„STEAM ინოვატორ მასწავლებელთა კონკურსის“ ფინალური ეტაპი, 18 თებერვალს, გამარჯვებულების გამოვლენით დასრულადა. საპრიზო ადგილები ასე გადანაწილდა:
I ადგილი – ელისო აბრამიშვილი; II ადგილი – მიხეილ ლაბარტყავა; III ადგილი – იზოლდა ტეფნაძე. პროექტი STEM მასწავლებელთა ასოციაციამ, უნილაბმა და ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტმა ერთობლივად განახორციელეს, მხარდამჭერები არიან: განათლების კოალიცია, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის განათლების სკოლა, ილიაუნის საბუნებისმეტყველო განათლების ცენტრი SALIS. საპრიზო ფონდი ილიას უნივერსიტეტმა გამოყო: 1ადგილი – 1500 ლარი; 2 ადგილი – 1200 ლარი; 3 ადგილი – 800 ლარი.
კონკურსი, როლის მიზანიც საქართველოში მოქმედი საჯარო და კერძო სკოლების STEAM მიმართულების აქტიური/მოტივირებული მასწავლებლების შერჩევა/გამოვლენა გახლდათ, საერთო ჯამში, 4 თვეს გაგრძელდა და რამდენიმე ეტაპად წარიმართა. ფინალურ ეტაპამდე, მასწავლებლებმა 3 შესარჩევი საფეხური გაიარეს, რაც აპლიკაციის შევსებას, ვიდეორესურსის შექმნასა და გასაუბრებას გულისხმობდა. პირველ ეტაპზე შემოსული 75 განაცხადიდან, სარეგისტრაციო ფორმებისა და თანდართული სამოტივაციო წერილის გადარჩევის შემდეგ, შერჩეულმა მასწავლებლებმა, კონკურსის პირობის თანხმად, 5-წუთიანი ვიდეოები შექმნეს, სადაც გამოცდილებისა და ინოვაციური მეთოდების შესახებ საუბრობდნენ და აღწერდნენ პროექტის/პროექტების დანერგვის შემდეგ, როგორ შეიცვალა სასკოლო საზოგადოების დამოკიდებულება და ჩართულობა STEM სწავლების მიმართ. ნახევარფინალური ეტაპი კი, ჟიურის წევრებთან გასაუბრებას მოიაზრებდა, რის შედეგადაც 10 ფინალისტი მასწავლებელი შეირჩა.
18 თებერვალს, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტში, კონფერენციაზე, მათ მატერიალური სახით წარადგინეს პროექტი, რომელიც შემდეგი კრიტერიუმების მიხედვით შეფასდა:
♦ რამდენად ინოვაციურია პროექტი/პროექტები, რომლებიც მასწავლებლის ხელმძღვანელობით განხორციელდა;
♦ როგორ არის წარმოდგენილი საგანთა შორის ინტეგრაცია აღნიშნულ პროექტში/პროექტებში;
♦ რამდენად ჩანს საგნობრივი მჭიდრო კავშირი თეორიასა და პრაქტიკას შორის;
♦ რამდენად აქტუალურია პრობლემა, რომლის გადაჭრასაც ემსახურება წარმოდგენილი პროექტი/პროექტები;
♦ არის თუ არა მოცემული პრობლემის გადაჭრის გზა რელევანტური/განხორციელებადი;
♦ რამდენად გათვალისწინებულია ასაკობრივი და ინდივიდუალური შესაძლებლობები.
