ლეილა ხონელიძე
სსიპ ილ. ჭავჭავაძის სახელობის ქალაქ ფოთის მე-5 საჯარო სკოლის ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი
კომპლექსური დავალება, კარგა ხანია, ჩვენი საზოგადოების კრიტიკისა და განსჯის საგანია. მის დანერგვას პრაქტიკაში უამრავი გამოწვევა ახლდა თან. ჩატარდა არაერთი ტრენინგი, ვებინარი, შეხვედრა. ამჯერად ამ პრობლემებსა და გამოწვევებზე არაფერს ვიტყვი, არც იმ სკეპტიკურ განწყობაზე, ხშირად რომ გვიჩნდება ხოლმე ამა თუ იმ სიახლის დანერგვისას, მხოლოდ მეშვიდე კლასში განხორციელებული ერთი კომპლექსური დავალების შესახებ ვისაუბრებ.
როგორც ვიცით, „კომპლექსური დავალება წარმოადგენს მოსწავლის შემეცნებით-შემოქმედებით პროდუქტს, რომლის შესრულებაც მოითხოვს სხვადასხვა ცოდნის ინტეგრირებულად გამოყენებას ფუნქციურ კონტექსტებში“. ხშირად გაგვიგია ასეთი კითხვაც: კომპლექსური დავალება – შემოქმედებითი პროდუქტი თუ თავსატეხი მოსწავლეებისთვის? (ზოგჯერ – მშობლებისთვისაც!)
კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობამ ამ კითხვასაც გასცა პასუხი, რომელსაც სტატიის ბოლოს მოგახსენებთ, ახლა კი ისევ დავალებას დავუბრუნდები.
მე-7 კლასის სახელმძღვანელოში ბევრი საინტერესო მასალაა შეტანილი. მათ შორის გამოვარჩევდი რ. ინანიშვილის „ჩიტების გამომზამთრებელს“, რომელიც არაერთ საკითხზე დააფიქრებს მკითხველს. სწორედ ამ ნაწარმოებს დავუკავშირე მორიგი კომპლექსური დავალებაც. მისი პირობა ამგვარი გახლდათ:
რევაზ ინანიშვილის „ჩიტების გამომზამთრებლის“ მიხედვით დაწერე განგიას დღიური.
ნაშრომში:
♦ გულწრფელად გადმოეცი განგიას ფიქრები, შთაბეჭდილებები, განზრახვა, მისწრაფებები, ქცევა, შეფასებები და დამოკიდებულება დედის, მამის, მასწავლებლის, სკოლის მიმართ.
♦ გამოიყენე პირადი დამოკიდებულების აღმნიშვნელი ენობრივი საშუალებები, დაიცავი ენობრივი ნორმები და პუნქტუაციის წესები.
♦ წარმოაჩინე დღიურის ჟანრობრივი მახასიათებლების ცოდნა.
კომპლექსური დავალების მომზადების პირველ ეტაპზე, როცა ბავშვებს დავალების პირობა გავაცანი, დამატებითი რესურსებიდან რამდენიმე ნიმუშიც წავუკითხე (ანე ფრანკის დღიური, ჯინ ვებსტერის „გრძელფეხება მამილო“, ნ. მგელაძის „უცნობი ბიჭის დღიური“). ამ ნიმუშების გაცნობის შემდეგ დღიურის ჟანრობრივ მახასიათებელთა გააზრებასაც შევეცადეთ. წაკითხულზე დაკვირვების შედეგად, მოსწავლეებმა თავადვე ჩამოაყალიბეს დღიურის ჟანრობრივი მახასიათებლები, დარწმუნდნენ იმაში, რომ დღიურის წარმოების მთავარი წინაპირობა გულწრფელობაა, იმსჯელეს იმის შესახებაც, რატომ წერენ ადამიანები დღიურს. წავუკითხე ერთი ბლოგერის „8 მიზეზი, თუ რატომ უნდა ვწეროთ დღიური“:
1) ყველაზე კარგი საშუალებაა წამის დასაჭერად;
2) განმტვირთავი თერაპიის ნაწილია, დამღლელი და არასასიამოვნო ცუდი დღის შემდეგ;
3) წერის პროცესში ყველაფერი უფრო ცხადი ხდება;
4) დღიური საუკეთესო მსმენელი და მეგობარია;
5) დღიურის წარმოება ხელს შეუწყობს თქვენი წერის ტექნიკის დახვეწასა და განვითარებას;
6) დღიური მხოლოდ თქვენია, წერის დროს თქვენ ხართ თქვენ;
7) დღიურის წერა ზრდის კრეატიულობას;
8) დღიური თქვენი შინაგანი „მე“-ს სარკეა.
