ირაკლი თავაძე
ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტის სოფელ საჭამიასერის საშუალო სკოლა ახალ სასწავლო სეზონსაც, სკოლის შენობის ნაცვლად, საავადმყოფოს ყოფილ შენობაში შეხვდა, 62 მოსწავლე, საკლასო ოთახის ნაცვლად, ამჯერადაც, საავადმყოფოს პალატაში მიუჯდა სკოლის მერხს, 4 პირველკლასელს სკოლისთვის, ცოტა არ იყოს და, შეუფერებელ გარემოში მოუხდა სკოლასთან ზიარება…
ამ სკოლის პრობლემაზე ადრეც ვწერდით, როცა იქაურებს საკუთარი კედლების დატოვება და ლამის „ბოშური“ ცხოვრების დაწყება მოუხდათ. მაშინვე იყო ბევრი შეპირება, იყო საუბარი ახალი, თანამედროვე ტიპის შენობის აშენებაზეც, მაგრამ ფაქტია, რომ დღემდე არა აქვთ საკუთარი ბინა. იქაურები ახლა მორიგი დაპირებების იმედად არიან…
ეს საუკუნოვანი, დიდი ისტორიის მქონე სკოლაა, რომელიც თავის დროზე, როცა სასწავლო დაწესებულებები ქვეყანაში პრაქტიკულად არ არსებობდა, განათლებას მოწყურებულმა სოფელმა, მისი პროგრესული ნაწილის ინიციატივით, საკუთარი ხელით, საკუთარი შრომით, ხალხში აგროვებული ფულით ააშენა და აგერ, აქამდე ემსახურებოდა არა მარტო საჭამიასერს, არა მარტო ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტს, გაცილებით უფრო ფართო სპექტრსაც. იქაურობა ერთგვარი შემკრები წერტილია გარშემო სოფლებისთვის: საკუთრივ საჭამიასერის ადმინისტრაციულ ერთეულში შემავალი ჩომეთის, ქვემოხეთის (ადრე, გასული საუკუნის 90-იან წლებამდე ორივეგან 4-საფეხურიანი დაწყებითი სასწავლებელი იყო, რომელიც მერე დაიხურა), კალაგონის, მამულარის, მეზობელი ზემოხეთის (რომელშიც ასევე რამდენიმე სოფელი შედის) და სამტრედიის მუნიციპალიტეტის – გორმაღალისა და ქვაყუდესთვის. თავის დროზე, როცა აშენდა და როცა სკოლები იშვიათობა იყო, აქ თურმე გაცილებით უფრო შორი სოფლებიდანაც დადიოდნენ მოსწავლეები. ჩემი ინფორმაციით, აქ მეზობელი სუფსის ხეობიდან, ნოე და ისიდორე რამიშვილების და სხვა ისტორიულ პირთა მშობლიურ სოფელ დიდვანიდანაც კი დადიოდნენ, ხოლო მეზობელ კოხნარსა და სხვა სოფლებზე არცაა საუბარი.
დროთა განმავლობაში მოთხოვნაც გაიზარდა, იმატა მოსწავლეთა რაოდენობამაც და ის თავდაპირველი შენობა ვერ იტევდა მსურველს. ამიტომ წინა მხრიდან მიაშენეს თუ ჩაუდგეს ახალი, ბევრად უფრო ვრცელი 4-სართულიანი კორპუსი (თუმცა დასავლეთის მხრიდან, რელიეფიდან გამომდინარე, მეხუთე სართულიც გამოვიდა, ოღონდ – არა სარდაფი, სადაც ბუფეტი იყო განთავსებული) და სკოლამაც იქ გადმოინაცვლა, ძველ შენობას კი, ძირითადად, დამხმარე ფართად იყენებდნენ, თუმცა გარკვეული სასწავლო კაბინეტები იქაც დარჩა.
პრობლემები, ძირითადად, უფრო ამ საუკუნიდან გაჩნდა, როცა შენობის ორივე ნაწილმა – ძველმაც და ახალმაც ბზარები მიიღო, რომელიც დროთა განმავლობაში იზარდა და თანდათან საშიშად იქცა. 2019 წელს სკოლაში სამხარაულის ექსპერტიზის ბიუროც მოიწვიეს, რომლის დასკვნითაც სკოლა ავარიულად შეფასდა. ამის შემდეგ კარგა ხანს იმაზე ბჭობდნენ, გამაგრებითი სამუშაოები აჯობებდა თუ – დანგრევა და ახლის აშენება. იყო საუბარი თანამედროვე ტიპის სასკოლო შენობის აშენებაზეც, რამაც მასწავლებელთა აზრები ორად გაყო – ენანებოდათ მათთვის მშობლიური შენობის დანგრევა, სადაც უმეტესობამ თავისი ბავშვობა, მოსწავლეობა გაატარა, მაგრამ თანამედროვე ტიპის შენობაც ისეთი მაცდური სატყუარა იყო, უარს ვერც ამაზე ამბობდნენ. საბოლოოდ მაშინ იმაზე შეჯერდნენ, რომ გამაგრებითი სამუშაოები ჩაეტარებინათ, რაც უმოკლეს ვადებში უნდა განხორციელებულიყო, თუმცა ფაქტია, რომ დღემდე არაფერი გაკეთებულა.