პროექტის ერთ-ერთი ორგანიზატორი და „STEM მასწავლებელთა ასოციაციის“ თანადამფუძნებელი ანა კინწურაშვილი, მსგავსი კონკურსების მიზნებსა და ზოგადად, სკოლებში STEAM მიმართულების გაძლიერების ხელშეწყობაზე საუბრისას, ამბობს, რომ „STEAM ინოვატორ მასწავლებელთა კონკურსის“ მთავარი დანიშნულება სწორედ ამ მიმართულების მასწავლებლის პროფესიის პოპულარიზაცია და მოტივაციის გაზრდაა. ამიტომაც, პროექტის მთავარ მიზნადაც სწორედ ეს დაისახეს – შეერჩიათ და გამოევლინათ საქართველოში მოქმედი საჯარო და კერძო სკოლების STEAM მიმართულების აქტიური და მოტივირებული მასწავლებლები, რათა მათ მიერ კონკურსზე წარმოდგენილი ინოვაციური სწავლების სხვადასხვა მეთოდი, ქვეყნის მასშტაბით, გაეზიარებინათ კოლეგებისთვის. მსგავსი აქტივობები საუკეთესო საშუალებაა STEAM მიმართულებით შექმნილი პროექტების ფართო საზოგადოებისთვის გასაცნობად, კონკრეტული მაგალითების ჩვენება კი – იმის საილუსტრაციოდ, როგორ ხდება მოსწავლეთა ჩართულობის ზრდა STEAM პროექტების შექმნისას.
⇒ ანი კინწურაშვილის აზრით, ინოვაციებით სავსე ციფრულ ეპოქაში ახალგაზრდების წინაშე დიდ გამოწვევად რჩება ტექნოლოგიების ცოდნა და ყოველდღიურობაში მისი გამოყენება, თვითრეალიზებისა და დასაქმებისათვის. მისივე თქმით, სკოლებში, ამ მიმართულებით სწავლების ხარისხი საშუალოზე დაბალია, რაც რამდენიმე მიზეზითაა განპირობებული: „სკოლებში არ არის სათანადოდ აღჭურვილი საბუნებისმეტყველო და ტექნოლოგიური ლაბორატორიები; სფერო უწყვეტი განათლებისთვის საჭირო ხარისხიანი ტრენინგებისა და გადამზადების კურსების ნაკლებობას განიცდის; მოსწავლეებში ტექნოლოგიებით დაინტერესება საკმაოდ მაღალია, მაგრამ არ არის შესაბამისი მატერიალური ან ადამიანური რესურსი, ან ორივე ერთად; არ არის შესაბამისად დაფასებული და გამოკვეთილი ამ სფეროში ინოვატორ მასწავლებელთა შრომა.
STEM მასწავლებელთა ასოციაციის საქმიანობა ორიენტირებულია STEM მიმართულების პოპულარიზაციასა და მასწავლებლების პროფესიული განვითარებისათვის ეფექტური შესაძლებლობების შექმნაზე. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოში რამდენიმე STEM კონკურსი ტარდება, მაინც არ არის სათანადოდ დაფასებული და გამოკვეთილი ამ სფეროში ინოვატორ მასწავლებელთა შრომა. დამეთანხმებით, ნებისმიერი პროფესიის ადამიანისათვის მნიშვნელოვანი და სასიხარულოა საქმიანობის აღიარება. სწორედ ამიტომ, მასწავლებლის, კერძოდ კი, STEAM მასწავლებლის პროფესიის პოპულარიზაციისათვის, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტთან ერთად, გამოვაცხადეთ „STEAM ინოვატორ მასწავლებელთა კონკურსი“. ჩვენი მიზანია, ხელი შევუწყოთ როგორც ფორმალური, ისე არაფორმალური განათლების გაძლიერებას, ინტეგრირებულ სწავლებასა და ინოვაციების გავრცელების ქსელის ფორმირებას.
დიდი მადლობა მხარდამჭერ ორგანიზაციებს და ასევე, ჟიურის წევრებს სასიამოვნო თანამშრომლობისათვის, მათი მხარდაჭერის გარეშე ეს კონკურსი ნამდვილად ვერ ჩატარდებოდა. ვულოცავთ გამარჯვებულებს, საუკეთესო ათეულს, რომლებიც სწავლაზე ორიენტირებულ, ღირსეულ თაობებს ზრდიან. სამომავლოდ ვგეგმავთ, კონკურსს ყოველწლიური ხასიათი მივცეთ, რათა უფრო მეტმა ადამიანმა შეიტყოს ინოვატორ მასწავლებელთა საქმიანობის შესახებ.“
ფინალის დღეს, ჟურის მიერ შერჩეულმა 10-ივე ინოვატორმა მასწავლებელმა, საგამოფენო სივრცეში, საკუთარი მატერიალური პროდუქტი წარადგინა.
