კომპლექსური დავალება – „აფხაზეთი“ 

Թեմա:  Աբխազիա

 hասկացություն

ժամանակ (փոփոխություն),(Արդյունք 3,5),

Տնտեսություն

(Արդյունք 2, 4, 5)

Ենթահասկացություն․

Պատմական փաստ, իրադարձություն,

ավանդույթ, լեգենդ, առասպել։

Ենթահարցեր:

Բնական հուշարձանները Աբխազիայում։

Մշակութային հուշարձանները Աբխազիայում։

· Հանգուցային հարց.

Տեղեկատվական գրքույկում ինչպե՞ս ներկայացնենք Աբխազիայի բնական և  մշակութային ժառանգության հուշարձանների յուրահատկությունները և  դրանց  դերը զբոսաշրջության զարգացման գործում։

Համալիր  առաջադրանքի  պայմանը։

Պատկերացրե՛ք, որ տուրիստական գործակալության ներկայացուցիչ  եք և զբոսաշրջիկներին հետաքրքրելու համար բացում եք զբոսաշրջային երթուղի Աբղազիայի  համար։ Տեղեկատվական գրքույկում ներառե’ք զբոսաշրջիկներին  հետաքրքրող երթուղին՝ դեպի Աբխազիայի մշակութային (Բեդիայի տաճարը, Բեսլեթիի կամուրջը, Դոլմենները  և այլն)  և բնական հուշարձանները (օրինակ՝ Նոր Աֆոնի քարանձավը, Ռիծա լիճը, Կրուբերի անդունդը, Ռեպրուա գետը, Գեգիի ջրվեժը և այլն), որոնք կապված են բազմաթիվ պատմական փաստերի, լեգենդների և իրադարձությունների հետ։

Ժամանակ (փոփոխություն)

Արդյունք (3, 5)

1.Փոփոխությունը առօրյա կյանքի մի մասն է։ Ամեն ինչ փոխվում է․ անցյալը, ներկան և ապագան փոխկապակցված են։

2. Իրադարձությունները տեղի են ունենում որոշակի հաջորդականությամբ։Դրանում մեզ օգնում են թվագրությունը և օրացույցը։

Տնտեսություն  

Արդյունք (2, 4, 5)

1. Վրաստանի տարածաշրջաններում ,գյուղերում և քաղաքներում կախված նրանց տարածքից, տնտեսության համապատասխան ճյուղերն են զարգացած:

2. Վրաստանի կոնկրետ տարածաշրջանի համար բնութագրող  բնական ռեսուրսները պատճառ են   հանդիասանում տեղի բնակչության գործունեության և մանագիտության համար։

3. Մեր  երկրի բնական ռեսուրսները  սահմանափակ  են,այդ իսկ պատճառով  անհրաժեշտ է զգուշանալ։

Տեղեկատվական  գրքույկի շնորհանդեսի ժամանակ նշեք․

• Ինչով են  հայտնի  Աբխազիայի բնական և մշակութային հուշարձանները, որն է դրանց դերը զբոսաշրջության զարգացման գործում, և ինչու պետք է պահպանենք այս հուշարձանները ։ (Կ․Պ 1, 2, 3 Տնտեսություն)
• Ինչպես են մնացել մարդկանց հիշողության մեջ Աբխազիայի բնական և մշակութային հուշարձանների հետ կապված լեգենդները, և  ինչ տեղեկություն ունենք այսօր դրանց մասին։ (Կ․Պ 1, 2, 3 Ժամանակ )

Փուլ 1․ Համալիր առաջադրանքի պայմանի ծանոթացում․

 Ռեսուրս 1. Ինչպե՞ս  պատրաստել տեղեկատվական գրքույկ։

 Ինչպե՞ս  պատրաստել տեղեկատվական գրքույկ։

 Տեղեկատվական  գրքույկի միջոցով   տեղեկություն ենք ստանում այս կամ այն  հարցի , ինչպես նաև  զբոսաշրջային և տեսարժան վայրերի մասին։ Այն  բաղկացած է մի քանի մասերից, և նրանում  ներկայացված է հակիրճ  տեղեկություն։