ზემოხსენებულის მიუხედავად, სკოლაში მაინც მიმდინარეობდა სასწავლო პროცესი, რადგან სხვაგან გადასასვლელად ახალი ფართის მოძიება გაჭირდა. ეს პროცესი 2022 წლის მარტამდე გაგრძელდა და საგაზაფხულო არდადეგების შემდეგ სკოლა ერთ-ერთი თანასოფლელის კერძო სახლში გადაბარგდა. ის სასწავლო წელი იქ ჩაამთავრეს, 2022 წლის სექტემბრიდან კი სოფლის ყოფილ საავადმყოფოში გადაინაცვლეს, სადაც დღემდე რჩებიან.
იქ გადასვლა მანამდეც იგეგმებოდა, თუმცა საავადმყოფოს შენობაში საბავშვო ბაღი იყო განთავსებული. ბაღისთვის ცალკე შენდებოდა, მაგრამ იმდენად უხარისხოდ აშენდა, სათანადო უწყებებმა არ ჩაიბარეს და მისი რემონტი კიდევ ერთი წლით გაგრძელდა. სწორედ მაშინ მოუწია ამ სკოლას კერძო სახლში გადაბარგება და როცა ბაღის შენობა საბოლოოდ გარემონტდა, ბაღიც იქ გადავიდა, საავადმყოფოს გამოცარიელებულ შენობაში – სკოლა… როგორც გითხარით, დღემდე იქ რჩებიან. ამით მათი მოგზაურობა კი დასრულდა, მაგრამ პრობლემები – არა. თქმაც არ უნდა, საავადმყოფოს პალატა სასკოლო ოთახს სრულფასოვნად რომ ვერ შეცვლის, მაგრამ, რადგან სხვა გამოსავალი არაა, იტანენ როგორღაც.
ბუნებრივია, მას შემდეგ სოფელიც და სკოლის პედაგოგიური კოლექტივიც ყოველ დღეს იმ იმედით ხვდებოდნენ, რომ დაიწყებოდა სარემონტო სამუშაოები და მათ გაჭირვებასაც საშველი დაადგებოდა, თუმცა – ამაოდ.
ახლა სკოლა ახალი იმედით ცოცხლობს. პირველ სექტემბერს, ამ ზონაში, ხევისწყალას სოფლებში – კოხნარში, საჭამიასერსა და ზემოხეთში, წინასაარჩევნო კამპანიის ფარგლებში, გურიის რეგიონის რწმუნებული იმყოფებოდა, ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტის ახლანდელ მერსა და მერობის კანდიდატებთან, რაიონის სხვა ხელმძღვანელ პირებთან ერთად. სხვა სოფლების მსგავსად, პრობლემები არც საჭამიასერს აკლია, თუმცა სკოლა მაინც გამორჩეულია და მოსახლეობასთან შეხვედრისას ძირითადი ნაწილიც ამ თემას დაეთმო. სტუმრებმა პირადად მოინახულეს ახლანდელი შენობა და თავად გაეცნენ იქ არსებულ რეალობას, არსებულ პრობლემებს… ბუნებრივია, იყო დაპირება, თუმცა მხოლოდ ამას არ დასჯერდნენ. მას შემდეგ სკოლაში კიდევ იყო მისული რამდენიმე ჯგუფი სხვადასხვა სამსახურებიდან თუ უწყებებიდან ვითარების გასაცნობად. იმედია, ეს მხოლოდ წინასაარჩევნო აქტიურობად არ დარჩება, ასეთი ვიზიტები ადგილობრივებს იმედს უჩენს. თუმცა აქ ერთი პრობლემააა – ამჟამად დანგრეულია და შენდება დაბა ჩოხატაურის ისტორიული, უამრავი საზოგადო მოღვაწის აღმზრდელი №1 საშუალო სკოლა, რომელიც თავისი ერთ-ერთი სახელოვანი აღზრდილის – აკადემიკოს ნიკო მარის სახელს ატარებს. მისი მშენებლობა საკმაოდ გაჭიანურებული პროცესის შემდეგ დაიწყო, მოსწავლეები კი ახალ სასწავლო სეზონს 2 ლოკაციაზე გადანაწილებულნი შეხვდნენ. როგორც რაიონის ხელმძღვანელობა ამბობს, იმ სკოლის მშენებლობის დასრულებისთანავე დაიწყებენ საჭამიასერის სკოლის მშენებლობას. ღმერთმაც ქნას!
