ინტელექტუალური ფუნქციონირების სირთულეებისას მეხსიერების თუ სხვა კოგნიტური გამოწვევების გამო, გართულებული და შენელებულია სწავლის პროცესი. მოსწავლეს უჭირს ცოდნისა და უნარ-ჩვევების სხვადასხვა კონტექსტში გენერალიზება. აქედან გამომდინარე, ხშირად დემოტივირებული ხდება, რადგან მისთვის რთულდება ცნებებისა და კონცეფციის დაუფლების პროცესი – ის სოციუმისგან გარიყულად გრძნობს თავს. ასეთ დროს მასწავლებელი დგება დიდი გამოწვევის წინაშე. მას, ერთდროულად, უწევს რამდენიმე ფაქტორის გონივრული მართვა, რათა მოსწავლე უფრო მეტად გულგრილი არ აღმოჩნდეს სწავლის მიმართ. მასწავლებელმა უნდა გაითვალისწინოს მოსწავლეთა თავისებურებანი. ამისთვის ის უნდა იცნობდეს სწავლების უნივერსალურ დიზაინს.
არაფორმალური განათლება კიდევ უფრო მეტ მნიშვნელობას იძენს სწავლა-სწავლების პროცესში. მოსწავლის მეხსიერებაში განსაკუთრებით ილექება სკოლის გარეთ სივრცეში თემასთან დაკავშირებული საკითხების გაანალიზება. მასწავლებელი, ასევე, კარგად უნდა იცნობდეს სწავლების დიფერენცირებულ მიდგომებს და მუდმივად იყენებდეს მათ. ეს ხელს შეუწყობს ბავშვების მოტივირებას და მოსწავლეთა შესაძლებლობების წარმოჩენას. მას უნდა ჰქონდეს მოთმენის დიდი უნარი, რადგან ინტელექტუალური სირთულეების მქონე მოსწავლეებს, გაგება-გააზრებისთვის, სხვადასხვა დრო სჭირდებათ.
ხშირად თავს იჩენს გრამატიკული გაუმართაობის საკითხიც, მაგალითად, ასოების გამოტოვება წერა-კითხვის დროს, რაც იწვევს წაკითხულის გაგება-გააზრების პრობლემას. აქედან გამომდინარე, მოსწავლეს უჭირს თემის გარშემო ლოგიკური მსჯელობა. ამ პრობლემის დასაძლევად მასწავლებელმა შეიძლება გამოიყენოს პაუზებით კითხვა და მეტი დრო დაუთმოს წაკითხულის გააზრებას. ასევე, გაკვეთილის ახსნის პროცესში, შეგნებულად გამოტოვოს რაიმე ადვილად გასააზრებელი საკითხი და შემდეგ გაკვეთილზე დასვას კითხვა – რა გამოვტოვე? რა თქმა უნდა, პასუხი უნდა წახალისდეს, მინიმუმ, ვერბალურად, მაქსიმუმ კი გათვალისწინებულ იქნეს განმსაზღვრელი შეფასების დროს. ეს აქტივობა ხელს უწყობს მოსწავლის წიგნიერებისა და ანალიზის უნარის განვითარებას.
თუ მოსწავლეს ურთულდება დავალების შესრულება, უმჯობესია, დავუნაწევროთ მასალა, რათა არ დაკარგოს საგნის სწავლების ინტერესი. ამასთან, ყოველ ეტაპზე, უნდა მივცეთ დროული და პოზიტიური უკუკავშირი. ზოგი მოსწავლე ვიზუალისტია და მითვის მნიშვნელოვანია პლაკატის და სქემის წარდგენა. ამ კატეგორიის მოსწავლეებს, დავალების შესრულების პროცესში, უფრო ხანგრძლივად ამახსოვრდებათ ახალი მასალა; ზოგიერთი მოსწავლე კი კეთებით სწავლებისას უკეთ იმახსოვრებს ახალ თემას. მათთვის უმჯობესია მოდელის შექმნა ან კონკრეტული ცდით დავალების გაკეთება.
როლური თამაშები ბავშვებისთვის ერთგვარი სტიმულია მათი საგაკვეთილო პროცესში ჩართვისთვის. მოსწავლეებს, პერიოდულად, უნდა მივცეთ საშუალება, ხალისიანი განწყობა შემოიტანონ თემასთან მიმართებით. ასევე, საჭიროა ტექნოლოგიის გამოყენებაზე ადაპტირებული დავალებებით რეგულარულად დატვირთვა. თანამედროვე მოსწავლე, გარკვეულწილად, დამოკიდებულია ტექნოლოგიების გამოყენებაზე, ჩვენ კი ასეთი დავალებებით მათ დახარჯულ დროს ნაყოფიერსა და პროდუქტიულს გავხდით.
მასწავლებელს მხედველობიდან არ უნდა გამორჩეს განსაკუთრებული ნიჭის მქონე მოსწავლეები და მომზადებული ჰქონდეს მათ შესაძლებლობებზე მორგებული დავალებები. ისინი უნდა დავტვირთოთ დაბალი მზაობის მოსწავლეთა სწავლების ხარისხის ამაღლების ხელშესაწყობად და ეს მიდგომა უნდა წახალისდეს. ამით მოსწავლეები გამოიმუშავებენ თანამშრომლობის უნარს, გაუზიარებენ ერთმანეთს საკუთარ ცოდნასა და გამოცდილებას.
დასასრულ შეიძლება ითქვას, რომ მოსწავლეზე ადაპტირებული დავალებების ტრადიციად ქცევა ხელს შეუწყობს სწავლების ხარისხის გაუმჯობესებას.
ხათუნა აფციაური
სსიპ თბილისის №215 საჯარო სკოლის მათემატიკის პედაგოგი
