მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი „არაქართულენოვანი სკოლების მხარდაჭერის“ პროგრამის ფარგლებში, არაქართულენოვანი მასწავლებლებისთვის სახელმწიფო ენის შესწავლის კურსებს აძლიერებს. ენის შესწავლა ერთგვარი წინაპირობა ხდება მათი კარიერული წინსვლისთვის. როგორც ცნობილია, არაქართულენოვანი სკოლის/სექტორის პრაქტიკოს მასწავლებლებს სტატუსი 2023 წლამდე უნარჩუნდებათ, მანამდე კი, მათ სამკომპონენტიანი სტატუსის ასამაღლებელი შეთავაზების დაკმაყოფილება მოუწევთ, რომლის ერთ-ერთი კომპონენტი და, შეიძლება ითქვას, წინაპირობა სახელმწიფო ენის ცოდნის დონის გაუმჯობესებაა.
✔?რას სთავაზობს ცენტრი, არაქართულენოვანი მასწავლებლების მხარდამჭერი პროგრამის ფარგლებში, პრაქტიკოსებს და როგორი იქნება მათი კარიერული წინსვლის გზა, დეტალებზე საუბრობს პროგრამის ხელმძღვანელი ნინო ბერიკაშვილი.
– მოკლედ გვიამბეთ პროგრამის შესახებ, რომელსაც ცენტრი არაქართულენოვანი მასწავლებლების მხარდასაჭერად ახორციელებს
– ძალიან დიდი მადლობა, რომ დაინტერესდით ამ თემით, მართლაც ძალიან მნიშვნელოვანი პროგრამაა. „არაქართულენოვანი სკოლების მხარდაჭერის“ პროგრამა, დაახლოებით 2009 წლიდან, სხვადასხვა სახელწოდებით ფუნქციონირებს და მისი მიზანია ეროვნული უმცირესობებით კომპაქტურად დასახლებული რეგიონების არაქართულენოვანი სკოლების მასწავლებელთა პროფესიული განვითარებისა და სწავლა-სწავლების პროცესის ხელშეწყობა, სახელმწიფო ენის გაძლიერების გზით.
ჩვენს საგანმანათლებლო სივრცეში, ახლა, დაახლოებით, 285-მდე არაქართულენოვანი სკოლა და სექტორია, პროგრამა კი, კომპაქტურად დასახლებული რეგიონების – სამცხე-ჯავახეთის, ქვემო ქართლის და ასევე, კახეთის 165 სკოლაში ფუნქციონირებს. პროგრამაში დასაქმებული არიან კონსულტანტი და დამხმარე მასწავლებლები, რომლებიც ადგილზე მუშაობენ არაქართულენოვან სკოლებში.
– რა მისია აკისრიათ პროგრამის მონაწილე მასწავლებლებს, რა არის მათი პასუხისმგებლობა?
– მათი მისია და პასუხისმგებლობა საკმაოდ მრავალფეროვანია. გამომდინარე იქიდან, რომ პროგრამას ძალიან მნიშვნელოვანი ამოცანები აქვს – ეროვნული უმცირესობებისთვის სახელმწიფო ენაზე ხარისხიანი განათლების მიღების უზრუნველყოფა ზოგადი განათლების საფეხურზე, სახელმწიფო ენის პედაგოგთა კვალიფიციური კადრების მომზადების უზრუნველყოფა ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ მუნიციპალიტეტებში და არაფორმალური განათლების გზით ეროვნული უმცირესობების მოსწავლეებისთვის საერთო კულტურულ-საგანმანათლებლო სივრცეში ინტეგრირების ხელშეწყობა. პროგრამაში დასაქმებული მასწავლებლების ვალდებულებები და საქმიანობაც სწორედ ამ ამოცანების შესრულებას ემსახურება. გარდა იმისა, რომ პროგრამის მასწავლებლები ქართულის, როგორც მეორე ენის სწავლებას უწყობენ ხელს, ასევე, აქტიურად მუშაობენ არაფორმალური განათლების მიმართულებით, სხვადასხვა პროექტებზე, შექმნილი აქვთ წრეები, კლუბები, რომელიც ქართულ ენაზე ფუნქციონირებს. ეს კი, თავისთავად, ხელს უწყობს სახელმწიფო ენის გაძლიერებას.
