სასკოლო განათლების სისტემაში არსებული პრობლემები და გამოწვევები განსაკუთრებით მთის რეგიონში მცხოვრები მოსწავლეების ყოფა-ცხოვრებაზე აისახება. პრობლემების დაძლევას მრავალმხრივი ძალისხმევა სჭირდება.
17 წლის მარიამი ჭუბერის ხეობის მკვიდრია. ყოველდღიურად ცდილობს, რაიმე წვლილი შეიტანოს მშობლიური სოფლის განვითარებაში. როგორია მთაში მცხოვრები მოზარდების ყოველდღიურობა — ამის შესახებ მარიამ ანსიანი თავად გვიამბობს.
ცოტა რამ ჩემ შესახებ
მთის საზღვრისპირა სოფელში მცხოვრები ერთი ჩვეულებრივი გოგონასთვის უდიდესი სტიმულია, თქვენი გაზეთის საშუალებით რომ მომეცა შესაძლებლობა ვისაუბრო და მთიდან ხმა მივაწვდინო ბარში მცხოვრებ მოსახლეობას — როგორია მთის ბავშვების ყოველდღიურობა, რა პოტენციალი აქვთ აქ ახალგაზრდებს, მოზარდებს, რამდენად ახერხებენ ხარისხიანი განათლების მიღებას, აქვთ თუ არა საშუალება გამოავლინონ საკუთარი შესაძლებლობები, მოახდინონ იდეების დემონსტრირება, როგორია მათი გარემო-პირობები, და საერთოდ, რა უჭირთ ან რა უხარიათ…
მე ვარ მარიამ ანსიანი, 17 წლის, სვანეთიდან. ვსწავლობ ჭუბერის საჯარო სკოლის XII კლასში. ვარ აბიტურიენტი, კალიგრაფი, ვქარგავ, ვთამაშობ ფრენბურთს, მაგიდის ჩოგბურთს, ვარ ფოლკლორული ანსამბლის „ნენსკრა“ სოლისტი, ვგალობ ტაძარში, გატაცებული ვარ ფოტოგრაფიით, სოციალურ ქსელში მაქვს ჩემი ფოტოგრაფიის გვერდი — mariamy’s photography. მაქსიმალურად ვცდილობ, აქტიურად ჩავერთო სოციალურ პროექტებში, რაც ხელს შეუწყობს ჩემი თემისა და ახალგაზრდების განვითარებას.
ჩემი სკოლა
ჭუბერის საჯარო სკოლა დიდი ისტორიის მატარებელია. დაწყებითი სკოლა 1912 წელს დაარსდა. 1953 წელს კი, პედაგოგების დიდი ძალისხმევით, საშუალო სკოლად გადაკეთდა. 1993 წელს, აფხაზეთის ომის შემდეგ, სკოლაში ფაქტობრივად ყველაფერი განადგურდა. აღსანიშნავია, რომ ომის პერიოდში სკოლის შენობას თავი აფხაზეთიდან დევნილებმა შეაფარეს. სიცივის და არახელსაყრელი საცხოვრებელი პირობების გამო, იძულებული იყვნენ, დაეწვათ ყველაფერი, რაც კი ხელთ მოხვდებოდათ. განადგურდა სკოლის მდიდარი ბიბლიოთეკა, ქიმიისა და ფიზიკის სასკოლო ლაბორატორიები, დაიწვა ხის კარ-ფანჯარა, დარჩა მხოლოდ სკოლის შეულესავი კედლები. პედაგოგთა დღევანდელმა შემადგენლობამ, ფაქტობრივად, თავიდან დაიწყო სკოლის შენება.
