♦ მამუკა იმნაიშვილი – ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტის ჩიბათის საჯარო სკოლის დირექტორი
სკოლის დირექტორი, როგორც საგანმანათლებლო ლიდერი
სკოლის დირექტორი საგანმანათლებო ლიდერია, რომელიც ზრუნავს სასწავლო პროცესის გაუმჯობესებაზე. ასევე, მას ჯგუფზე გავლენის მოხდენის უნარი უნდა ჰქონდეს, შექმნას კულტურა სკოლაში, რომ მოსწავლე კრიტიკულად მოაზროვნე, კონკურენტუნარიან მოქალაქედ ჩამოყალიბდეს, რომელიც დღეს სჭირდება სახელმწიფოს. საზოგადოებისთვის (ვგულისხმობ მოსწავლეებს, მასწავლებლებს, მშობლებს — ასე აღვიქვი სიტყვა საზოგადოება) სამართლიანობის და მისაბაძი ქცევის მაგალითის მიმცემი უნდა იყოს. სკოლის ლიდერი მხოლოდ მოთხოვნით კი არა, მოთხოვნის შესრულებაში დახმარებით უნდა გამოირჩეოდეს. ეს ყველაფერი, ბუნებრივია, მაღალი კომუნიკაციის, პედაგოგიკისა და ფსიქოლოგიის საკითხების კარგ ფლობას მოიცავს.
ხარისხის მართვა სკოლაში სკოლაში ხარისხს განსაზღვრავს:
⇒ პირველი — კვალიფიციური პედაგოგი, რომელსაც აქვს მაღალი მოტივაცია, რომ მუდმივად განვითარდეს, იყოს სიახლეების მიმღები და გამზიარებელი;
⇒ მეორე — სწავლა-სწავლების პროცესი, რომელიც მოსწავლეთა ინდივიდუალურ განვითარებაზე იქნება მორგებული;
⇒ მესამე — სკოლასა და კლასში არსებული კლიმატი, რომელიც ჯანსაღ კონკურენციასა და თანამშრომლობით კულტურაზე იქნება აგებული.
ხარისხის მართვა წინასწარ შემუშავებული ინდიკატორების საფუძველზე ხორციელდება, სასკოლო გუნდის მიერ, რომელიც შედგება ხარისხის მართვის ჯგუფისგან, კათედრის წევრებისა და სკოლის დირექციის წარმომადგენლებისგან. ვფიქრობ, რთულია ხარისხის მართვა და შედეგზე ორიენტირება, მაგრამ გადანაწილებული ფუნქცია-მოვალეობები საქმის სრულყოფილად შესრულების საშუალებას გვაძლევს. მნიშვნელოვანია, დირექტორის მხრიდან, საქმის კეთების დანახვა და შემსრულებელი ადამიანების აღიარება. მასწავლებლისთვის აღიარება უდიდესი ძალაა და მოტივაცია, დაკისრებული მოვალეობის შესასრულებლად.
რამდენად აისახება კონკრეტული სკოლის სასწავლო მოდელი კონკრეტული მოსწავლეების შედეგებზე
მოზარდთა განვითარებაში სკოლას უმნიშვნელოვანესი ადგილი უკავია. განათლების გარდა, ბავშვი სკოლაში ცხოვრებისთვის აუცილებელ სოციალურ უნარებს ივითარებს, როგორიც არის: საკუთარი თავის შესწავლა და ქცევების მართვა, თანატოლებთან და უფროსებთან პოზიტიური ურთიერთობების ჩამოყალიბება. ეს უნარები ეხმარება მას, იყოს წარმატებული როგორც სკოლის პერიოდში, ასევე სკოლის შემდეგაც. სწავლის დროს, ასეთი მოსწავლეების შედეგი უფრო მაღალია. ისინი წარმატებით ართმევენ თავს ცხოვრებისეულ სირთულეებს. ამიტომ, აუცილებელია, მოსწავლეთა ინტერესების გათვალისწინებით, სკოლებში სხვადასხვა მიმართულებით კლუბების ჩამოყალიბება. საბოლოო ჯამში, ეს აკადემიური მოსწრების შედეგზეც აისახება.
