ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­რო­ე­ბის კრი­ტი­კუ­ლი ანა­ლი­ზი მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბის მე­თო­დე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით

გი­ორ­გი ტე­რუ­ნაშ­ვი­ლი

მას­წავ­ლე­ბელ­თა პრო­ფე­სი­უ­ლი გან­ვი­თა­რე­ბის ეროვ­ნუ­ლი ცენ­ტ­რის პროგ­რა­მის „ას­წავ­ლე სა­ქარ­თ­ვე­ლოს­თ­ვის“ კონ­სულ­ტანტ-მას­წავ­ლე­ბე­ლი,

მეს­ტი­ის მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტის სო­ფელ კა­ლის სა­ჯა­რო სკო­ლის ის­ტო­რი­ის, გე­ოგ­რა­ფი­ი­სა და სა­მო­ქა­ლა­ქო გა­ნათ­ლე­ბის მას­წავ­ლე­ბე­ლი

მი­მო­ხილ­ვა

დღეს ჩვენ ის­ტო­რი­უ­ლი ცვლი­ლე­ბის მომ­ს­წ­რე­ნი ვართ. იმის ნაც­ვ­ლად, რომ ვი­კითხოთ, თუ ვინ უნ­და იყოს წიგ­ნი­ე­რი, ჩვენ კითხ­ვას ასე ვსვამთ – „რას ნიშ­ნავს, იყო წიგ­ნი­ე­რი?“ ეს ცვლი­ლე­ბა გა­მოწ­ვე­უ­ლია ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის ცვლი­ლე­ბით. ციფ­რუ­ლი და ინ­ტე­რაქ­ტი­უ­ლი სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის ფარ­თო გა­მო­ყე­ნე­ბა თით­ქ­მის შე­უზღუ­და­ვი ინ­ფორ­მა­ცი­ი­სა და გლო­ბა­ლუ­რი აუდი­ტო­რი­ის ხელ­მი­საწ­ვ­დო­მო­ბას უზ­რუნ­ველ­ყოფს, რა­მაც სა­მუ­და­მოდ შეც­ვა­ლა გა­ნათ­ლე­ბის ხა­სი­ა­თი და ძი­რი­თა­დი უნარ-ჩვე­ვე­ბი, რომ­ლე­ბიც სა­ჭი­როა იმის­თ­ვის, რომ ვი­ყოთ ინ­ფორ­მი­რე­ბუ­ლი მო­ქა­ლა­ქე.

ინ­ფორ­მა­ცი­ის მო­ძი­ე­ბი­სა და მი­სი ის­ტო­რი­ულ წყა­როდ გა­მო­ყე­ნე­ბის სა­კითხი გან­სა­კუთ­რე­ბით მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია IX-XI კლა­სე­ბის მოს­წავ­ლე­ე­ბი­სათ­ვის, რად­გან სწო­რედ ამ ასა­კობ­რივ კა­ტე­გო­რი­ა­ში ჩნდე­ბა წყა­რო­ე­ბის ფარ­თო სპექ­ტ­რით ანა­ლი­ზის უნა­რი, რა­საც ჯერ სწო­რი მი­მარ­თუ­ლე­ბით ფორ­მი­რე­ბა ესა­ჭი­რო­ე­ბა, ხო­ლო შემ­დეგ – დახ­ვე­წა-გა­ვარ­ჯი­შე­ბა.

ეს პრო­ექ­ტი არის მცდე­ლო­ბა, IX-XI კლა­სე­ბის მოს­წავ­ლე­ებს აუხ­ს­ნას მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბის რა­ო­ბა და შეს­ძი­ნოს, მი­სი მე­თო­დი­კის გა­მო­ყე­ნე­ბით, სხვა­დას­ხ­ვა ფორ­მის ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­როს ანა­ლი­ზის უნა­რი; შეძ­ლონ ის­ტო­რი­უ­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­ის წყა­როს სან­დო­ო­ბის სა­კითხის გა­დაწყ­ვე­ტა და კონ­ცენ­ტ­რირ­დ­ნენ სა­ჭი­რო ინ­ფორ­მა­ცი­ის მო­ძი­ე­ბა­ზე ზღვა სა­ინ­ფორ­მა­ციო სივ­რ­ცე­ში. ყო­ვე­ლი­ვე ეს გა­მო­იწ­ვევს შე­სა­ბა­მის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბას წყა­რო­ე­ბის მი­მართ, მოს­წავ­ლე­თა მი­ერ ის­ტო­რი­უ­ლი სა­კითხე­ბის კვლე­ვი­სას.