მიუხედავად იმისა, რომ არ გვაქვს კეთილმოწყობილი სპორტული დარბაზი, არ არსებობს გასახდელი ოთახი და სპორტული ინვენტარი, ჩვენი სკოლის ვაჟ ფრენბურთელთა გუნდმა ფრენბურთის სასკოლო სპორტულ ოლიმპიადაში გაიმარჯვა და საქართველოს ჩემპიონი გახდა. გოგონათა გუნდმა კი ამავე სახეობაში, რაიონის მასშტაბით, მოიპოვა გამარჯვება. ფრენბურთში მსგავსი მასშტაბური გამარჯვება მესტიის მუნიციპალიტეტის ისტორიას არ ახსოვს. ჩვენთვის, ერთი პატარა საზღვრისპირა სოფლისთვის, ეს წარმატება ძალიან ბევრს ნიშნავს.
სკოლაში ფუნქციონირებს ფოლკლორული ანსამბლი „ნენსკრა“, რომელიც წარმატებით მონაწილეობს ახალგაზრდული საგუნდო კოლექტივების ეროვნულ კონკურსებში.
2013 წელს, სკოლაში, ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრისა და ახალგაზრდული ცენტრის მხარდაჭერით, გაიხსნა კალიგრაფიული სტუდია. ჩვენი სკოლის კალიგრაფები ყოველწლიურ კალიგრაფიულ კონკურსებში იმარჯვებენ. ბოლო ორი წელია, ჩვენი სკოლის კალიგრაფი თამარ გადრანი პირველობას არავის უთმობს.
2014 წელს, „ეტალონის“ გამარჯვებული ჩვენი სკოლის მოსწავლე ირაკლი აფრასიძე გახდა; 2018 წელს, „ეტალონის“ რაიონულ ტურზე ბეთქილ რეზესიძემ პირველი ადგილი მოიპოვა, ასევე საპრიზო ადგილები დავიკავეთ მე და სესილი ჩხვიმიანმა.
ჩემი მასწავლებლები
მასწავლებლების კვალიფიკაციაზე სკოლის თითოეული მოსწავლის წარმატება მოწმობს. სკოლაში ძალიან ჭირს ტექნიკური საგნების სპეციალისტები. ბოლო წლებია, პროგრამის „ასწავლე საქართველოსთვის“ მხარდაჭერით, მათემატიკაში მოწვეული მასწავლებლები გვყავს და ახლაც ველოდებით. სამწუხაროა, რომ სკოლაში არ არსებობს ქიმიის, ფიზიკის და ბიოლოგიის ლაბორატორიები. არ გვაქვს საშუალება, ჩავატაროთ ცდები და თეორიული ცოდნა პრაქტიკაში განვახორციელოთ. სწორედ ეს არის იმის მიზეზი, რომ ტექნიკური საგნების მიმართ ინტერესი ნაკლებია.
სახელმძღვანელოები და ხარისხიანი განათლება
სასკოლო სახელმძღვანელოები სერიოზულ დახვეწას საჭიროებს, რათა მოსწავლემ სწორად დალაგებული ქრონოლოგიით შეძლოს თემის შესწავლა არა მხოლოდ ტექსტობრივი მასალით, არამედ ეპოქალურად. აუცილებელია, პედაგოგთა ხშირი დატრენინგება, როგორმე თავი რომ დავაღწიოთ რეპეტიტორთა ინსტიტუტს და სკოლამ თავისი ფუნქცია დაიბრუნოს — მოსწავლეს იმ დონის განათლება მისცეს, რომ უმაღლეს სასწავლებელში მომზადების გარეშე ჩაირიცხოს. მეამაყება, რომ ჩვენი სკოლის არც ერთი მოსწავლე, დამატებით, არასდროს მომზადებულა ქალაქში და საუკეთესო ქულებით, სახელმწიფო გრანტებით ირიცხებიან უმაღლეს სასწავლებლებში. სასურველია, ქართული სასკოლო განათლების სისტემაში დაინერგოს ევროპული სწავლების სხვადასხვა მეთოდი და გამოცდილება, მაგალითად ფინური, ინგლისური, ნიდერლანდური ან სხვ.
