„სამწუხაროდ, 19-დან ბევრი უნივერსიტეტი კვლავ ონლაინ რეჟიმში აგრძელებს სასწავლო პროცესს, ჩვენი სურვილი კი ისაა, რომ სტუდენტური ცხოვრება ჩვეულ რეჟიმს დაუბრუნდეს, რაც ბუნებრივია, თუმცა მხოლოდ შედეგისკენ ვიხედებით, მანამდე კი პატარ-პატარა, მაგრამ მნიშვნელოვანი ნაბიჯების გადადგმაა საჭირო.
ჩვენ ვხარჯავთ დროს, ნერვებს, ენერგიასა და ფულს ონლაინ სწავლებაში, რომელიც მიგვაჯაჭვავს და დამოკიდებულს გვხდის ტექნიკისადმი (ლეპტოპი, კომპიუტერი, ტელეფონი), ვინადგურებთ მხედველობას და მასთან ერთად, ფსიქიკურ ჯანმრთელობას. დაუკმაყოფილებელია ჩვენი სოციალური მოთხოვნილებებიც, მაგრამ რატომღაც ზედა ფენას ჰგონია, რომ ასე უკეთესია, რომ ზუმი უსაფრთხოა. კი, ზუმი ნამდვილად უსაფრთხო გზაა ახალგაზრდების დეგრადაციისთვის.
იდეა კი შემდეგია — ზუმს აქვს ერთი ძალიან საინტერესო და მარტივი ფუნქცია, ფოტოს დაყენება (ფოტო პოსტს თან ახლავს), ამიტომ შეგვიძლია, ხმაური გამოვიწვიოთ და პრობლემის სიცხადე მეტად დავანახოთ, რომ ეგებ თავიანთ ტვინებში რაღაც გაუნათდეთ (ლექტორები არაფერ შუაში არიან, მაგრამ რაც მეტნი ვიქნებით, მეტად შესამჩნევები ვიქნებით და პრობლემის სიმწვავე ზემდგომ ფენამდეც მივა).
კომფორტის ზონიდან გამოდით!
და გაიხსენეთ, რომ სწავლა აუდიტორიებში ჯერ 15 სექტემბერს იწყებოდა, შემდეგ პირველ ოქტომბერს, შემდეგ კი – 19 ოქტომბერს.
გაიხსენეთ, რამდენჯერ მოტყუვდით.
თუ ფიქრობთ, რომ ამ პლატფორმით თქვენზე ზრუნავენ, მაშინ კარი ღიაა, მაგრამ პირბადის გაკეთება არ დაგავიწყდეთ.
ყველამ საკუთარი წვლილი უნდა შევიტანოთ წარმატების მისაღწევად!
ჩვენ რობოტები არ ვართ!“
იდეის ავტორი: კახა გარბანელიძე
ფოტოს ავტორი: ერეკლე ფოლადიშვილი
ამ განცხადებას ერთ-ერთი სტუდენტური მოძრაობა ავრცელებს. ბუნებრივია, მას მოწინააღმდეგეებიც გამოუჩნდებიან და თანამოაზრეებიც. თუმცა, შესაძლოა, საზოგადოებაში ახლა მოწინააღმდეგე მეტი აღმოჩნდეს, რადგან დღეს ქვეყანაში, მძიმე ეპიდემიოლოგიური სიტუაციიდან გამომდინარე, ნომერ პირველი ამოცანა ჯანმრთელობის უსაფრთხოების დაცვაა. მაგრამ, სტუდენტების მოთხოვნას, მისცენ აუდიტორიებში სწავლის უფლება, როგორც მათთან საუბრისას გავარკვიე, ობიექტური მიზეზებიც აქვს. რატომ ითხოვენ სტუდენტები პირისპირ სწავლებას და რეალურად რა პრობლემები აიძულებს მათ ჯანმრთელობის საპირწონედ დადონ განათლება, ამის გარკვევა მოძრაობის ხელმძღვანელთან, მარიამ დიმიტრაძესთან შევეცადე.