STEAM სწავლების მნიშვნელობაზე საკუთარ აზრს გვიზიარებენ გამარჯვებული მასწავლებლები და ყურადღებას ამახვილებენ იმ ახალ მიდგომებსა და მეთოდებზე, რომელიც STEM-მა დაამკვიდრა საგანმანათლებლო სივრცეში.
⇒ ელისო აბრამიშვილი – ილია ჭავჭავაძის სახელობის ქალაქ საჩხერის №2 საჯარო სკოლის ქიმიის მასწავლებელი:
„პირველ რიგში, ეს დიდი პასუხისმგებლობაა, სიხარულია, ჩემი და ჩემი მოსწავლეების შრომის აღიარებაა, კონკურსში გამარჯვებაც სკოლას და მოსწავლეებს ეკუთვნის.
ფინალურ ეტაპზე, ჩემს მოსწავლეებთან ერთად, ჟიურის წინაშე წარვადგინეთ STEAM პროექტი, რომელიც თავის თავში მოიცავდა ქიმიის, ფიზიკისა და ინჟინერიის ინტეგრირებას. პროექტის განხორციელებაში მონაწილეობდა საშუალო საფეხურის სამი მოსწავლე: ლულა აბრამიშვილი, ალიკა კაპანაძე და თინათინ კირვალიძე. ჩვენ შევქმენით ხელსაწყო, რომელიც შეიძლება გამოვიყენოთ, როგორც სიმძლავრის მარეგულირებელი მოწყობილობა. ხელსაწყოს მუშაობის პრინციპი მდგომარეობს შემდეგში: სპილენძის ორ ფირფიტას შორის მოთავსებულია ხის ფირფიტა, სადაც ჩამაგრებულია გააქტიურებული ნახშირის აბები, ფირფიტები ერთმანეთთან შეერთებულია მიმდევრობით. როდესაც მოხდება წნევის ცვლილება (გარეშე ძალების მოქმედებით), მყისიერად იცვლება ნახშირის წინაღობა, იზრდება ნახშირის ფოროვანი ზედაპირის ფართობი, რაც იწვევს წრედში დენის ცვლილებას. ამ ხელსაწყოთი ჩვენ შეგვიძლია ვცვალოთ ძრავის ბრუნთა რიცხვი და ნათურის სიკაშკაშე. აღნიშნული ხელსაწყოს გამოყენება შესაძლებელია ელექტრო საწყობებში და დინამო მეტრებში, როგორც სიმძლავრის მარეგულირებელი მოწყობილობა.
STEM-ის დანერგვა კრიტიკულად მნიშვნელოვანია სწავლების პროცესში და ის უშუალოდ უკავშირდება ქვეყნის განვითარებას, კეთილდღეობას, უახლეს სოციალურ და ეკონომიკურ გამოწვევებს. ცნობილი გამონათქვამის მიხედვით, „მომავლის პროფესიები STEM პროფესიებია. მსგავსი კონკურსები კი, ხელს უწყობს STEAM განათლების პოპულარიზაციას, მასწავლებელთა და მოსწავლეთა აქტიურ ჩართულობას, გამოცდილების გაზიარებას, ურთიერთთანამშრომლობას. ეს მნიშვნელოვანი ხელშეწყობაა, რადგან „STEAM განათლება ეს არის განსხვავებული ფიქრი, კვლევა, ექსპერიმენტი, ახლის ძიება. ეს არის მომავლის სწავლება!
