გრეტა ტუნბერგი — დღეს მსოფლიოში ყველაზე ცნობილი 16 წლის თინეიჯერი შვედი მოსწავლეა, რომელიც შვედმა პოლიტიკოსებმა იენს ჰოლმმა და იოჰან სვენელინგმა ნობელის პრემიაზე წარადგინეს. პრესტიჟულ პრემიაზე სკოლის მოსწავლის წარდგენა გლობალური დათბობის წინააღმდეგ მის ბრძოლას უკავშირდება. 2018 წლის ზაფხულიდან ტუნბერგი, კვირაში ერთხელ, სტოკჰოლმის პარლამენტთან აქციას მართავს და მთავრობას გარემოს დაცვისა და „პარიზის შეთანხმების“ შესრულებისკენ მოუწოდებს. „ამ ნომინაციაში გრეტა წარვადგინეთ, რადგან კლიმატური ცვლილებების საფრთხე შეიძლება ომის და კონფლიქტის ყველაზე მნიშვნელოვანი მიზეზი იყოს. მოძრაობა, რომელსაც გრეტა შუამდგომლობს, აუცილებელია,“ — განაცხადა საპარლამენტო წარმომადგენელმა, ფრედი ანდრეოევსტიგარდმა.
შვედმა მოსწავლემ, როცა სტოკჰოლმის პარლამენტის შენობასთან პირველი გაფიცვა მოაწყო, განაცხადა, რომ პარასკევობით სკოლაში მანამ აღარ ივლიდა, ვიდრე პოლიტიკოსები პარიზის კლიმატის შეთანხმებას არ შეასრულებენ. ერთი თვის განმავლობაში გოგონა ერთკაციან საპროტესტო აქციას მართავდა შვედეთის პარლამენტის წინ მოთხოვნით, მეტი ძალისხმევა დაეთმოს კლიმატური ცვლილების საკითხს. ყოველ პარასკევს, გაკვეთილებზე დასწრების ნაცვლად, ის შვედეთის პარლამენტის წინ იდგა და მთავრობას იმ შეთანხმების შესრულებას სთხოვდა, რომელსაც 2015 წელს მოაწერა ხელი, ატმოსფეროში ნახშირორჟანგის გაშვების და გლობალური დათბობის ტემპების შენელების რეგულაციის მიზნით.
„პარასკევი მომავლის ნაცვლად“ — ასე დაარქვა მან აქციებს, რომელიც მთელმა მსოფლიომ აიტაცა, კლიმატთან დაკავშირებული გაფიცვების მოწყობა სხვა ქვეყნების მოსწავლეებმაც დაიწყეს და 15 მარტის გაფიცვაზე ნახევარი მილიონი მოსწავლე გამოვიდა კლიმატის დასაცავად, ინსტაგრამზეც იმატა ხელმომწერთა რაოდენობამ და ჟურნალმა Time-მა 16 წლის აქტივისტი მსოფლიოს ყველაზე გავლენიანი 100 ადამიანის სიაში შეიყვანა, დონალდ ტრამპთან და რომის პაპთან ერთად.
ყველაზე გავლენიანმა თინეიჯერმა შეძლო და მსოფლიოს ასობით და ათასობით მოსწავლე შთააგონა, რომ ხმა ამოიღონ და მსოფლიო ლიდერები აიძულონ მოქმედება დაიწყონ. გაეროს ანგარიშის მიხედვით, ტემპერატურა შესაძლოა 1.5°C-ით შეიცვალოს. მეცნიერების აზრით, ეს ცვლილება პლანეტას მძიმე შედეგებს მოუტანს, თუ 2030 წელს სათბურის გაზის ემისია მიმდინარე მაჩვენებლით ზრდას განაგრძობს.
იანვარში, შვედეთში გამართულ მსოფლიო ეკონომიკურ ფორუმზე, აქტივისტმა დარბაზს მიმართა: „მოიქეცით ისე, თითქოს თვენი სახლი ცეცხლშია, რადგან ასეც არის“.