მარიამი ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამართლის სკოლის მესამე კურსის სტუდენტია. პანდემიის დროს, გაზაფხულის სემესტრზე, როცა განათლების სისტემა მთლიანად გადავიდა დისტანციურ სწავლებაზე, ის ქობულეთში, თავის საცხოვრებელ ადგილს დაუბრუნდა და სწავლის გაგრძელება სახლიდან მოუწია. თუმცა, როგორც გვიყვება, ეს თითქმის შეუძლებელი აღმოჩნდა, რადგან სახლში მას უწყვეტი ინტერნეტი არ აქვს, ვერც პროვაიდერებმა უზრუნველყვეს ინტერნეტის შეყვანა და დარჩა სტუდენტი ტელეფონის ამარა, რის გამოც, ხშირად მოუწია ინტერნეტ პაკეტების ყიდვა და ამაში ბევრი ფულიც გადაიხადა. მისი აზრით, მთავარი ამ ამბავში ის არის, რომ ასე ფრაგმენტულად, ტელეფონით, განათლების მიღება (ხარისხიანზე საერთოდ ზედმეტია საუბარი) თითქმის შეუძლებელი აღმოჩნდა.
მარიამი ამბობს, რომ წელს, ახალი სასწავლო წლის დაწყებისას, სახელმწიფომ ისე მიიღო გადაწყვეტილება, რომ სტუდენტების აზრი არც კი გაუთვალისწინებია.
„ჩვენი მოთხოვნა თავიდანვე იყო, რომ სტუდენტებისთვის მოეცათ არჩევანის საშუალება, ონლაინ გვესწავლა თუ აუდიტორიებში. აქედან გამომდინარე, ჩამოვაყალიბეთ მოდელი, რომელიც გავუგზავნეთ სამინისტროს. შეხვედრების რეჟიმში, ჩვენი მოსაზრება სამინისტროსაც გავაცანით და განათლების ხარისხის უზრუნველყოფის სამსახურსაც. მათ ეს მოდელი მოიწონეს და გვითხრეს, რომ შეიძლება სავსებით ლოგიკური და გამოსადეგი მოდელი ყოფილიყო უნივერსიტეტებისთვის.
მოდელი გულისხმობს იმას, რომ სტუდენტებს, ვისაც არ შეუძლიათ ამ რთულ სიტუაციაში სწავლის გასაგრძელებლად თბილისში დაბრუნდნენ, ან სტუდენტებს, რომლებიც რისკ-ჯგუფს განეკუთნებიან, ან, უბრალოდ, იმ სტუდენტებს, რომლებსაც ეშინიათ ვირუსის და ერიდებიან ადამიანებთან კონტაქტს, ქუჩაში გამოსვლას და უნივერსიტეტებში სიარულს, სახლში დარჩენის შესაძლებლობა მისცემოდათ. რეალურად, ეს მოდელი სწავლის პარალელურ რეჟიმში წარმართვას გულისხმობდა – როგორც ონლაინ, ისე აუდიტორიებში.
იმ სტუდენტებს კი, ვისაც სურვილი გვქონდა, დისტანციის დაცვით, ყველა რეგულაციისა და რეკომენდაციის ზედმიწევნით შესრულებით, სწავლა აუდიტორიებში გაგვეგრძელებინა, ამის შესაძლებლობა მოგვცემოდა. სამინისტროს ეს აუცილებლად უნდა გაეკეთებინა, რადგან ძალიან ბევრ სტუდენტს აქვს ონლაინ სწავლებასთან დაკავშირებული პრობლემა და მათ ამის შესახებ იციან. თითქმის არ არსებობს სტუდენტი, რომელსაც გარკვეული ტიპის პრობლემა მაინც არ შეუქმნა დისტანციურმა სწავლებამ. რაც მთავარია, სწავლაში, ამ პირობებშიც კი, ჩვენ ფულს ისევ ვიხდით, როგორც აქამდე ვიხდიდით. რაც იმას ნიშნავს, რომ ბიუჯეტში ჩვენი წვლილი შეგვაქვს. სწორედ ამიტომ უნდა მოგვეცეს საშუალება, გადაწყვეტილება ჩვენ თვითონ მივიღოთ – რა გვირჩევნია. მცირეწლოვნები ხომ არ ვართ, ზრდასრული ადამიანები ვართ და უმაღლესი სასწავლებელი არის დაწესებულება, რომელსაც სერვისისთვის თანხას ვუხდით. ხაზგასმით ვამბობ, სერვისი უნდა მივიღოთ სრულყოფილად, მაგრამ იმ შემთხვევაში, თუ ეს სერვისი არ მაკმაყოფილებს, მაშინ გადასახადი მაინც უნდა შეგვიმცირონ. სამწუხაროდ, განათლების სამინისტროც და უნივერსიტეტებიც, როგორც ჩანს, გვიყურებენ, როგორც მცირეწლოვან ბავშვებს და ჩვენ ნაცვლად, თავად იღებენ გადაწყვეტილებებს და გვასწავლიან პროფესიებს კი არა, იმას, თუ როგორ მოვიქცეთ.
