„მოგესალმებით ქალბატონო რუდი,
მე ლადო აფხაზავა ვარ, ლანჩხუთის მუნიციპლიტეტის სოფელ ჩიბათის საჯარო სკოლის სამოქალაქო განათლების მასწავლებელი.
რამდენიმე თვეა ლანჩხუთში ოკუპაციის მუზეუმი გავხსენით, რომელიც წარმოადგენს პლატფორმას ღონისძიებებისთვის, რომელთა ფარგლებშიც ახალგაზრდებს აქვთ შესაძლებლობა, აიმაღლონ ცნობიერება ოკუპაციის შესახებ. ოკუპაციის მუზეუმის კონცეპტი გულისხმობს საინტერესო ადამიანების მოწვევას, საჯარო ლექციებს და დისკუსიებს ოკუპაციის თემის ირგვლივ. გვსურს, მოვიწვიოთ საინტერესო ადამიანები და გავმართოთ მათთან შეხვედრები და დისკუსიები.
ჩვენს მუნიციპალიტეტში, ისევე როგორც ზოგადად ქვეყანაში, საკმაოდ ძლიერია რუსული პროპაგანდისტული მანქანის გავლენა, რაც ანტიდასავლური განწყობების გაძლიერებას უწყობს ხელს. მით უმეტეს იმ ფაქტორების გათვალისწინებით, რომ რეგიონებში ინფორმაციის ნაკლებობაა და მოსახლეობის ინფორმირების პროცესი დეფიციტურია.
სწორედ ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია ლანჩხუთში თქვენი დახმარება. მიუხედავად ბევრი აქტივობისა და პროექტებისა, რომლებსაც ჩემს სკოლაში ვაკეთებ, ვფიქრობ, რომ აუცილებელია, განსაკუთრებით მოსწავლეებს და ახალგაზრდა ადამიანებს ჰქონდეთ ჰორიზონტის კიდევ უფრო გაფართოების შესაძლებლობა.
ამავდროულად კი ვთვლი, რომ ჩემ მიერ შეთავაზებული ღონისძიებები გლობალური მოქალაქეების ჩამოყალიბებას შეუწყობს ხელს. ამიტომაც ვცდილობ, ხელთ არსებული რესურსები მაქსიმალურად გამოვიყენო, რათა ჩემი მუნიციპალიტეტის ახალგაზრდების ცნობიერება გავზარდო ოკუპაციის თემის ირგვლივ.
რესურსების სიმწირიდან გამომდინარე, არ მრცხვენია და სასწავლო რესურსებს სანაგვე ურნებიდან ვიღებ და ვიყენებ სასკოლო პრაქტიკაში. მე არ მაქვს საშუალება, თქვენი ვიზიტის გზის თანხები დავაფინანსო, თუმცა მაქვს დიდი სურვილი, ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტის ახალგაზრდებმა იხილონ ამერიკის ელჩი და მოისმინონ მისი მოხსენება.
ვფიქრობ, თქვენი ჩამოსვლა ლანჩხუთში ჩვენთვისაც საინტერესო იქნება და თქვენთვისაც.
თუ თქვენ დათანხმდებით ამ შემოთავაზებას, ჩვენ შევძლებთ ერთობლივად გადავწყვიტოთ ვიზიტის თარიღი და დავგეგმოთ საინტერესო შეხვედრა!
კეთილი სურვილებით, მასწავლებელი ლანჩხუთიდან
ლადო აფხაზავა. 14.09.2018 წელი.“
წერილზე პასუხი ჩიბათის სკოლის მასწავლებელმა მალევე მიიღო და, რაც მთავარია, მიიღო თანხმობა — გადაწყდა, რომ ლანჩხუთში, „ოკუპაციის მუზეუმს“, ელიზაბეთ რუდი 19 ოქტომბერს ეწვეოდა.
რაც შეეხება მასწავლებელს ლანჩხუთიდან — ლადო აფხაზავას — ბევრი წარდგენა არ სჭირდება, რადგან მისი სახელი და გვარი მასწავლებლის ეროვნულ ჯილდოს პირველ მფლობელს უკავშირდება. გასული წლის საუკეთესო მასწავლებელმა საზოგადოებას თავი არაერთი აქტივობით დაამახსოვრა. „ლადო, როგორ ასწრებ ამდენს?“ — ძალიან ხშირად ვკითხულობ ამ სტატუსს მის ფეისბუქგვერდზე, რომელსაც მეგობრები და კოლეგები წერენ.
