პეტრე ბაბილუა
ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ზუსტ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა ფაკულტეტის ასოცირებული პროფესორი, ევროპული სკოლის მათემატიკის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი, მათემატიკის პედაგოგი
კოვიდ სიტუაციამ ქვეყანაში ახალი რეალობა შექმნა და ეს ახალი რეალობა, ასევე, გვაქვს ჩვენს საგანმანათლებლო სივრცეში. მთავარი პრობლემა, რომელიც ამ რეალობის შედეგად წარმოიშვა, არის თავად ტექნოლოგიების პრობლემა, რომელიც ვიცით, რომ ბევრ საჯარო სკოლაშია. არადა, მთავარია მოსწავლესთან კონტაქტი იმიტომ, რომ რამდენიც არ უნდა ვისაუბროთ, სხვადასხვა, თუნდაც ძალიან წარმატებულ პროექტებზე, თუ უშუალოდ მოსწავლესთან არ იქნება კავშირი და მოსწავლესა და მასწავლებელს შორის არ დამყარდება ურთიერთობა, ძალიან რთული იქნება შედეგის მიღწევა. „ტელესკოლა“ და სხვა პროექტები, რასაც სამინისტრო ახორციელებს, დამხმარე პროცესია, მაგრამ მთავარია უშუალო კავშირი მოსწავლესა და მასწავლებელს შორის.
დღეს, როდესაც ტექნოლოგიები ძალიან განვითარებულია, მათი დაუფლება საგრძნობლად ამარტივებს არსებულ რეალობას. მე ევროპულ სკოლაში ვმუშაობ. ეს არის საგანმანათლებლო დაწესებულება, რომელიც ტექნოლოგიურად ყველანაირად აღჭურვილია და ჩვენ, მასწავლებლებს, ძალიან ბევრი საშუალება გვაქვს პროფესიული განვითარებისთვის, ციფრული ტექნოლოგიების მიმართულებით, ამდენად, მინდა, რომ ჩემი გამოცდილება გაგიზიაროთ.
პირველ ეტაპზე, როდესაც ონლაინ რეჟიმში მუშაობა დავიწყეთ, ცხადია, რთული იყო. პირველი იყო, კონტაქტი დაგვემყარებინა მოსწავლესთან და ეს ყოფილიყო რეალური კავშირი. ამის შემდეგ კი დავიწყეთ ფიქრი იმაზე, რომ, კარგი, ავხსენით გაკვეთილი, დამყარდა ეს კონტაქტი, ვიყენებთ სხვადასხვა პლატფორმებს (გუგლ მითი (Google meet) და ზუმი (Zoom), რომელიც ამ კავშირს გვიადვილებს, მაგრამ აქ უკვე შემდეგი პრობლემა დადგა — როგორ შევაფასებდით იმ დავალებებს, რომლებსაც ვუხსნიდი, ვმსჯელობდით, მაგრამ შემოწმება პრობლემად რჩებოდა. ამ შემთხვევაში, ადაპტაცია გავუკეთეთ სხვადასხვა პლატფორმას. ერთ-ერთი პლატფორმა, მაგალითად, საერთაშორისო ბაკალავრიატის პროგრამას აქვს შემუშავებული, რომელიც მიბმულია ჩვენს ელექტრონულ ჟურნალზე და შესაძლებლობას გვაძლევს, ვაკონტროლოთ ეს სისტემა. პრინციპში, შეფასებისას, ვიყენებთ პლატფორმებს, რომლებიც საშუალებას გვაძლევს, ავტვირთოთ ეს ნამუშევარი, ამ შემთხვევაში, შემაჯამებელი ტიპის სამუშაოებზე ვსაუბრობ, რადგან შემაჯამებელი ტიპის სამუშაო არის ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვლილი სამუშაო და მისი გარკვეული რაოდენობით შესრულება ჩვენი პრიორიტეტიცაა და გეგმითაც განსაზღვრულია. ამგვარმა პლატფორმებმა იმის საშუალება მოგვცა, რომ მოსწავლეს აქვს წვდომა ჩვენ მიერ შექმნილ შემაჯამებელ დავალებაზე, თვითონ ეს პლატფორმა უზრუნველყოფს იმას, რომ, ვთქვათ, ამ მომენტში მოსწავლეს არ შეუძლია სხვა ვებგვერდზე გადასვლა. დავალება შეიძლება გარკვეულ დროზე იყოს მიბმული, რაც იმას ნიშნავს, რომ ამ პლატფორმაზე შესულ მოსწავლეს გამოუჩნდება დავალება, რომელზეც გარკვეული დროის განმავლობაში ექნება წვდომა. როცა დაასრულებს, ატვირთავს შესაბამის პლატფორმაზე და შესრულებული დავალება უკვე მე მომდის. ეს ის იდეალური შემთხვევაა, რომელიც მხარდაჭერილია როგორც პროგრამების, ასევე თვითონ განმახორციელებელი ორგანიზაციების მიერ.
თუ ზოგადად ვისაუბრებთ, რა შეიძლება ამ მიმართულებით ვურჩიოთ მასწავლებლებს — გამოვიყენოთ გუგლის პროდუქტები, სადაც არის სპეციალური ფორმები, რომლებიც იძლევა საშუალებას, რომ მოსწავლეებს ონლაინ შევუქმნათ ქვიზები, ტესტები და ბავშვებს ჰქონდეთ ამაზე წვდომა.