სხვა­დას­ხ­ვა მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბის პრაქ­ტი­კუ­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბის შეგ­რო­ვე­ბის (მათ შო­რის, დო­კუ­მენ­ტუ­რი და სხვა­დას­ხ­ვა ვებ­გ­ვერ­დის) და მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბის ანა­ლი­ზის ტექ­ნი­კის გა­მო­ყე­ნე­ბით, მოს­წავ­ლე­ე­ბი აფა­სე­ბენ წყა­როს სან­დო­ო­ბას, სწავ­ლო­ბენ ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­რო­ე­ბის სან­დო­ო­ბის ხა­რის­ხის დად­გე­ნას. პრო­ექ­ტი ისე შე­ვად­გი­ნეთ, რომ მოს­წავ­ლე­ე­ბი, მო­ნა­ცემ­თა და­ხა­რის­ხე­ბი­სა და ანა­ლი­ზის გზით, მა­ღა­ლი ინ­ტე­რაქ­ტი­უ­ლო­ბით მუ­შა­ობ­დ­ნენ, რაც და­ეხ­მა­რე­ბა მათ კვლე­ვი­თი უნარ-ჩვე­ვე­ბის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა­ში, ეს კი შემ­დეგ სხვა სას­წავ­ლო მიზ­ნე­ბის მიღ­წე­ვა­შიც გა­მო­ად­გე­ბათ.

სას­წავ­ლო გეგ­მის სფე­რო­ე­ბი

♦ სო­ცი­ა­ლუ­რი მეც­ნი­ე­რე­ბე­ბი;

♦ ინ­ფორ­მა­ცი­უ­ლი წიგ­ნი­ე­რე­ბა;

♦ კო­მუ­ნი­კა­ცი­ე­ბი;

♦ მეც­ნი­ე­რე­ბა;

♦ მე­დი­ის შეს­წავ­ლა.

საკ­ლა­სო დო­ნე­ე­ბი

IX-XI კლა­სე­ბი

მოს­წავ­ლე­თა რა­ო­დე­ნო­ბა

სულ 5 მოს­წავ­ლე (IX კლ. – 2 მოს­წავ­ლე; XI კლ. – 3 მოს­წავ­ლე)

შე­მო­თა­ვა­ზე­ბუ­ლი ჩარ­ჩო­ე­ბი

(სას­წავ­ლო გეგ­მის კონ­ტექ­ს­ტი)

♦ მე­დი­ის ტი­პე­ბი

♦ მე­დი­ის წარ­მო­ე­ბის ტექ­ნი­კა

♦ ინ­ფორ­მა­ცი­ის სან­დო­ო­ბა

♦ წყა­რო­ე­ბის მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბის შეს­წავ­ლა

♦ სტე­რე­ო­ტი­პე­ბი

♦ თვით­რეფ­ლექ­სია

მზა­დე­ბა და წი­ნა­პი­რო­ბე­ბი

პრო­ექ­ტი ეყ­რ­დ­ნო­ბა სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხის ის­ტო­რი­ულ წყა­რო­ებს, რო­მელ­თა უმე­ტე­სო­ბა მოს­წავ­ლე­ე­ბი­სათ­ვის უკ­ვე ცნო­ბი­ლია სა­ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლო­ე­ბი­დან. გარ­და ამი­სა, პრო­ექ­ტის პირ­ვე­ლი ნა­წი­ლი მთლი­ა­ნად ეთ­მო­ბა ვარ­ჯიშს, ზო­გა­დად, მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბის ანა­ლი­ზის ტექ­ნი­კის შე­სას­წავ­ლად, რაც მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად და­ეხ­მა­რე­ბა მათ ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­რო­ე­ბის ასე­თი­ვე ტექ­ნი­კით და­სა­მუ­შა­ვებ­ლად. მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი და მათ შო­რის სა­ხა­ლი­სო აქ­ტი­ვო­ბე­ბი მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად გაზ­რ­დის მოს­წავ­ლე­თა ინ­ტე­რესს და პრო­ექ­ტ­ში ჩარ­თუ­ლო­ბის ხა­რისხს.

