თეონა მენაფირე
სსიპ კოტე ფოცხვერაშვილის სახ. ბაღდათის მუნიციპალიტეტის სოფ. წითელხევის საჯარო სკოლის ისტორიის მასწავლებელი
ეროვნული სასწავლო გეგმის მიხედვით, სოციალური და სამოქალაქო კომპეტენცია და მასთან დაკავშირებული გამჭოლი კომპეტენციები სწავლა-სწავლების პროცესის განუყოფელი ნაწილია. ის გულისხმობს სამოქალაქო ცხოვრებაში ინტეგრირებისათვის აუცილებელი ისეთი უნარებისა და ღირებულებების ჩამოყალიბებას, როგორებიცაა: თანამშრომლობა, კრიტიკული და შემოქმედებითი აზროვნება, კომუნიკაცია, გადაწყვეტილების მიღება, შემწყნარებლობა, ინიცირება და პრობლემის მოგვარება, დემოკრატიული პრინციპების აღიარება და სხვა.
სკოლას, როგორც სოციალურ ინსტიტუტს, მნიშვნელოვანი გავლენა აქვს ბავშვის ფასეულობათა და ცხოვრებისეულ უნარ-ჩვევათა ჩამოყალიბებაზე. შესაბამისად, სკოლის ფუნქციაა, იზრუნოს არა მხოლოდ მოსწავლეთა აკადემიურ წარმატებაზე, არამედ განავითაროს მათი სოციალური, კულტურული და ცხოვრებისეული უნარები. ამიტომ, ყველა პრობლემა, რომელიც თემშია/სოფელშია პირდაპირ კავშირშია მოსწავლესთან, მის სასწავლო გარემოსთან და, შესაბამისად, სკოლასთან. მოქალაქეთა ის ერთობა, რომელსაც ვუწოდებთ თემს, სოფელს, სამეზობლოს თუ კიდევ რაიმე სხვას, მჭიდროდაა დაკავშირებული სკოლასთან, რადგან ყველა ის საჭიროება, რაც აქვს თემს, აქვს სკოლასაც და მეტიც, ფუნქციურად, სკოლას შეუძლია გადადგას მნიშვნელოვანი ნაბიჯები ამა თუ იმ პრობლემის საპასუხოდ.
სწავლა-სწავლების პროცესის წარმართვისას ვეყრდნობი კონსტრუქტივისტულ და ჰოლისტურ საგანმანათლებლო პრინციპებს, რომლის მიხედვითაც, მოსწავლე სასწავლო პროცესის სუბიექტი და საკუთარი სწავლის პროცესზე პასუხისმგებლობის გამზიარებელია. მასწავლებლები ამ პროცესის მხარდამჭერები და ფასილიტატორები არიან. მასწავლებელი მკაფიოდ უნდა ხედავდეს, თუ რა წვლილი შეაქვს ამა თუ იმ საგნობრივ საკითხზე მუშაობას მოსწავლის ჰოლისტურ (ფიზიკურ, კოგნიტურ, სოციოემოციურ) განვითარებაში, რაც, საბოლოო ჯამში, მას ეროვნული და ზოგადსაკაცობრიო ღირებულებების მატარებელ, თავისუფალ პიროვნებად ჩამოაყალიბებს და დაეხმარება ოჯახის, საზოგადოებისა და სახელმწიფოს წინაშე საკუთარი უფლება-მოვალეობების გაცნობიერებაში. მნიშვნელოვანია ზრუნვასა და მხარდაჭერაზე ორიენტირებული სასკოლო კულტურის ჩამოყალიბება და დემოკრატიული პრინციპების დანერგვა, რაც ხელს შეუწყობს მოსწავლის აკადემიურ წინსვლასა და პიროვნულ განვითარებას.