ამის შემდეგ დაიწყო ტექსტზე მუშაობა. სხვადასხვა აქტივობა დავგეგმეთ და შევასრულეთ კლასშიც და შინაც: მოსწავლეებმა ტექსტიდან ამოკრიბეს განგიას დამახასიათებელი თვისებები, დედ-მამასთან მისი თუ დედ-მამის მასთან დამოკიდებულების გამომხატველი ფრაზები, დააკვირდნენ, როგორ ახასიათებენ განგიას დედა, მამა, მასწავლებელი, როგორია განგიას ემოციები, სულიერი მდგომარეობა. ამის შემდეგ კი, მოსწავლეებმა ინდივიდუალურად იმუშავეს კომპლექსურ დავალებაზე.
სიმართლე გითხრათ, დიდი ინტერესითა და, ცოტა არ იყოს, შიშითაც ველოდებოდი შესრულებული კომპლექსური დავალებების პრეზენტაციას. მაინტერესებდა, რამდენად გაითავისეს განგიას პრობლემები, რამდენად ჩასწვდნენ ნაწარმოების პრობლემატიკას, რამდენად შეძლეს თანატოლის ტყავში შეძრომა. შიში – რატომ? ალბათ, იმედგაცრუებისა მეშინოდა, მაგრამ, როგორც აღმოჩნდა, ბავშვებმა კარგად გაართვეს თავი დავალებას. ზოგმა დღიური ჩიტების დახოცვის საბედისწერო დღმდე დაიწყო, ზოგმა იმ დღის ჩანაწერიც გააკეთა დღიურში, ზოგმა კი გაზრდილი განგიაც გაგვაცნო.
ბავშვები ცდილობდნენ, განგიას საქციელისთვის ახსნა მოეძებნათ, ამიტომაც თავიანთ დღიურებში იმაზე საუბრობდნენ, რატომ არ სწავლობდა განგია, რატომ აცდენდა სკოლას.
∇ ანა: „საერთოდ არ ვსწავლობ, ამის მიზეზი კი ტასოა, ისევ ძალიან მომწონს, კიდევ უფრო გალამაზდა, სულ მასზე ვფიქრობ, გაკვეთილზე სულ ვუყურებ და მასწავლებლებს ვერ ვუსმენ“.
∇ გიორგი: „ახალი კლასელი გვყავს, ანასტასია ჰქვია, პირველად რომ ვნახე, ძალიან მომეწონა. ისე მომწონდა, რომ სკოლა არ მაინტერესებდა, არაფერს ვსწავლობდი და სულ ორიანებს მიწერდნენ.“
∇ ლუკა: „მინდოდა ფეხბურთის თამაში, მაგრამ ბავშვებმა მითხრეს, რომ, რადგან კარგი კეტები არ მქონდა, ვერ მათამაშებდნენ, ძალიან მეტკინა გული და გამოვიპარე სკოლიდან“.
∇ მართა: „მშობლები რომ ხშირად მიჯავრდებიან ნიშნების გამო, განა არ მინდა სწავლა? უბრალოდ, არ გამომდის, მიჭირს გაკვეთილებზე კონცენტრირება, მემუქრებიან პროფსასწავლებლით. ვერ ვხვდები, რატომ მემუქრებიან, შეიძლება იქ უფრო საინტერესოა კიდეც“.
∇ ლიზი: „დედაჩემის აზრით, მე დებილი ვარ, მამაჩემი კი დედას უსმენს და არაფერს ამბობს, ეთანხმება და არაფერს აკეთებს. მამა ცოტა მკაცრია და ვერ ვუგებთ ერთმანეთს. არც ველაპარაკები რამეზე, ამ ოჯახში მხოლოდ და მხოლოდ იმაზე ფიქრობენ, რომ კარგი ნიშანი მივიღო და ეგ არის, არაფერი ადარდებთ მაგის გარდა საერთოდ“.
