მაია ხმიადაშვილი
სსიპ ყვარლის მუნიციპალიტეტის სოფ. შილდის №1 და №2 საჯარო სკოლების ფიზიკის მასწავლებელი
21-ე საუკუნის მოსწავლისთვის მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ ცოდნის დაგროვება, არამედ იმ უნარ-ჩვევების დაუფლება და განვითარება, რომლებიც მას მთელი ცხოვრების განმავლობაში კონკურენტუნარიანსა და წარმატებულს გახდის. სწორედ ამ კონტექსტის გათვალისწინებითაა საინტერესო და მნიშვნელოვანი პროექტებით სწავლება. შეიძლება დამაჯერებლად ვთქვათ, რომ ეს ერთ-ერთია იმ აქტივობებს შორის, რომელიც პიროვნების უნარ-ჩვევების ჩამოყალიბებისათვის საკმაოდ ღირებულ ადგილს იკავებს.
დიმიტრი უზნაძე ამბობდა: „სწავლაში ძირითადი მნიშვნელობა იმ პროდუქტს კი არ აქვს, რომელსაც კონკრეტული ჩვევის ან კონკრეტული შინაარსის მქონე ცოდნის სახით გვაძლევენ, არამედ – განსაზღვრული მიმართულებით მოსწავლის ძალების განვითარებას“.
იმ უნარებს შორის, რომელსაც პროექტებით სწავლება ავითარებს, გამოვყოფდი: კრიტიკული აზროვნების, პრობლემის იდენტიფიცირებისა და მოგვარების, შემოქმედებითი, კრეატიული აზროვნების, მიზნობრივი კითხვების ფორმულირებისა და დასმის, ურთიერთთანამშრომლობით გადაწყვეტილების მიღების, საერთო მიზნის მისაღწევად კომპრომისისათვის მზადყოფნისა და დემონსტრირების უნარს. მათი ჩამოყალიბება, განვითარება და დახვეწა სწავლებაში პროექტების გამოყენების დროს ხდება.
საბუნებისმეტყველო დისციპლინების სწავლების მიზანია:
„აზიაროს მოსწავლე საბუნებისმეტყველო მეცნიერების საფუძვლებს და განუვითაროს კვლევის უნარ-ჩვევები, რაც მას საშუალებას მისცემს, შეიცნოს და გაითავისოს სამყარო, ჩაერთოს საზოგადოებრივი საქმიანობის სხვადასხვა სფეროში, იგრძნოს პასუხისმგებლობა საკუთარი თავის, საზოგადოებისა და გარემოს მიმართ“.
ფიზიკის სწავლება გულისხმობს მოსწავლის აღჭურვას იმ ცოდნითა და უნარებით, რომლებიც მას საშუალებას მისცემს, ალღო აუღოს კაცობრიობის სწრაფ პროგრესს, გამოიყენოს თანამედროვე მეცნიერებების მიღწევები, გახდეს საზოგადოების სრულფასოვანი წევრი. მოსწავლე, ცოდნის პასიური მიმღებიდან, აქტიურ მომხმარებლად უნდა ჩამოყალიბდეს, რომელიც შეძლებს მიღებული ცოდნა და უნარ-ჩვევები გამოიყენოს როგორც პროფესიული წინსვლისა და წარმატებისთვის, ასევე საზოგადოების სასიკეთოდ და სასარგებლოდ. ამიტომ გადავწყვიტეთ, სასწავლო პროცესში შემოგვეტანა ინტელის პროექტი „ატრაქციონის ფიზიკა“. როცა მოსწავლეებს გარკვეული გამოცდილება აქვთ, ვაძლევ არჩევნის თავისუფლებას, თავად ჩამოაყალიბონ იდეა, დაგეგმონ, განახორციელონ, გააანალიზონ პროექტი და მისი შედეგი, მე ვარ გვერდში მდგომი – ფასილიტატორი. გარკვეული პერიოდულობით, მონიტორინგისა და შეფასების მიზნით, ვხვდები მოსწავლეებს.
სანამ პროექტზე მუშაობას დავიწყებდით, ვფიქრობდით რა შედეგზე გავიდოდით განხორციელების შემდეგ, ვინ იქნებოდნენ შემსრულებლები, გვეყოფოდა ჩვენი რესურსი თუ დაგვჭირდებოდა დახმარება?
