18 დეკემბერს, მასწავლებლის ეროვნული ჯილდოს კამპანიის ფარგლებში, განათლების კოალიციის ორგანიზებით, მასწავლებლის ეროვნული ჯილდოს 2019 წლის გამარჯვებულმა, გიორგი ჭაუჭიძემ საჯარო ლექცია წაიკითხა თემაზე: „რატომ უნდა გახდე მასწავლებელი”
გიორგიმ მსმენელს 13 მიზეზი დაუსახელა, რატომ უნდა გახდე მასწავლებელი და თან განმარტა, რომ მის მიერ შემოთავაზებული მიზეზები პრიორიტეტულობის მიხედვით არ არის დალაგებული, თუმცა, გარკვეული ლოგიკური თანმიმდევრობის დანახვა მაინც შესაძლებელია.
მიზეზი 1 – დღეს მეტად დაფასებულია და კიდევ უფრო დაფასდება!
როდესაც ახალგაზრდა პროფესიის არჩევანს აკეთებს, პირველ რიგში, იმაზე ფიქრობს, თუ რამდენად აინტერესებს, უყვარს, მოსწონს და სურს ამ მიმართულებით მუშაობა. თუმცა, ინტერესის გარდა, აქვე არის ჩასაფრებული კიდევ ერთი კრიტერიუმი – რამდენად სასარგებლო იქნება ეს პროფესია მისთვის, მაგალითად, მატერიალური თვალსაზრისით, მოუტანს თუ არა ისეთ შემოსავალს, რომლის გამოც, ღირს ისწავლოს გარკვეული პერიოდის განმავლობაში, ან რამდენად პერსპექტიულია დასაქმების თვალსაზრისით, მოუტანს თუ არა გარკვეულ წარმატებას.
ჩემი აზრით, იქიდან გამომდინარე, რომ ქვეყნის ეკონომიკა არ იძლევა ბევრი მაღალანაზღაურებადი ადგილის შექმნის შესაძლებლობას, ამის ფონზე, გარკვეულწილად, მასწავლებლის პროფესია, დღეს, აღარ არის ხელწამოსაკრავი პროფესია, ანაზღაურების თვალსაზრისით. მასწავლებლის პროფესია რამდენიმე კატეგორიად იყოფა – უფროსი, წამყვანი და მენტორი. სისტემაში, პედაგოგთა ძირითადი რაოდენობა უფროსი მასწავლებელია, შემდეგ მოდის წამყვანი და ბოლოს – მენტორი. მასწავლებელი, დაახლოებით, 1000 ლარის ფარგლებში იღებს ანაზღაურებას, თუ სტატუსის მქონე მასწავლებლია. რაც უფრო მაღალ საფეხურზეა, მით უფრო იზრდება ხელფასიც. ამით იმის თქმა მინდა, რომ ადამიანისთვის, რომელიც ყოველდღიურად (ხშირად კვირაში ოთხი დღე) მუშაობს 9 საათიდან 13 საათამდე, ეს ცუდი ანაზღაურება არ არის. სხვა პროფესიებში დასაქმებული ადამიანებისგან განსხვავებით, ჩვენ შედარებით მეტი თავისუფალი დრო გვაქვს, როგორც გითხარით, პირველი საათის მერე მასწავლებელი თავისუფალია (თუმცა, მუდმივად ფიქრობს სკოლაზე, მოსწავლეზე და საგაკვეთილო პროცესზე), ამას ემატება ჩვენი, ასევე, განსხვავებული, ხანგრძლივი არდადეგებიც.
ასე რომ, ეს სფერო არ არის ისეთი ცუდი, როგორც წარმოადგენენ ხოლმე. მე რომ მკითხოს კაცმა, საკმაოდ ნორმალური მდგომარეობაა ამ მიმართულებით. ოღონდ ვგულისხმობ კვალიფიციურ და გარკვეული სტატუსის მატარებელ მასწავლებლებს, რომლებსაც გაცილებით მაღალი ანაზღაურება აქვთ, უსტატუსო მასწავლებლებთან შედარებით.