ასევე, პროგრამის მასწავლებლების ერთ-ერთი ვალდებულებაა, სკოლებში წარმართონ ქართული ენის კურსი, ეს განსაკუთრებით კონსულტანტ მასწავლებლებს ეხება. ქართული ენის კურსი, რა თქმა უნდა, სხვადასხვა დროს და სხვადასხვა რაოდენობის ადამიანთან ტარდებოდა. ეს დამოკიდებული იყო იმ ადამიანების მზაობასა და სურვილზე, რომლებიც ადგილობრივ სკოლებში გვყავს და არ იციან სახელმწიფო ენა. მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი, ყოველწლიურად, აცხადებდა რეგისტრაციას ენის შემსწავლელ კურსზე, ჩვენი კონსულტანტი მასწავლებლები სკოლაშივე ქმნიდნენ შესაბამის ჯგუფებს და ამეცადინებდნენ მასწავლებლებს იმისთვის, რომ ენობრივი კომპეტენცია გაეუმჯობესებინათ, ცხადია, ვგულისხმობ ქართულ ენას. აქვე იმასაც დავამატებ, რომ საკმაოდ ბევრი მაგალითი გვაქვს ისეთი, რომ არა მხოლოდ მასწავლებლებს, არამედ ადგილობრივი თემის წარმომადგენლებსაც უჩნდებოდათ ენის შესწავლის სურვილი, ამ ადამიანებს არც მათთვის უთქვამთ არასდროს უარი და ქართული ენის შესწავლას ამითაც უწყობდნენ ხელს. წელს კი, ამ მიმართულებით, საკმაოდ დიდი რაოდენობის მასწავლებელი გვყავს.
– რა არის ამის მიზეზი?
– მიზეზი დაკავშირებულია მათ პროფესიულ განვითარებასთან, უფრო დეტალურად კი, მასწავლებლის პროფესიის რეგულირების წესში, ბოლო რედაქციის გარდამავალ დებულებაში, გაჩნდა ჩანაწერი, რომელიც გულისხმობს შემდეგს – არაქართულენოვანი სკოლების/სექტორების პრაქტიკოს მასწავლებლებს სტატუსი უნარჩუნდებათ 2023 წლამდე. ამავე წესით რეგულირდება არაქართულენოვანი სკოლების/სექტორების პრაქტიკოს მასწავლებელთა კარიერული წინსვლის პირობები. პრინციპში, მათ აქამდეც, ნებისმიერ დროს, შეეძლოთ სტატუსის მოპოვება, პროფესიული უნარების გამოცდის ჩაბარებით და საგნობრივი კომპეტენციის დადასტურებით, ასევე სავალდებულო კრედიტების დაგროვებით, როგორც ეს დანარჩენი პრაქტიკოსი მასწავლებლების შემთხვევაში ხდებოდა. გარკვეულმა ნაწილმა ეს შეძლო, ნაწილმა ვერა. პრაქტიკოსი მასწავლებელი, რომელმაც აქამდე სტატუსი ვერ შეიცვალა, დაახლოებით, 56 პროცენტია.
არაქართულენოვან სკოლებსა და სექტორებში – აზერბაიჯანული, სომხური და რუსული – სულ 6500-მდე მასწავლებელია დასაქმებული. აქამდე, წელიწადში, დაახლოებით, 200-დან 300-მდე მასწავლებელი გადიოდა ენის კურსს. ამ დროისთვის კი, კურსში, დაახლოებით, 1200 მასწავლებელია ჩართული. მხოლოდ ეს არ არის, პარალელურად, ენის კურსი მიმდინარეობს ზურაბ ჟვანიას სახელობის სახელმწიფო ადმინისტრირების სკოლაში.