მის მიერ შექმნილი მოძრაობის FridaysForFuture მონაწილე მოსწავლეები სკოლას აცდენენ ცვლილებებისთვის — მოძრაობაში, დაახლოებით, 100-ზე მეტი ქვეყანა ჩაერთო. „ეს მხოლოდ დასაწყისია. ვფიქრობ, ეს ცვლილება ჰორიზონტზეა და ხალხი იბრძოლებს საკუთარი მომავლისთვის“ — წერდა აქტივისტი სოცქსელში.
მას შემდეგ, რაც გრეტა ნობელის პრემიაზე წარადგინეს მშვიდობის დარგში, გოგონამ პოლიტიკოსებთან ურთიერთობა და საერთაშორისო კონფერენციებში მონაწილეობა დაიწყო. 2019 წელს მან ატლანტის ოკეანე იალქნიანი ნავით გადაცურა და ნიუ-იორკამდე ასე მიაღწია გაეროს კლიმატის ცვლილებების შესახებ დაგეგმილ სამიტში მონაწილეობის მისაღებად.
23 სექტემბერს, სამიტის გახსნაზე, 16 წლის ეკოაქტივისტი ძალიან ემოციური, შთამბეჭდავი სიტყვით გამოვიდა და მსოფლიოს ყურადღების ქვეშ კიდევ ერთხელ მოექცა, როგორც ძალიან გამბედავი და მებრძოლი ახალგაზრდა, რომელმაც მსოფლიო ლიდერები, ახლა უკვე სამიტის ტრიბუნიდან, ღიად დაადანაშაულა უმოქმედობაში. „ახლა აქ არ უნდა ვიდგე, სკოლაში უნდა ვიყო, ოკეანის გაღმა. ჩემი ოცნებები და ჩემი ბავშვობა ცარიელი სიტყვებით მომპარეთ, როგორ ბედავთ! მსოფლიო ლიდერების დაშვებით ნადგურდება ეკოსისტემები, პოლიტიკოსებს კი მხოლოდ ფული ადარდებთ და ჰყვებიან დაუსრულებელ ზღაპრებს ეკონომიკურ ზრდაზე… ახალგაზრდები უკვე ხვდებიან, რომ გვიღალატეთ. მომავალი თაობები თქვენ შემოგცქერიან და თუ არ გაამართლებთ ჩვენს იმედებს, არასოდეს გაპატიებთ. მსოფლიო ნელ-ნელა იღვიძებს და ცვლილებები გარდუვალია, მოგწონთ თუ არა ეს,“ — მიმართა აუდიტორიას 16 წლის მოსწავლემ.
მისი გამოსვლა მედიითა და სოციალური ქსელების საშუალებით მასობრივად გავრცელდა და ათასობით ადამიანმა გააზიარა. ვიდეოკადრში ჩანს ტუნბერგის რეაქცია, როგორი გაბრაზებული უყურებს აშშ-ს პრეზიდენტს, დონალდ ტრამპს, როცა ის დარბაზში გამოჩნდა (უამრავი მეცნიერის დასკვნის მიუხედავად, აშშ-ს პრეზიდენტი აცხადებს, რომ არ ჰგონია, კლიმატის ცვლილებები ადამიანის ბრალი იყოს).
ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტმა, მიკრობლოგ „ტვიტერში“, გაერო-ს კლიმატურ სამიტზე გრეტა ტუნბერგის გამოსვლა გააზიარა წარწერით — „ჩანს, რომ ის ძალიან ბედნიერი ახალგაზრდა გოგონაა, ნათელი და მშვენიერი მომავლის მოლოდინში, ისეთი კარგი სანახავია“. მალევე, გრეტამ „ტვიტერში“ საკუთარი ბიოგრაფია ჩაასწორა და დაწერა: „ძალიან ბედნიერი ახალგაზრდა გოგონა, ნათელი და მშვენიერი მომავლის მოლოდინში“.
მოამზადა ლალი ჯელაძემ