∇ ანანო: „ყოველი დღე მეზიზღება, როდესაც სკოლაში მივდივარ. ყველა მე დამცინის. სხვა თემაზე სასაუბრო არა აქვთ, ჩემი არავის ესმის. ერთი მეგობარიც არ მყავს, სულ მაბულინგებენ, ყველაფერს მე მაბრალებენ, მშობლებსაც ვერ ვეუბნები, არ დამიჯერებენ. დედა ისევ აქეთ მეჩხუბება, თავის დაცვა არ იციო, სუსტი ხარო და ამიტომ არ ვეუბნები“.
∇ კატო: „არასოდეს მომწონდა არც ჩემი სკოლა და მით უმეტეს, არც მასწავლებლები. ყოველთვის ჩხუბობენ, რადგან დავალების დაწერა მეზარება და არა მარტო ამის გამო. სკოლაში არც ერთი მეგობარი არ მყავს, ამიტომ იქ სიარულის არც მიზეზი მაქვს და არც სურვილი, ვფიქრობ, რომ სკოლაში სიარული ჩემთვის უბრალოდ დროის კარგვაა“.
∇ ნატალია: „მეუბნებიან, გაკვეთილზე ტყუილად ზიხარ ყოველთვისო და რატომ, მაგას ვერ ფიქრობენ. დედაჩემს იბარებენ ყოველკვირა, ის გიჟდება და ასე ვარ… მე ერთი უბრალო, გამხდარი ბიჭი ვარ, არავის ვესაუბრები ცუდად, მაგრამ სკოლაში ისეთი ბავშვები არიან, არ დაგინდობენ, ყოველთვის სკოლის ჭიშკართან მხვდებიან, ხან რას წამართმევენ, ხან კიდევ — რას. იმდენი ხედავს, როგორ დამცინიან, მაგრამ არც ერთ წესიერ ადამიანს არ გამოუვლია და არ უთქვამს მათთვის რამე. ეს მე იმდენად მტანჯავს, რომ ცხოვრებაც არ მინდა ხოლმე. ბუფეტში რომ შევდივარ და წინ ვდგავარ, თავზე გადამახტებიან, ოღონდ რამე იყიდონ, ამაზეც ყველა თვალს ხუჭავს. ჩემს ცხოვრებას აზრი არა აქვს, არც მეგობარი მყავს და ის, რომ გაკვეთილზე უაზროდ ვზივარ, გამოსავალი რატომ არის, არ ვიცი… გარდა იმისა, რომ მაბულინგებენ, პრობლემა მაქვს მახსოვრობისა და კონცენტრაციისა. ახლა რომ მკითხოთ, დილით რა ჭამეო, ვერ გიპასუხებთ, ამიტომაცაა ეს ყველაფერი“.
∇ მარიამი: „არ ვიცოდი გაკვეთილი, მაგრამ ამაში თავს ვერ დავიდანაშაულებ – გაკვეთილი ძალიან რთულია, ვერ ვკონცენტრირდები, სულ გაფანტული ვარ, ფიქრებით სულ სხვაგან ვარ. ძალიან მოსაწყენია, არ შემიძლია, ნახევარ საათზე მეტი ერთ ადგილას ვიჯდე და მოსაწყენ საუბარს ვუსმინო“.
∇ მეგი: „წერა-კითხვა მიჭირს. ხშირად მომიმიზეზებია სკოლაში, რომ ხელი მეტკინა და ვერ დავწერდი. რაც ყველაზე მეტად მაწუხებს, ის არის, რომ ვერავის ვეტყვი ამის შესახებ, რადგან მრცხვენია. წარმოიდგინეთ, 15 წლისა ვარ და წერა-კითხვა არ შემიძლია“.
∇ მარი: „განა არ მინდა სწავლა? უბრალოდ, არ გამომდის… არ გამომდის და მორჩა, ასჯერაც რომ წავიკითხო. მერე მეუბნებიან, დაწერას რა უნდაო. ეგეც არაა ადვილი. საშინელი და ძნელი ლაბირინთი გაქვს გასავლელი, რომ მათემატიკის ამოცანა ამოხსნა. კაი, მათემატიკას თავი დავანებოთ, ქართული რო ქართულია, მაგას ვერ სწავლობო… არ ვიცი ეს ზედსართავი სახელები. ვერ ვიმახსოვრებ რა, სად, როდის და როგორ უნდა დავწერო. რა ვქნა?“
ნათელია, როგორ ცდილობენ ბავშვები, ამა თუ იმ მიზეზით ახსნან, რატომ არ თუ ვერ სწავლობს განგია.