მოგეხსენებათ, რომ ამ სკოლის ერთ-ერთი მიზანია, გააძლიეროს სახელმწიფო ენა როგორც არაქართულენოვან სკოლებში, ასევე თემში. როგორც ზემოთ აღვნიშნე, დღეს არსებული 285 არაქართულენოვანი სკოლიდან/სექტორიდან, ჩვენ ვფუნქციონირებთ, დაახლოებით, 165 სკოლაში. დანარჩენი სკოლები მომსახურების გარეშე რომ არ დარჩნენ და განსხვავებულ პირობებში არ ჩავაყენოთ, მათთან ჟვანიას სკოლა მუშაობს და მასწავლებლებს, რომლებიც ამის სურვილს გამოთქვამენ, ამზადებს ქართული ენის მიმართულებით.
– თქვენ ახსენეთ მასწავლებლის პროფესიის რეგულირების წესი და გარდამავალი დებულება, რომელმაც, ეროვნული უმცირესობების პრაქტიკოს მასწავლებლებს სტატუსის შენარჩუნების ვადად 2023 წელი განუსაზღვრა. ქართული ენის სწავლის გარდა, რა უნდა გააკეთოს პრატიკოსმა, რომ შეიცვალოს სტატუსი და გახდეს უფროსი მასწავლებელი?
– რასაკვირველია, ენის ცოდნა ერთ-ერთი კომპონენტია კარიერული წინსვლისთვის. იმ პრაქტიკოსმა მასწავლებელმა, რომელმაც ვერ მოახერხა სტატუსის შეცვლა, უნდა გაიაროს, ან შეიძლება უკვე გავლილი ჰქონდეს, მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის, ან ზურაბ ჟვანიას სახელობის სახელმწიფო ადმინისტრირების სკოლის, ან უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების მიერ ორგანიზებული ქართული ენის კურსი და წარმოადგინოს ქართული ენის ცოდნის დამადასტურებელი დოკუმენტი.
მნიშვნელოვანია მივუთითოთ რა დონეზე უნდა იცოდეს ქართული ენა – ჩავთვალეთ, რომ საკმარისია ქართული ენის ბ1 დონეზე ცოდნა, შემდეგ ეტაპზე რომ გადავიდნენ. რა არის შემდეგი ეტაპი – პროფესიული უნარების გრძელვადიანი ტრენინგ-კურსის წარმატებით დასრულება, თავისთავად, ესეც ქართულ ენაზე. სწორედ ამიტომ არის ქართული ენის შესწავლა წინაპირობა, რადგან მონაწილეს ტრენინგ-კურსის გავლა ქართულ ენაზე მოუწევს. კურსის ხანგრძლივობა, დაახლოებით, 48 საათია, დაყოფილია სხვადასხვა მოდულებად. მისი შეფასების კრიტერიუმები გვაძლევს საშუალებას, რომ საბოლოოდ, როდესც მასწავლებელი წარმატებით დაასრულებს კურსს, ვიფიქროთ, რომ მან პედაგოგიური და პროფესიული უნარები გაიუმჯობესა.
– რეალურად, არაქართულენოვან პრაქტიკოს მასწავლებლებს, გამოცდის ალტერნატივად, გრძელვადიან პროფესიულ ტრენინგს სთავაზობთ?