მეორე მიმართულება — ჩვენ იმაზე უნდა ვიფიქროთ, როგორი იყოს თვითონ ტესტის ფორმატი და შინაარსი. ჩნდება კიდევ ერთი პრობლემა — როდესაც მოსწავლე გარკვეულ პლატფორმაზე შედის, სადაც ლიმიტირებული დრო აქვს, ცხადია, დგება ტესტის ვალიდურობის საკითხი, ნამდვილად მოსწავლის მიერ არის თუ არა შესრულებული ეს ტესტი, რამდენად ასწრებს მოსწავლე რეალურად ტესტის შესრულებას. ეს პრობლემა რომ დავძლიოთ, უკვე უნდა ვისარგებლოთ ე.წ. კომპლექსური ტიპის დავალებებით. სწორედ კომპლექსური დავალებები დაეხმარება მასწავლებელს, შექმნას არასტანდარტული დავალება, ვთქვათ, რომ ერთს პლუს ერთი უდრის ორს. კომპლექსური დავალება, კერძოდ მათემატიკაში, მოითხოვს გარკვეული ტიპის შემოქმედებითობას, გარკვეული ტიპის ცოდნას. განათლების სამინისტრომ, პარტნიორ ორგანიზაციებთან ერთად, შექმნა ასეთი დავალებების ბანკი, მეც ვიყავი ჩართული მათემატიკის დავალებების შექმნაში — პირველიდან მეთორმეტე კლასის ჩათვლით. ყველა კლასისთვის მომზადდა კომპლექსური დავალების ნიმუშები. ამ ტიპის დავალებები შეგვიძლია გამოვიყენოთ შეფასებაში მაშინ, როდესაც, დავუშვათ, ვერ ვახერხებთ შემაჯამებელი წერების ჩატარებას, რადგან ისინი არ იწვევს სანდოობას. რა აზრი აქვს ისეთ წერას, როცა არ გაქვს მექანიზმი იმის შესამოწმებლად, ნამდვილად მოსწავლის მიერ არის შესრულებული თუ არა.
ამიტომ, ორი მიმართულებით უნდა ვიმუშაოთ, პირველი — შესაბამისი პლატფორმების ათვისება და მათი გამოყენება სასწავლო პროცესში, დღეს უკვე ძალიან ბევრია ასეთი; მეორე მიმართულება შეიძლება ისეთი ტიპის დავალებების შედგენა იყოს, რომელიც ეგრევე არ იძლევა დაწერის საშუალებას — მოსწავლეს სჭირდება ფიქრი, დრო და ყველა იმ უნარისა და ცოდნის გამოყენება, რაც მან ამ სემესტრის ან გარკვეული თემის შესწავლის პერიოდში შეიძინა.
მე, პრაქტიკულად, არანაირი განცდა არ მაქვს, რომ სრულყოფილად არ წარვმართავ სასწავლო პროცესს. ცხრილის გამოყენებით ვმუშაობ, ვიწყებ ჩვეულებრივად, როგორც სკოლის შენობაში ვიწყებდი, 9-დან 5 საათამდე, ვატარებ ყველა გაკვეთილს. მათემატიკა სპეციფიკური საგანია და წინა სემესტრში, ძირითადად, ჩემი მცდელობა მიმართული იყო სწორედ იმისკენ, როგორ გამომეყენებინა ეფექტური საშუალებები მათემატიკის გაკვეთილზე. ცხადია, მათემატიკის გაკვეთილზე წერა არის აქტუალური და მოსწავლე ამ პროცესს უნდა ხედავდეს. ამის ერთ-ერთი საშუალებაა (ძალიან აქტიურადაც ვიყენებ) დოკუმენტ კამერა, ასევე პადი, რომელზეც წერის შესაძლებლობა მაქვს, მოსწავლეებსაც ვუზიარებ ეკრანს და ისინიც ხედავენ. გარდა ამისა, კიდევ არსებობს სხვადასხვა ტიპის საშუალებები. აუცილებელია, რომ შესაბამისი ტექნოლოგიები გამოვიყენოთ. მე მაქვს სახელმძღვანელოების ელექტრონული ვერსიები, ასევე სხვადასხვა ინტერნეტ რესურსები, იმიტომ რომ, ცხადია, როდესაც მოსწავლე, 45 წუთის განმავლობაში, ზის ეკრანის მიღმა, გაკვეთილი ერთფეროვანი ვერ იქნება. მე XI-XII კლასებში ვასწავლი და ვინაიდან ძალიან ინტენსიური პროგრამა გვაქვს, გაკვეთილის ხანგრძლივობა 45 წუთია. თუმცა, ვითვალისწინებ სამინისტროსა და სხვა ორგანიზაციების რეკომენდაციებს, რომ ეს არ უნდა იყოს სრული 45 წუთი და ამიტომ, ისეთი ტიპის დავალებებს ვაძლევ, სადაც მოსწავლე, გარკვეული პერიოდი, დამოუკიდებლად მუშაობს და ეკრანიდან მოშორებულია.
განვითარებული ტექნოლოგიების პირობებში, ამის პრობლემა უკვე არ არის, მთავარია, რამდენად აქვს ინტერნეტსა და ტექნოლოგიებზე წვდომა მოსწავლეს, შეიძლება მასწავლებელსაც მაღალმთიან რეგიონებში, სოფლებში და ა.შ. მეორეა, რამდენად უწყობს მასწავლებელს ხელს მისი პროფესიული განვითარება ამ ინსტრუმენტების ფლობაში. ეს ძალიან მნიშვნელოვანია და, ალბათ, აქედან გამომდინარე, მე, როგორც ერთი მასწავლებელი, ვფიქრობ, რომ მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრის პრიორიტეტი სწორედ ციფრული ინსტრუმენტების განვითარება უნდა იყოს მასწავლებლებში. ყველა საგანს თავისი სპეციფიკა აქვს, მათემატიკას კი განსაკუთრებით, ეს აუცილებლად უნდა იყოს გათვალისწინებული.