საინტერესო აღმოჩნდა განგიას თვალით დანახული დედ-მამა. მართალია, ტექსტში ბევრი მინიშნება იყო განგიას დედ-მამის დასახასიათებლად, მაგრამ ბავშვებმა სხვა შტრიხებითაც გაამდიდრეს ისინი. მათ ტექსტებში იმის ამოკითხვაც შეიძლება, როგორ მშობლებზე ოცნებობენ თავადაც.
∇ მარიამი: „დედა იძახის, მამაშენს ჰგავხარო, მაგრამ მაინც ვერ მივხვდი, რითი. გარეგნულად გასაგებია, შინაგანად – მამაჩემს ცივი გული აქვს, მე – თბილი. მე ცხოველებზე მეფიქრება და მიყვარს ისინი, მამაჩემს კი საერთოდ, ცხოველები კი არა, მგონი, შვილიც არ უყვარს. შეიძლება, ვუყვარვარ. მაინც მამაა, მაგრამ არ ვაინტერესებ. მე კი მწყინს, მინდა, რომ რამე მასწავლოს, მაგალითად – მანქანის ტარება. არა, ხომ უნდა დაჯდეს და ტელევიზორს უყუროს, თავის თავზე ფიქრობს, მეტი არავინ ადარდებს დედამიწის ზურგზე. მე მაინც ორივე მიყვარს: დედაც და მამაც. თუმცა ორივეზე განაწყენებული ვარ. ერთადერთი შვილი ვყავარ და მაგიც რომ არ ადარდებთ! აბა, სხვა ოჯახებში, ერთადერთი შვილი სადაც ჰყავთ, აკვდებიან ზედ: აბა, დედა რა გინდა? რას შეჭამ? მამიკო გენაცვალოს, მანქანის ტარება გასწავლო? მე კი ვინ მეხვეწება რამეს. ისე მექცევიან, თითქოს არც ვარსებობ, მე თვითონ ვნანობ, რომ დავიბადე“.
∇ ნიკა: „დილით დედაჩემის ქოთქოთის ხმამ გამაღვიძა. უკვე გათენებულიყო. სკოლაში წასასვლელად მიხმობდა და თან „კეთილი“ სიტყვებით მამკობდა, თავი საბანში დავმალე, თითქოს მის ხმას ასე დავაღწევდი თავს. უცებ კარის ბრახუნი გაისმა და დედა თავზე წამომადგა. მეჩხუბებოდა, ადექი, გაგვიანდება და სხვა საყვედურებს ეგეც დაემატებაო. მე ზანტად წამოვდექი, ისეთ გუნებაზე დავდექი, რომ ამ ალიაქოთიდან თავის დაღწევის ერთადერთ საშუალებად სახლიდან გასვლა მივიჩნიე“.
„დღე ისევ ხმაურით დაიწყო. დედა მამას ეჩხუბებოდა. როგორც ჩემი, ისე მამაჩემის არც ნათქვამი მოსწონდა და არც გაკეთებული საქმე. მოთქვამდა, თუ როგორი უბედური იყო ჩვენს ხელში. საყვედურობდა და სთხოვდა, მკაცრი ყოფილიყო ჩემთან. მამაჩემის გაწონასწორებულ პასუხებს დედა წყობიდან უფრო გამოჰყავდა“.
∇ მეგი: „დედა სულ იმაზე ფიქრობს, თუ რას იტყვის ხალხი… დედა სულ ასეთი იყო. პირველ ადგილზე სხვის აზრს აყენებდა. მამაჩემი კი ისეთ შეგრძნებას მიტოვებდა, თითქოს სათქმელს ბოლომდე არ ამბობდა“.
∇ მარიამი: „ვახშამზე შევამჩნიე, რომ დედამ და მამამ ისევ იკამათეს. ისინი ხშირად კამათობენ, პატარა რაღაცებზეც. ძირითადად, დედა ლაპარაკობს, მამა უსმენს ჩუმად, რაც დედას უფრო აღიზიანებს“.
∇ კახი: „დედა დაიბარა ქიმიის მასწავლებელმა. სახლში ტირილით შემოვარდა, მეჩხუბა, გამლანძღა, გულსატკენი სიტყვები არ დაიშურა, დამემუქრა, ყველაფერს მამაშენს ვეტყვიო. ერთხელაც არ უკითხავს, რატომ ვზარმაცობ და რა მიშლის ხელს სწავლაში, არც დახმარება შემოუთავაზებია. უბრალოდ, დამემდურა“.