თუმცა ახლა ახალი პრობლემები წამოვიდა. 2019 წლის შემდეგ, როცა სამხარაულის ბიუროს ის დასკვნა დაიდო, წლები გავიდა და შენობის მდგომარეობა კიდევ უფრო დამძიმდა – ნაპრალებმაც იმატა, ბევრგან კარ-ფანჯრის ჩარჩოებიც დეფორმირდა და დღეს შენობაში არათუ შესვლა, სიახლოვეს გავლაც კი საშიშია. ამიტომ ახლა გამაგრებით სამუშაოებზე კი არა, ახალი შენობის აშენებაზე უფრო საუბრობენ, თუმცა საკითხი ბოლომდე გადაწყვეტილი არაა. ბოლომდე ისიც არაა გარკვეული, ისევ იმავე ადგილას ააშენებენ თუ სხვაგან გადაიტანენ. ძველ სკოლას საკმაოდ ვრცელი ეზო აქვს, მეტ-ნაკლებად მოვლილი და გაშენებული, მყარი ღობით შემოღობილიც. ერთი მხრივ, მასწავლებლებს მისი დათმობაც ენანებათ (მით უფრო, სპორტული მოედანიც იქვეა, ისიც შემოღობილი), თუმცა ალტერნატიულ ფართსაც ეძებენ. ძველ ადგილას დატოვება ნიადაგის ქანების მდგრადობაზეცაა დამოკიდებული, ამის შესამოწმებლად კი ახალი ექსპერტიზაა ჩასატარებელი, რაც გარკვეულ დროს მოითხოვს… იმედია, ეს საკითხი დიდხანს არ გაჭიანურდება და ამ სკოლასაც დაადგება საშველი.
მანამდე კი სკოლა ჩვეულ რეჟიმში აგრძელებს მუშაობას, თუ შეიძლება, საავადმყოფოში სწავლას ჩვეული ეწოდოს. სკოლა უზრუნველყოფილია კადრებით და რაც მთავარია, ადგილობრივი კადრებით, რომელთა უდიდესი ნაწილიც სხვადასხვა სტატუსის მქონეა, მოწვეული მასწავლებლების საჭიროება არც აქვთ და არც ჰყავთ. აქაური მოსწავლეები რეგულარულად მონაწილეობენ და დიდი წარმატებითაც სხვადასხვა საგნობრივ თუ სხვა ტიპის ოლიმპიადებში, სასწავლო პროექტებსა და ამგვარ საგანმანთლებლო ღონისძიებებში; პერიოდულად ეწყობა საინფორმაციო სახის გაკვეთილები, მაგალითად, ბუნების დაცვასა და ეკოლოგიაზე, შშმ პირებსა და მათთან დაკავშირებით საზოგადოებაში ცნობიერების ამაღლებაზე და სხვა… ერთ-ერთი ასეთი ბოლო წარმატებული ნაბიჯი იყო მაისში მონაწილეობა პროექტში „საქართველოს პირველი რესპუბლიკა“, მასწავლებელი – ეკა ჭკუასელი.
სკოლა მატერიალურ-ტექნიკურადაც უზრუნველყოფილი შეხვდა ახალ სასწავლო წელს. საკუთარი ძალებით სარემონტო სამუშაოებიც ჩაატარეს, პროცესი ისევ გრძელდება, რომ მოსწავლეებს სასკოლო ატმოსფერო შეუქმნან. მოსწავლე კი, როგორც ზემოთ გითხარით, 62 ჰყავთ, რაც იმ მასშტაბებისთვის, რასაც ეს სკოლა მოიცავს, ძალზე მცირეა. თუმცა ამ სიმცირის ერთ-ერთი მიზეზი შენობის არარსებობაა – ახალ ლოკაციებზე გადასვლის პარალელურად, ბევრმა ოჯახმა სხვაგან გადაიყვანა შვილი. ძირითადად – სხვა სოფლების მაცხოვრებლებმა, თუმცა არიან ამ სოფლის ოჯახებიც. სიმცირის მეორე და უმთავრესი მიზეზი ის მძვინვარე მიგრაციაა, რამაც ბოლო წლებში ესეც და ზემოჩამოთვლილი სხვა სოფლებიც, რომლებსაც ეს სკოლა ემსახურებოდა, მნიშვნელოვნად დაცალა და მოსახლეობა შეამცირა. ზემოთ ისიც გითხარით, რომ წელს ამ პირობითი სკოლის კარი მხოლოდ 4-მა პირველკლასელმა შეაღო, რაც ასევე მცირე ციფრია, რაც ზემომოყვანილი მიზეზებითაა განპირობებული, თუმცა, ამათ 4 მაინც ჰყავთ, მეზობელ კოხნარს, რომელიც, მაგალითად, გასული საუკუნის 80-იან წლებში მუნიციპალიტეტში ყველაზე დიდი სოფელი იყო (ცალკეულ სოფლებსა და არა თემებს შორის) 2 პირველკლასელი ჰყავს!
დასასრულ, საჭამიასერის საჯარო სკოლის პედაგოგების მსგავსად, ჩვენც გამოვთქვამთ იმედს, რომ ამ სკოლის პრობლემა მაქსიმალურად სწრაფად მოგვარდება.