– დიახ, ასეა, წესის ამოქმედებამდე, არაქართულენოვანი სკოლების მასწავლებლებსაც შეეძლოთ იმავე წესებით ემოქმედათ, რაც სხვა პრაქტიკოს მასწავლებლებზე ვრცელდებოდა. მაგრამ, მოგეხსენებათ, ეს შესაძლებლობა მანამდე ჰქონდათ, ვიდრე კრედიტების დაგროვების სისტემა არსებობდა. ახლა ამ მასწავლებლებს სტატუსის ამაღლების ახალი – სამკომპონენტიანი გზა შევთავაზეთ. ორი კომპონენტის შესახებ უკვე ვისაუბრე, რაც შეეხება მესამე სავალდებულო კომპონენტს, ეს არის საგნობრივი კომპეტენციის დადასტურება. მასწავლებელს ნაწილობრივ მაინც უნდა ჰქონდეს დადასტურებული საგნობრივი კომპეტენცია, რომ შეძლოს ამ გზით სტატუსის შეცვლა.
რომ შევაჯამოთ –
არაქართულენოვან პრაქტიკოს მასწავლებელს სამი კომპონენტი აქვს დასაკმაყოფილებელი – საგნობრივი კომპეტენციის დადასტურება ნაწილობრივ (1, 4, 7, 10 კრედიტქულაზე), ქართული ენის მინიმუმ ბ1 დონეზე ფლობის დამადასტურებელი დოკუმენტი და პროფესიული უნარების გრძელვადიანი ტრენინგ-კურსის წარმატებით გავლა.
სამივე პირობის დაკმაყოფილების შემთხვევაში, პრაქტიკოსი გახდება უფროსი მასწავლებელი. ეს წესი მხოლოდ არაქართულენოვანი სკოლების პრაქტიკოს მასწავლებლებზე ვრცელდება.
– ენის კურსს ადგილზე, სკოლებში გაივლიან, როგორ იქნება პროფესიული ტრენინგის შემთხვევაში?
– ენის კურსის ორგანიზება, რა თქმა უნდა, იმ სკოლებში დავიწყეთ, სადაც ჩვენი პროგრამა ხორციელდება. მთლიანად, პროგრამის ფარგლებში, 120 კონსულტანტი მასწავლებელი გვყავს. შესაბამისად, ეს მასწავლებლები ადგილობრივად, თავისივე სკოლის მასწავლებლებთან, აყალიბებენ ჯგუფებს და თვითონ წარმართავენ ენის სწავლებასაც. პანდემიის გამო, ონლაინ ფორმატიც შევთავაზეთ, მასწავლებელთა ნაწილმა კურსის ონლაინ გავლის სურვილი გამოთქვა, მაგრამ გარკვეულმა ნაწილმა პირისპირ სწავლება არჩია. იმ მასწავლებელთა ჯგუფებისთვის, რომლებმაც კურსის გავლა ონლაინ გადაწყვიტეს, მნიშვნელობა აღარ აქვს ვინ მართავს კურსს – მისივე სკოლაში მომუშავე კონსულტანტი მასწავლებელი თუ სხვა. ამიტომ ეს ჯგუფები შერეულია და სხვადასხვა სკოლის მასწავლებლებისგან შედგება. მაგრამ მასწავლებლებთან, რომლებიც ამჯობინებენ, პირისპირ გაიარონ ენის კურსი, რა თქმა უნდა, მხოლოდ მათ სკოლაში დასაქმებული კონსულტანტი მასწავლებელი იმუშავებს, იმ წესებისა და რეგულაციების დაცვით, რაც პანდემიის პირობებში გვაქვს მითითებული. ამით თავიდან ავიცილებთ სხვადასხვა სკოლების მასწავლებლების შერევას ან კომუნიკაციას სხვა სკოლის კონსულტანტთან. ფორმატის მრავალფეროვნებითაც ვეცადეთ, ხელი შეგვეწყო ენის შემსწავლელი მასწავლებლებისთვის. რაც შეეხება გრძელვადიან კურსს, ფორმატის შერჩევისას, ეპიდვითარების გათვალისწინება აქაც მოგვიწევს, ტექნიკურად სატრენინგო ჯგუფები იმავე პრინციპით დაიგეგმება, როგორც აქამდე გეგმავდა და ატარებდა მასწავლებლის სახლი.