∇ მათე: „მე ვარ განგია – ბიჭი, რომელზეც დედა ყოველთვს ნაწყენია. ძალიან მინდოდა დედის გახარება, მინდოდა, რომ ჩემით ეამაყა, გულში ჩავეკარი და ეთქვა, თუ როგორ ვუყვარვარ, მაგრამ ეს ოცნებად დარჩა, რადგან სწავლა ძალიან მიჭირდა, დედა კი ამას ვერ ეგუებოდა და სულ ჩემზე ბრაზობდა, თითქოს არ ვუყვარდი და მხოლოდ ჩემი ნიშნები ადარდებდა, რომ შემდეგ ამ ნიშნებით ეამაყა და ეტრაბახა. არა, არ ვფიქრობ, რომ არ ვუყვარვარ, პირიქით, მგონია, რომ ზედმეტად ჩაკეტილია, გრძნობებს მალავს, ამიტომაც არ შეუძლია სიყვარულის გამოხატვა, გულის სიღრმეში ძალიან კარგი და თბილი ადამიანია, ძალიან კარგი დედაა, უბრალოდ, ხანდახან ერთმანეთს ვერ ვუგებთ. გული მტკივა, რომ იმედებს ვუცრუებ, ვცდილობ და არ გამომდის მათი გახარება. მათ არასოდეს უკითხავთ ჩემთვის, თუ რა მსურდა. მათ უნდოდათ, მათივე ცხოვრებით მეცხოვრა. მათთვის მთავარი ის იყო, თუ რას იფიქრებდა ხალხი. დედა ყოველთვის იმას წუწუნებდა, ყველას დასაცინი გავხდი შენი უცოდინრობის გამოო“.
∇ ნატალი: „დედაჩემი დამემუქრა, დღეს მაინც მიიღე ათიანი, თორემ არაფერს გაღირსებო. დედაჩემი სასწაულად სუფთა ქალია, თუ ისე არ გააკეთებ რამეს, როგორც მას უნდა, გეჩხუბება და იმხელა ხმაზე, რომ მეზობლებსაც ესმით და სახლთან აივლ-ჩაივლიან ხოლმე, რამე ხომ არ მოხდაო. მამაჩემი? ერთი უბრალო კაცია, სიტყვაძუნწი. სულ მეუბნება დედაჩემი, მამაშენს ჰგავხარო. რა მსგავსება დაინახა, არ ვიცი“.
∇ ანანო: „დღეს საშინელება მოხდა. მასწავლებლის ფულის მოპარვა დამაბრალეს, ყველას ვეუბნებოდი, მე ეს არ მიქნია-მეთქი, მაგრამ – ამაოდ, არავინ მიჯერებდა, დედაჩემს დაურეკეს. დედამაც არ დამიჯერა და საშინლად მეჩხუბა. ძალით ბოდიშიც მომახდევინეს – ტყუილ-უბრალოდ .სამხილიც არაფერი ჰქონდათ, უბრალოდ, ხელს მადებდნენ .სახლში რომ მივედით, დედა უფრო მეჩხუბა, ვუხსნიდი, რომ მე არ მომიპარავს, მაგრამ არ მიჯერებდა“.
∇ ანამარია: „როდესაც სახლში მივდივარ, ყოველთვის ჩემს ნიშნებზე ვლაპარაკობთ… დავიღალე, მაგრამ სხვა გზა არ მაქვს, უნდა შევეგუო“.
∇ მართა: „დედ-მამამ მიხმო. გული ამოვარდნაზე მქონდა, ბევრი საყვედური მივიღე, წკეპლაც არ დავიწყებიათ. დიდი ხანი მეკამათებოდნენ. ბევრჯერ მიფიქრია, თუ რით დავიმსახურე ასეთი მოპყრობა. იმავე დღეს ბებია მესაუბრა… ისე წყნარად… ვისურვებდი, რომ მშობლებიც ასე თბილად მეპყრობოდნენ და მიხსნიდნენ… წყნარად, როგორც ბებო“.