Տե՛ս  գրքույկի պատրաստման տարբեր նմուշներ։

Տեղեկատվական գրքույկ պատրաստելիս անհրաժեշ է հաշվի առնել հետևյալ հրահանգները։

Նպատակը՝ մտածե՛ք, թե ինչ  նպատակ է  հետապնդում ձեր պատրաստած  տեղեկատվական գրքույկը. դա կօգնի ձեզ գրքույկի  տեղեկատվությունն ու նկարները  համապատասխանեցնել  թեմային և  ընթացիկ հարցերին։

Վերնագիրը՝  պետք է լինի հակիրճ ու հասկանալի։

Ներածությունը՝  պետք է համառոտ  նկարագրի հարցի մասին տեղեկությունը և պետք է լինի  կոնկրետ։

Տեքստը՝ պետք է լինի  դյուրըմբռնելի, քերականորեն պարզ  և  հաճելի։

Նկարները՝  պետք է համապատասխանեն  գրքույկին կցված տեքստին, ինչպես նաև պետք է լինի նրանց հետ կապված  բացատրություն։ Մ՛ի ծանրաբեռնեք գրքույկը, ընտրե՛ք մի քանի  տպավորիչ նկարներ։

Գրքույկի ձևավորումը ՝  տրված նկարներից ընտրե՛ք և  որոշե՛ք,  թե ինչպիսի ձևավորում կունենա ձեր  գրքույկը։ Նախքան վերջնական տեսք ստանալը,  որոշե՛ք  թե որտեղ եք տեղադրելու վերնագիրը, նկարները և տեքստը։

Տեղեկատվական  գրքույկի նմուշ․

Այն բանից  հետո երբ աշակերտնեը կծանոթանան տեղեկատվական գրքույկ պատրաստելու  ռեսուրսին,  նրանք կպատասխանեն գիտելիքի վրա հիմնված հետևյալ հարցերին․

·         Ի՞նչ  է տեղեկատվական գրքույկը։

·         Ի՞նչ նպատակով ենք պատրաստում տեղեկատվական գրքույկ։

·         Ի՞նչ է պետք հաշվի  առնել տեղեկատվական գրքույկ պատրաստելիս։

·         Ինչպե՞ս կօգնի  տեղեկատվական գրքույկը՝  Աբխազիայի բնական և մշակութային հուշարձանները ներկայացնելու համար։

·         Ինչպե՞ս պատրաստել տեղեկատվական գրքույկ, և ի՞նչ  քայլեր են անհրաժեշտ  այն   պատրաստելու համար (դիզայնի ընտրություն, վերնագիր, ենթավերնագրեր, տեքստ, նկարների ընտրություն)։

Փուլ II–Աշխատանք համալիր առաջադրանքի վրա 

• Քայլ 1. Ինչո՞վ են  հայտնի  Աբխազիայի բնական և մշակութային հուշարձանները, ո՞րն է դրանց դերը զբոսաշրջության զարգացման գործում,  և ինչո՞ւ պետք է պահպանենք այս հուշարձաններըը։ (Կ․Պ 1, 2, 3 Տնտեսություն)
• Ինչպե՞ս են մնացել մարդկանց հիշողության մեջ Աբխազիայի բնական և մշակութային հուշարձանների հետ կապված լեգենդները, և  ի՞նչ տեղեկություն ունենք այսօր  դրանց մասին։ (Կ․Պ 1, 2, 3 Ժամանակ)

Ռեսուրս 1.Դասագրքից ենթավերնագրեր 6.1. Աբխազիայի աշխարհագրական դիրքը և բնական պայմանները,  6.2. Տնտեսության բնագավառները Աբխազիայում,  6.5. Մշակութային հուշարձանները Աբխազիայում։