მთის ახალგაზრდების ყოველდღიურობა
მთის ახალგაზრდებს არ აქვთ მათთვის საინტერესო გარემო. ყველა ადამიანი განსხვავებული ტალანტითაა დაჯილდოებული. სოფლის ახალგაზრდებს არ აქვთ იმის საშუალება, საკუთარი შესაძლებლობები გამოავლინონ. აქედან გამომდინარე, უმრავლესობა ტოვებს სოფელს და ამ დანაკლისის შევსებას ქალაქად ცდილობს. სოფელში არ არსებობს სპორტული დარბაზი, შემეცნებით-გასართობი თუ ახალგაზრდული ცენტრები, სადაც ისინი შეძლებენ ინფორმაციის გაცვლას, შეეჩვევიან დებატებს, დისკუსიებს, ისწავლიან ერთმანეთის აზრის პატივისცემას, განუვითარდებათ მოსმენის კულტურა, გაიაზრებენ საკუთარ პასუხისმგებლობას, თავს ერთი მთლიანი სოციუმის განუყოფელ ნაწილად იგრძნობენ და გახდებიან დამოუკიდებლები. თინეიჯერობის ასაკში, ამ აუცილებელი მოთხოვნილებების დაუკმაყოფილებლობა ახალგაზრდებში არასულფასოვნების კომპლექსს იწვევს. ზაფხულის არდადეგებზე, როდესაც თბილისიდან ჩემი ნათესავები ჩამოდიან, ამბობენ, რომ ცეკვის წრეზე, ტანვარჯიშზე, ჭადრაკზე, რაგბიზე და ა.შ. დადიან. პატარა რომ ვიყავი, მეკითხებოდნენ შენ რას შვებიო? უხერხულობის შეგრძნება მიპყრობდა, მობუსული ვპასუხობდი მათ შეკითხვას. მიჩნდებოდა კითხვა, რატომ არ იყო ეს ყველაფერი ჩვენთან? ვფიქრობდი, მეც მათსავით წარმატებული ვიქნებოდი, მსგავსი შესაძლებლობა რომ მქონოდა? ამის გამო, პატარაობისას, არ მინდოდა სოფელში ცხოვრება და მოწყენილი ვიჯექი ხოლმე, ვფიქრობ, ეს დეფიციტი მთელი ცხოვრების მანძილზე, გარკვეულწილად, შემაფერხებელი ბარიერი მაინც იქნება.
ბულინგი
ყველაზე სამწუხარო, არა მარტო მთის ბავშვებისთვის, არამედ ზოგადად, ახალგაზრდებში არის ბულინგი. ბულინგის გამომწვევი ერთ-ერთი ფაქტორი საინტერესო სივრცის არარსებობაა. ყველანი ვთანხმდებით, რომ თინეიჯერობის ასაკში ყველა მოზარდი ცდილობს თვითდამკვიდრებას და თუკი მას არ აქვს სასურველი გარემო, სადაც დახარჯავს ენერგიას, მიაღწევს წარმატებას, მიეცემა ცხოვრების ხალისი, მაშინ თავის დამკვიდრებისთვის უხეშ ფორმას მიმართავს — უმცროსების თუ თანატოლების ჩაგვრას, აგრესიას, დაცინვას… ამით ავტორიტეტის და პოპულარობის მოპოვებას ცდილობს. არის კიდევ ერთი პრობლემა, რომლის აღმოფხვრასაც სახელმწიფომ უნდა შეუწყოს ხელი. სამწუხაროდ, ყველა ახალგაზრდას არ აქვს ერთნაირი მატერიალური შესაძლებლობა, ოჯახს არ შესწევს ძალა მოზარდის განვითარებას შეუწყოს ხელი, რის გამოც ბავშვი იჩაგრება და უქრება მოტივაცია. სახელმწიფომ თანაბრად უნდა იზრუნოს ყველა სკოლისა თუ თემის განვითარებაზე, რათა მოზარდი იმის გამო არ დაიჩაგროს, რომ ის ღარიბია!
