მასწავლებლის პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი და საინფორმაციო საგანმანათლებლო რესურსების პროგრამა ჟურნალი „მასწავლებელი“ და ინტერნეტგაზეთი „mastsavlebeli.ge“, მასწავლებლის ბიბლიოთეკის სერიით, ყოველწლიურად გამოსცემს მასწავლებლის ორ წიგნს, რომელსაც საჩუქრად უგზავნის საქართველოს ყველა საჯარო სკოლას და საგანმანათლებლო რესურსცენტრს. სერიის თითოეული წიგნის თემატიკა მასწავლებლის საჭიროების და თანამედროვე გამოწვევების მიხედვითაა შერჩეული.
რას გულისხმობს მასწავლებლის ბიბლიოთეკა და რა დახმარებას უწევს ის პედაგოგებს, ამის შესახებ გვესაუბრება საინფორმაციო, საგანმანათლებლო რესურსების პროგრამის მენეჯერი ნატო ინგოროყვა.
– ქალბატონო ნატო, ვიდრე წლევანდელ გამოცემებზე დავიწყებთ საუბარს, მოკლედ მიმოვიხილოთ მასწავლებლის ბიბლიოთეკის სერიის ის წიგნები, რომელსაც წლების განმავლობაში ამზადებთ მასწავლებელთა დასახმარებლად
– პირველი მასწავლებლის წიგნი – ✅„პროფესიული უნარები“ – 2013 წელს გამოიცა და მისი შინაარსი ორიენტირებულია მასწავლებლის პროფესიულ განვითარებაზე.
მასწავლებლის პროფესიული სტანდარტის შესაბამისადაა შექმნილი და ძალიან დაეხმარა მასწავლებლებს პროფესიული უნარების გამოცდისთვის მომზადებაში. შემდეგ გამოვიდა მასწავლებლის წიგნი – ✅ „განათლების დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლებისთვის“. ის პრაქტიკული ხასიათისაა და დაწყებითი კლასის მასწავლებლებისთვის მნიშვნელოვან რჩევებს, რეკომენდაციებსა და სწავლების მეთოდების აღწერას მოიცავს. შემდეგი მასწავლებლის წიგნი ✅„საბუნებისმეტყველო საგნების მასწავლებლებისთვის“ მომზადდა, სადაც ავტორების მიერ პრაქტიკულად არის ახსნილი ქიმიის, ფიზიკისა და ბიოლოგიის უმნიშვნელოვანესი საკითხების სწავლების მეთოდიკა როგორც პირდაპირი (დედუქციური), ისე არაპირდაპირი (ინდუქციური) სწავლების თვალსაზრისით.
რედაქციის გადაწყვეტილებით, ითარგმნა და წიგნად გამოვიდა მსოფლიო ბესტსელერი თომას გორდონის ✅„როგორ გავხდე კარგი მშობელი“, რაც ჩვენი მშობლებისთვის მართლაც საინტერესო და საჭირო საკითხავი გახლავთ, თავისი პრაქტიკული რჩევებითა და მაგალითებით.
სერიის მეხუთე წიგნია ✅„ინტერაქტიური მეთოდები პრაქტიკაში“, რომელიც მოიცავს არა მხოლოდ მეთოდების აღწერას, არამედ ყველა სასწავლო დისციპლინაში აქტივობებს და სცენარებს. მასწავლებლები ყოველთვის მიუთითებენ ამ წიგნის დიდ პრაქტიკულ მნიშვნელობაზე.
მეექვსე გამოცემაა ✅„შეფასება: მოსწავლე, გაკვეთილი, შიდა სასკოლო“. წიგნის ავტორები გვთავაზობენ პასუხებს შემდეგ კითხვებზე: რატომ არის შეფასების თემა ასე მნიშვნელოვანი? როგორ უნდა გამოვიყენოთ შეფასების მეთოდები და შედეგები? როგორ უნდა დავუკავშიროთ ერთმანეთს შეფასება და სწავლების დაგეგმვა? როდის უნდა გამოვიყენოთ განმავითარებელი, განმსაზღვრელი, მიმდინარე და შემაჯამებელი შეფასება? რა მნიშვნელობა აქვს შეფასების პრინციპებს? რა როლს თამაშობს შიდასასკოლო შეფასების მექანიზმები სკოლის კულტურის ჩამოყალიბებაში და ხარისხზე ორიენტირებულ სწავლებაში? როგორია უცხოელი კოლეგების გამოცდილება შეფასებასთან დაკავშირებით?