თუმცა, ჩვენგან განსხვავებით, სკოლის მოსწავლეებს მისცეს არჩევანის შესაძლებლობა. ყველაზე დიდი პრობლემაც ამაშია – ჩვენ შესახებ ,ჩვენ გარეშე, მიღებულ გადაწყვეტილებებში, ჩვენი აზრი არავის აინტერესებს, არავინ გვეკითხება რა გვინდა და რატომ. სისტემაა ასეთი — გვკარნახობენ ჩვენთვის რა არის უკეთესი ისე, რომ არც ჩვენს საჭიროებებს ითვალისწინებენ და არც ჩვენი აზრი აინტერესებთ.
მე მინდა აუდიტორიაში დაბრუნება. ასე გაურკვეველი ვადით სახლში ჯდომა და იმის ლოდინი, ვაქცინა როდის შეიქმნება, ჩემთვის აბსურდია და, სამომავლოდ, არანაირ პერსპექტივას არ მაძლევს. შესაძლოა, 4 წლით გამომკეტონ… და მართლა თუ გვეუბნებიან, რომ ვირუსთან თანაცხოვრება უნდა ვისწავლოთ, მოგვცენ საშუალება, რომ ვისწავლოთ. მე მინდა, თვითონ გავაკეთო არჩევანი – ვიცხოვრო თუ მხოლოდ თავი დავიცვა.“
სტუდენტური მოძრაობის მიზანი მის სახელწოდებაშივეა გაცხადებული – „სტუდენტური მოძრაობა ხარისხიანი განათლებისთვის“. მათი სურვილი აუდიტორიაში ხარისხიანი განათლების მიღებაა, თუმცა, მარიამის თქმით, ამ პირობებში, საერთოდ განათლების ხელმისაწვდომობა დგება კითხვის ნიშნის ქვეშ, არათუ ხარისხიან განათლებაზე ხელმისაწვდომობა. სამართლის სკოლის სტუდენტი სვამს კითხვას – „როგორ მივიღოთ ხარისხიანი განათლება არსებული რეალობის ფონზე მაშინ, როცა სტუდენტების უმრავლესობას არა აქვს არც კომპიუტერი და არც ინტერნეტი?“ ამბობს, რომ, სამწუხაროდ, სტუდენტების უმეტესობა, ვისაც მაღალმთიან სოფლებში დაბრუნება მოუწია, განათლების მიღმა აღმოჩნდა, რადგან, „უმრავლესობას არა აქვს არც ტექნიკა და არც უწყვეტი ინტერნეტი. იცის ვინმემ რამდენმა სტუდენტმა შეიჩერა ამის გამო სტატუსი? ან შეუჩერეს. ახალგაზრდებმა დაკარგეს სამსახური და ვეღარ იხდიან სწავლის გადასახადს. შეუძლებელია ასეთ რეალობაში სტუდენტებს უთხრა, რომ ხარისხიანი სწავლება შესაძლებელია, მეტიც, უხერხულია, რადგან უმრავლესობას საერთოდ არანაირ სწავლებაზე არ მიუწვდება ხელი. სახელმწიფოს არც ჩვენი აზრი და არც ჩვენი საჭიროებები არ აინტერესებს. მე პირადად ვიდექი ამ პრობლემის წინაშე, როცა პანდემიის დროს, გასულ სასწავლო წელს, ქობულეთში, ჩემს სახლში დავბრუნდი, იქ კი არ მაქვს უწყვეტი ინტერნეტი. სახლში ინტერნეტიც კი ვერ შევიყვანე, რადგან რამდენჯერაც დავწერე განცხადება პროვაიდერთან, იმდენჯერ რეაგირების გარეშე დამტოვეს. და ეს მხოლოდ ჩემს თავს არ ხდება, მასობრივი პრობლემაა, ძალიან ბევრ ოჯახს არ აქვს ინტერნეტი შეყვანილი. ამაზე ვინმეს ხომ უნდა ეზრუნა ან, უბრალოდ, ეფიქრა, რომ ამ პრობლემის წინაშე აუცილებლად აღმოჩნდებოდა დღეს საქართველოში ახალგაზრდების უმეტესობა. თუ გაიძულებენ, რომ ონლაინ რეჟიმით ვისწავლოთ, მაშინ ხელი უნდა შეგვიწყონ, მინიმუმ ინტერნეტი მაინც უნდა გვქონდეს. რაიმე ქმედითი ნაბიჯები ხომ უნდა გადაედგა სახელმწიფოს — პასუხისმგებელ და გადაწყვეტილებების მიმღებ პირებს ამ მიმართულებით. კი ბატონო, ვიყიდე ინტერნეტ პაკეტი და ჩავრთე ტელეფონი, მაგრამ, როგორ წარმოგიდგენიათ ტელეფონით ფრაგმენტულად მიღებული განათლების ხარისხი? ტელეფონით რომ მსურდეს განათლების მიღება, მაშინ იუთუბის არხს ჩავრთავ და ვუყურებ ვიდეოს და, რაც მთავარია, ამაში თანხასაც არ გადავიხდი.“