• Ինչպիսի՞ն  են  Աբխազիայի աշխարհագրական դիրքը և բնական պայմանները։
• Ի՞նչ ազդեցություն ունեն աշխարհագրական օբյեկտները Աբխազիայի կլիմայի վրա։
• Ինչպիսի՞ եղանակ է բնորոշ Աբխազիային։
• Ի՞նչն  է   համալրում   Աբխազիայի  ջրային ցանցը։ ჰიდროგრაფიულ ქსელს
• Բնության ո՞ր հրաշալիքները կարելի է տեսնել Աբխազիայում, և ինչու՞մ է կայանում նրանց յուրահատկությունը։
• Ինչու՞  պետք է   զբոսաշրջիկները հետաքրքրվեն  Աբխազիայի բնական  հուշարձաններով։
• Ի՞նչ ազդեցություն ունի Աբխազիայի աշխարհագրական դիրքը տնտեսության տարբեր ճյուղերի զարգացման գործում։
• Որո՞նք են նմանություններն ու տարբերությունները Աբխազիայի և Արևմտյան Վրաստանի այլ պատմա-ազգագրական շրջանների գյուղատնտեսական ճյուղերի զարգացման միջև:
• Դասարանում քննարկե՛ք, թե գյուղատնտեսության ո՞ր ճյուղը կարող է առաջատար լինել Աբխազիայում և ինչու:
• Ո՞րոնք են Աբխազիայի հանգստյան գոտիները, և ինչո՞վ են դրանք գրավիչ զբոսաշրջիկների համար։
• Ո՞ր մշակութային ժառանգության հուշարձաններն են գտնվում Աբխազիայում, և ինչո՞վ են դրանցից յուրաքանչյուրը նշանակալից։
• Քննարկե՛ք, թե ինչու են մեր նախնիները կառուցել Աբխազիայի տարածքում հայտնաբերված դոլմենները։
• Ինչո՞վ է առանձնահատուկ Բեսլեթի գետի վրա գտնվող կամարաձև կամուրջը: Վրաստանում էլ որտե՞ղ կան նման կամուրջներ, և ո՞ր թագավորի անվան հետ  է կապված դրանց կառուցումը։ Ի՞նչ վիճակում են այսօր այդ կամուրջները։
• Անվանե՛ք Աբխազիայում գտնվող քրիստոնեական մշակութային ժառանգության հուշարձանները, ինչպիսի՞ն է նրանց ներկայիս  վիճակը։
• Պատմական  ո՞ր անձանց անվան հետ է կապված Բեդիայի տաճարը, և ի՞նչ են պատմում մեզ տաճարի որմնանկարները։
• Ինչո՞ւ Վրաստանի մշակութային ժառանգության ազգային գործակալությունը չի կարողանում պաշտպանել Աբխազիայի տարածքում գտնվող հուշարձանները։ Ո՞րն է բնակչության դերը նրանց պաշտպանության գործում։
• Քննարկե՛ք, թե ինչ կարող եք անել  դուք և ձեր հասակակիցները, որպեսզի հանրությանը տեղեկացնեք Աբխազիայում գտնվող  հուշարձանների առկայության մասին:
• Տեղեկատվական գրքույկում ինչպե՞ս ներկայացնենք Աբխազիայի բնական և  մշակութային ժառանգության հուշարձանների յուրահատկությունները և  դրանց  դերը զբոսաշրջության զարգացման գործում։

 Ակտիվություն 1.   Աշխատանք  ժամանակային  գծի վրա։ Ժամանակային  գիծը  բաժանե՛ք հազարամյակների և գծի վրա նշե՛ք 6.5 բաժնում  տրված  Աբխազիայում գտնվող քրիստոնեական և նախաքրիստոնեական մշակութային հուշարձանների ստեղծման ժամանակաշրջանները։ 

 Ակտիվություն . Աշխատանք քարտեզի վրա։ Ուշադիր հետևե՛ք Աբխազիայի բնական և մշակութային հուշարձանների քարտեզին և լրացրե՛ք ստորև տրված աղյուսակը։

 Ակտիվություն 2․   Ուրվագծային  քարտեզի  վրա գծիկներով  նշե՛ք  զբոսաշրջային երթուղին,  որով  ցույց կտաք  Աբխազիայի բնական և մշակութային հուշարձանները։

Ռեսուրս 2. Պահպանված  լեգենդներ՝  Ռիծա լիճը և Ռեպրուա գետը ლეგენდები – რიწის ტბა – მდ. რეპრუა.pptx