პროექტის იდეა წამოვიდა სასწავლო კურიკულუმის დაგეგმვისას, მოსწავლეების საჭიროებიდან გამომდინარე და დაუკავშირდა სოფლის/თემის ინტერესს. მომივიდა იდეა, რომ მატრიცაში, სასწავლო თემის მიხედვით, ჩამეშენებინა პრაქტიკული ნაწილი, რაც გულისხმობდა სასწავლო თემას – ძველი საბერძნეთი და მოქალაქის როლი პოლისებში და გამევლო პარალელი თანამედროვეობასთან, დაგვენახა, რა დარჩა ძველი ბერძნული მოქალაქეობის გაგებიდან დღევანდელ ცხოვრებაში, რაც ითვალისწინებს ათენური და თანამედროვე მოქალაქეობის შედარებას მოსწავლეების მიერ. სწორედ ამიტომ, ჯგუფურად და მოხალისეობრივად, უნდა მოეხდინათ პროექტის ინიცირება, რაც წარმოაჩენდა მათ, როგორც აქტიურ და ჩართულ მოქალაქეებს მათი თემის/სოფლის/ქალაქის ცხოვრებაში. ეს იმ მხრივაცაა მნიშვნელოვანი, რომ ბავშვები ახდენენ თეორიული, გაკვეთილზე მიღებული ცოდნის რეალიზებას/დაკავშირებას დღევანდელ ცხოვრებასთან, რაც უფრო გასაგებს ხდის მათთვის საკითხის შესწავლას. ესაა ცოდნის ტრანსფერი გაკვეთილიდან რეალურ ცხოვრებაში და შეესაბამება „კეთებით სწავლის“, ანუ თეორიული ცოდნის პრაქტიკულ გამოცდილებაზე დაფუძნების უმნიშვნელოვანეს პრინციპს, რომელსაც გამოხატავს ჩინური ანდაზა: „მითხარი და დამავიწყდა, მაჩვენე და დავიმახსოვრე, გამაკეთებინე და გავიგე“. საერთო პროექტი ასევე მნიშვნელოვანია მოსწავლეებს შორის სოციალიზაციისა და სოლიდარობის განცდის გასაძლიერებლად. სასწავლო გეგმა, შესაბამისად მატრიცა და კომპლექსური დავალებაც, ჩემთვის, როგორც მასწავლებლისთვის, საშუალება და შესაძლებლობაა, რომ მოვარგო კონკრეტულად მოსწავლეების, სკოლის და თემის ინტერესებს/საჭიროებებს: მოსწავლეები ჩამოყალიბდნენ აქტიურ, კრიტიკულად მოაზროვნე, შემოქმედებით, ინიციატორ, პრობლემის გადაჭრაზე ორიენტირებულ მოქალაქეებად; ჰქონდეთ თვითრეალიზაციის, დამოუკიდებელი აზროვნების უნარი მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილების მისაღებად. შესაბამისად, პირდაპირი ორიენტირი ავიღეთ ისეთ სამოქალაქო და საზოგადოებრივ პრობლემაზე, რომელიც ყველა ადგილობრივს აწუხებდა. ეს იყო გარემოს დაბინძურების პრობლემა ბაღდათის მუნიციპალიტეტის სოფელ წითელხევში და მოიცავდა უკანონო ნაგავსაყრელებს, სანაგვე ურნების არარსებობას, დანაგვიანებულ მდინარე კორისწყალს, მწვანე ნარგავების ნაკლებობას, ცნობიერების დაბალ დონეს და ინფორმაციის ნაკლებობას ადგილობრივ მოსახლეობაში. ეს კი საფრთხეს უქმნის ადამიანის ჯანმრთელობას, ანადგურებს ბიომრავალფეროვნებას ჩვენს სოფელში, ვიზუალურად ამახინჯებს სოფლის ხედებს, რაც დაბლა სწევს ჩვენი სოფლის ტურისტულ პოტენციალს და ამცირებს კერძო საკუთრების ფასს.
იმის გამო, რომ მცირეკონტინგენტიანი სკოლა ვართ და მე-7 კლასში სულ 4 მოსწავლეა, ვერ ეყოფოდა აღნიშნული რესურსი იმ პრობლემის მოგვარებაზე მუშაობას, რომლის გადაჭრაც მიზნად დავისახეთ. ამიტომ, სკოლის ბაზაზე, ჩამოვაყალიბეთ ეკოკლუბი, ასევე, საინიციატივო ჯგუფი, დავგეგმეთ სოციალური პროექტი სახელწოდებით „წითელხევი – მწვანე საზოგადოება“, რომელიც მთელი სასწავლო წელი მიმდინარეობდა და მოიცავდა მრავალმხრივ აქტივობებს სხვადასხვა მიმართულებით: კვლევის ჩატარება, მდინარე კორისწყლის დასუფთავება, პეტიციის შექმნა ონლაინ manifest.ge-ზე ნაგვის ურნების დადგმისთვის ხელმოწერების შესაგროვებლად, საინფორმაციო ვიდეორგოლის მომზადება მოსწავლეების მონაწილეობით, მიმართვა/მოწოდება მოსახლეობისადმი და თვითმმართველობისადმი; ფიზიკურად სოფელში ჩამოსვლა და ხელმოწერების შეგროვება პეტიციისთვის; სახალხო დაფინანსების ე.წ. crowdfunding-ის კამპანიის წარმოება, უკანონო ნაგავსაყრელების დასუფთავება, თანამშრომლობა შესაძლო პარტნიორებთან.