რეალურად რა ხდება ამ გადაწყვეტილების მიღმა და როგორ მიდის სასწავლო პროცესი უნივერსიტეტებში? მარიამ დიმიტრაძე, ჩვენთან საუბრისას, ამბობს, რომ უნივერსიტეტებში ისევ იძულებითი მექანიზმები აამუშავეს, რადგან აიძულებენ სტუდენტებს, იარონ უნივერსიტეტებში, თუნდაც პრაქტიკული სამუშაოებისთვის და არავინ დაინტერესებულა იმით, როგორ უნდა მოახერხოს რეგიონში მცხოვრებმა სტუდენტმა, ერთი საგნისთვის (რადგან რეალურად პრაქტიკული სამუშაოები სწორედ ერთ საგანში შეიძლება ჰქონდეს სტუდენტს), თბილისში დაბრუნება, მაგალითად, ორ დღეში? „ამაზე არც არავის უფიქრია და არც არავის უსაუბრია. ამ გადაწყვეტილების შემდეგ, ჩვენ ძალიან ბევრი სტუდენტი დაგვიკავშირდა, გამოგვეხმაურა. გვეუბნებიან, რომ ამ კუთხით სერიოზული პრობლემები შეექმნათ. სამწუხაროა, რომ აქაც ჩვენი საჭიროებები და შესაძლებლობები არავინ გაითვალისწინა. ამიტომაც შევთავაზეთ სამინისტროს მოდელი, რომელიც მაქსიმალურად დააკმაყოფილებდა ყველა სტუდენტის ინტერესს. ისე მიდის სიტუაცია, რომ სტუდენტების გარდა, სტუდენტების პრობლემები არავის აინტერესებს, გადაწყვეტილების მიმღები პირები დაკავებული არიან მხოლოდ არჩევნების თემატიკით და რეალურად, იმ გამოწვევებსა და პრობლემებზე, რაც ქვეყანაში პანდემიის ფონზე მძვინვარებს, არ ფიქრობენ.
ჩვენი აზრი მხოლოდ ვიწრო წრის – უმცირესობის აზრი არ არის. ძალიან ბევრი თანამოაზრე ახალგაზრდა გვყავს, ვისაც აუდიტორიაში სურს სწავლის გაგრძელება. ბევრი გვწერს, ყოველდღიურად, მხოლოდ ჩვენი ახირება კი არ არის. ჯგუფში, ერთი თვის განმავლობაში, 16 ათასი სტუდენტი შეიკრიბა და სულაც არ არის ეს ხელწამოსაკრავი რაოდენობა.“ – გვითხრა მარიამმა.
პანდემიის პირობებში, პირისპირ სწავლებისთვის, სახელმწიფო ზაფხულის განმავლობაში ემზადებოდა, შემუშავდა რეგულაციები, აუდიტორიებში სტუდენტთა უსაფრთხო სწავლების გასაგრძელებლად ახალი წესები დადგინდა. თუმცა, კოვიდ ინფიცირებულთა რიცხვის ზრდასთან ერთად, გადაწყვეტილება შეიცვალა და სწავლის გაგრძელება 1 ოქტომბრისთვის გამოცხადდა, შემდეგ ისევ 19 ოქტომბრამდე გადაიდო. არსებულ ვითარებაში სტუდენტების აუდიტორიაში დაბრუნებას თვითონ უმაღლესი სასწავლებლების რექტორები და სტუდენტების ნაწილიც აპროტესტებდა. სამინისტრომ გადაწყვეტილება ისევ შეცვალა და გამოცხადდა ჰიბრიდული სწავლება — ახლა სტუდენტები უნივერსიტეტებში მხოლოდ პრაქტიკული სამუშაოების შესასრულებლად მივლენ, ხოლო სწავლის უმთავრესი ნაწილი დისტანციურად წარიმართება. მარიამის და მისი თანამოაზრეების მოთხოვნა — დააბრუნონ აუდიტორიებში, მათი საჭიროებებისა და შესაძლებლობების გათვალისწინებით, ერთგვარ დილემას ქმნის და სასწორზე დებს არჩევანს, რომელიც შესაძლოა მართლა სავალალო აღმოჩნდეს, თუმცა, სტუდენტების ამ მოთხოვნას მეორე მხარეც აქვს — განათლების ხელმისაწვდომობაში გაჩენილი უთანასწორობა. პანდემიამ უთანასწორობა კიდევ უფრო გაამძაფრა და უფრო მეტად ამოიტანა ზედაპირზე, თორემ, რეალურად, ის ჩვენს განათლების სისტემაში ყოველთვის იყო.