∇ ანა: „მე ვფიქრობ, რომ მამა უფრო არასწორად მოიქცა, რომ არ შეეწინააღმდეგა დედას, თანაც ბოლოს მითხრა, თუ არავინ გავალებს, არც ჩიტების გამოზამთრებააო საჭირო. იმედგაცრუებული დავრჩი, ნაწყენიც და გაოგნებულიც“.
ხომ აშკარაა, როგორ უკლავთ ბავშვებს გულს ის ყრუ კედელი, მშობლებსა და მათ შორის რომ აღმართულა; ის უნდობლობა, უფროსები რომ იჩენენ მათდამი; ისიც, რომ მშობლებს მათგან მხოლოდ ნიშნები აინტერესებთ, არც ფიქრობენ, რა აწუხებთ ბავშვებს, რაზე ოცნებობენ, არც მათი საქციელის (არსწავლის, გაცდენების…) მიზეზებს ეძებენ.
ძალიან მტკივნეულად აღიქვეს და განიცადეს, განგიას როლში შეჭრილებმა, ჩიტების დახოცვის ამბავი, კარგად გააცნობიერეს, რომ ეს არ იყო მხოლოდ ჩიტების დახოცვა, ეს იყო ოცნებების, თავისუფლების სურვილის ჩაკვლა იმ ბიჭისთვის, რომელიც ირგვლივ მყოფებს ძალიან უნდათ, თავიანთი ნაცრისფერი, უსახური ყოფისაგან რითიმე(თუნდაც ჩიტების გამოზამთრების სურვილით) გამორჩეული კი არ იყოს, არამედ ისე იქცეოდეს, როგორც სხვებს სწადიათ.
∇ ანი: „მივხვდი, დედა რასაც აპირებდა. გავიქეცი, რომ დამეჭირა ჩიტები იქამდე, სანამ გვიანი არ იქნებოდა. პანიკაში ჩავვარდი. ვფიქრობდი, მამა დამეხმარებოდა და ვეძახდი, თუმცა რეაქცია არ ჰქონია, ამასობაში დედამ ორივე ჩიტი მომიკლა. არ იცის, რომ არამარტო ჩიტები, ოცნებაც, ბედნიერებაც და სიხარულიც მომიკლა“.
∇ დიტო: „იმ მომენტში ჩემზე სასოწარკვეთილი, იმედგაცრუებული ადამიანი არ არსებობდა მთელ მსოფლიოში. გამოდის, რომ ჩიტბატონები ჩემი ხელით მივუყვანე მკვლელს“.
∇ ლიზი: „იქვე ჩამომემსხვრა ოცნებები თავზე“.
∇ კახი: „ჩემი ხელით მივიყვანე სასაკლაოზე ჩიტები. სასაკლაოდ აქცია ჩემი სახლი, დაუფიქრებლად დახოცა ჩემი უკანასკნელი მეგობრები. მისთვის უცნობია სიბრალულის გრძნობა. მას არავინ ეცოდება – მათ შორის, არც მე და არც ჩემი ჩიტები“.
∇ ნინო: „დედამ ჩიტები დამიხოცა. ვთხოვდი, რომ არ დაერტყა მათთვის… უშედეგოდ… ისე გავნაწყენდი მასზე, რომ გამიჭირდება პატიება“.
∇ მართა: „დედამ არ იცოდა, თუ რამდენად ბევრს ნიშნავდა ეს ძვირფასი შენაძენი ჩემთვის… გული მომიკლა… შეიძლება, არ მეტყობოდა, მაგრამ ვიგრძენი, როგორ გამეჩხირა ყელში უზარმაზარი ბურთი“.
∇ ლიკა: „ჯერ ერთი ჩიტი ავიღე, მერე – მეორე. ვდგავარ ჩიტებით ხელში, თითქოსდა ფეხებდაუძლურებული და მივდივარ სანაგვე ყუთთან, ვყრი ჩიტებს“.
∇ საბა: „მას შემდეგ დედაჩემსა და მამაჩემს არ ველაპარაკები“.
ამ კომპლექსურმა დავალებამ ისიც დამანახვა, როგორ ხედავენ პატარა განგიები თავიანთ მასწავლებლებს, გაკვეთილებსა და სკოლას.