წარმატებული პროექტები
პირველი, რაც მახსენდება ეს ჩემი დებიუტია. სვანეთის ახალგაზრდულმა იდეამ, რომელსაც „ევროპის ფონდი“ აფინანსებს, პროექტების წერის კონკურსი გამოაცხადა. მივიღე მონაწილეობა, რადგან მინდოდა საქაართველოს ჩემპიონებს, ჩემს კლასელებს დავხმარებოდი და სტიმული მიმეცა მათთვის. ჩემმა პროექტმა გაიმარჯვა. მივიღე თანადამფინანსებელი „ნენსკრა ჰიდრო“, რომლის ფარგლებშიც, სკოლას შევძინე სპორტული ინვენტარი, ჩავატარეთ ტრენინგი და სემინარი ნარკოტიკის, ალკოჰოლის და თამბაქოს მავნე ზემოქმედებაზე, გავმართეთ შეჯიბრებები სპორტის სხვადასხვა სახეობებში, მოვიწვიე მუნიციპალიტეტის სკოლები. დაბოლოს, პროექტის მთავარი მონაპოვარი — აღვადგინე ყველა ის ძველი სვანური თამაშობები, რომელსაც ჩვენი წინაპრები თამაშობდნენ. მოვაწყვე სპორტული შეჯიბრება, იმის გამოძახილად, რომ მიუხედავად დღევანდელი აქტიური და პოპულარული სპორტის სახეობებისა, ჩვენ არ ვივიწყებთ წარსულს და პატივს ვცემთ მას.
ვმონაწილეობდი ევროპის აკადემიური ცენტრის მიერ ორგანიზებულ პროექტში „ევროპარლამენტის მოდელირება — 2018“. მსგავსი ტიპის კონკურსებში ეს ჩემი პირველი მონაწილეობა იყო, წარმატებით ვიასპარეზე და კომიტეტის სამ საუკეთესო დელეგატს შორის დავსახელდი. პროექტში „გააცანი საქართველო ევროპას“, მართალია, ვერ გავიმარჯვე, სტრასბურგამდე სულ რაღაც 0.4 ქულა დამაკლდა, მაგრამ გავხდი ევროპის აკადემიური ცენტრის დირექტორის, ეთერ სანაიასა და დარბაზის სიმპათია. დავჯილდოვდი 500-ლარიანი ვაუჩერით ბაკურიანის პროფესიულ ბანაკში მონაწილეობისთვის. მიუხედავად ვერგამარჯვებისა, ჩემთვის ეს კონკურსი იყო საუკეთესო, რადგან საზოგადოებას გავაცანი, თუ რა სიძველეეებს ინახავს სვანეთი არა მარტო ეთნოგრაფიულად, არამედ სამართლის მხრივაც და როგორი იყო აქ ქალის უფლებები. მოხსენება სვანურ სამედიატორო სასამართლოზე გავაკეთე, რომელსაც მსოფლიოში ანალოგი არ გააჩნია. საინტერესო ის არის, რომ მხოლოდ სვანეთში გვხვდებიან ქალი მედიატორები, რომლებიც უდიდესი ნდობით სარგებლობდნენ. ისინი აგვარებდნენ ისეთ მძიმე დანაშაულს, როგორიც სისხლის აღებაა. სვანეთში ქალის უფლებები არასდროს იყო მეორეხარისხოვანი (და თუ იყო რაიმე, ამას თავისი ახსნა ჰქონდა). ზოგადად, ქალის კულტის პატივისცემაზე მიგვანიშნებს ის ფაქტიც, რომ მზის ღმერთია „ლილე“, რომლის სადიდებლად, ჯერ კიდევ ქრისტიანობამდე, სიმღერა-საგალობელი დაიწერა. მიუხედავად მასში არსებული წარმართული ელემენტებისა, სიმღერა დღემდე შემორჩა.
