განსაკუთრებული პრობლემებითა და გამოწვევებით გამორჩეული კიდევ ერთი სასწავლო წელი დასრულდა. მისი შეფასება, ალბათ, უფრო ღრმა და მრავალმხრივ ანალიზს მოითხოვს, თუმცა, ცალკეული სკოლების მაგალითზე და პედაგოგთა ინდივიდუალური შეფასებებით, ვფიქრობთ, ზოგადი სურათის შექმნა შესაძლებელია. ამ მიზნით რამდენიმე კითხვით მივმართეთ სოფიო გოგოხიას (აფხაზეთის №10 საჯარო სკოლის სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნებისა და ქართლი ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი, მასწავლებლის ეროვნული ჯილდო 2020 წლის გამარჯვებული) და მარინე ვართუმაშვილს (გორის №12 საჯარო სკოლის გეოგრაფიის მასწავლებელი, 2020 წლის მასწავლებლის ეროვნული ჯილდოს ფინალისტი).
როგორ შეაფასებთ 2020-2021 სასწავლო წელს?
სოფიო: არ მინდა უსიამოვნოდ ინტერვიუს დაწყება, მაგრამ უნდა ითქვას, ეს სასწავლო წელი იყო რთული, საკმაოდ დაძაბული. პანდემიამ ისევ უამრავი განსაცდელის წინაშე დაგვაყენა. მოსწავლეებს სახლშიც, სკოლაშიც, ყველგან — ხვდებოდათ გარემო, სადაც ყველას რაღაცის ეშინია, ბევრი რამ იკრძალება. ეს ძალიან დამთრგუნველია და ასეთ ვითარებაში უნდა ისწავლონ, ჰქონდეთ განწყობა, იყონ მობილიზებულები და მოტივირებულები, ამას ითხოვენ მათგან. დამეთანხმებით ალბათ, რომ ეს დიდებსაც გვიჭირს და მოსწავლეებს — მით უფრო. გარდა ამისა, 2019-20 სასწავლო წლის დანაკლისის შევსებასაც ვცდილობდით სხვადასხვა გზით, რამდენადაც პანდემია ამის საშუალებას გვაძლევდა და ესეც დამატებით სირთულეს ქმნიდა.
მარინე: მიუხედავად გარკვეული პრობლემებისა, 2020-2021 სასწავლო წელს დადებითად შევაფასებდი. წინა სასწავლო წელთან განსხვავებით, მიუხედავად ეპიდემიისა, თითქოს უფრო მობილიზებული ვიყავით, როგორც მოსწავლეები ისე მასწავლებლები. მეტი გამოცდილება გვქონდა, უფრო შეგუებულიც ვიყავით იმ რეჟიმს, რომელშიც ვმუშაობდით. ეპიდემიის დასაწყისი უფრო რთული იყო და გარკვეული პრობლემებიც ახლდა.
შეძელით თუ არა სასწავლო პროგრამის სრულად ათვისება?
სოფიო: დასწრებულად იქნებოდა ეს თუ ონლაინ რეჟიმში, დიახ, ჩვენ შევძელით პროგრამის გავლა, რაც იმის დამსახურებაა, რომ სასწავლო პროცესი მეტწილად საკლასო ოთახებში მიმდინარეობდა. გარდა ამისა, დამატებითი გაკვეთილები და საკლუბო შეხვედრებიც ამ პრობლემის აღმოფხვრისკენაა მიმართული. რთულია, მაგრამ უნდა ვეცადოთ.
მარინე: პროგრამის ძირითადი ნაწილის ათვისება შევძელით, მიუხედავად იმისა, რომ ონლაინ სწავლების პერიოდში საგაკვეთილო პროცესის ხანგრძლივობა შემცირებული იყო. მომიწია თემატურ-კალენდარული გეგმის მოდიფიცირება, განათლების სამინისტროს რეკომენდაციების გათვალისწინებით.
თუ გყავდათ მოსწავლეები, რომლებმაც ონლაინ სწავლება თვითონ აირჩიეს? თუ კი, რა სხვაობაა მათსა და იმ მოსწავლეების შედეგებს შორის, რომლებიც საკლასო ოთახებში აგრძელებდნენ სწავლას?
