და­სახ­ლე­ბუ­ლი პუნ­ქ­ტის მა­კე­ტის შექ­მ­ნა

სა­გან­ში სახ­ვი­თი და გა­მო­ყე­ნე­ბი­თი ხე­ლოვ­ნე­ბა, სა­ბა­ზო სა­ფე­ხურ­ზე გა­მო­ი­ყო­ფა შემ­დე­გი სა­ვალ­დე­ბუ­ლო თე­მა­ტუ­რი ბლო­კე­ბი:

1. გა­რე­მო და ხე­ლოვ­ნე­ბა;
2. ადა­მი­ა­ნი ხე­ლოვ­ნე­ბა­ში;
3. სა­ზო­გა­დო­ე­ბა და ხე­ლოვ­ნე­ბა.

ესგ-ის მი­ხედ­ვით, ამ თე­მა­ტუ­რი ბლო­კე­ბი­დან, გვაქვს სა­რე­კო­მენ­და­ციო თე­მე­ბი მე-7 კლას­ში:

1. ბუ­ნებ­რი­ვი და ადა­მი­ა­ნის შექ­მ­ნი­ლი გა­რე­მო (ბლო­კი­დან „გა­რე­მო და ხე­ლოვ­ნე­ბა“);
2. ადა­მი­ა­ნი — ხე­ლოვ­ნე­ბის ობი­ექ­ტი (ბლო­კი­დან „ადა­მი­ა­ნი ხე­ლოვ­ნე­ბა­ში“);
3. ხე­ლოვ­ნე­ბა და ყო­ველ­დღი­უ­რო­ბა (ბლო­კი­დან „სა­ზო­გა­დო­ე­ბა და ხე­ლოვ­ნე­ბა“).

თე­მა­ტუ­რი ბლო­კი/სა­რე­კო­მენ­და­ციო თე­მე­ბი, ანუ ნაც­ნო­ბი კონ­ტექ­ს­ტი გვეხ­მა­რე­ბა სა­ფე­ხუ­რის გან­მავ­ლო­ბა­ში გრძელ­ვა­დი­ა­ნი მიზ­ნე­ბის (ცნე­ბე­ბის) მიღ­წე­ვა­ში. სა­ბა­ზო სა­ფე­ხურ­ზე გვაქვს შემ­დე­გი სას­წავ­ლო ცნე­ბე­ბი:

1. სახ­ვი­თი ხე­ლოვ­ნე­ბის მხატ­ვ­რულ-გა­მომ­სახ­ვე­ლო­ბი­თი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი (ელე­მენ­ტე­ბი) და ხერ­ხე­ბი (პრინ­ცი­პე­ბი);
2. სახ­ვი­თი ხე­ლოვ­ნე­ბის ტექ­ნი­კა;
3. სახ­ვი­თი ხე­ლოვ­ნე­ბის დარ­გე­ბი და ჟან­რე­ბი;
4. სხვა­დას­ხ­ვა ეპო­ქის/კულ­ტუ­რის/მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბის/სტი­ლის ხე­ლოვ­ნე­ბის სა­ხა­სი­ა­თო ნიშ­ნე­ბი/მხატ­ვ­რუ­ლი მა­ხა­სი­ა­თებ­ლე­ბი.

ცნე­ბე­ბამ­დე მი­სას­ვ­ლე­ლად ვი­ყე­ნებთ შე­მოქ­მე­დე­ბით-შე­მეც­ნე­ბით და­ვა­ლე­ბებს (ქვე­მოთ წარ­მო­გიდ­გენთ ჩე­მი პრაქ­ტი­კის ნი­მუშს). და­ვა­ლე­ბა­სა და ცნე­ბას შო­რის კავ­ში­რის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბის­თ­ვის ვი­ყე­ნებთ ე.წ. საკ­ვან­ძო შე­კითხ­ვებს. VII-IX კლა­სე­ბის­თ­ვის, ესგ-ის მი­ხედ­ვით, გვაქვს შემ­დე­გი სა­ო­რი­ენ­ტა­ციო სა­ფე­ხუ­რის საკ­ვან­ძო შე­კითხ­ვე­ბი:

♦ რა არის ხე­ლოვ­ნე­ბა?

♦ რა­ტომ ქმნი­ან ადა­მი­ა­ნე­ბი ხე­ლოვ­ნე­ბის ნი­მუ­შებს?

♦ რო­გორ და რა­ტომ იც­ვ­ლე­ბო­და ხე­ლოვ­ნე­ბის და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა?