საქართველოს არაფორმალური განვითარების ინსტიტუტის მიერ ორგანიზებულ პროექტში „საერთაშორისო ორგანიზაციათა სამიტი“ გამორჩეულ დელეგატად დავსახელდი და უამრავი საჩუქარი და ვაუჩერი მივიღე. ფიზიკის ოლიმპიადაში „არქიმედეს თასი“ მუნიციპალიტეტში საუკეთესო შედეგი მქონდა.
ჩვენი ფოლკლორული ანსამბლი „ნენსკრა“ საგუნდო საზოგადოების კონკურსში მონაწილეობდა — სვანური ფერხულის „თამარ დედოფალი“ ერთ-ერთი სოლისტი ვიყავი. პირველი-მეორე ადგილები დავიკავეთ.
2019 წლის 7 ივნისს, დამოუკიდებელ ბავშვთა და სტუდენტთა გაერთიანების მიერ წარმოდგენილ პროექტში „გაიცანი მსოფლიო და განავითარე შენი რეგიონი“, წარვადგინე თემა „ტურიზმი ჭუბერში“(ფოტომასალით), გავიმარჯვე და 100%-იანი დაფინანსებით გავემგზავრე კაბადოკიაში და გადმომეცა 2000-ლარიანი ვაუჩერი, განათლების აკადემიაში სწავლის შემთხვევაში.
ვმონაწილეობდი ტელეკომპანია „იმედის“ რეპორტაჟში, რომელიც ჭუბერში ტურიზმის განვითარებას მიეძღვნა. ძალიან გამიხარდა არა იმიტომ, რომ ტელევიზორში გამოვჩნდი, არამედ ჩემი სოფლის განვითარებისთვის წინგადადგმულ ერთ პატარა ნაბიჯში მეც ვმონაწილეობდი.
რადგან ჩემი სოფლის ტერიტორიაზე არ დგას ნაგვის ბუნკერები (ნაგავი იყრება მდინარეში, სადაც წითელ წიგნში შეტანილი წითელწინწკლება კალმახი ბინადრობს), დავწერე პროექტი ნაგვის ურნებთან დაკავშირებით და ველოდები პასუხს.
ჩემი სოფელი – ჭუბერი
ჭუბერი ვიღაცისთვის უბრალოდ ლამაზი სოფელია, ვიღაცისთვის – სუფთა ჰაერი, ვისთვის -სრულიად უცნობი ადგილი, მაღლა მთებში აზიდული ულამაზესი ბუნება თავისი მკაცრი უნიკალური კლიმატური პირობებით… ჩემთვის კი ჭუბერი ყველაფერია.
ჭუბერი უძველესი ისტორიის მატარებელი სოფელია. ადამიანის გაჩენის კვალი ძვ.წ III-II ათასწლეულებიდან იღებს სათავეს. არქეოლოგიური გათხრების შედეგად მოპოვებული მასალა, ადრეული ანტიკური ხანიდან, ყველა ეპოქის მოსახლეობის ბინადრობას ადასტურებს, მაგრამ, სამწუხაროდ, V საუკუნიდან XIX საუკუნემდე ჭუბერი დაუსახლებელია. დღესაც არ არის ახსნილი თუ რატომ აიყარა მოსახლეობა. არსებობს ვერსია, რომ ამის მიზეზი ბიზანტიასა და ირანს შორის გაუთავებელი სისხლისმღვრელი ბრძოლები იყო, ჭუბერის უღელტეხილებზე ბატონობისათვის. ჭუბერი, მთელ სვანეთში ყველაზე სტრატეგიული გეოგრაფიული მდებარეობით გამოირჩევა. რუსეთ-საქართველოს საზღვრიდან პირველი სოფელია საქართველოში და ყველა თვალსაზრისით აუცილებელია მასზე ყურადღების გამახვილება.