· Ինչպե՞ս են  ժաղովրդի հիշողության  մեջ մնացել Աբխազիայի բնական հուշարձանների  հետ կապված լեգենդները։

· Ձեր կարծիքով ի՞նչն է հորինված և ի՞նչը իրական լեգենդում։

· Լեգենդի համաձայն ինպե՞ս է  առաջացել Ռիծա լիճը։

· Համաձայն լեգենդի, որտեղի՞ց է գալիս Ռեպրուա գետի անվանումը։

· Ո՞ր պատմական անձանց, թագավորների անվան հետ է կապված Աբխազիայի  մշակութային հուշարձանների՝  օր․ Բեդիայի տաճարը, Բեսլեթիի կամուրջը։

· Դասարանում քննարկեք՝ արդյո՞ք Աբխազիայի բնական և մշակութային հուշարձանների հետ կապված լեգենդները, պատմական փաստերը կհետաքրքրեն զբոսաշրջիկներին։

· Տեղեկատվական գրքույկում ինչպե՞ս ներկայացնենք, թե  Աբխազիայի բնական և  մշակութային ժառանգության հուշարձանների հետ կապված  լեգենդներն ու առասպելները ինչպես են մնացել մարդկանց հիշողության մեջ։ Ի՞նչ տեղեկություն ունենք այսօր դրանց մասին։

Ակտիվություն 4․ Դասարանում կազմակերպե՛ք բանավեճ, քննարկե՛ք ստորև տրված իրավիճակը և պատասխանե՛ք հարցերին։

Գիան և ընկերը որոշեցին խաղալ։Նրանք տան նկուղում կապույտ ներկ գտան, որով սկսեցին խզբզել պատմական հուշարձանը, այնուհետև ներկեցին հայտնի քաղաքական գործչի արձանը։

·  Ի՞նչ եք կարծում՝  Գիան ու ընկերը ճիշտ վարվեցին, թե՝ ոչ։

· Դուք կընտրեի՞ք,  թե ոչ  զբաղմունքի այս տարբերակը։ Հիմնավորե՛ք  պատասխանը։

· Ձեր կարծիքով, մշակութային և բնական ժառանգության հուշարձանների վնասումը համարվու՞մ է արդյոք հանցանք և պատժվու՞մ է օրենքով,  թե՝  ոչ։

· Ինչո՞ւ  պետք է պահպանենք ու պաշտպանենք բնական և մշակութային ժառանգության հուշարձանները։

· Ձեր կարծիքով, հուշարձան այցելելիս ինչպե՞ս պետք է վարվի տեղի բնակիչը կամ զբոսաշրջիկը, որպեսզի չվնասի և չվտանգի այն։

 Համալիր առաջադրանքի շնորհանդեսի շամանակ  ուսուցչի կողմից  տրված հարցերը աշակերտին.

· Բնութագրի՛ր , թե  ինչպես է ընթացել առաջդրանքի  պրոցեսը:

· Նկարագրի՛ր, թե արդյունքում  ինչ ես ստացել։

· Ո՞ր  հարցին է վերաբերվում  քո կողմից  պատրաստած  տեղեկատվական գրքույկը։

· Բացատրի՛ր, թե ինչու ես  պատրաստել տեղեկատվական գրքույկ ,ի՞նչ էիր ուզում ասել գրքույկի  միջոցով։

· Ինչ՞ու ես մտածում, որ քո պատրաստածը  իրականում տեղեկատվական գրքույկ  է։

· Քո  կարծիքով  ո՞վ պետք է հետաքրքրվի քո կողմից կատարած  համալիր առաջադրանքով  և ինչու՞։

·  Ի՞նչ  խոչընդոտների ես հանդիպել առաջադրանքը կատարելու ընթացքում։

· Ի՞նչ փոփոխություն կանեիր ,եթե հիմա սկսեիր աշխատել առաջադրանքի վրա։

· Նմանատիպ աշխատանք կատարե՞լ  էիր ,թե ոչ։

· Քո կարծիքով   ինչ   նմանություն  և տարբերություն  կա  քո և քո համադասարանցիների  աշխատանքների միջև։