♦ რო­გორ ზე­მოქ­მე­დებს ხე­ლოვ­ნე­ბა ადა­მი­ან­ზე და სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ცხოვ­რე­ბა­ზე?

♦ რო­გორ გავ­ლე­ნას ახ­დენს ხე­ლოვ­ნე­ბა­ზე სა­ზო­გა­დო­ე­ბის მოთხოვ­ნე­ბი და ინ­ტე­რე­სე­ბი?

♦ რა შეგ­ვიძ­ლია გად­მოვ­ცეთ და გა­ვი­გოთ ხე­ლოვ­ნე­ბის ნი­მუ­შე­ბის მეშ­ვე­ო­ბით?

♦ რა­ტომ ვსწავ­ლობ სახ­ვით და გა­მო­ყე­ნე­ბით ხე­ლოვ­ნე­ბას?

♦ რის­თ­ვის და რო­გორ ვი­ყე­ნებ სახ­ვი­თი ხე­ლოვ­ნე­ბის მხატ­ვ­რულ-გა­მომ­სახ­ვე­ლო­ბით ხერ­ხებს, ტექ­ნი­კას, მა­სა­ლას და იარაღს?

ახ­ლა კი გთა­ვა­ზობთ პრაქ­ტი­კულ გა­მოც­დი­ლე­ბას.

შე­საქ­მ­ნე­ლი პრო­დუქ­ტი: არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი მა­კე­ტი

(მა­კე­ტის შექ­მ­ნა, ხე­ლოვ­ნე­ბის სხვა­დას­ხ­ვა დარ­გის სინ­თე­ზით, და­სახ­ლე­ბუ­ლი პუნ­ქ­ტის გა­ლა­მა­ზე­ბის მიზ­ნით)

ცნე­ბე­ბი:

1. სახ­ვი­თი ხე­ლოვ­ნე­ბის მხატ­ვ­რულ-გა­მომ­სახ­ვე­ლო­ბი­თი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი (ელე­მენ­ტე­ბი) და ხერ­ხე­ბი (პრინ­ცი­პე­ბი);
2. სახ­ვი­თი ხე­ლოვ­ნე­ბის ტექ­ნი­კა;
3. სახ­ვი­თი ხე­ლოვ­ნე­ბის დარ­გე­ბი და ჟან­რე­ბი.

ქვეც­ნე­ბე­ბი (ცნე­ბებ­თან მი­მარ­თე­ბა­ში):

♦ ელე­მენ­ტე­ბი და პრინ­ცი­პე­ბი: ფე­რი, ფორ­მა, ფაქ­ტუ­რა, გა­ნა­თე­ბა, თა­ნა­ფარ­დო­ბა, პრო­პორ­ცია, რიტ­მი.

♦ ტექ­ნი­კა: ფერ­წე­რა, გრა­ფი­კა, ძერ­წ­ვა, კონ­ს­ტ­რუ­ი­რე­ბა, მო­დე­ლი­რე­ბა.

♦ დარ­გი: არ­ქი­ტექ­ტუ­რა, მო­ნუ­მენ­ტუ­რი მხატ­ვ­რო­ბა, ქან­და­კე­ბა.

კომ­პ­ლექ­სუ­რი და­ვა­ლე­ბის პი­რო­ბა:

წარ­მო­იდ­გი­ნე, რომ ხარ არ­ქი­ტექ­ტო­რი და ხე­ლოვ­ნე­ბის სხვა­დას­ხ­ვა დარ­გის სინ­თე­ზით (მო­ნუ­მენ­ტუ­რი მხატ­ვ­რო­ბა, რე­ლი­ე­ფი, მრგვა­ლი ქან­და­კე­ბა, პარ­კის დი­ზა­ი­ნი და ა.შ.), სხვა­დას­ხ­ვა მა­სა­ლის გა­მო­ყე­ნე­ბით, და­სახ­ლე­ბუ­ლი პუნ­ქ­ტის მა­კე­ტი უნ­და შექ­მ­ნა.

გა­მო­ი­ყე­ნე ძერ­წ­ვის, კონ­ს­ტ­რუ­ი­რე­ბის/მო­დე­ლი­რე­ბის ტექ­ნი­კა.