„ტურიზმი სვანეთში“ და ყველას ახსენდება მესტია, უშგული და მისი მიმდებარე სოფლები, კოშკები, რომლებიც მართლაც თანაბრად აკვირვებს ადგილობრივსაც და ტურისტსაც, მაგრამ განა არ არსებობს სვანეთში სხვა სოფლები, განა მათ არანაირი პერსპექტივა არ გააჩნიათ?! ჭუბერი ერთ-ერთი სოფელია, სადაც ტურიზმის განვითარების კოლოსალური პოტენციალია. რა თქმა უნდა, თუ სახელმწიფო სწორად შეაფასებს ადგილობრივ რესურსს და მის განვითარებაზე იზრუნებს.
ეკოტურიზმი
ეკოტურიზმი შედარებით ახალი დარგია, ჩვეულებრივი ტურიზმისგან განსხვავებით, ნაკლებ კაპიტალდაბანდებას მოითხოვს, დაფუძნებულია ბუნებრივ გარემოზე, ორიენტირებულია მცირე ჯგუფებზე და დიდ მოგებაზე. ეკოტურისტები ნატურალური პროდუქტით ინტერესდებიან, რისი გამომუშავების საშუალებაც ჩვენს სოფელს აქვს. იგივე ხელნაკეთი ნივთები, რომლებსაც ჩვენი სკოლის კალიგრაფები ვასრულებთ, ასევე გვყავს ხეზე კვეთის საუკეთესო ოსტატები, რომლებიც ტურისტებს ნაწარმს შესთავაზებენ და შეიქმნება მცირე ბაზრები. ჭუბერში ყველაზე რეალურად ხელმისაწვდომია ეკო და აგროტურიზმი, რადგან ტურისტები, ძირითადად, ტყის მოყვარულები არიან. ჭუბერი გამოირჩევა მრავალფეროვანი ბუნებით, მისი ტერიტორიის, დაახლოებით, 15100 ჰექტარი ტყეს უკავია, ის აერთიანებს 230-მდე სხვადასხვა სახეობის მცენარეს, მათ შორის რელიქტურსა და გამყინვარების პერიოდის მცენარეებსაც. მიუხედავად იმისა, რომ ჭუბერში მატერიალური კულტურის ძეგლები არ არის, ჩვენი მიწა უძველეს ისტორიას ინახავს. არქეოლოგიური გათხრების შედეგად, სოფ. ლარილარში აღმოჩენილია ძვ.წთ.აღ.მდე VI-V საუკუნეებით დათარიღებული კრემაციული სამაროვანი, მეტალურგიული ქურები, ალექსანდრე მაკედონელისა და ლისიმაქეს სტატერების (მონეტების) ადგილობრივი მინაბაძები, სოფელ ზემო მარღის საგუშაგო სამეთვალყურეო კოშკები, სოფელ ლახამში — ადრებრინჯაოს ხანის მეტალურგიული ქურები. ასევე აღმოჩენილია დაქანებული ცულები, საფხეკები, მიწის დამუშავების იარაღები, ფუფუნების საგნები, რომლებიც მესტიის ეთნოგრაფიულ მუზეუმში ინახება. ტურისტებს ეს სფერო განსაკუთრებით იზიდავს.
ჭუბერში არაერთი ტურისტული მარშრუტია. მათი ხილვისას, დარწმუნებული ვარ, დაგეუფლებათ გასაოცარი განცდა, რომელსაც ვერასოდეს დაივიწყებთ (არსებობს ჭუბერის ფეისბუქგვერდი „ჭუბერი-chuberi“, სადაც შეგიძლიათ დაათვალიეროთ ჯერ კიდევ აღმოუჩენელი სამოთხე). სამწუხაროა, რომ არც ერთ ტურისტულ სააგენტოში ჭუბერზე არანაირი ინფორმაცია არ დევს, დაახლოებით ათამდე ტურისტული მარშრუტიდან მხოლოდ ერთია მარკირებული. ტურიზმის განვითარება ხომ პირდაპირ კავშირშია ეკონომიკის განვითარებასთან — თუ ჭუბერის მოსახლეობას უფრო მაღალი ეკონომიკა ექნება, ეს ხომ სახელმწიფოზეც აისახება. ამ პრობლემის გადასაჭრელად აუცილებელია ადგილობრივი თვითმმართველობის, მუნიციპალიტეტისა და სახელმწიფოს მაქსიმალური თანამშრომლობა.