– რა დრო დაეთმობა ენის კურსს, ანუ რამდენ ხანში უნდა შეძლონ მასწავლებლებმა ქართული ენის ცოდნის ბ1 დონის დაფარვა?
– პირველ რიგში, გეტყვით იმას, რომ მასწავლებლებს ჩავუტარეთ პრეტესტი და დავადგინეთ რომელი მასწავლებელი რა დონეზე იმყოფება ენობრივად – ა1, ა2 თუ ბ1 და ამის შესაბამისად გადავანაწილეთ ჯგუფებში. შემდეგ ვაწარმოეთ, დაახლოებით, ორკვირიანი დაკვირვება. პრეტესტს შეიძლება გარკვეული ცდომილება ჰქონდეს, ამიტომ, ისევ რეკომენდაციის საფუძველზე, მოხდა მასწავლებლების ჯგუფიდან ჯგუფში გადაყვანა, რომ მათთვის შეთავაზებული პროგრამა უფრო სრულფასოვანი იყოს – არ შევთავაზოთ ძალიან მარტივი, არ დავაკარგინოთ დრო ან არ შევთავაზოთ რთული დონე, რომლის დაძლევაც გაუჭირდებათ და, საბოლოოდ, კურსის გავლა წარუმატებელი იქნება.
ახლა უკვე, დაახლოებით, 1200 მასწავლებელი გადის კურსს. ისინი საკმაოდ დიდი ენთუზიაზმითა და მონდომებით არიან ჩართული პროცესში. აქვე გეტყვით, როდესაც მასწავლებელი ბ1 დონეს დაასრულებს, მას კიდევ ერთ სპეციალურ კურსს შევთავაზებთ, რა დროსაც იგი ორიენტირებული იქნება პრფესიული უნარებისთვის დამახასიათებელი ლექსიკისა და ტერმინოლოგიის შესწავლაზე, რაც კიდევ უფრო დაეხმარება გრძელვადიანი ტრენინგ-კურსის წარმატებით დასრულებაში.
ენის კურსის თითო დონის ხანგრძლივობა, დაახლოებით, სამი თვეა, მაგალითად, თუ მონაწილე, პრეტესტის შესაბამისად, ბ1 დონეზეა, ის სამ თვეში ამთავრებს კურსს და თუ საგანიც ჩაბარებული აქვს, გადადის გრძელვადიან ტრენინგ-კურსზე, ხოლო იმ შემთხვევაში, თუ მასწავლებელი ა1 დონიდან დაიწყებს, დაახლოებით, 9 თვე დასჭირდება, რომ ენის შემსწავლელი კურსი დაასრულოს.
– როგორია პრეტესტის სურათი – რომელ დონეზე უფრო მეტი მასწავლებელი აღმოჩნდა?
– როგორც აღვნიშნე, ამ ეტაპზე, 1200-მდე მასწავლებელია ჩართული ენის კურსში და მათი გადანაწილება შემდეგნაირია: ა1 დონეზე – 269, ა2 – 453, ბ1 – 474 მასწავლებელი.
– გრძელვადიანი ტრენინგ-კურსი ჟვანიას სკოლის ენის კურსგავლილ მასწავლებლებსაც იმავე პირობებით შეეხება?