მა­კე­ტის შექ­მ­ნი­სას ყუ­რადღე­ბა მი­აქ­ციე სხვა­დას­ხ­ვა გა­მო­სა­ხუ­ლე­ბე­ბის თა­ნა­ფარ­დო­ბას, მათ ფორ­მა­თა და ფერ­თა შე­თან­ხ­მე­ბას, ნა­გე­ბო­ბე­ბის იერ­სა­ხის შე­საც­ვ­ლე­ლად გა­მო­ი­ყე­ნე ფაქ­ტუ­რაც და გარ­კ­ვე­უ­ლი დე­ტა­ლე­ბის რიტ­მი.

ნა­მუ­შევ­რის წარ­დ­გე­ნი­სას ისა­უბ­რე, ხაზ­გას­მით წარ­მო­ა­ჩი­ნე:

♦ რა მხატ­ვ­რუ­ლი მა­ხა­სი­ა­თებ­ლე­ბით გა­მო­ირ­ჩე­ვა ხე­ლოვ­ნე­ბის სხვა­დას­ხ­ვა დარ­გი;

♦ რო­გორ იკ­ვე­თე­ბა არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი ნა­გე­ბო­ბის მხატ­ვ­რულ მა­ხა­სი­ა­თებ­ლებ­ში გარ­კ­ვე­უ­ლი იდე­ე­ბი და და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა;

♦ რა­ში მდგო­მა­რე­ობს შე­ნი იდეა, რო­მე­ლი დარ­გე­ბის სინ­თე­ზი გა­მო­ი­ყე­ნე და­სახ­ლე­ბუ­ლი პუნ­ქ­ტის გა­ლა­მა­ზე­ბის­თ­ვის;

♦ რო­მე­ლი ტექ­ნი­კით, გა­მომ­სახ­ვე­ლო­ბი­თი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი­თა და ხერ­ხე­ბით, რა მა­სა­ლის გა­მო­ყე­ნე­ბით გა­ა­კე­თე და­სახ­ლე­ბუ­ლი პუნ­ქ­ტის მა­კე­ტი.

♦ კომ­პ­ლექ­სუ­რი და­ვა­ლე­ბის პი­რო­ბის წარ­დ­გე­ნის შემ­დეგ ვსვამთ კითხ­ვებს (და­ვა­ლე­ბის პი­რო­ბის გაც­ნო­ბის ეტა­პი):

♦  რა არის და­ვა­ლე­ბის პი­რო­ბი­დან თქვენ­თ­ვის ცნო­ბი­ლი? უც­ნო­ბი?

♦ რა­ში დაგ­ჭირ­დე­ბათ დახ­მა­რე­ბა? რას გა­ა­კე­თებთ და­მო­უ­კი­დებ­ლად?

პირ­ველ ეტაპ­ზე, გა­მოვ­კ­ვეთთ იმ აქ­ტი­ვო­ბა­თა ნუს­ხას, რომ­ლე­ბიც ბავ­შ­ვებს და­ეხ­მა­რე­ბა პრო­დუქ­ტის შექ­მ­ნა­ში (ვიდ­რე კომ­პ­ლექ­სუ­რი და­ვა­ლე­ბის მე­ო­რე, ში­ნა­არ­სის ეტაპ­ზე გა­და­ვალთ).

დაგ­ვ­ჭირ­დე­ბა, ერთ-ერთ პირ­ველ აქ­ტი­ვო­ბად, მსჯე­ლო­ბა მა­კე­ტის და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის, ფორ­მე­ბი­სა და მა­სა­ლის შე­სა­ხებ. აქ­ვე დავ­ს­ვათ საკ­ვან­ძო შე­კითხ­ვა: რო­გორ შევ­ქ­მ­ნათ მა­კე­ტი, რო­მელ­შიც, სხვა­დას­ხ­ვა დარ­გის სინ­თე­ზით, და­სახ­ლე­ბუ­ლი პუნ­ქ­ტის გა­ლა­მა­ზე­ბის, ახა­ლი სი­ცოცხ­ლის მი­ნი­ჭე­ბის იდე­ას წარ­მო­ვად­გენთ?

ამ მო­მენ­ტის­თ­ვის უნ­და ვე­ლო­დოთ იდე­ე­ბის გე­ნე­რი­რე­ბას მოს­წავ­ლე­თა მხრი­დან, რომ­ლებ­საც ჩა­მოვ­წერთ და­ფა­ზე ან ფლიპ­ჩარ­ტ­ზე სა­დე­მონ­ს­ტ­რა­ცი­ოდ, ერ­თ­მა­ნე­თის­თ­ვის გა­სა­ზი­ა­რებ­ლად.