სოფიო: 2019-2020 სასწავლო წლის გამოცდილების შემდეგ, თითოეულმა მოსწავლემ და მასწავლებელმა ისე კარგად დავინახეთ საკლასო ოთახებში ყოფნისა და სწავლის ფასი, ასეთი სურვილი, ონლაინ ესწავლათ მაშინ, როცა დისტანციურ სწავლებაზე არ იყო სკოლა გადასული, არავის გამოუთქვამს. გარდა პანდემიის შემთხვევებით გამოწვეული დისტანციურ რეჟიმზე გადასვლისა, დიდ უმეტესობას ერჩივნა სკოლაში მოსულიყო. იყო დღეები, როცა ჩვენს მუნიციპალიტეტში ინფიცირებულთა რიცხვი გაიზარდა და მაშინ ნაწილმა, სიფრთხილისა და შიშის გამო, სახლში არჩია ყოფნა. ონლაინ მომსახურებით სარგებლობა მათთვისაც, რა თქმა უნდა, ხელმისაწვდომი იყო.
მარინე: ასეთი მოსწავლეები თითქმის ყველა კლასში მყავდა, განსაკუთრებით მე-8, მე-10, მე-11 კლასებში. ვფიქრობ, საჭიროებიდან გამომდინარე, გამოიყენეს და მოსწავლეებისთვის დადებითი ეფექტი ჰქონდა, რადგან საგაკვეთილო პროცესი არ გაცდენილა. რაც შეეხება სხვაობას, პირისპირ სწავლებისას გაცილებით მეტი ეფექტი აქვს მოსწავლის სწავლაში გაწაფვას კონკრეტულ საკითხებში, თუმცა მრავალფეროვანი რესურსების მობილიზება ონლაინ სასწავლო პროცესში უფრო მარტივია.
რას გეგმავთ იმ მოსწავლეებისთვის, რომლებმაც ვერ შეძლეს ონლაინ სასწავლო პროცესში ჩართვა, თუ გაქვთ მათი საჭიროებები გამოკვლეული და როგორ აპირებთ ამ პრობლემის დაძლევას?
სოფიო: როცა სკოლა დადგა ამ პრობლემის წინაშე, გადაწყდა, რომ დამატებითი ღონისძიებების გატარებაა საჭირო. სასწავლო წლის განმავლობაში ვატარებდით დამატებით გაკვეთილებს, საკლუბო შეხვედრებს, ეს განსაკუთრებით გვეხმარება. აგრეთვე, უკვე დაგეგმილი გვაქვს საზაფხულო შეხვედრები, რომლებიც, ვფიქრობთ, დაგვეხმარება ხარვეზების შევსებაში.
მარინე: 2020-2021 სასწავლო წელი რეგიონებში ნაწილობრივ ონლაინ წარიმართა, ნაწილობრივ – პირისპირ. მოსწავლეები, რომლებმაც ვერ მოახერხეს ონლაინ სწავლის პროცესში ჩართვა, აქტიურები იყვნენ პირისპირ სწავლებისას.
როგორ შეაფასეთ მოსწავლეები, რომლებიც ვერ ერთვებოდნენ ონლაინ სწავლებაში და უფიქსირდებათ გაცდენები?
სოფიო: მოსწავლეები გაკვეთილებს ვერ ესწრებოდნენ არა მხოლოდ ონლაინ სწავლებისას, არამედ დასწრებული სწავლების დროსაც, რადგან მშობლების ნაწილი უფრთხოდა შვილის სკოლაში გაშვებას, ინფიცირების და უფრო მეტად ინფექციის ოჯახის უხუცესი წევრისთვის გადადების შიშით. სწავლების სხვადასხვა საფეხურზე გაცდენა სხვადასხვანაირ კვალს ტოვებს, დაწყებით კლასებში ეს სხვაგვარად გამოიხატება და საშუალო საფეხურზე — განსხვავებულად. თუმცა, გულწრფელად რომ ვთქვათ, ამ მოსწავლეებს ბევრი რამ დააკლდათ და აუცილებელია ამ დანაკლისის აღმოფხვრა სხვადასხვა გზით. გარდა დამატებითი გაკვეთილებისა, ჩვენს სკოლაში ე.წ. არაფორმალურ განათლებას სწორედ ამ მიზნით გამოვიყენებთ და კლუბთა გაერთიანება დაგვეხმარება, შევავსოთ დანაკლისი.
მარინე: განათლების სამინისტროს რეგულაციების შესაბამისად, ასეთი მოსწავლეები ექსტერნის გამოცდებით შეძლებენ ეროვნული სასწავლო გეგმით მისაღწევი შედეგების დაძლევას და შესაბამისად შეფასდებიან.
ყველაზე დიდი საჭიროება, რომელიც ამ სასწავლო წელს გამოიკვეთა?