მიზეზი 2 – სიმამაცეს მოითხოვს
სიმამაცე ხომ არ გვაშინებს ადამიანებს? მგონი პირიქით და რატომ, მოგახსენებთ. სხვადასხვა სამსახურში სხვადასხვა გამოცდილება დამიგროვდა, თუმცა, ახლა ერთ გამოცდილებას ვახსენებ, რომელიც ჯარში მსახურობის დროს მივიღე. იქ, ბევრ სხვა თავგადასავლებს შორის, ერთი კონფლიქტურ სიტუაციას უკავშირდება, სადაც ყველაზე მეტად დამჭირდა ეს თვისება – სიმამაცე. აი, როგორც ჯარისკაცს უხდება რაღაც ბარიერების გადალახვა, გულის გამაგრება და მამაცობა, ისე დამჭირდა ეს ყველაფერი მასწავლებლობის დროსაც. ხშირად დამიჭერია ჩემი თავი, როგორც მასწავლებელს, როგორ მიკანკალებდა მუხლები და მიჩქარდებოდა გული მაშინ, როცა კონკრეტული მომენტი უნდა გადამელახა. პირდაპირი გაგებით განმიცდია სიმამაცით სიტუაციების დაძლევა. ვისაც ამ მხრივაც სურს თავის გამოცდა, გამოჩენა ან თავგადასავლების ძიება და საინტერესო საქმეების კეთება, ჩემი აზრით, ეს სფერო საუკეთო ასპარეზია. თავისთავად, ამაში არ ვგულისხმობ ფიზიკურ წინააღმდეგობასა და დაბრკოლებებს. აქ საუბარია ურთიერთობებზე მოსწავლესა და მასწავლებელს შორის, რომელიც ყოველთვის შეიძლება დამაკმაყოფილებელი არ იყოს. ამიტომ, გვჭირდება მეტი სიმამაცე და ძალისხმევა ამ ურთიერთობის სწორად დასარეგულირებლად.
მიზეზი 3 – ყველა სფეროს მოიცავს
პრაქტიკულად, სკოლა არის ადგილი, რომელიც უნდა მოიცავდეს ადამიანის ინტერესების ყველა სფეროს. შესაბამისად, თუ ამ სფეროს აირჩევს ადამიანი თავისი საქმიანობის გასაგრძელებლად, მას შეუძლია სკოლაში, ნებისმიერი მიმართულებით, დაიკმაყოფილოს თავისი წადილი, ინტერესები და სურვილები – დაწყებული ლიტერატურით, უცხოური ენებით, საინჟინრო მიმართულებებით თუ სხვა, დამთავრებული მუსიკითა და სპორტით. შესაბამისად, ადამიანს მასწავლებლის პროფესიაში ეძლევა საკუთარი თავის რეალიზების საშუალება, თან, რაც მთავარია, მას ჰყავს ისეთი აუდიტორია/მოსწავლეები, რომლებიც ყოველთვის სწორად აფასებენ მის თავის გამოჩენას.
მიზეზი 4 – შემოქმედებითი პროცესია
მასწავლებელი, თავისი არსით, შემოქმედებითი ადამიანია, მისი საქმიანობა კი – შემოქმედებითი პროცესი (იგულისხმება სხვადასხვა მიმართულებით შემოქმედებითობა). თვითონ სასწავლო პროცესი, როგორც აკადემიური მიმართულება, მასწავლებლისგან ბევრი ისეთი რამის გამოგონებას და შექმნას მოითხოვს, რომელიც სხვა პროფესიაში იშვიათია. არ ვგულისხმობ, მაგალითად, წმინდა ხელოვნების დარგებს. თვითონ სწავლების პროცესი – გაკვეთილის ჩატარების, აქტივობის მოფიქრებისა და დაგეგმვის პროცესებია ისეთი, რომ შემდგომ, ზუსტადაც რომ, შემოქმედებითობით მიღებულ სიამოვნებას ანიჭებს ადამიანებს. ოღონდ, ხაზს ვუსვამ, რომ ვგულისხმობ და მოვიაზრებ ნიჭიერ ადამიანებს, გარკვეული უნარების მქონე ადამიანებს, რომლებსაც აქვთ შესაძლებლობა, ერთი მხრივ, გამოავლინონ ასეთი უნარები და, მეორე მხრივ, სიამოვნება მიიღონ ამ პროცესით.