გურიის, ერთ-ერთი სოფლის, ჩიბათის თითქოს არაფრით გამორჩეული საჯარო სკოლა კი, ყურადღების ცენტრში ლადო აფხაზავამ მას შემდეგ მოაქცია, რაც იქ სამოქალაქო განათლების მასწავლებლად დაიწყო მუშაობა — ყველა მოსწავლისთვის ძალიან სასურველ და საყვარელ მასწავლებლად იქცა. სიურპრიზებით სავსეა მისი გაკვეთილი, წინასწარ არავინ იცის, სად და როგორ დაიწყება ან რა განვითარებას ჰპოვებს. უბრალოდ, მის დაწყებას მოსწავლეები მოუთმენლად ელიან და შემდეგ წამყვანი ძალაც თავად ხდებიან. „მასწავლებლის ეროვნული ჯილდოს“ მიღების შემდეგ, მან პედაგოგიური საქმიანობა კიდევ უფრო მრავალფეროვანი, აქტიური და საინტერესო გახადა. მისი მოტივაცია, რომელიც ისედაც არ აკლდა, გაორმაგდა და ყოველდღე, გარდა იმისა, რომ გაკვეთილს ატარებს, მუდმივ ძიებაში და მცდელობაშია, რითი გახადოს უფრო სასარგებლო მოსწავლეებისთვის. თუმცა, მხოლოდ მოსწავლეებით არ შემოიფარგლება და მისი აქტივობები, კარგა ხანია (ეროვნულ ჯილდომდეც), გასცდა სკოლის ფარგლებს და თემშიც ისეთივე წარმატებით დაიმკვიდრა ადგილი. ფიქრობს, რომ სკოლა და მოსწავლე თემისგან მოწყვეტით და განცალკევებულად ვერ განვითარდება, რადგან სოციუმი, რომელშიც მას სკოლის შემდეგ უწევს ყოფნა და ცხოვრება ისეთივე მნიშვნელოვანია მისი განვითარებისთვის, როგორც სკოლა და გაკვეთილი.
ლადო აფხაზავა აშშ-ს საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) მიერ დაფინანსებული სამოქალაქო განათლების პროგრამის ყოფილი მონაწილეა. პროგრამის ფარგლებში პედაგოგებისთვის დაგეგმილ აქტივობებში მონაწილეობა, როგორიცაა: ღია გაკვეთილები, ტრენინგები, მრგვალი მაგიდები და პროფესიული გაზიარების ჯგუფის შეხვედრები, ლადოს პროფესიულ განვითარებაში დაეხმარა. აშშ-ს საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს მიერ დაფინანსებული მინი-გრანტების მეშვეობით, მოსწავლეებმა, პედაგოგის მხარდაჭერით, სკოლისა და საზოგადოებისათვის სასარგებლო პროექტები განახორციელეს. პროექტებში მონაწილეობით მოსწავლეებმა ისწავლეს, რომ საერთო პრობლემების მოგვარებისთვის გაწეული ძალისხმევა მნიშვნელოვანია დემოკრატიული საზოგადოების განვითარებისთვის.
აშშ-ს საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს მიერ დაფინანსებული სამოქალაქო განათლების პროგრამები ხელს უწყობს სამოქალაქო განათლების სწავლების ხარისხის გაუმჯობესებას სკოლებში და ახალგაზრდების ჩართულობას სამოქალაქო აქტივობებში. აღნიშნულმა პროგრამებმა საქართველოს სკოლების 60%-ს გაუწია დახმარება.
„ჩვენ გვაქვს პატარა სახელმწიფო, რომელიც დემოკრატიული პრინციპებით იმართება და მასში თანაბრად ვართ ჩართულები მეც, მასწავლებლებიც და მოსწავლეებიც. — ამბობს ლადო აფხაზავა. — როცა ოკუპაციის მუზეუმის იდეა გაგვიჩნდა მე და ჩემს მოსწავლეებს, დავიწყეთ მოძიება, ვინ იყო დაინტერესებული ამ თემით, ყველაზე ხშირად ვინ საუბრობდა ამ თემაზე და აღმოვაჩინეთ, რომ ყველაზე ხშირად ოკუპაციაზე პრეზიდენტის ადმინისტრაცია საუბრობს. მივხვდით, რომ ის დაინტერესებული მხარეა. დავწერეთ პროექტი, გავაგზავნეთ და, თქვენ წარმოიდგინეთ, მეორე დღესვე შეგვეხმიანენ. მოგვწერეს, არ გვეგონა ლანჩხუთში ოკუპაციის თემაზე ასეთი პროექტის გაკეთებაზე თუ ვინმე იფიქრებდაო. ამიტომ მათთვის ძალიან მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა, რომ ლანჩხუთშიც ისმოდეს ოკუპაციის თემაზე დებატები და ინტენსიური საუბრები.
ლანჩხუთში ოკუპაციის მუზეუმი განთავსებულია მხარეთმცოდნეობის მუზეუმის პირველ სართულზე, რომელიც არასოდეს გარემონტებულა. გადავწყვიტეთ, ეს ადგილი აგვეთვისებინა.