სოფიო: ონლაინ სწავლებაზე გადასვლამ დაგვანახა, რომ ბევრი რამის ცოდნა გვჭირდებოდა, ამიტომ, „საქართველოს სტრატეგიული კვლევებისა და განვითარების ცენტრის“ დახმარებით, ჩავატარეთ სამკვირიანი ტრენინგი მოსწავლეებისთვის, მშობლებისა და მასწავლებლებისათვის, რაც საკმაოდ შედეგიანი აღმოჩნდა, მაგრამ გამოიკვეთა ციფრული მოწყობილობის უქონლობის პრობლემა, ტელეფონი არ იყო საკმარისი და ვეცადეთ, მოგვეძიებინა სხვადასხვა გზით, ერთი სიტყვით, ძალიან გაგვიჭირდა. ამის შემდეგ მოსწავლეებმა გამოთქვეს სურვილი, გაგრძელებულიყო ეს ონლაინ ტრენინგები სხვადასხვა მიმართულებით. გაგრძელება ისევ CSRDG-ის დახმარებით მოვახერხეთ, გრაფიკული დიზაინისა და ვებდეველოპმენტის მიმართულებით, მაგრამ ისევ დავდექით იმ პრობლემის წინაშე, რომ დაინტერესებულ მოსწავლეებს არ აღმოაჩნდათ მსგავსი მოწყობილობა, რომელიც ამ ტრენინგის გავლის საშუალებას იძლევა. საერთოდაც, მიუხედავად იმისა, რომ დირექციას არასოდეს დაუხევია უკან, როცა რაღაც გვჭირდება და შეუძლია, ბევრი რამის შესყიდვის უფლება არ აქვს სკოლას და რესურსების უქონლობა რჩება ისევ პრობლემად. გარდა ამისა, მე, როგორც ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი, ხშირად ვდგები იმ პრობლემის წინაშე, რომ მრავალრიცხოვან კლასში არ არის საკმარისი სასკოლო ბიბლიოთეკიდან (საკუთარიდანაც) წამოღებული ორი ან სამი ერთი დასახელების წიგნი, დამატებით საკითხავად, მჭირდება რამდენიმე ეგზემპლარი, გვჭირდება საზღვარგარეთის ლიტერატურის დამხმარე სასკოლო სახელმძღვანელო, რომელიც ყველა მოსწავლეს ექნება. რთულია ამდენი რამის ამობეჭდვა ყველა მოსწავლისათვის სათითაოდ და ხშირად შეუძლებელიც, არადა, საჭიროა. ამ პრობლემას მუდმივად ვაწყდები, ვცდილობ, მოვიპოვო, ვიშოვო, ბუკინისტებთან შევიძინო, მაგრამ რთულია, რადგან ბევრი მჭირდება. შეიძლება ვინმეს ეს პრობლემა მნიშვნელოვნად არ ეჩვენება, მაგრამ მერწმუნეთ, ასე არ არის.
მარინე: მოწესრიგებული ინფრასტრუქტურა სკოლებში, ძლიერი ინტერნეტი და გამართული ტექნიკური აღჭურვილობა.
გქონდათ თუ არა რესურსი ონლაინ სწავლებისთვის?
სოფიო: მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი რამ გაკეთდა, ვეცადეთ, მოვიძიეთ, ავაწყვეთ, შევაგროვეთ, ვითხოვეთ, რესურსების ნაკლებობა ამ სასწავლო წელსაც, რა თქმა უნდა, იყო. თითო-ოროლა და თუნდაც რამდენიმე მოძიებული კომპიუტერისა და ინტერნეტპაკეტის დაფინანსება ვერ აგვარებს ამ პრობლემას ყველა მოსწავლისთვის. დიდი ნაწილი კომპიუტერის გარეშე რჩება. გასათვალისწინებელია ისიც, რომ ტელეფონი სასწავლო რესურსი არ არის, აგრეთვე, იმ ოჯახებში, რომლებშიც ორი ან სამი მოსწავლეა, ერთი მოწყობილობის ქონა საკმარისი არ არის. ერთი სიტყვით, უამრავი რამ არის გასათვალისწინებელი. და ასევე ისიც, რომ პანდემიამ თავი დღესვე რომ დაგვანებოს, ონლაინ რეჟიმში მუშაობა, ონლაინ ინსტრუმენტების ფლობა და ხელმისაწვდომობა უფრო მეტად და მეტად დაგვჭირდება ყველას, მოსწავლესაც და მასწავლებელსაც და აღნიშნული რესურსებით უზრუნველყოფა დღის წესრიგიდან არ უნდა მოიხსნას, როგორც ახლა უყვართ თქმა.
მარინე: ყველა გაკვეთილზე მქონდა, რადგან თავადაც ვქმნიდი რესურსებს და ჩემი საგნის, გეოგრაფიის, სპეციფიკიდან გამომდინარე, ონლაინ სივრცეში საკმაოდ კარგი და მრავალფეროვანი რესურსებია.