წინა მიზეზს რომ დავუბრუნდეთ, ეს შემოქმედებითობა, რომელიც ადამიანს შეუძლია გამოავლინოს და წარმოაჩინოს, მრავალმხრივია სხვადასხვა მიმართულებით, მაგრამ უმნიშვნელოვანესი ამ პროცესში ყველაზე უფრო მგრძნობიარე და გულწრფელი აუდუტორიაა, რომლის წინაშეც გიწევს ყველაფრის კეთება – სიმღერის დაწერიდან დაწყებული საგაკვეთილო პროცესის დაგეგმვით დამთავრებული. არ გეგონოთ, რომ ბავშვებს უგემოვნობას ვაჩვევდეთ, როცა ჩვენ მიერ დაწერილ სიმღერას ვთავაზობთ, რომელიც შესაძლოა სრულყოფილი არ არის (მუსიკის თვალსაზრისით), მაგრამ, კონკრეტული სასწავლო სიტუაციებისთვის ასეთი შემოქმედებითობა ძალიან სასარგებლოა ხოლმე.
მიზეზი 5 – ნიჭიერება დაფასებულია
მასწავლებელს, პირველ რიგში, რა თქმა უნდა, გარკვეული გონივრული უნარები უნდა ჰქონდეს. მე რომ მკითხოთ, ერთ-ერთი ყველაზე ნიჭიერი ადამიანი უნდა იყოს ყველა პროფესიის ადამიანებს შორის. თქვენ შეიძლება პირიქით გაგიგონიათ ხოლმე – შენ ხომ ასეთი ნიჭიერი იყავი და სკოლაში იწყებ მუშაობას? ჩემი აზრით კი, სკოლა არის სწორედ ის ადგილი, სადაც ნიჭიერმა ადამიანებმა უნდა დაიწყონ მუშაობა. თავისთავად, ყველა ადამიანი თავისებურად ნიჭიერია, ამ შემთხვევაში, ვგულისხმობ წარმატებული აკადემიური უნარების მქონე ადამიანებს, რომლებიც სკოლაშიც გამოირჩეოდნენ წარმატებებით. სწორედ ასეთი წარმატებულების ადგილია სკოლაში. რაც შეეხება დაფასებას – ნიჭიერი ადამიანი ყველა სფეროში დაფასებულია, მიუხედავად გარკვეული წინააღმდეგობებისა, რომელიც ნიჭიერებას ახლავს ხოლმე. თუმცა, როგორც წესი, საბოლოო ჯამში, ყველა აღიარებს და ხედავს, დიდიც და პატარაც – კოლეგებიც და მოსწავლეებიც. მათი მხრიდან აღიარება ძალიან ფასეულია. ვერ წარმოიდგენთ, როგორი ბედნიერია ხოლმე მასწავლებელი, როცა მოსწავლე შენს ნიჭს აფასებს.
მიზეზი 6 – მრავალმხრივი განვითარებისა და სწავლის საშუალება
ნებისმიერ სფეროში მყოფმა ადამიანმა უნდა გადახედოს საკუთარ საქმიანობას და ჰკითხოს საკუთარ თავს – რა ვისწავლე ახალი ამ სფეროში და რას ვსწავლობ ახლა. მით უფრო მასწავლებელმა, რადგან სკოლაში, მუდმივი განვითარების გარეშე, პროფესიაში წარმატებული ვერ იქნები.