მოვიძიეთ ფონდები/თანხები და მხარეთმცოდნეობის მუზეუმში შევქმენით დიდი საგანმანათლებლო სივრცე, სადაც ქართულის, ისტორიის, სამოქალაქო განათლების მასწავლებლებს შეუძლიათ სხვადასხვა პროექტების განხორციელება. სიმართლე გითხრათ, მსგავს გამოხმაურებას ასეთ მოკლე პერიოდში არ ველოდით, მაგრამ უკვე 8 სკოლამ განახორციელა ამ სივრცეში სხვადასხვა პროექტი — მუზეუმი მათ გამოიყენეს, როგორც სასწავლო რესურსი. აქ ყველა პირობაა ამისთვის შექმნილი, აღჭურვილია საჭირო ინვენტარით: სავარძლებით, მაგიდებით, დიდი ეკრანით, პროექტორით, რესურსებით, ექსპონატებით. შეუძლიათ მოსწავლეები მიიყვანონ და გაკვეთილები ჩაატარონ.
ჩვენ უკვე მოვახერხეთ და გერმანიიდან ახალგაზრდა ელჩი ჩამოვიყვანეთ — მიხეილ სარჯველაძე, რომელმაც ორდღიანი ლექცია ჩაატარა ოკუპაციის თემაზე. ახლა ამერიკის ელჩი გვყავდა. მალე, ჩვენი მოწვევით, ესტონეთის ელჩი ჩამოვა, ასევე, ველოდებით პოლონეთის ელჩსაც. ძალიან გვიხარია, რომ მათგან თანხმობა მივიღეთ. რაც მთავარია, ეს აქტივობები არა მარტო ჩიბათის სკოლის, არამედ მთელი მუნიციპალიტეტის ბავშვებისთვის ხორციელდება. გვინდა, ოკუპაციის თემა უფრო მეტად წამოვწიოთ ახალგაზრდებში.
ოკუპაციის მუზეუმი მართლაც საუკეთესო შესაძლებლობად შეიძლება ვაქციოთ ჩვენი რეგიონის მოსწავლეებისთვის, მისი სახით მათ ექნებათ სივრცე, სადაც შეხვდებიან ცნობილ ადამიანებს, პოლიტიკოსებს, რადგანაც რეგიონის მოსწავლეები მაინც მოკლებული არიან ასეთ ღონისძიებებში ჩართვას.
რაც შეეხება ამერიკის ელჩის მოვალეობის შემსრულებლის ვიზიტს, მინდოდა მისთვის გვეჩვენებინა, რა შევძელით ჩიბათის საჯარო სკოლაში — რა ადვოკატირებები და პროექტები განახორციელეს მოსწავლეებმა. ამის გარდა, მინდოდა ელჩისთვის ძალადობაგამოვლილი ბავშვებიც გამეცნო. მართლაც მნიშვნელოვანი ვიზიტი იყო, მან ლექცია წაუკითხა ჩვენს მოსწავლეებს და შემდეგ დრო კითხვა-პასუხსაც დაუთმო, არც ერთი მოსწავლის კითხვა უპასუხოდ არ დატოვა. ჩემი მოსწავლეები, როგორც სჩვევიათ, ძალიან აქტიურობდნენ, უფრო თამამები იყვნენ, ვიდრე თანამშრომლები. ქართული თიხით მონეტაც დაამზადეს და ერთ მხარეს ამერიკული დროშა ამოტვიფრეს, მეორე მხარეს — ქართული. ელჩს ეს საჩუქარი ძალიან მოეწონა და გულზეც დაიბნია. ამ ვიზიტის შემდეგ, თვითმმართველობაც კიდევ უფრო დაინტერესდა ოკუპაციის მუზეუმით. როცა ამერიკის ელჩმა ხმამაღლა განაცხადა, ეს რა მაგარი მუზეუმია და რა გაგიკეთებიათო, ყველამ სხვაგვარად შეხედა. ძალიან გახარებულები ვართ.“
ელიზაბეთ რუდმა, სკოლაში ვიზიტის ფარგლებში, მოუსმინა, პედაგოგისა და მოსწავლეების ინიციატივით, სკოლისა და საზოგადოების საკეთილდღეოდ, განხორციელებული სამოქალაქო განათლების პროექტების პრეზენტაციებს. ეწვია სიმბოლური მავთულხლართებით გარშემორტყმულ ოკუპაციის მუზეუმს, სადაც ქალბატონ რუდსა და ლანჩხუთის სკოლების მოსწავლეებს შორის კითხვა-პასუხის სესია გაიმართა. „ძალიან ბედნიერი და მოხარული ვარ, ჩიბათის სკოლაში ჩამოსვლის და იმ მასწავლებელთან შეხვედრის შესაძლებლობა რომ მომეცა, რომელიც წინა წელს წლის საუკეთესო მასწავლებელი