ისევე როგორც სხვა პროექტები, ჩვენი სასწავლო პროექტიც, ძირითადად, ოთხ ეტაპს მოიცავდა:
- პროექტის დაგეგმვა;
- მომზადება;
- განხორციელება;
- შედეგების წარდგენა.
მოსწავლეებმა დიდი ინტერესი გამოხატეს ამ პროექტის მიმართ, სურდათ ფიზიკის გაკვეთილზე მიღებული ცოდნა პრაქტიკაში გადაეტანათ და შეექმნათ საბოლოო პროდუქტი, რომელსაც თანატოლებს სიამოვნებით გაუზიარებდნენ. დასაწყისში, გადაწყვიტეს, პროექტის განხორციელებისთვის გამოსაყენებელი პროგრამა მათთვის უფრო საინტერესო აპლიკაციით შეეცვალათ, რომელიც მათ მიერ შექმნილ პროდუქტს უკეთ მოერგებოდა. Ultimate Coaster 2-ის გამოყენებით, ძალიან საინტერესო ანიმაციები შექმნეს და „ამერიკული მთებით“ ვირტუალურ სამყაროში გვამოგზაურეს.
ურთიერთთანამშრომლობა, საკუთარი გამოცდილების გაზიარება სასწავლო პროცესის მეტად მნიშვნელოვანი ეტაპია. გადავწყვიტეთ, მეგობარი სკოლებისთვის მოგვეყოლა ჩვენი პროექტის შესახებ, გაგვეზიარებინა გამოცდილება, მიგვეღო უკუკავშირი და შემდგომი მუშაობისას გაგვეთვალისწინებინა.
სასწავლო პროექტის გეგმა
სასწავლო პროექტის ავტორი: მაია ხმიადაშვილი
პროექტის დასახელება: ატრაქციონის ფიზიკა
პროექტის შინაარსი: მოსწავლეები ქმნიან სასწავლო პროექტს, რომლის მიზანია, თემატურად ნასწავლი მასალის გამოყენებით, სასურველი პროგრამის დახმარებით, ატრაქციონის მოდელის შექმნა და მიღებული ცოდნის პრაქტიკულ გამოყენებასთან დაკავშირება, რათა შესაძლებელი იყოს არსებული ცოდნის რეალიზება.
საგანი: ფიზიკა
საფეხური/კლასი: საბაზო, მეცხრე კლასი
საგნობრივი სტანდარტი:
მიმართულება: მეცნიერული კვლევა-ძიება. ფიზიკური მოვლენები.
მოსწავლემ უნდა შეძლოს:
ფიზ.საბ.1. მატერიის დახასიათება მისი ფიზიკური თვისებების მიხედვით;
ფიზ. საბ.2. სხეულთა ურთიერთქმედებაზე და ურთიერთქმედების შედეგებზე არგუმენტირებული მსჯელობა;
ფიზ. საბ.3. ენერგიის სახეების დახასიათება და მათ ურთიერთგარდაქმნაზე არგუმენტირებული მსჯელობა;
ფიზიკური მოვლენების შესწავლის მიზნით კვლევის (ცდა, ექსპერიმენტი) დაგეგმვა (ჰიპოთეზების შემუშავება, დამოკიდებული და დამოუკიდებელი ცვლადების განსაზღვრა, კვლევის პროცედურის, მონაცემების აღრიცხვის ფორმების განსაზღვრა, სათანადო რესურსების შერჩევა).
სასწავლო მიზნები
♦ G-ძალის და ენერგიის კონსერვაციის გამოყენება ატრაქციონებში;
♦ ატრაქციონის დიზაინის მხარდაჭერა მონაცემებისა და გრაფიკების გამოყენებით.
სწავლის შედეგები
♦ შევიმუშავეთ უსაფრთხო და საინტერესო ატრაქციონი თემატური პარკისთვის, ატრაქციონის დატესტვის შედეგებისა და გრაფიკების ანალიზით;
♦ დავასაბუთეთ ატრაქციონის დიზაინი G-ძალის (გრავიტაციული ძალა) და კინეტიკური/პოტენციური ენერგიის გამოყენებით.
რეალურ სამყაროში გამოყენება
♦ G-Force და კინეტიკური/პოტენციური ენერგიის ცვლილებების გაგება აუცილებელია მანქანებისა და ფრენისთვის გამოცდილების შესაქმნელად;
♦ მიზნობრივი კითხვების ფორმულირება და დასმა სხვადასხვა მოსაზრების გასაცნობად და უკეთესი გადაწყვეტილების მისაღებად.