ჩემს მოსწავლეებს 30 წელი მაშორებს, ანუ მათზე მთელი 30 წლით უფროსი ვარ. აქედან გამომდინარე, რაც არ უნდა განვვითარდე და ვივარჯიშო კონკრეტული მიმართულებებით, მაგალითად, ციფრული ტექნოლოგიების მიმართულებით, გაცნობიერებული მაქვს, რომ მათ ვერასდროს დავეწევი ამ კომპონენტში. ვერ დავეწევი იმ თაობის მოსწავლეებს, რომლებიც ამ ტექნოლოგიებთან ერთად დაიბადნენ. თუმცა, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ არ შემიძლია გარკვეული ოპერაციების შესრულება.
ზოგიერთ მასწავლებელს სირცხვილის გრძნობა აქვს ხოლმე, როცა არ გამოსდის ისე, როგორც საჭიროა ან არ იცის. მეც მქონდა, გარკვეულწილად, ასეთი დამოკიდებულება – როგორ შეიძლება ბავშვმა შეგამჩნიოს, რომ რაღაც არ იცი. უნდა შევთანხმდეთ, რომ ბავშვებიც მშვენივრად ხვდებიან და ჩვენც კარგად ვიცით, რომ შეუძლებელია ადამიანმა ყველაფერი იცოდე. ახალგაზრდებს რომ შევეჯიბრო ახლა ციფრულ ტექნოლოგიებში, ხომ აღმოვჩნდები სასაცილო მდგომარეობაში? მაგრამ შევთანხმდეთ იმაშიც, რომ როცა დამჭირდება, უნდა დამეხმაროთ, მასწავლოთ, გამაკეთებინოთ. ქართულის სწავლებისას უმარავი რამის კეთება შეიძლება ციფრულად, მაგალითად, „ვეფხისტყაოსნის“ პერსონაჟების ანიმაციების დახატვა და შემდეგ გაციფრება, მათი შემოსვა. ამას ბავშვები გააკეთებენ, მაგრამ, ამ შემთხვევაში, მე ვიქნები პროცესის მონაწილე ადამიანი, რომელიც მათთან ითანამშრომლებს და ეტყვის: ეს რატომ ჩააცვი მარჯვენა ფეხზე, ტექსტი გეუბნება, რომ მარცხენაზე უნდა ეცვას… აი, ასეთი კოლაბორაციით, მშვენიერ შედეგებს მივიღებთ. ეს არის ამ პროფესიაში მრავალმხრივი განვითარების შესაძლებლობა. მეც მუდმივად ვცდილობ ხოლმე, მოვძებნო რამე ახალი და ვისწავლო. ახლა სწორედ ანიმაციის შესწავლა მინდა. ერთხელ რომ გემოს გაუსინჯავ სწავლების პროცესით მიღებულ სიამოვნებას, მერე ვეღარ გაჩერდები. ჰოდა, სწავლებით მიღებული სიამოვნება ჩვენს პროფესიაში ძალიან სასარგებლოცაა.
მიზეზი 7 – თავისუფალი პროფესიაა
ერთი მხრივ, მასწავლებლობა, თავისი არსით, თავისუფალი პროფესიაა, მეორე მხრივ, შეიძლება ვთქვათ, რომ არა, რადგან, სამწუხაროდ, დღეს, ქართული საგანმანათლებლო სისტემა და სახელმწიფო მუდმივად რეგულაციების ტყვეობაშია – ყველგან და ყელაფერში მომეტებული რეგულაციებია. თუ რამე ისე არ გამოვა, როგორც საჭიროა, საზოგადოებაც და სახელმწიფოც იმისკენაა მიმართული, როგორ მოიფიქროს და დააწესოს კიდევ ახალი რეგულაცია. ერთ-ერთი ასეთი სფეროა სწორედ განათლების სისტემაც. იცით როგორ არის განათლების სისტემა რეგულირებული? მაგალითად, მასწავლებლებს გვითვლიან რამდენი ნიშანი უნდა დავწეროთ დღეში. ნიშნის
დაწერის თემა, საერთოდ, ცალკე საკითხია, რომელიც ამოვარდნილია ყველა საღი მიდგომიდან, თუმცა, ახლა ამაზე არ ვისაუბრებ. უბრალოდ, წარმოდგენის შესაქმნელად მოვიტანე ეს მაგალითი. მიუხედავად ყველაფრისა, ერთ-ერთ მიზეზად მაინც გამოვიტანე, რომ თავისუფალი პროფესიაა. შექმნილი სიტუაციის მიუხედავად, თუ მასწავლებელი მოინდომებს და გადაწყვეტს, რომ იყოს თავისუფალი, ის ამ მოცემულობაშიც იპოვის სივრცეს თავისუფლებისთვის. მერე მისთვის აღარც ამ რეგულაციების შესრულება იქნება მომაბეზრებელი და წარმოუდგენლად რთული. გაკვეთილზე ნებისმიერი გადაწყვეტილების მიღება მხოლოდ მასწავლებელზეა დამოკიდებული, ის თავად არის დირიჟორი იმ პროცესის, რომელიც მის საკლასო ოთახში ხდება.