STEM სწავლება აადვილებს სწავლა-სწავლების პროცესის ეფექტურ მართვას, ხელს უწყობს ახალგაზრდებში იმ უნარების განვითარებას, რომლითაც ისინი შეძლებენ გახდნენ თანამედროვე საზოგადოების სრულფასოვანი წევრები – შეძლონ აწმყოს შეცვლა საუკეთესო მომავლის იმედით!“
⇒ მიხეილ ლაბარტყავა – დამოუკიდებელი საერო გიმნაზია „შავნაბადას“ მასწავლებელი:
„STEM ეს უბრალოდ მეცნიერების (ფიზიკა, ქიმია, ბიოლოგია) – (Science), ტექნოლოგიების (Techhnology), საინჟინრო საქმის (Engineering) და მათემატიკის (Maths) აბრევიატურა არ არის. ეს სწავლების ახალი მეთოდია, რომელიც ყველა ამ მიმართულებას (ამ საგნებს) ერთმანეთთან აკავშირებს. სწავლების ამ მიდგომაში განიხილება პრობლემები, რომლებიც იმითაა გამოწვეული, რომ დღეს, ხშირ შემთხვევაში (თუ ყოველთვის არა), ეს საგნები ერთმანეთისგან ცალ-ცალკე, იზოლირებულად ისწავლება მაშინ, როდესაც ისინი, ბუნებრივად, ერთმანეთისგან განუყოფელია, ერთ მთლიანს წარმოადგენს. ეს, ერთ მთლიანობაში შეკრული, დისციპლინათაშორისი კავშირის მქონე მიდგომა პრაქტიკულ სწავლებაზეა ორიენტირებული.
STEM-მიდგომა ხელს უწყობს მოსწავლეებს, ჩაატარონ ექსპერიმენტები, ამ დროს დაუშვან შეცდომები და, საკუთარი შეცდომების გამოსწორებაზე დაყრდნობით, ისწავლონ, შეიმეცნონ ესა თუ ის მოვლენა და არ დაეყრდნონ მხოლოდ იმას, რაც სახელმძღვანელოებშია მოცემული. ჯერ კიდევ დიდი ილია ამბობდა – „არც უწიგნობა ვარგა და არც მარტო წიგნებიდამ გამოხედვა. უწიგნოდ თვალთახედვის არე მოკლეა და მარტო წიგნითაც საკმაოდ გრძელი არ არის. უკადრისობად მიგვაჩნია ჭკუა უწიგნო ტყაპუჭ ქვეშაც ვიგულვოთ. ჩვენ ვთაკილობთ და არა გვჯერა, რომ ყველა გონიერი კაცი, თუნდ უწიგნოც, ზოგჯერ მწიგნობარისათვისაც კი ოსტატია.
კრიტიკული აზროვნება, ლოგიკური ანალიზი, კვლევა და პროექტებით სწავლება STEM მიდგომის ქვაკუთხედია. ყოველივე ეს ზრდის მოსწავლის ცნობისმოყვარეობას, საინტერესოდ, მუდმივად და აქტუალურად აქცევს სწავლების პროცესს.“
⇒ იზოლდა ტეფნაძე – სოფელ ქვედა ბერეთისის და სოფელ წყალშავის საჯარო სკოლების მასწავლებელი:
„სიტყვები არ მყოფნის იმ ემოციის გამოსახატად, რაც განვიცადე, სიხარულის ცრემლებს ვერ ვიკავებდი. ჩემი 42-წლიანი მუშაობა შეაფასა და დააფასა STEAM ინოვატორ მასწავლებელთა კონკურსმა. მოვუწოდებ ყველა მასწავლებელს – ნუ შეიკავებთ თავს, მიიღეთ მონაწილეობა მსგავს კონკურსებში, იშრომეთ და აშრომეთ მოსწავლეები, რითაც გაზრდით როგორც თქვენს, ისე მოსწავლეების მოტივაციას. მჯერა, წინ კიდევ ბევრი საინტერესო კონკურსი და შეხვედრა გველოდება.