⇒ რა ხდის ატრაქციონს ამაღელვებელს?
⇒ ოდესმე ყოფილხართ ატრაქციონზე?
♦ იდეებისა და აზრის ნათლად და ეფექტურად გამოხატვა წერილობითი თუ სიტყვიერი ფორმით;
♦ ინფორმაციის ეფექტურად და ეფექტიანად მოპოვება;
♦ ტექნოლოგიების გამოყენება, როგორც ინფორმაციის კვლევის, ორგანიზების, შეფასებისა და კომუნიკაციის საშუალება.
პროექტის დასრულების საბოლოო პროდუქტი: პრეზენტაცია, ვიდეოანიმაციის შექმნა
შევადგინე პროექტის გეგმა, დავსახე მოსწავლეთა მიზნები და დავგეგმე შემდგომი ნაბიჯები. შევაფასე თუ როგორ ახერხებენ ისინი ორგანიზებასა და დროის მართვას.
მოსწავლეები წარადგენენ დამაჯერებელ, შთამაგონებელ გამოსვლას, ვიდეოანიმაციის სახით, გვიჩვენებენ პროექტის ანალიზს და გვაწვდიან დასკვნით ცნობებს.
მოსწავლის მიერ შესრულებული სამუშაოები და დავალებების შეფასება
მოსწავლეები, პროექტის დაწყებამდე, ფლობდნენ ტექნიკურ უნარ-ჩვევებს, რომლებიც მუშაობის პროცესში მოსწავლეთა შემდგომ წარმატებას განაპირობებდა.
სასწავლო პროცედურები
I ეტაპი
ვარკვევ თუ რა იციან მოსწავლეებმა ატრაქციონის „ამერიკული მთები“ შესახებ. პირველ ეტაპზე, მოიძიეს ინფორმაცია. მას შემდეგ, რაც მოსწავლეებს, მეტ- ნაკლებად, ჩამოუყალიბდათ წარმოდგენა როგორ მოძრაობს ვაგონეტები, რომელშიც ადამიანები სხდებიან, ვაწვდი შესაბამის ინსტრუქციას – როგორ გამოიყენონ პროგრამა, როგორ გახსნან ახალი გვერდები, როგორ ჩასვან სურათები.
II ეტაპი
მოსწავლეებს ვუქმნი ყველა პირობას იმისათვის, რომ დამაჯერებლად და ამომწურავად გაუზიარონ სხვა ჯგუფის წევრებს საკუთარი მოსაზრება და ინფორმაცია, ამ პროგრამით ატრაქციონის მოდელის შექმნის შესახებ (სად მდებარეობს, რა ფართობია, როგორი გასართობი პროგრამა აქვს, რა მინი-ატრაქციონებია, წარმოდგენილია სხვადასხვა ფასიანი მენიუ).
III ეტაპი
მოსწავლეები უზიარებენ ერთმანეთს ინფორმაციას შემოქმედებითი უნარების შესახებ, მიმდინარეობს აზრთა გაცვლა-გამოცვლა, რაც ხელს უწყობს ურთიერთთანამშრომლობითი უნარების ჩამოყალიბებას.
IV ეტაპი
დასკვნით ეტაპზე მოსწავლეებმა წარმოადგინეს საკუთარი ვიდეოები, რომელზეც, ტიტრებთან ერთად, დატანილი იყო აუდიო ინფორმაცია, გათვლილი სხვადასხვა შესაძლებლობის მოსწავლეზე.
♦♦♦
ურთიერთთანამშრომლობა და გამოცდილების გაზიარება სასწავლო პროცესის მეტად მნიშვნელოვანი ეტაპია. გადავწყვიტეთ, ჩვენი შექმნილი პროექტის შესახებ გამოცდილება მეგობარი სკოლისთვის გაგვეზიარებინა, უკუკავშირი მიგვეღო და შემდგომი მუშაობისას გაგვეთვალისწინებინა.
გამოყენებული წყარო:
- http://ncp.ge/ – ეროვნული სასწავლო გეგმების პორტალი;
2. ჟურნალი „მასწავლებელი“, №2, 2010 წელი;
3. ჟურნალი „მასწავლებელი“, სპეციალური გამოშვება, 2014 წელი;
4. სკოლის ბაზაზე მასწავლებელთა პროფესიული განვითარება (სატრენინგო მასალა), მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი. tpdc.ge, 2014 წელი.