არ მინდა ისეთი შთაბეჭდილება დაგრჩეთ, თითქოს, თავისუფლება მოსწავლეს და სასწავლო პროცესს დააზარალებს, რადგან, თავისუფალი გადაწყვეტილებების მიღებისას, კეთილსინდისიერი მასწავლებელი სწორედ მოსწავლეთა ინტერესებს ითვალისწინებს. ამ შემთხვევაშიც, კეთილსინდისიერ პროფესიონალებს, პატიოსან და მართალ ადამიანებს ვგულისხმობს. შესაბამისად, ასეთი ადამიანების ხარჯზე, ჩვენი დღევანდელი სისტემაც კი იძლევა თავისუფლების მაღალი ხარისხის შენარჩუნების შესაძლებლობას როგორც სასწავლო ფორმატის, ისე მისი შინაარსის კუთხით. აქედან გამომდინარე, მხოლოდ პროფესია კი არა, პიროვნებაც უნდა იყოს მიდრეკილი თავისუფლებისკენ. ეს, ჩემი აზრით, უმნიშვნელოვანესი კომპონენტია, რადგან, ხშირ შემთხვევაში, პედაგოგი მოსწავლეებისთვის გარკვეული მოდელია. თავისუფალი მასწავლებელი, თავისი ქცევით, გაცილებით უფრო მეტ ზეგავლენას ახდენს მოსწავლეზე, ვიდრე დასწავლილი ტექსტი ან ფორმულა. იგი მიზანს მაშინ აღწევს, როცა საკუთარი აზრის თამამად გამოხატვის შესაძლებლობას აძლევს მოსწავლეს. თუ ბავშვი გააჩუმეთ, სკოლიდან კარგს ვერაფერს წაიღებს.
მიზეზი 8 – საინტერესო პიროვნებები და თავგადასავლებია
ადამიანი მიდრეკილია ამბების გაგებისკენ, მუდმივად გვაინტერესებს მოვუსმინოთ სხვას, გავიგოთ რა მოხდა გუშინ. თავისთავად, მით უფრო ვინტერესდებით, როცა რამეს, ჩვენი გაგებით, საინტერესო ადამიანისგენ ვისმენთ. თუმცა, გააჩნია როგორ შევხედავთ მას? შეიძლება მართლა საინტერესო ადამიანი, ჩვენივე მზერით, უინტერესოდ ვაქციოთ. ამ შემთხვევაში, ვგულისხმობ ჩვენს მოსწავლეებს, თითოეული მოსწავლე არის პიროვნება, რომელსაც თავისი ამბავი და თავგადასავალი აქვს, რომელიც ძვირფასია, პირველ რიგში, მისთვის და ძვირფასი უნდა გახდეს ჩვენთვისაც. ასევე არიან ჩვენი კოლეგებიც, რომლებსაც საინტერესო თავგადასავლები გადახდებათ ხოლმე. ჩვენ კი, მუდმივად ვტრიალებთ ამ საინტერესო პიროვნებების ეპიცენტრში, მაგრამ ამ ამბებშიც, აუცილებლად, უნდა გავითვალისწინოთ ეთიკური მხარე.