სას­წავ­ლო მიზ­ნე­ბი და მო­სა­ლოდ­ნე­ლი შე­დე­გე­ბი

♦ შეძ­ლე­ბენ სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის/წი­ნას­წა­რი წარ­მოდ­გე­ნე­ბის დად­გე­ნას;

♦ შე­ის­წავ­ლი­ან, რომ მე­დი­ის მი­ერ რა­ი­მეს წარ­მო­სახ­ვა ყო­ველ­თ­ვის არ არის ზუს­ტი და სრულ­ყო­ფი­ლი;

♦ შეძ­ლე­ბენ მე­დი­ა­შეტყო­ბი­ნე­ბე­ბის გან­ხილ­ვას, წყვილ­ში დის­კუ­სი­ა­სა და ანა­ლიზს იმის და­სად­გე­ნად, რომ ხალხს შე­უძ­ლია ერ­თი და იმა­ვე მე­დი­ა­შეტყო­ბი­ნე­ბის გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლად ინ­ტერ­პ­რე­ტა­ცია;

♦ გა­ეც­ნო­ბი­ან სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხი­სა და კა­ტე­გო­რი­ის მე­დი­ა­სა და კრი­ტე­რი­უ­მებს, რომ­ლე­ბიც გან­საზღ­ვ­რავს მე­დი­ას;

♦ გა­ეც­ნო­ბი­ან, რომ მე­დია მო­ი­ცავს ფორ­მებს, რომ­ლე­ბიც გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა სკო­ლა­ში სწავ­ლის­თ­ვის, ასე­ვე, ფორ­მებს, რომ­ლე­ბიც, ძი­რი­თა­დად, გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა გა­სარ­თო­ბი და სო­ცი­ა­ლუ­რი კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის­თ­ვის;

♦ ის­წავ­ლი­ან პირ­ვე­ლა­დი და მე­ო­რე­უ­ლი წყა­რო­ე­ბის და­ხა­რის­ხე­ბას და მა­თი სან­დო­ო­ბის ხა­რის­ხის ანა­ლიზს;

♦ გა­აც­ნო­ბი­ე­რე­ბენ სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხის გავ­ლე­ნებს მე­დი­ა­ინ­ფორ­მა­ცი­ა­ზე და და­ფიქ­რ­დე­ბი­ან ასე­თი ინ­ფორ­მა­ცი­ის, რო­გორც ის­ტო­რი­ულ წყა­როდ გა­მო­ყე­ნე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბებ­ზე.

სა­ჭი­რო დრო

2 სა­გაკ­ვე­თი­ლო სა­ა­თის შე­სა­ბა­მი­სი

ლექ­სი­კა

♦ პირ­ვე­ლა­დი და მე­ო­რე­უ­ლი წყა­რო, მო­ნა­ცე­მე­ბი, სო­ცი­ა­ლუ­რი მე­დია, ბეჭ­დუ­რი მე­დია, მე­დი­აგ­ზავ­ნი­ლი, წყა­როს სან­დო­ო­ბა, მე­დი­ი­სა და სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ურ­თი­ერ­თ­გავ­ლე­ნა

რე­სურ­სე­ბი

♦ წი­ნას­წარ მომ­ზა­დე­ბუ­ლი, სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხის მე­დი­ი­დან ამოკ­რე­ფი­ლი მა­სა­ლე­ბი, რო­გორც ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­რო;

♦ კომ­პი­უ­ტე­რი და ინ­ტერ­ნე­ტი, პრო­ექ­ტო­რი;

♦ ფურ­ც­ლე­ბი, კალ­მე­ბი;

♦ ლინ­კე­ბი შე­მა­ჯა­მე­ბე­ლი თა­მა­შე­ბი­სათ­ვის.