ამის შემ­დეგ ვსვამთ კითხ­ვებს (სა­რე­კო­მენ­და­ციო ჩა­მო­ნათ­ვა­ლია):

♦ რა არის მა­კე­ტი?

♦ რა ნა­ბი­ჯე­ბი უნ­და გა­დავ­დ­გა მა­კე­ტის შე­საქ­მ­ნე­ლად (მაგ.: მა­სა­ლის მო­ძი­ე­ბა, ეს­კი­ზის შექ­მ­ნა და სხვა)?

♦ რო­გორ შევ­ქ­მ­ნა მა­კე­ტი?

♦  რო­გორ გა­მო­ვი­ყე­ნო ბუ­ნებ­რი­ვი/ხე­ლოვ­ნუ­რი მა­სა­ლა მა­კე­ტის შექ­მ­ნი­სას?

♦ რა უნ­და გა­ვა­კე­თო იმის­თ­ვის, რომ და­სახ­ლე­ბუ­ლი პუნ­ქ­ტის უსა­ხუ­რი უბ­ნის გა­ლა­მა­ზე­ბის იდეა წარ­მო­ვად­გი­ნო მა­კე­ტის სა­შუ­ა­ლე­ბით?

ამ კითხ­ვებ­ზე პა­სუ­ხის გა­ცე­მის მე­რე იწყე­ბა კომ­პ­ლექ­სუ­რი და­ვა­ლე­ბის მე­ო­რე, ში­ნა­არ­სობ­რი­ვი ეტა­პი. კარგ შე­დეგს იძ­ლე­ვა ვი­ზუ­ა­ლუ­რი, კონ­ტუ­რუ­ლი მო­ნა­ხა­ზი იმ და­სახ­ლე­ბუ­ლი პუნ­ქ­ტი­სა, რომ­ლის „გა­ლა­მა­ზე­ბა­საც“ ვა­პი­რებთ. ამ შემ­თხ­ვე­ვა­შიც ვი­ყე­ნებთ მოს­წავ­ლე­თა იდე­ე­ბის ჩა­მო­ნათ­ვალს, რო­მელ­საც ვა­ფიქ­სი­რებთ და თან მსჯე­ლო­ბის ფორ­მით ვა­დას­ტუ­რე­ბი­ნებთ, რა­ტომ ფიქ­რო­ბენ ასე.

იმის­თ­ვის, რომ შე­დე­გი­ა­ნი იყოს და­ვა­ლე­ბა, მოს­წავ­ლე­ებს ვეხ­მა­რე­ბით კითხ­ვე­ბის დას­მით:

♦ რო­მელ სა­ხე­ო­ბე­ბად იყო­ფა არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი ნა­გე­ბო­ბე­ბი ფუნ­ქ­ცი­ის მი­ხედ­ვით?

♦ რა ფაქ­ტო­რი გან­საზღ­ვ­რავს არ­ქი­ტექ­ტუ­რის სა­ხე­ო­ბე­ბად და­ყო­ფას?

♦ რო­გორ შეც­ვა­ლა თა­ნა­მედ­რო­ვე ეპო­ქამ არ­ქი­ტექ­ტუ­რუ­ლი ფორ­მე­ბი?

♦ რო­მე­ლი დარ­გე­ბის სინ­თე­ზია შე­საძ­ლე­ბე­ლი არ­ქი­ტექ­ტუ­რა­ში?

♦ რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა გარ­კ­ვე­უ­ლი დარ­გე­ბის სინ­თე­ზით იდე­ე­ბის გა­მო­ხატ­ვა?

♦  რო­გორ ცვლის ნა­გე­ბო­ბა გა­რე­მოს იერ­სა­ხეს და რა მხატ­ვ­რულ-გა­მომ­სახ­ვე­ლო­ბით ხერ­ხებს და სა­შუ­ალე­ბებს იყე­ნებს ამის­თ­ვის არ­ქი­ტექ­ტო­რი?

♦  რო­გორ გა­მო­ვი­ყე­ნო მხატ­ვ­რულ-გა­მომ­სახ­ვე­ლო­ბი­თი ხერ­ხე­ბი, მა­სა­ლა და ტექ­ნი­კა ნა­გე­ბო­ბის შე­საქ­მ­ნე­ლად?

♦ რო­გორ ფიქ­რობთ, რა მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა აქვს მე­ო­რა­დი მა­სა­ლე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბას არ­ქი­ტექ­ტუ­რა­ში?

