələrdən alınmış məlumatlar birmənalı deyil, ona görədə onların şərh edilməsi  tarixçilər arasında müzakirə mövzusudur  

Salnamədə xüsusi olaraq göstərin:

1.       Qurucu Davitin xadimliyi haqqında istinadları hansı mənbələrdən əldə edirik və onlar bizə hansı məlumatı ötürür (islahatlar, hərbi tədbirlər, xarici siyasət)? (mənbə 1)

2.       Gürcü və xarici mənbələr Didqori döyüşü və onun nəticələri haqqında  bizə hansı məlumat verir və bu mövzu haqqında hansı fikirlər mövcuddur? (mənbə 4)

3.       Qurucu Davitin xadimliyi haqqında hansı tipli ( yazılı, maddi, şifahi) mənbələri tapa bilərik və onlar nə dərəcədə etibarlıdır? (mənbə  2,3).

Kompleks tapşırığın həyata keçirilmə mərhələləri (aktivliklər, resurslar, suallar)

Mərhələ I – kompleks tapşırığın şərtinin tanış edilməsi

Resurs:

 ·         https://kaspi.az/az/hekaye-nece-yazilmalidir-her-kesin-istifade-ede-bileceyi-7-usul

·         https://creative.az/az/post/598

·         Old Paper Tutorial – YouTube

Suallar:

·         Salnamə nədir?

·         Salnaməyi necə yazaq?

·         Hər hansı tarixi salnamə bilirsinizmi?

Mərhələ II – kompleks tapşırıq üzərində iş

Addım 1.  Qurucu Davitin xadimliyi haqqında istinadları hansı mənbələrdən əldə edirik və onlar bizə hansı məlumatı ötürür (islahatlar, hərbi tədbirlər, xarici siyasət) ?

 Resurs:

 Dərslik səh. 98-105 , paraqraf 26, 27 , 28

Aktivlik:   

·         Narativ mətnlərin və mənbələrin işlənilməsi, məlumatın analizi

·         Verilən mövzu haqqında qrup işi: Davitin islahatları, tədbirləri, xarici siyasəti

Suallar:

·         Qurucu Davitin tarixçisi „böyük türklük“ haqqında bizə nə məlumat verir?

·         Tarixi mənbələr Qurucu Davitin islahatları haqqında bizə nə məlumatlar verir?

·         Qurucu Davit hərbi islahatı necə həyata keçirdi?

·         Mənbələrə və narativ mətnlərə əsasən dövlət idarəetmə sistemində hansı dəyişikliklər oldu?

·         Ruis-Urbnisi kilsə yığıncağı nə məqsəd daşıyırdı?

·         Türk-Səlcuqlulardan ölkənin azad edilməsi prosesi necə gedirdi və necə sona çatdı?

·         Mənbəyə əsasən Qurucu Davitin Tiflis siyasəti şəhəri aldıqdan sonra necə idi ?

·         Qurucu Davitin regional siyasəti necə idi?

Addım 2. Gürcü və xarici mənbələr Didqori döyüşü və onun nəticələri haqqında  bizə hansı məlumat verir və bu mövzu haqqında hansı fikirlər mövcuddur?

Resurs:  Dərslikdə verilmiş mənbələr, səh. 103-104 ; əlavə 1, əlavə 2 , əlavə 3

Aktivlik:   

·         Mənblərin işlənilməsi

·         Mənbələrdən əldə edilmiş məlumatın müqayisəsi/analizi

 Suallar:

·         Didqori döyüşündən əvvəl ordunun sayı haqqında gürcü və xarici mənbələr bizə nə məlumat verir ?

·         Didqori döyüşünün nəticələri haqqında tarixi mənbələr bizə nə məlumat verir?

·         Didqori döyüşü haqqında mövcud olan gürcü və xarici mənbələrdə hansı oxşarlıqlar və fərqliliklər vardır?

·         Tarixi mənbələrə əsasən Qurucu Davit Tiflisi necə aldı?

·         Tarixi mənbələrə əsasən Davit Aniyi necə aldı?

·         Verilmiş tarixi mənbələr Qurucu Davitin sərkərdəliyi haqqında bizdə hansı təsəvvürləri yaradır?

Addım 3. Qurucu Davitin xadimliyi haqqında hansı tipli ( yazılı, maddi, şifahi) mənbələri tapa bilərik və onlar nə dərəcədə etibarlıdır?

 Resurs: dərslik səh. 98-105 , paraqraf 26, 27 , 28 ;   əlavə 1, əlavə 2 , əlavə 3

Aktivlik:   

·         Mənbələrin ilkin və ikinci dərəcəli mənbələrə sıralanması

·         Mənbələrin kateqoriyalaşdırılması: şifahi, yazılı, maddi

·         Mənbələrin etibarlılığı haqqında müzakirə

 Suallar:

·         Qurucu Davit haqqında hansı növ mənbələr mövcuddur?

·         Hansı növ mənbədən alınmış məlumat daha əhamiyyətlidir (şifahi, yazılı, maddi) ? Nə üçün?

·         Yuxarıda verilmiş mənbələr nə dərəcədə etibarlıdır?

·         Ilkin və ikinci dərəcəli tarixi mənbələr hansıdır?