როგორ უნდა შეიცვალოს თანამედროვე ქართული სასკოლო სისტემა
მოსწავლემ რომ ცხოვრების გამოწვევებს გასცეს პასუხი, მისი უნარებისა და შესაძლებლობების განვითარებაა საჭირო, იმ უნარების, რაც მას პიროვნულ განვითარებაში დაეხმარება და საჭირო დროს სწორ არჩევანს გააკეთებინებს. დღეს, ძირითადად, ორიენტირებული ვართ მხოლოდ მოსწავლის მაღალ აკადემიურ მოსწრებაზე. ბევრად მეტია საგნების საათობრივი დატვირთვა, განსაკუთრებით — საბაზო საფეხურზე. რატომღაც გვგონია, რომ საგანში რაც მეტი დატვირთვა ექნება მოსწავლეს, უფრო მეტი მიღწევა ექნება. მთავარია, როგორი ხარისხით ვასწავლით და როგორ გამოიყენებს ის ნასწავლს.
სასურველია, საშუალო საფეხურზე, არჩევითი იყოს საგნების სწავლება მომავალი პროფესიის დაუფლებისთვის. ბავშვს მეტი დრო უნდა დარჩეს ჰარმონიული განვითარებისა და ჯანსაღი ცხოვრების წესისთვის. დღეს ისევ აქტუალურია — „რა ქულა მიიღე“, მაგრამ თუ ეს ჩანაცვლდება „რა ისწავლეთი“, ბევრად უკეთესი იქნება.
ახალი სტანდარტის ახალი ტენდენციები
სტანდარტი აძლევს სკოლის დირექტორს იმის წარმოდგენის წინაპირობას, როგორ უნდა იმუშაოს სკოლაში. ახალი სტანდარტით, პრიორიტეტი ენიჭება მოსწავლის ჰარმონიულ განვითარებას, სკოლის ლიდერის მიერ პოზიტიური სიახლეების დანერგვით.
გუნდური მუშაობის როლი
სკოლაში მუშაობა იმდენად დიდ რესურსს მოითხოვს, შეუძლებელია, ერთმა ადამიანმა მარტომ აკეთოს საქმე, თუ კარგი გუნდი არ ჰყავს (მე პირადად, ამ მხრივ, გამიმართლა). თუ დირექტორს გუნდი არ ჰყავს( თავისი იდეების გაზიარებისთვის), ვერაფერს გახდება. არ მიყვარს სიტყვა „ჩემი სკოლა“ ან „მე გავაკეთე“. ხშირად ვიყენებ სიტყვას „ჩვენ“ — ამაში ერთიანობის განცდა ჩანს, რაც გუნდს მოტივაციასა და პასუხისმგებლობას უზრდის. დირექტორმა უნდა იცოდეს, გუნდში ვის რა „ტვირთის“ ტარება შეუძლია, წინააღმდეგ შემთხვევაში ის მოტივაციას კარგავს. ჩემი პრაქტიკიდან გეტყვით, რომ არასოდეს მიმიღია სკოლაში ახალი კადრი ჩემი შეხედულებით ან ვიღაცის ხათრით, ასეთები თითქმის არ ამართლებენ იმედს და ცუდ მემკვიდრეობად რჩებიან სკოლისთვის. ჯობია, ჩემთან ერთად, სკოლის კომპეტენტურმა გუნდმა მიიღოს ერთობლივი გადაწყვეტილება და გაიზიარონ პასუხისმგებლობა ახალი კადრის „გაზრდაში“. უნდა გვახსოვდეს, რომ ნებისმიერი სკოლის წარმატება და სიძლიერე გუნდის დამსახურებაა და არა მარტო სკოლის დირექტორის.