პირველ რიგში, მთელი სასკოლო საზოგადოება გაერთიანდა იმ სასიკეთო ცვლილებებისთვის, რომელიც გვინდოდა მოგვეხდინა სოფელში. ჩვენ შევძელით უკანონო ნაგავსაყრელების დასუფთავება, დაიდგა სანაგვე ურნები, მოსახლეობაში გავავრცელეთ უფრო მეტი ინფორმაცია გარემოს დაცვით საკითხებთან მიმართებით, შევაგროვეთ ხელმოწერები პეტიციისთვის. ჩავრთეთ მოხალისეები, ადამიანები რომლებმაც ქრაუდფანდინგის კამპანიაზე ფული შემოგვწირეს, ასევე მოქალაქეები, რომლებიც ფიზიკურად ან სხვა რესურსებით დაგვიდგნენ გვერდით. ჩავერთეთ ნიკო კეცხოველის სასკოლო პრემიის კონკურსში, დავსახელდით მარტის თვის ყველაზე აქტიურ სკოლად და საჩუქრად მივიღეთ მწვანე ჩანთა და რესურსები, გავხდით ნიკო კეცხოველის სასკოლო პრემიის ფინალისტი და საქართველოს 25 საუკეთესო სკოლას შორის დავსახელდით.
ჩვენი პროექტი „წითელხევი – მწვანე საზოგადოება“ ვერ იქნებოდა ესოდენ წარმატებული, რომ არა ყველა საჭირო და ძირითადი აქტორის გაერთიანება პრობლემის მოსაგვარებლად. ესენი იყვნენ: მოსწავლეები, მასწავლებლები, მშობლები, თვითმმართველობა, ეკლესია, ადგილობრივი მეწარმეები, კულტურის სფეროს წარმომადგენლები, მოხალისეები, ყველა, ვისაც რაიმე სახით გავლენა აქვს საზოგადოებრივ პროცესებზე. პროექტის ფარგლებში, შევხვდით ბაღდათის მერს, სხვადასხვა სამსახურების წარმომადგენლებს, მათ დაგვიფინანსეს საინფორმაციო მაისურების დამზადება ბავშვებისთვის, ასევე, თემატური ექსკურსია პლასტმასის გადამამუშავებელ საწარმოში. ქრაუდფანდინგის კამპანიის ფარგლებში, ადგილობრივმა მეწარმემ გვაჩუქა ფოტოაპარატი canon 650 d, ასევე, ონლაინ კამპანიის საშუალებით, ჩვენი პროექტისთვის შევაგროვეთ 440 ლარი.
ძირითად სარგებელთან ერთად, პროექტმა გაზარდა ჩვენი სკოლის ცნობადობა და პრესტიჟი მთელი მუნიციპალიტეტის მასშტაბით. დავრწმუნდით, რომ ერთად დგომით და თანამშრომლობით შესაძლებელია შედეგის მიღწევა. მოსწავლეებმა განივითარეს პრაქტიკული ცოდნა და უნარ-ჩვევები კვლევის, თანამშრომლობის, კომუნიკაციის, შემოქმედებითი მიდგომის, ინიცირების, პრობლემის გადაჭრის… პროცესი პირდაპირ კავშირში იყო ზოგადი განათლების ეროვნულ მიზნებთან, ეროვნულ სასწავლო გეგმასთან, საგნობრივ სასწავლო გეგმასთან, მასწავლებლის პროფესიულ სტანდარტთან, მდგრადი განვითარების საერთაშორისო მიზნებთან და ევროსაბჭოს დემოკრატიული კულტურის კომპეტენციების ჩარჩოსთან.
გამოყენებული ლიტერატურა:
⇒ https://mes.gov.ge/content.php?id=3929&lang=geo
⇒ ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმა 2018-2024