მიზეზი 9 – აგროვებს კაპიტალს
თქვენ იცნობთ ალბათ ბევრ ადამიანს, თქვენს მასწავლებლებს, რომლებისგანაც ხშირად გსმენიათ – ეს ჩემი მოსწავლე იყო. თუ ვინმეს წარმატებას გაიგებენ, განსაკუთრებით მაშინ ამბობენ ხოლმე, იცით, მე მისი მასწავლებელი ვიყავი. ჩვენც, როცა ვიხსენებთ საკუთარ მასწავლებლებს, მიუხედავად იმისა, როგორ ვიქცეოდით მათ გაკვეთილებზე ან რამდენად წარმატებული ვიყავით მათ საგნებში, გარკვეული მოკრძალება გვიჩნდება მათ მიმართ. მასწავლებელი, თავისი კარიერის განმავლობაში, აგროვებს სოციალურ ურთიერთობებს, რაც ერთ-ერთი ყველაზე ძვირფასი რამაა დღევანდელ საზოგადოებაში.
მიზეზი 10 – დახმარებისა და რჩევის ყოველწუთიერი შესაძლებლობა
ამ პროფესიაში მყისიერი და დროული რჩევა/დახმარება ძალიან ძვირფასია, ალბათ, სხვა ნებისმიერ პროფესიაშიც. სხვათა შორის, შეიძლება გავიხსენოთ პროფესიები, სადაც არც თუ გულუხვად გასცემენ ხოლმე რჩევებს, რასაც ვერ ვიტყოდი მასწავლებლებზე, რადგან მასწავლებლები მიმართული ვართ იმისკენ, რომ მუდმივად ვასწავლოთ. შესაბამისად, თუ ჩვენ გამოვავლენთ იმის მზაობას, რომ ვინმეს რამე ვკითხოთ, აუცილებლად გამოჩნდება მაშინვე რამდენიმე ადამიანი, რომელიც იმ მომენტისთვის საკმაოდ კვალიფიციურ რჩევას, სასარგებლო რეკომენდაციას მოგცემს. ეს განსაკუთრებით საჭიროა ხოლმე ახალბედა კადრებისთვის. თუმცა, მარტო ახალბედას არა, ჩვენც ხშირად გვჭირდება დახმარება. მეც მქონია ხშირად ამის საჭიროება. მთავარია, არ მოგვერიდოს და უკან არ დავიხიოთ. რჩევის თხოვნას კიდევ ერთი სარგებელი აქვს ხოლმე – ადამიანებს შორის ურთიერთობასაც ათბობს. მაგალითად, როდესაც ორი კოლეგა ერთმანეთის მიმართ მაინცდამაინც კარგად არ არის განწყობილი, ცივი ურთიერთობა აქვთ, საკმარისია, ერთმა მეორეს რჩევა სთხოვოს, ეს ურთიერთობა მაშინვე თბება – ყინული ლღვება, მათ შორის ერთგვარი თანამშრომლობის ხიდი იდება. დახმარების ხელი ყოველთვის მზად არის, თუკი ჩვენ ამას ვითხოვთ.
მიზეზი 11 – სახელმწიფოებრივად მნიშვნელოვანი, ეროვნული საქმეა
დიახ, ვთქვათ ეს სიტყვა, რომ მასწავლებლობა ეროვნული საქმეა. მიუხედავად იმისა, რომ მიმაჩნია, სახელმწიფომ თანდათან უკან უნდა დაიხიოს ამ სისტემაში (ვგულისხმობ უფრო მეტი თავისუფლების მიცემას კერძო ინიციატივებისთვის და ა.შ.), ერთ-ერთი მთავარი საკეთებელი (ვფიქრობ, ამას ყველა ვაცნობიერებთ), ახალი ქართული სახელმწიფოს ფორმირების პროცესში, ჩვენი წვლილის შეტანაა. ჩვენ უნდა ჩამოვყალიბდეთ ევროპელ ერად, რომელიც ღირსეული წევრი იქნება სხვა ერებს შორის.