მასწავლებლების პროფესიული განვითარება სკოლაში
რაც შეეხება მასწავლებლის პროფესიულ განვითარებას, ვცდილობ, სიახლის ცენტრში ვიყო, რაც სკოლის თანამშრომლებს დაეხმარება პროფესიულ ზრდაში — იქნება ეს ტრენინგები, ინტერნეტ რესურსი თუ სხვ. თქვენი გაზეთი ხომ ერთ-ერთი საუკეთესო რესურსია, საიდანაც ბევრი რამ შეუძლია გაიგოს დაინტერესებულმა ადამიანმა, ჩემი ჩათვლით.
წარმატებული სკოლისთვის აუცილებელი ფაქტორები
⇒ სასწავლო გეგმა, რომელიც მარტივად მისაღწევი და დროში განხორციელებადი იქნება, არა ისეთი, მხოლოდ ქაღალდზე რომ წერია ლამაზად;
⇒ მშობლებისა და საზოგადოების ჩართულობა, რადგან მოსწავლემ უნდა იგრძნოს, რომ მასზე ყველა ერთობლივად ზრუნავს;
⇒ უსაფრთხო და მოწესრიგებული სასწავლო გარემო; მოწესრიგებული ინფრასტრუქტურა, მშვიდი, პოზიტიური გარემო, უზრუნველყოფილი კვებით და რესურსებით;
⇒ თანამშრომელთა პროფესიონალიზმი, რომელიც ორიენტირებული იქნება პროფესიულ ზრდა-განვითარებაზე.
რა ხელშეწყობა სჭირდება დღეს სკოლის დირექტორს
როდესაც სასწავლო წელი მთავრდებოდა, IX კლასს ვთხოვე, წერითი დავალება შეესრულებინათ — „მე, რომ დირექტორი ვიყო…“ თითქმის ყველა მოსწავლემ დირექტორისგან მოითხოვა სპორტული დარბაზი და მოედანი (რაც საერთოდ არ აქვს სკოლას), ერთჯერადი კვება, მეტი გასვლითი გაკვეთილები სკოლის სივრცის მიღმა და ა.შ. აი, ამ მოსწავლეების სურვილების ასრულებისთვის მჭირდება მხარდაჭერა. მოსწავლეს შეუსაბამო მოედანზე არ უნდა უტარდებოდეს სპორტის გაკვეთილები, არ უნდა შიოდეს და საქართველოს ისტორია მარტო სკოლის მერხთან არ უნდა ისწავლებოდეს. საჭიროებების ჩამონათვალის გაგრძელებაც შეიძლება, მაგრამ გყავდეს ბედნიერი მოსწავლე, რომელიც შენთან ატარებს მისი ცხოვრების საუკეთესო 12 წელს, ეს არის ყველაზე დიდი ხელშეწყობა.
როგორ უნდა შეარჩიოს სკოლამ დირექტორი
სკოლის დირექტორი უნდა ფლობდეს იმ უნარებს, რაც სკოლის განვითარებას შეუწყობს ხელს. დირექტორის არჩევაში თავად სკოლის პედაგოგები უნდა მონაწილეობდნენ. ეს ფუნქცია სამეურვეო საბჭოს აქვს აღებული, მაგრამ რამდენიმე ადამიანის არჩევანს, ჯობს ყველა თანამშრომელმა გამოხატოს ნება. მაგრამ, თუ დირექტორი დაკისრებულ საქმეს სრულყოფილად და კეთილსინდისიერად ვერ წარმართავს, უნდა გადაირჩიონ. ასე სკოლის დამოუკიდებლობა და ავტონომიურობაც გაიზრდება.
P.S. რაც შეეხება სკოლების ავტორიზაციას, ვფიქრობ, დროულია. სამინისტრო უნდა დაეხმაროს სკოლას ავტორიზაციის კრიტერიუმების დაფარვაში, რომლის ხარისხის შენარჩუნების/გაგრძელების გარანტი თავად დირექტორი უნდა იყოს.