გახდა. ძალიან გვიხარია, რომ ის აქტიურად უჭერს მხარს, „იუსაიდის“ პროგრამის ფარგლებში, განათლების მიმართულებით გადადგმულ ნაბიჯებს. მართლაც ბევრი რამ გააკეთა მოსწავლეების განვითარების კუთხით. ლადო აფხაზავა არაჩვეულებრივ საქმეს აკეთებს — თავის მოსწავლეებს მთელი ძალისხმევით ასწავლის სამოქალაქო განათლებას და დემოკრატიულ პროცესებში ჩართულობას. ახალგაზრდების ჩართულობა კი უკეთესი მომავლის იმედის მომცემია და ერთ-ერთი უმთავრესი ნაწილია ქვეყნის დემოკრატიული განვითარების საქმეში.“
ლადო მასწავლებლის და მისი მოსწავლეების კიდევ ერთ ჩანაფიქრს — ქართულ-ამერიკული მუზეუმის გახსნას, ახლა კიდევ უფრო დიდი სტიმული მიეცა. „გურულები ამერიკაში“ — ამ თემის ამსახველი მასალა მოსწავლეებმა, მხარეთმცოდნეობის მუზეუმის თანამშრომლებთან ერთად, უკვე მოიძიეს და იმდენი დაგროვდა, რომ გეგმავენ გურულების (XVII-XIXსს) ვიზიტს ამერიკაში პატარა კუთხე/ მუზეუმი დაუთმონ. ალბათ, ამერიკის ელჩს ამ პროექტის შეფასებაც მოუწევს, რადგან გურული მოსწავლეების მონდომება, საზოგადოებას აჩვენონ საუკუნეების წინ მათი წინაპრების ამერიკული „ცხოვრება“, გულგრილს ვერც ამერიკელებს დატოვებს.
„მნიშვნელოვანია, როცა ძალიან დიდი სახელმწიფო ჩამოდის შენს „მინი-სახელმწიფოში“, რომელიც ჩვენ შევქმენით და დემოკრატიული პრინციპებით იმართება.“ — ამბობს სამოქალაქო განათლების მასწავლებელი და განმარტავს, რომ მინი-სახელმწიფოში სკოლას გულისხმობს, ხოლო იქ მიმდინარე პროცესებს „დემოკრატიულ რევოლუციად მოიხსენიებს.“ მოსწავლეთა დასაინტერესებლად და განწყობის შესაქმნელად ჩიბათის საჯარო სკოლის მასწავლებელი, უსაზღვრო ფანტაზიის ხარჯზე, ათასგვარ იმპროვიზაციასა და ინოვაციურ მეთოდს იყენებს, ამიტომაც არის მისი გაკვეთილები და გარემო ყოველთვის გამორჩეული. ერთი „კაბინეტი“ ბავშვებისთვის მან სკოლის ეზოშიც კი მოაწყო, სადაც ხშირად საჭირბოროტო თემებს განიხილავენ და პრობლემებსაც წყვეტენ. სკოლის შენობაში ერთი ჩვეულებრივი კიბე კი ე.წ. „თავისუფლების კიბედ“ — საუკეთესო პლატფორმად — აქცია, სადაც მოსწავლეები ნახატებით გადმოსცემენ თავიანთ მოსაზრებებსა თუ კრიტიკულ შენიშვნებს, რადგან ყოველთვის გამორჩეული გაკვეთილების ავტორს მთავარ ღირებულებად სწორედ თავისუფლება მიაჩნია. „ვცდილობ, მოსწავლეებს განწყობა გაკვეთილის დასაწყისშიც შევუქმნა და მომავალი გაკვეთილის მოსამზადებლადაც. გაკვეთილის ბოლო კი, როგორი სერიოზული ან მძიმე თემაც არ უნდა იყოს, აუცილებლად მხიარული დასასრულია.“
ასეთია „ხმაურიანი“ მასწავლებლის პედაგოგიური საქმიანობა, რომელიც საგანმანათლებლო სისტემაში, თავის მოსწავლეებთან ერთად, ძალიან მნიშვნელოვან აქცენტებს აკეთებს, მისივე სიტყვებით რომ ვთქვათ: „დემოკრატიულ რევოლუციას ახდენს“ და, რაც მთავარია, ერთი ჩვეულებრივი სოფლის სკოლის მაგალითზე, თვალსაჩინოს ხდის შესაძლებლობას — როგორ შეიძლება აქციო სკოლა დასავლური ღირებულებების ცენტრად, ხოლო სწავლება — ძალიან საინტერესო და სასარგებლო პროცესად, რომლის ცენტრში მოსწავლეა, შემდეგ — მასწავლებელი და სკოლა.
ლალი ჯელაძე