მიუხედავად იმისა, რომ მრავალსაუკუნოვანი ერი ვართ და ბევრი რამ გვახსოვს მსოფლიო ისტორიის თავგადასავალში, დღევანდელი მოცემულობით, ახლა ვყალიბდებით, როგორც 21-ე საუკუნის მულტიეთნიკური ქართველი ერი, რაც ჩვენს თანამოქალაქე არაქართული ეთნიკური წარმომავლობის მოქალაქეების სრულად ინტეგრირებას მოიაზრებს. და თუ ეს ვერ მოვახერხეთ, რა თქმა უნდა, ვერ გადავდგამთ ძლიერ ნაბიჯებს დასავლური ცივილიზაციისკენ, თორემ, სადაც ვიყავით და ვართ, იქ, პირიქით, გვეხვეწებიან, რომ ვიყოთ დეზინტეგრირებულები, უფრო მეტი განსხვავებები ვეძებოთ ერთმანეთში, ვიდრე ვიყოთ ერთიანები.
ამ მიმართულებით, საუკეთესო ინსტრუმენტი სწორედ სკოლაა. ეს ფუფუნება, მაგალითად მე-19 საუკუნეში, 60-იანი წლების დიდ განმანათლებლებს არ ჰქონდათ. დღეს, ჩვენ შემთხვევაში, სკოლა ძლიერი ინსტრუმენტია და, შესაბამისად, სწორედ მასწავლებელია ის ადამიანი, რომელიც თავის მოსწავლეებს ამ პრინციპებითა და სულისკვეთებით აღზრდის და არა ისე, როგორც, მაგალითად, ვიზრდებოდი მე და ჩემი თაობა, შორს რომ არ წავიდე. მე რომ სკოლაში ვსწავლობდი, უნდა ვყოფილიყავი სოლიდარული, მაგალითად, კონგოელი მუშების მიმართ, მაგრამ ჩემი ქვეყნის სხვა რაიონის მოქალაქეების მიმართ გაუცხოებული დამოკიდებულება მქონდა, არ მქონდა ურთიერთობები, არც ინფორმაცია და ა.შ. მოკლედ, დეზინტეგრირებული რომ ვახსენე, ეს იმის მაგალიათია. შესაბამისად, ჩვენ, მასწავლებლებმა უნდა გავაცნობიეროთ, რომ მნიშვნელოვანი ადამიანები ვართ თანამედროვე ქართველი ერის ფორმირებაში.
მიზეზი 12 – სიყვარულის ადგილი
მუშაობა დავიწყე 1997 წელს, ურთულეს პერიოდში. ხელფასი, ფაქტობრივად, არ მქონდა, დაახლოებით, 20 ლარს ვიღებდი, ისიც წელიწადში სამჯერ, დანარჩენი თვეების იყინებოდა. ბავშვებს არ ჰქონდათ წიგნები, მცირე ნაწილს ჰქონდა რვეულები. სკოლები არ თბებოდა, ჭირდა საკვები. თან მე ახალი მასწავლებელი ვიყავი და ამას ისიც ემატებოდა, რომ ვასწავლიდი იმ საგანს, რომელიც წესით არ უნდა მესწავლებინა, ისტორიკოსი ვარ და გეოგრაფიას ვასწავლიდი. ალბათ, არ გაგიკვიდებათ, რომ რამდენიმეჯერ დავფიქრდი – არის სკოლა ის ადგილი, სადაც უნდა ვიმუშაო? მაგრამ ბავშვებთან რაღაცნაირი, გამორჩეული ურთიერთობა მქონდა, მათგანაც დიდ სიყვარულს ვგრძნობდი. რასაკვირველია, მეც ძალიან მიყვარდა ჩემი მოსწავლეები, ეს იყო იმ დროს ჩემს ცხოვრებაში ერთადერთი ნათელი წერტილი. თუმცა, ბუნებრივია, სკოლაში სიყვარულისთვის კი არ მივსულვარ, პირველ რიგში, რაღაც უნდა მესწავლებინა მათთვის და მიმეღწია გარკვეული აკადემიური წარმატებებისთვის. ეს არ გამომდიოდა ხოლმე. კი, ბატონო, დავაბრალოთ ჩემს გამოუცდელობასა და არაპროფესიონალიზმს, მაგრამ იმ მოცემულობაში, ფაქტობრივად, მართლა ძალიან რთული იყო ამის მიღწევა. ეს მძიმე პერიოდი და მძიმე სოციალური ფონი, თამამად გეტყვით, ამ ბავშვების სიყვარულმა დამაძლევინა, ეს იყო ენით გამოუთქმელი ძალა, რომელიც ერთი სოფლიდან მეორე სოფელში, ყოველ დილით, ფეხით მიმარბენინებდა სიხარულით.