კიდევ ერთი საკითხი, რომელზეც სტუდენტების ჯგუფს განათლების სამინისტროსთან ჰქონდა საუბარი, სწავლის საფასურის შემცირება იყო. სამართლის სკოლის სტუდენტი აცხადებს, რომ სწორედ უნივერსიტეტში ისწავლა (ეკონომიკის პრინციპების შესავალ ნაწილში), რომ ხარისხის შემცირების შესაბამისად, უნდა მცირდებოდეს სერვისის თანხაც. „რატომ არ მცირდება ჩვენი სწავლის საფასური? — კითხულობს მარიამი — ეს ხომ თვალშისაცემია და ბევრი კვლევა არ სჭირდება იმის დანახვას, როგორ დაეცა სწავლის ხარისხი“. ამბობს, რომ ეს კითხვა მან სამინისტროს წარმომადგენლებსაც დაუსვა, მაგრამ პასუხი იყო ბუნდოვანი და გაურკვეველი. „სიმართლე გითხრათ, ვერ გავიგე. დაახლოებით, ასეთი შინაარსის პასუხი მივიღე, რომ ეკონომიკა ვერ გაუძლებს მსგავს დარტყმას, ძალიან დიდი თანხები დაიკარგება და ა.შ. სამწუხაროა, რომ სახელმწიფომ აქაც ისევ არ იფიქრა სტუდენტებზე და მათ ინტერესებზე. ჩვენ სახელმწიფოს ნაწილი არ ვართ? ჩვენ როგორ გავუძლებთ ასეთ მძიმე ეკონომიკურ დარტყმას? მაინცდამაინც სტუდენტების გადასახადები გადაარჩენს ქვეყნის ეკონომიკას? და ყველაზე მთავარი – ონლაინ სწავლება არ ყოფილა ის, რაზეც ჩვენ და უნივერსიტეტი, ხელშეკრულების დადების მომენტში, შევთანხმდით. უნივერსიტეტებსაც მინდა იგივე ვკითხო: რატომ არ მცირდება, სწავლის ხარისხის შემცირების პარალელურად, ჩვენი სწავლის საფასური?
50%-იანი გრანტი მაქვს, მაგრამ როგორ გადავიხადო დარჩენილი 50%? იქნებ, ამ კითხვაზე გაგვცეს სახელმწიფომაც და უნივერსიტეტმაც პასუხი, მით უფრო, როცა განათლებას ახლა ტელეფონით, ფრაგმენტულად, ვიღებ. ძალიან მოკლედ კი, დღევანდელ სიტუაციას ასე შევაფასებ – პანდემიის ფონზე განათლება საქართველოში, ეს არის განათლების მიღების ძალიან წარუმატებელი მცდელობა!“
უმაღლესი სწავლების ჰიბრიდული მოდელი, სტუდენტთა ნაწილის აზრით, ვერ პასუხობს მათ მოთხოვნებს და ვერც კოვიდის პრევენციისთვის გამოდგება დიდად, მარიამის მსგავსად კი, ალბათ, ბევრი სტუდენტი ელის სახელმწიფოსგან პასუხს კითხვაზე — რატომ არ ითვალისწინებს სახელმწიფო მათ საჭიროებებს, წართმეულ არჩევანზე რომ აღარაფერი ვთქვათ. ცხადია, ეს ყველა სტუდენტის აზრი არ არის და მეორე ნაწილის მოთხოვნას, ვინც პირისპირ სწავლის დაწყებას აპროტესტებდა, თავისი სიმართლე აქვს.
ლალი ჯელაძე