მომავალი, რომელიც მინდა მქონდეს
მე ერთი რამ ვიცი, ჩემი შესაძლებლობები მაქსიმალურად უნდა გამოვიყენო და მოვახმარო ჩემს სახელმწიფოს. მინდა ვიცხოვრო ისე, როგორც ცხოვრობდნენ ღირსეული ადამიანები. არ მინდა ჩემზე თქვან: „მოკვდა ლუარსაბი ისე, როგორც იხოცებიან ბევრნი ჩვენგანნი, რომელნიც არც თავის სიცოცხლით უმატებენ რასმეს ქვეყანას და არც თავის სიკვდილით აკლებენ“ . მინდა ჩავაბარო თსუ-ში, საერთაშორისო ურთიერთობებზე. დღესდღეობით, ქართული რეალობიდან გამომდინარე, საქართველოსთვის ყველაზე საჭირო ძალას კარგი დიპლომატია წარმოადგენს, მყარი ეკონომიკა და ძლიერი სამხედრო ძალა. აქედან გამომდინარე, ჩემი პასუხისმგებლობები გათავისებული მაქვს.
გზავნილი მთიდან
თუ ჩემი ხმა მთიდან ბარში მიაღწევს, მინდა ვთქვა, რომ მსურს, განათლების სისტემაში მიმდინარე რეფორმა თუ ყველა პროექტი თანაბრად ხელმისაწვდომი იყოს ყველა მოსწავლისთვის. ჩვენი საზრუნავი ის უნდა იყოს, რომ რა შესაძლებლობები და გარემოც აქვთ ქალაქში მცხოვრებ ახალგაზრდებს, მეტნაკლებად, სოფელში მცხოვრებთათვისაც შეიქმნას, რადგან არასრულფასოვნების შეგრძნებამ მოზარდი სამწუხარო შედეგებამდე არ მიიყვანოს.
თუ ეს გათანაბრება არ მოხდება, გვეყოლება ისეთი თაობა, რომელსაც არ სჯერა საკუთარი თავის, საკუთარი შესაძლებლობების, ვერ იბრძვის პროგრესისთვის, ამის ძალა არ შესწევს და არც უნარი. ახალგაზრდები სახელმწიფოს ხერხემალია და ჩვენი ამოცანა სწორედ სახელმწიფოებრივად მოაზროვნე ახალგაზრდების ჩამოყალიბება უნდა იყოს, რისი განხორციელებაც შესაძლებელია მხოლოდ და მხოლოდ თანასწორი განმანათლებლობით.
ოცნება
დღეს მიკვირს, მაგრამ ბავშვობაში არასოდეს მიოცნებია. ბუნებით მეოცნებე არასდროს ვყოფილვარ, სურვილის რეალობად ქცევას ვისახავდი მიზნად.
დღეს კი მაქვს ოცნება და სამწუხაროა, რომ ეს საოცნებოა! მინდა, ისეთ საქართველოში ვიცხოვრო, სადაც იქნება მშვიდობა, არ იქნება შერჩევითი სამართალი, კორუფცია, არ იარსებებს ნეპოტიზმი და ადამიანებს განვითარების თანაბარი საშუალება მიეცემა. ვოცნებობ, ის რესურსი, რომელიც ახალგაზრდებშია, ქვეყნის განვითარებას მოხმარდეს. ბევრს ვითხოვ, თუმცა ჩვენ გვაქვს ამის პოტენციალი და ეს შესაძლებელია. აი, ასეთი საქართველო მინდა!
ესაუბრა მაკა ყიფიანი