მასწავლებლის მეშვიდე წიგნი ✅ „გამჭოლ კომპეტენციებს“ ეთმობა. ავტორები გვთავაზობენ მეთოდურ რეკომენდაციებსა და აქტივობებს, რომელთა გათვალისწინება დაეხმარება მასწავლებლებს, მოსწავლეებს ეკოლოგიური, სემიოტიკური და მედიაწიგნიერების უნარები განუვითარონ.
ასევე, მასწავლებელთა საჭიროების გათვალისწინებით მომზადდა და გამოვიდა სერიის მერვე გამოცემაც – ✅„ლიტერატურის სწავლება“. ამ წიგნის ავტორები გვთავაზობენ ლიტერატურის სწავლების იმ მეთოდებს და მიდგომებს, რომლებიც პრაქტიკულ რჩევებზეა დაფუძნებული და პასუხს სცემს უმთავრეს კითხვას – როგორ ვასწავლოთ ლიტერატურული საკითხები სკოლაში ისე, რომ მოსწავლემ შეძლოს მხატვრული ტექსტის გაგება და თვითგამოხატვა; პროცესმა ბიძგი მისცა თითოეულ მოსწავლეში არსებული უნიკალური – ინდივიდუალური და შემოქმედებითი პოტენციალის გამოვლენას.
რიგით მეცხრე გამოცემაში ✅„უსაფრთხო სკოლა“, ავტორები პრაქტიკულ მაგალითებზე დაყრდნობით განიხილავენ რამდენად მნიშვნელოვანია: ბავშვისადმი ჰუმანური დამოკიდებულება; ბავშვის უფლებების დაცვა; მშობლის, ოჯახის და სოციუმის როლი; არჩევანის გაკეთების შესაძლებლობა; ბულინგისაგან დაცვა; სტრესულ სიტუაციებთან გამკლავება; ემოციებისა და ქცევის მართვა; მასწავლებლების, მშობლებისა და თემის როლი სკოლაში მოსწავლეთა უსაფრთხოებაში; უსაფრთხოებაზე ორიენტირებული ფიზიკური გარემო; ერთობაზე ორიენტირებული სასკოლო კულტურა; სკოლის პოლიტიკა და პროცედურები; სკოლის საზოგადოების პროფესიული განვითარება; ქცევის პოზიტიური მართვის ტრადიცია; უსაფრთხოებაზე ორიენტირებული სასკოლო სასწავლო გეგმა; ორიენტაცია მოსწავლეთა კეთილდღეობაზე; ადრეული ჩარევა და მიზანმიმართული მხარდაჭერა; თანამშრომლობა ოჯახსა და თემთან.
მასწავლებლის მეათე წიგნის ✅„ინკლუზიური განათლება“ ავტორები გვთავაზობენ სწორ პრინციპებზე დაფუძნებულ ინკლუზიური განათლების თეორიულ და პრაქტიკულ ასპექტებს, რაც ეხმარება სკოლას, მასწავლებელს, მშობელს, საზოგადოებას დისკრიმინაციის გამოვლინების ნებისმიერი ფორმის აღკვეთაში და საშუალებას აძლევს განსხვავებული შესაძლებლობის მქონე ბავშვებს ისწავლონ, აღადგინონ საკუთარი უფლებები, რაც იმის სარწმუნო ბაზისი იქნება, რომ ბავშვები მომავალში საზოგადოების სრულფასოვანი წევრები გახდებიან.
✅„მე – მასწავლებელი, ავტორები“ – მასწავლებლის პროფესიის იდუმალ, საინტერესო, რთულ და ჯადოსნურ ამბავზეა. მასწავლებლის მეთერთმეტე წიგნი პირველი მცდელობაა, რომ მასწავლებლებმა თავად ისაუბრონ პროფესიაზე, მათ გზაზე ამ პროფესიაში, ისაუბრონ იმ პედაგოგებზე, ვინც ცხოვრება გაუადვილა, შეუცვალა და მთავარი ღირებულებების შესახებ გაუმხილა.
მეთორმეტე წიგნის – ✅„საკლასო ოთახის“ ავტორები განიხილავენ საკლასო ოთახის სხვადასხვა ასპექტს, რადგან ამ მრავალფეროვან და განსხვავებულ სივრცეს რეალურად არ გააჩნია საზღვრები. საკლასო ოთახი განათლების, მოსწავლეთა უფლებების, თავისუფლების, ცოდნისა და უნარების რეალიზების საუკეთესო საშუალებაა.