მე მინახავს ადამიანი, რომელიც ამრეზით მოსულა სკოლაში, განწყობით, რომ სკოლა არ არის მისი ადგილი – ცოტა ხანს გავჩერდები, ვიდრე სხვა კარგ სამსახურს ვიშოვიო. მახსოვს, ერთს ვუთხარი, ისე შეგიყვარდება ბავშვები, რომ მერე წასვლას ვეღარ შეძლებ-თქო. ასეც მოხდა. ერთ დღეს შევამჩნიე, ხელში ეჭირა რვეულიდან ამოხეულ ფურცელზე მოსწავლის მიერ დაწერილი სიტყვა – მიყვარხარ! ძალიან უხაროდა, მგონი, ეს კარგის ნიშანია.
კი, ბატონო, სკოლა სიყვარულის ადგილია, მაგრამ ერთ რამეს ვიტყვი, ადრე გამოქვეყნებული მქონდა რჩევები და პირველ რჩევად მეწერა – ნუ შეიყვარებ მოსწავლეს! იცით, ამაში რას ვგულისხმობდი? არ შეიძლება, ბავშვები ისე მივიჯაჭვოთ, რომ მერე ჩვენთან დაშორება მტკივნეულ განცდებად ვუქციოთ. შუალედია საჭირო, გნებავთ დისტანცია. გიყვარდეთ გულში ძლიერად, მაგრამ გამოხატვის ფორმებში შეინარჩუნეთ ზომიერება.
მიზეზი 13 – აზარტულია
როდესაც მიყოლებით, მუდმივად კარგად გამოგდის რამე, მერე მის მიმართ ინტერესი, აზარტი იკარგება. სკოლა არ არის ის ადგილი, სადაც ყველაფერი მუდმივად გამოგივა. ხშირია მომენტები, როცა რაღაც არ გამომდის, სწორედ ეს იწვევს აზარტს ჩვენს პროფესიაში. არ გაძლევს დანებების საშუალებას, პირიქით, გაიძულებს, უფრო უკეთ მოემზადო და კიდევ სცადო. ერთმა ქალბატონმა, რომელიც საკმაოდ კარგი გამოცდილების მქონე პედაგოგია, ერთხელ გვითხრა, სულ მახსენდება ის ორი მოსწავლე, რომელთა გულებამდეც მე ვერ მივედიო. ეს ფრაზა სამუდამოდ დამამახსოვრდა, მეც ხშირად ვფიქრობ იმ მოსწავლეებზე, რომლებთანაც ვერ მოვახერხე გარკვეული წარმატების მიღწევა, ეს არ მასვენებს. ახლა რომ მქონდეს მათთან მუშაობის შესაძლებლობა, რა თქმა უნდა, მაქსიმალურად ვეცდებოდი, კიდევ ბევრი რამის გაკეთებას და აუცილებლად მივაღწევდი წარმატებას. აი, ასეთი აზარტულია მასწავლებლობა.