♦  რო­გორ შევ­ქ­მ­ნა ძერ­წ­ვის ტექ­ნი­კით ნა­მუ­შე­ვა­რი?

♦  რო­გორ გა­ვა­ცოცხ­ლო სა­კუ­თა­რი ფან­ტა­ზია არ­ქი­ტექ­ტუ­რის ჩა­ნა­ხატ­ში/ეს­კიზ­ში?

♦ რო­მე­ლი მა­სა­ლი­სა და ტექ­ნი­კის გა­მო­ყე­ნე­ბა გახ­დის ნა­გე­ბო­ბას უფ­რო ეფექ­ტურს და რა­ტომ ფიქ­რობ ასე?

♦  რო­გორ შევ­ძ­ლო ნა­მუ­შე­ვარ­ში ბუ­ნებ­რი­ვი და ხე­ლოვ­ნუ­რი მა­სა­ლის გა­მო­ყე­ნე­ბა?

♦  რო­გორ და­ვიც­ვა სა­გან­თა თა­ნა­ფარ­დო­ბა?

♦  რო­გო­რი ფორ­მე­ბი გა­მო­ვი­ყე­ნო ნა­გე­ბო­ბის შექ­მ­ნი­სას?

♦ რო­გორ და­მეხ­მა­რე­ბა კონ­ს­ტ­რუ­ი­რე­ბის ტექ­ნი­კა მა­კე­ტის შექ­მ­ნი­სას?

შე­საძ­ლოა, ამ და­ვა­ლე­ბის შეს­რუ­ლე­ბა­სა და პრე­ზენ­ტა­ცი­ას 7-10 გაკ­ვე­თი­ლი დას­ჭირ­დეს. ყვე­ლა იმ სა­კითხის/ქვეც­ნე­ბის შეს­წავ­ლი­სას, რომ­ლე­ბიც კომ­პ­ლექ­სუ­რი და­ვა­ლე­ბის შე­სას­რუ­ლებ­ლად დაგ­ვ­ჭირ­დე­ბა, ნათ­ლად უნ­და მი­ვა­ნიშ­ნოთ მოს­წავ­ლე­ებს, თუ რამ­დე­ნად სა­ჭი­როა პრო­დუქ­ტის შექ­მ­ნი­სათ­ვის. ფრთხი­ლად ვა­წო­დებთ მოს­წავ­ლე­ებს მო­საზ­რე­ბებს, რა­თა პრო­დუქ­ტი უფ­რო დახ­ვე­წი­ლი გა­მო­ვი­დეს.

კომ­პ­ლექ­სუ­რი და­ვა­ლე­ბა, შე­საძ­ლოა, გარ­დავ­ქ­მ­ნათ პრო­ექ­ტულ და­ვა­ლე­ბად, მოს­წავ­ლე­თა ინ­ტე­რე­სე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით (სა­ერ­თო-საკ­ლა­სო, სა­უ­კე­თე­სო ვა­რი­ან­ტის შე­საქ­მ­ნე­ლად). ასე­ვე, მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია, მოს­წავ­ლე­თა მხრი­დან წარ­მოდ­გე­ნი­ლი თვით­რეფ­ლექ­სი­ის მოს­მე­ნა. იმის­თ­ვის, რომ და­ვა­ლე­ბის შექ­მ­ნა რე­სურ­სუ­ლად იაფი იყოს, გა­მო­ვი­ყე­ნოთ მე­ო­რე­უ­ლი ან ად­ვი­ლად ხელ­მი­საწ­ვ­დო­მი მა­სა­ლა (ვთქვათ, პლას­ტ­მა­სი, მუ­ყაო, თი­ხა…). კარგ შე­დეგს იძ­ლე­ვა ასე­თი მა­კე­ტის (მა­კე­ტე­ბის) გა­მო­ფე­ნა სას­კო­ლო სივ­რ­ცე­ში, კლუ­ბუ­რი მუ­შა­ო­ბის დროს ან სხვა­დას­ხ­ვა ტი­პის ღო­ნის­ძი­ე­ბებ­ზე.

ლე­ი­ლა გო­გო­ხია – სსიპ მა­მია ფან­ცუ­ლა­ი­ას სა­ხე­ლო­ბის წყალ­ტუ­ბოს მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტის №2 სა­ჯა­რო სკო­ლის მას­წავ­ლე­ბე­ლი