– რა თქმა უნდა. პირველივე დღიდან, ჩვენ მჭიდრო თანამშრომლობა გვაქვს ჟვანიას სკოლასთან – როდესაც კურსზე მუშაობა დავიწყეთ და პრეტესტი დავგეგმეთ, ერთმანეთს გამოცდილება გავუზიარეთ და ერთ ფორმატზე შევჯერდით, ვგულისხმობ შინაარსობრივ ნაწილს, თორემ ჩატარების მექანიზმები და ტექნიკური ნაწილი შეიძლება განსხვავებული გვქონდეს. მთავარია, საბოლოოდ ერთი პროდუქტი მივიღოთ, რომ სხვადასხვა ორგანიზაციის მიერ მომზადებულ მასწავლებლებს განსხვავებული დონე არ ჰქონდეთ. აქედან გამომდინარე, პრეტესტიც და ენობრივი კურსის შინაარსიც, დაახლოებით, ერთნაირია. როცა ჟვანიას სკოლა გადაამზადებს მასწავლებლებს და ბ1 დონის მფლობელი მასწავლებლების სია ექნება, ინფორმაციას მოგვაწვდის და ვისაც საგნის კომპეტენცია დადასტურებული ექნება, ჩვენ მათ გრძელვადიან ტრენინგ-კურსში ჩავრთავთ.
– პრაქტიკოს მასწავლებელთა 56 პროცენტს პირველივე ეტაპზე მოიცავთ სრულად თუ მეორე ნაკადისთვის გადაანაწილებთ?
– ამ ეტაპზე, ვისაც სურვილი ჰქონდა, ყველას გავუწიეთ მომსახურება, მაგრამ შესაძლებელია, ვინმეს მოგვიანებით გაუჩნდეს სურვილი, რაზეც არც ჩვენ ვეტყვით უარს და, პერიოდულად, ჟვანიას სკოლაც გამოაცხადებს რეგისტრაციას ენის კურსზე. მთავარია, მონაწილე დაწესებულ ვადაში (2023 წელი) ჩაეტიოს და, სტატუსის მოსაპოვებლად, სამივე კომპონენტი სრულად დააკმაყოფილოს.
სისტემაში 6900 არაქართულენოვანი მასწავლებელია, მათ შორის, დაახლოებით, 3800 პრაქტიკოსია, რომელთაგან 1440 მასწავლებელს უკვე დადასტურებული აქვს საგნის კომპეტენცია. ამ მონაცემებზე დაყრდნობით, თუ 1440 მასწავლებელი ენობრივადაც გაძლიერდება და გრძელვადიან პროფესიულ ტრენინგ-კურსსაც წარმატებით გაივლის, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ისინი პოტენციური უფროსი მასწავლებლები არიან.
ერთ ნიუანსსაც დავამატებ, არაქართულენოვან სკოლებსა და სექტორებში გვყავს მასწავლებლები, რომლებსაც უმაღლესი განათლება საქართველოში აქვთ მიღებული. მათ აღარ მოეთხოვებათ ენის კურსის გავლა. თუ ისინი წარმოადგენენ დამადასტურებელ დოკუმენტს, რომ უმაღლესი განათლება საქართველოში მიიღეს, ეს მათ ჩაეთვლებათ, როგორც ენის ფლობის დოკუმენტი.
წერილობით უკვე, დაახლოებით, 150-მა მასწავლებელმა მოგვმართა, მათ შესაბამისი დოკუმენტი წარმოადგინეს. ისინი, ვისაც გამოცდა ჩაბარებული აქვს, პირდაპირ შემდეგ ეტაპზე – გრძელვადიან ტრენინგ-კურსში ჩაერთვებიან. რა თქმა უნდა, ვადა შეზღუდული არ არის და ასეთ პედაგოგებს შეუძლიათ კიდევ მოგვმართონ.
– ეს შეთავაზება ერთჯერადი შესაძლებლობა იქნება თუ მეორე შანსიც მიეცემათ იმ მასწავლებლებს, რომლებიც ვერ შეძლებენ, პირველ ჯერზე, ბ1 დონის ენის დამადასტურებელი სერტიფიკატის აღებას ან წარმატებით ვერ გაივლიან პროფესიული განვითარების გრძელვადიან ტრენინგ-კურსს?