– როგორც ცნობილია, მასწავლებლის ბიბლიოთეკის სერიას წელს კიდევ სამი გამოცემა შეემატა. ერთ-ერთი მათგანი, შექმნილი გარემოების გამო, დისტანციურ გაკვეთილებს დაეთმო.
– ✅„გაკვეთილები დისტანციური სწავლებისთვის“, 2020 წლის გაზაფხულზე, ექსტრემალურ სიტუაციაში შეიქმნა. ამ წიგნში შევიდა მასალები ჩვენი მასწავლებლების დისტანციური გაკვეთილებიდან. წიგნი საკმაოდ მრავალფეროვანია. მას დიდი გამოხმაურება მოჰყვა, რადგან იყო დროული და ითვალისწინებდა მასწავლებელთა საჭიროებებს. კაცობრიობის არსებობის მანძილზე მასწავლებელი მუდმივად ახალ-ახალი გამოწვევების წინაშე იდგა და ყოველი ახალი გამოწვევა წინა გამოწვევებზე ბევრად უფრო მეტ შემოქმედებითობას და რაციონალურობას მოითხოვდა. ასე მოხდა ახლაც, ოცდამეერთე საუკუნის ოციანი წლების დასაწყისში მთელი მსოფლიოს მასწავლებლებმა საკუთარი სახლებიდან დაიწყეს მასწავლებლობა. ამ წიგნში გაეცნობით მასალებს ჩვენი მასწავლებლების დისტანციური გაკვეთილებიდან. ეს გაკვეთილები, უკეთესი ორიენტირებისთვის, რამდენიმე ნაწილად გავყავით. უსაფრთხოების გაკვეთილები, რომლებიც საკლასო ოთახებში შეგვეშველებიან, გაკვეთილები მშობლებისთვის და უსაფრთხოების გაკვეთილები.
– ახლახან მასწავლებლებს „სხვა გაკვეთილების ცხრილი“ შესთავაზეთ, რას ნიშნავს სხვა გაკვეთილები?
– ეს სათაური – ✅„სხვა გაკვეთილების ცხრილი“ – შემთხვევითი არ გახლავთ… ნაფიქრია… მკითხველის დაბნევა არ გვიცდია. ეს ჩვეულებრივი გაკვეთილების ცხრილია, ტრადიციული საგაკვეთილო ჩამონათვალით. უბრალოდ, ამ ჩამონათვალში არსად წერია კონკრეტული საგნების დასახელება. აქ, სინამდვილეში, ყველა დისციპლინაა, რომელსაც სკოლაში ვასწავლით, თითოეული მათგანისთვის აუცილებელი შინაარსით. თუ თქვენ ქიმიის, ფიზიკის, ქართული ენისა და ლიტერატურის, მათემატიკის, ბიოლოგიის, ისტორიის, ხატვის, მუსიკის თუ რომელიმე სხვა საგნის მასწავლებელი ხართ, ეს წიგნი თქვენთვისაა. აქ აუცილებლად იპოვით თქვენთვის მნიშვნელოვან წერილებს. როგორც შეგპირდით, ყველა საგანს თან ახლავს თვითშეფასების, წიგნიერების, მედიაწიგნიერების, ტოლერანტობის, ძალადობის გადალახვის, მშობლებისა და შვილების და ჩვენი მასწავლებლების პასუხისმგებლობიდან თავისუფლებამდე და პირიქით გასავლელი გზისთვის საჭირო მინიშნებები. ეს წიგნი ნდობაზეა. სხვაგვარად არაფერი ისწავლება.
– და წლევანდელი მესამე გამოცემა – ✅„ვწერ მასწავლებლისთვის!“. რეალურად, ამ სერიის ყველა წიგნი მასწავლებლისთვის იწერება, რითი განსხვავდება სხვა წიგნებისგან და რატომ გამოკვეთეთ ასეთი სათაური?
– მასწავლებლის პროფესიაში ხშირია დილემების წინაშე დგომა, ხშირია გზაჯვარედინები. თითოეულ ჩვენგანს ჩვენი სკოლა და მასწავლებელი გვახსოვს. გვახსოვს ყველა სიხარული და წყენა, ყველა შიში. ჩვენ დღესაც ვსწავლობთ. ვსწავლობთ ჩვენი და სხვების გამოცდილებით.