მე ვმუშაობ ჭიათურის მუნიციპალიტეტის მაღალმთიანი სოფლების – ქვედა ბერეთისის საჯარო სკოლის ფიზიკის მასწავლებლად და წყალშავის საჯარო სკოლის ბუნების მასწავლებლად, V-VI კლასებში და გადავწყვიტე, ამ მეტად საინტერესო კონკურსში ორივე სკოლიდან მიმეღო მონაწილეობა. ოქტომბერში ჩავერთე და ნაბიჯ-ნაბიჯ მივიწევდი წინ. გამოაცხადეს ფინალისტები და, მათ შორის, ჩემი სახელი და გვარი ამოვიკითხე. ცხადია, გამარჯვების ჟინი კიდევ უფრო გაიზარდა და მეც უფრო გავაქტიურდი. ჩემი საკონკურსო აქტივობა იყო — „ვისწავლოთ კეთებით“. ბერეთისის სკოლიდან წარვადგინე ელექტროსკოპი, რომელიც მოქმედია და ვარგისია მრავალჯერადი გამოყენებისთვის. პროდუქტის დამზადებისთვის დაგვჭირდა ქიმია-მათემატიკა-ინჟინერია-ხელოვნება და ეს ყველაფერი გამოვიყენეთ ფიზიკაში, რასაც STEAM ითვალისწინებს; წყალშავის საჯარო სკოლიდან წარვადგინე ვარსკვლავიერი ცის რუკა. ამ სკოლაში ბუნებას ვასწავლი V-VI კლასებს, სადაც დიდი ადგილი კოსმოსს აქვს დათმობილი. რუკა არ გვქონდა და, მოსწავლეებთან ერთად, შევადგინეთ ვარსკლავიერი ცის რუკა, აქაც დაგვჭირდა მათემატიკა-ინჟინერია-ხელოვნება-ფიზიკა. მიხარია, რომ ჟიურის წევრებმა ობიექტურად შეაფასეს ჩვენი შრომა, რამაც ძალიან გაგვახარა და უფრო მოტივირებულები გავხდით.
ზოგადად, STEAM სწავლების მეთოდები მრავალფეროვანი და ინოვაციურია, რაც ითვალისწინებს ტექნოლოგიების არა მარტო გამოყენებას, არამედ განვითარებასაც.
„სწავლა კეთებით“ მოსწავლეებისთვის საინტერესო პროცესია, ისინი უფრო ცნობისმოყვარენი და უფრო მეტად შემოქმედებითები ხდებიან, იზრდება ჩართულობა სწავლის პროცესში, უვითარდებათ კრიტიკული აზროვნება, აქ შეიძლება მოსწავლემ თავისი თავი იპოვოს. ეს მეთოდი აზიარებს მოსწავლეებს მეცნიერების საფუძვლებს, უვითარებს კვლევის უნარ-ჩვევებს, რაც მომავალში საშუალებას მისცემს მათ, შეიმეცნონ სამყარო, ჩაერთონ საზოგადოებრივი საქმიანობის სხვადასხვა სფეროში, იგრძნონ პასუხისმგებლობა საკუთარი თავის, საზოგადოებისა და გარემოს მიმართ.
ასეთი კონკურსები მნიშვნელოვანია მასწავლებლებისა და მოსწავლეებისთვისაც, არ გვაძლევს მოდუნების ნებას – თუ გინდა ასწავლო, შენ თვითონ გამუდმებით უნდა სწავლობდე, იყო აქტიური, ეცნობოდე სიახლეებს და მიგქონდეს მოსწავლეებამდე.
დაბოლოს, მინდა მადლობა გადავუხადო ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტსა და STEM მასწავლებელთა ასოციაციას, ყველა მხარდამჭერ ორგანიზაციას, კონკურსის ორგანიზატორებს, ჟიურის წევრებს გაწეული შრომისთვის, რომ გამოევლინათ მასწავლებელთა შორის საუკეთესო მასწავლებელი STEAM-ის მიმართულებით.“
განსაკუთრებული ყურადღების ქვეშ მოექცა კონკურსის მესამე ადგილზე გასული მასწავლებელი, რომელმაც 22 ფიზიკოსი გაზარდა. იზოლდა ტეფნაძემ თოვლში 18კმ ფეხით გამოიარა იმისთვის, რომ სოფლიდან რაიონულ ცენტრამდე მისულიყო და კონფერენეციას დასწრებოდა. დავით სონღულაშვილმა იზოლდა ტეფნაძეს ფიზიკის ვირტუალური ლაბორატორია გადასცა საჩუქრად.
ლალი ჯელაძე