– როგორც გითხარით, ენის კურსი მუდმივად მიმდინარეობს. ამ ეტაპზე, ყველა კონსულტანტს ჰყავს ჯგუფები და სწავლების პროცესი დაწყებულია. სასურველი არ არის შუა პროცესში ახალი მონაწილის დამატება, მაგრამ მონაწილეს, რომელიც გამოეთიშება კურსს ან წარმატებით ვერ დაასრულებს რომელიმე დონეს, რა თქმა უნდა, პრეტესტის გავლის შემდეგ, საშუალება ექნება, თავიდან ჩაირიცხოს ენის კურსზე, რომელსაც გამოვაცხადებთ.
რაც შეეხება გრძელვადიან ტრენინგ მოდულს, ეს დამოკიდებული იქნება იმაზე, რა ვადაში დაამთავრებს მასწავლებელი აქტივობას, თუ ეს იქნება 2023 წელს, რა თქმა უნდა, დროში ვეღარ ჩაეტევა, თავიდან რომ გაიაროს ტრენინგი.
– საინტერესოა, როგორია არაქართულენოვანი მასწავლებლების მოტივაცია, რა ინფორმაცია გაქვთ კონსულტანტი მასწავლებლებისგან და როგორია თქვენი მოლოდინი?
– მოტივაცია საკმაოდ მაღალია, პროცესი დამაკმაყოფილებლად მიმდინარეობს. რამდენიმე დღის წინ შუალედური ტესტირება ჩავატარეთ, პრეტესტის შემდგომ, კონსულტანტი მასწავლებელი გასცემს რეკომენდაციას იმ სუსტი მხარეების დასაძლევად, რომელიც შუალედური ტესტირების შესწორებისას აღმოაჩინა. კურსი აპრილში დაიწყო და გამოკვეთილ შედეგებზე საუბარი ჯერ ნაადრევია. თუმცა, ამ ხნის განმავლობაში, კურსის დატოვების სულ რამდენიმე შემთხვევა გვქონდა.
– ბოლოს მინდა გკითხოთ „არაქართულენოვანი სკოლების მხარდაჭერის“ პროგრამის სამომავლო გეგმებზე
– გვაქვს ძალიან საინტერესო და მნიშვნელოვანი სამომავლო გეგმები როგორც მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების, ასევე ფორმალური და არაფორმალური განათლების მიმართულებით. ამ პროცესის თანამონაწილეები იქნებიან სხვადასხვა ორგანიზაციები, მათ შორის, ისინიც, ვისთანაც მემორანდუმი გვაქვს გაფორმებული. აუცილებლად უნდა აღვნიშნო გუდავაძე-პატარკაციშვილის ფონდი, რომელთანაც ცენტრმა გააფორმა მემორანდუმი და იმედია, მათთან, პროგრამის ფარგლებში, ისეთივე წარმატებით ვითანამშრომლებთ, როგორც დანარჩენ შემთხვევებში.
ბოლოს აუცილებლად უნდა გადავუხადო დიდი მადლობა ყველა მასწავლებელს, კონსტულტანტს, დამხმარე პედაგოგს, რომელიც მონაწილეობს პროცესებში, აძლიერებს სახელმწიფო ენას ადგილზე და, რაც მთავარია, ამას დიდი ენთუზიაზმით, პასუხისმგებლობითა და შემართებით აკეთებს. საზოგადოება უფრო კარგად უნდა იცნობდეს ამ ადამიანებს და იცოდეს, რა მნიშვნელოვან საქმეს აკეთებენ.
პროგრამის უკან ბევრი საინტერესო ისტორიაა, დიდი ავტორიტეტით სარგებლობენ თემში ჩვენი მასწავლებლები, სამაგალითო ადამიანები არიან მოსწავლეებისთვის. ბევრმა მოსწავლემ, ჩვენი კონსულტანტი მასწავლებლების დამსახურებით, შეძლო განათლების მიღება საქართველოში, შეიყვარა მასწავლებლის პროფესია და გაუჩნდა სურვილი, საკუთარ რეგიონში თავად ემსახუროს სახელმწიფო ენის გაძლიერებას.
ესაუბრა ლალი ჯელაძე