ეს წიგნიც მასწავლებლისთვის დაიწერა. თუმცა, ეს არ ნიშნავს, რომ ის მხოლოდ მათი საკითხავი ან დამხმარე ლიტერატურაა.
მეტი დამაჯერებლობისთვის შევეცდები ავხსნა: სკოლის გზის საიდუმლოება; ჰოდა, ჩვენი ქვეყანა ეს არის; ენა და ჩვენა, ანუ ჩვენ და ენა; დამოუკიდებლობა და თავისუფლება; რა აინტერესებს მას, ვისაც არაფერი აინტერესებს; გზაზე ერთი ბიჭი მიდიოდა; სად არიან შვილები, შვილები სად არიან?; სკოლის სევდა; მკვდარი პოეტების საზოგადოება; ახლომხედველის მეხსიერება; მამის ლოცვები; პატრიოტიზმი და პროფესიული ეთიკა; იტირე? მადლი გიქნია; „ყველასაც თურმე ენა აქვს“, ანუ როგორ საუბრობენ მოლეკულები; მასწავლებლის სევდა; სად მთავრდება სწავლა და სად იწყება სწავლება; ორიენტირი; ცრუპენტელა აღმზრდელი; მხოლოდ საკუთარ შეცდომებზე რომ სწავლობდა; მასწავლებელი; „თუ სიყვარული არ შეგიძლია, ნუ ასწავლი ბავშვებს“; ახლომხედველი ბავშვი სკოლაში; განსაზღვრება, ადამიანები; მშობლები, შვილები, მასწავლებლები; ნიჭიერები, მაგრამ ზარმაცები; რა უნდა იცოდეს მასწავლებელმა; არასწორი ვალდებულებები გოგონებისთვის; უკან, სკოლაში; რისგან უნდა დავიცვათ ბავშვი; როგორი მომავალი გვინდა; რას ველი მასწავლებლისგან; მეგობრობა, როგორც პასუხისმგებლობა; ბავშვების მოწყენილობის მიზეზები; კითხვები მასწავლებლებისთვის; გოგოების ვალდებულებები – გამეორება, შეცდომების გასწორება; თეთრი საყელო, ანუ რამდენიმე ეპიზოდი მოსწავლე გოგონას ცხოვრებიდან; ომის ბავშვები; შიშების დაძლევის შესახებ; ნდობა და სხვა წამლები; განსხვავებულობის შესახებ; ჩვენი წილი პასუხისმგებლობა; დევნილობის ამბები; მასწავლებლის შვილი; მასწავლებელი სოფლის სკოლისა; ვის ეძღვნება ილია ჭავჭავაძე?; ძმები ერთ კლასში; რატომ გვჭირდება პოლემიკა; ნორმალური მოსწავლეები, ნორმალური მასწავლებლები და ჰოგვორტსი; როგორ მოვატყუოთ მასწავლებლები; სიკეთის წილი საწერი; შვლის ნუკრებისთვის ადგილი აქ არ არის; ქორწილამდე მოგირჩება; ვინ გინდა გამოხვიდე?; აუცილებლად წასაკითხი წიგნების შესახებ; სასკოლო ზეიმების სევდა; შეცდომების მდინარე; სხვების ბავშვობა; ამტანობის შესამოწმებელი ტესტები; „ბავშვების საათი“: მორალური და ამორალური; განათლების სისტემის ოქროს რგოლი; მასწავლებელი ქალები დამფუძნებელ კრებაში; მასწავლებელი სამოქალაქო პოზიციით; მასწავლებლობიდან მსოფლიოს ლიდერობამდე; სიტყვის თავისუფლების დილემა; მასწავლებელი როგორც მსხვერპლი; უკანა მერხის ბავშვები; სხვისი შრომა, ანუ ირიბად მასწავლებლებზეც; როცა კლასში დაუმორჩილებელი მოსწავლე ზის; ვკითხულობთ მხოლოდ მასწავლებლები; ვის ელაპარაკებიან ჩვენი შვილები?; უმამოდ გაზრდილი გოგოების ამბავი; სად არიან ის ძლიერი გოგონები ჩვენი ბავშვობიდან?; მასწავლებლის ცხოვრება და შეცდომები…
ეს სხვადასხვა ავტორის წერილების სათაურების ნაწილია, რომელიც ამ წიგნმა გააერთიანა. სათაურებიც ამბობენ, თუ რამდენი დილემაა ჩვენ წინაშე. სწორედ მათ გადალახვაში შემოგვეშველება ეს წიგნი.
ესაუბრა ლალი ჯელაძე