∇ ნინო: „ახლა სკოლაში ვარ, ქიმიის გაკვეთლზე. ძალიან მოსაბეზრებელია, ვერც ვერაფერს ვუგებ. ჩემი საგანი ნამდვილად არ არის. ვოცნებობ ამ გაკვეთილიდან გაპარვაზე, მაგრამ ვერ ვბედავ, ისეთი მკაცრი მასწავლებელი მყავს ქიმიაში, რომ თვალებში შეხედვასაც ვერ ვბედავ“.
∇ მარიამი: „ბოლო გაკვეთილი მათემატიკა იყო… ხანდახან ვფიქრობ, რომ მათემატიკის გაკვეთილი მსოფლიოში ყველაზე მოსაწყენი რამაა. მთელი გაკვეთილი გარეთ გასვლას ვნატრობდი“.
∇ კახი: „დღეს ქიმიის რვეული სახლში დამრჩა… ვანოსაც… მასწავლებელმა ორიანი დამიწერა, ვანოს მხოლოდ საყვედური უთხრა… ისიც ალერსიანად… რა აზრი აქვს დავალებების წერას?“
∇ მათე: „სკოლაში მასწავლებლებიც, დირექტორიც – ყველა ჩემს დაშინებას ცდილობს. თითქოსდა, ეს სწავლის დონეს გააუმჯობესებს… ჩემი აზრით, ბავშვებს სხვანაირი მიდგომა სჭირდება და დაშინებით ვერაფერს გახდებიან“.
∇ ნინო: „რომ ამბობენ, მასწავლებელმა ბავშვებს საგანი უნდა შეაყვაროსო, ჩვენი ლუმზირა მასწავლებელი, პირიქით, საგანს გვაძულებს“.
ვინ რა გამოსავალი იპოვა შექმნილი სიტუაციიდან?
ზოგმა განგიას პირობა დაადებინა, რომ თუნდაც მშობლების გამო გამოსწორდებოდა, ზოგმა მეგობარი შეაძენინა და ეს მეგობარი უქცია ისეთ სტიმულად, რომელმაც შეცვლის სურვილი გაუჩინა ბიჭს, ზოგმა ისევ მხოლოდ თავის დღიურთან დატოვა იმედდაკარგული და გულმოკლული გმირი, ზოგმა ჯიუტად ათქმევინა, მე გავაგრძელებ სხვადასხვა ფრინველისა და ცხოველის დახმარებას და ჩემს აზრს ვერავინ და ვერაფერი შემაცვლევინებსო, ზოგმა დედას ათხოვნინა შვილისათვის პატიება, ჩიტბატონებიც აყიდინა, ბიჭისთვისაც პირობა მიაცემინა, რომ ასე აღარასოდეს მოექცეოდნენ, ზოგმა ბედნიერი განგიას დღიურებიც წაგვაკითხა, მაგრამ არ შემიძლია, ერთი ამონარიდი არ გაგაცნოთ ბავშვების დღიურებიდან, გულის გაგლეჯამდე მტკივნეული ამონარიდი: „მე არავის ვუყვარვარ, სასჯელისა რომ არ ეშინოდეთ, მეც ჩიტბატონებივით მომექცეოდნენ. სულ ტყუილები წერია წიგნებში სიკეთეზე, თანაგრძნობასა და ურთიერთდახმარებაზე, არც მეგობარი არსებობს და არც სიყვარული. მაშ, რატომ უნდა ვისწავლო ამდენი ტყუილი? ამ ცხოვრებაში ვისაც დახეული ფეხსაცმელი აცვია, ვერც ისწავლის, ვერც იმეგობრებს და ვერც ითამაშებს ვერავისთან… მე მარტო ვარ ამ სასტიკ სამყაროში“.
დამეთანხმებით, სწორედ ასე მოფიქრალი „განგიები“ რომ არ გვყავდეს, დიდი ძალისხმევა გვმართებს მშობლებსაც და მასწავლებლებსაც.
ახლა კი სწორედ იმ კითხვას მინდა გავცე პასუხი, სტატიის დასაწყისში რომ დავსვი: კომპლექსური დავალება – შემოქმედებითი პროდუქტი თუ თავსატეხი მშობლებისათვის?
მე მგონი, პასუხი ნათელია-ამ ერთმა კომპლექსურმა დავალებამ სწორედ შემოქმედებითი პროდუქტი მოგვცა და მხოლოდ ისეთი მშობლებისათვის თუ აღმოჩნდება იგი თავსატეხი, რომლებიც ამ დღიურებში საკუთარ თავს ამოიცნობენ.