ეტა­პობ­რი­ვი პრო­ცე­დუ­რე­ბი

1. ვთხოვ მოს­წავ­ლე­ებს, შე­ად­გი­ნონ სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხის მე­დი­ის სია, რო­მელ­საც ისი­ნი იყე­ნე­ბენ, ვაგ­რ­ძე­ლებ გა­მო­კითხ­ვას, რა­თა უფ­რო მე­ტი სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხის მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბა გა­მო­ავ­ლი­ნონ. და­სა­ხე­ლე­ბულ მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბებს ჩა­მოვ­წერ და­ფა­ზე ან ფურ­ცელ­ზე და გან­ვ­საზღ­ვ­რავთ, და­სა­ხე­ლე­ბუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი­დან, რო­მე­ლი შე­ე­სა­ბა­მე­ბა მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბას და რო­მე­ლი – არა (მი­ზა­ნი: წი­ნა­რე ცოდ­ნის გა­აქ­ტი­უ­რე­ბა, დრო – 5წთ).
2. ვთხოვ მოს­წავ­ლე­ებს, იფიქ­რონ, რა ტი­პის მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი და­ა­სა­ხე­ლეს პირ­ვე­ლად; რო­მე­ლი ტი­პის მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბა და­ა­სა­ხე­ლეს, რო­მელ­საც, მა­თი აზ­რით, ბევ­რი ადა­მი­ა­ნი იყე­ნებს (კლას­ში და ზო­გა­დად); და­ა­სა­ხე­ლეს თუ არა ჩა­მო­ნათ­ვალ­ში წიგ­ნე­ბი, რო­გორც მე­დია და თუ არა, რა­ტომ; რა ტი­პის მე­დი­ას იყე­ნე­ბენ სკო­ლა­ში ან სკო­ლის და­ვა­ლე­ბე­ბის­თ­ვის და რა ტი­პის მე­დი­ას იყე­ნე­ბენ სახ­ლ­ში ან მე­გობ­რებ­თან ერ­თად (და რა ტი­პის მე­დია გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა ორი­ვე სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში, დრო – 5წთ, მი­ზა­ნი: მოს­წავ­ლე­ე­ბი და­ფიქ­რ­დ­ნენ მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბა­ზე).
3. ვუხ­ს­ნი: სა­ინ­ფორ­მა­ციო გზავ­ნი­ლი შე­ი­ცავს და­ფა­რულ ში­ნა­არსს და აუცი­ლე­ბე­ლია ინ­ფორ­მა­ცი­ის მრა­ვალ­მ­ხ­რი­ვი შე­ფა­სე­ბა. სხვა მა­გა­ლი­თებ­თან ერ­თად, თვალ­სა­ჩი­ნო­ე­ბის­თ­ვის წარ­ვუდ­გენ ცნე­ბის რუ­კას, რო­მელ­შიც ინ­ფორ­მა­ცი­ის ში­ნარ­სი ასე­თი მე­თო­დით დე­კო­დი­რე­ბის შემ­დეგ იძენს არა­ერ­თ­გ­ვა­რო­ვან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბას (დრო – 5წთ, მი­ზა­ნი:

♦ სუ­ბი­ექ­ტუ­რი ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­ზე­ზე­ბის ახ­ნა;

♦ მე­დი­აგ­ზავ­ნი­ლის მრა­ვალ­მ­ხ­რი­ვი ანა­ლი­ზის აუცი­ლებ­ლო­ბის და­სა­ბუ­თე­ბა სი­მარ­თ­ლის და­სად­გე­ნად).

ვაგ­რ­ძე­ლებ: გარ­და და­ფა­რუ­ლი მე­სი­ჯი­სა, ინ­ფორ­მა­ცია ფაქ­ტე­ბი­სა და მო­საზ­რე­ბე­ბის­გან შედ­გე­ბა. ფაქ­ტი ზუს­ტად და მშრა­ლად აღ­წერს სი­ნამ­დ­ვი­ლეს, მო­საზ­რე­ბა კი ფაქ­ტის შე­ფა­სე­ბაა.

მა­გა­ლი­თად: სა­ქარ­თ­ვე­ლო კავ­კა­სი­ა­ში მდე­ბა­რე­ობს. ეს ფაქ­ტია, რო­მე­ლიც შე­იძ­ლე­ბა, სხვა­დას­ხ­ვაგ­ვა­რად შე­ვა­ფა­სოთ: სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კარ­გი გე­ოგ­რა­ფი­უ­ლი მდე­ბა­რე­ო­ბა აქვს; სა­ქარ­თ­ვე­ლოს ცუ­დი გე­ოგ­რა­ფი­უ­ლი მდე­ბა­რე­ო­ბა აქვს; სა­ქარ­თ­ვე­ლო პა­ტა­რა ქვე­ყა­ნაა, რად­გან თვი­თონ კავ­კა­სიაა პა­ტა­რა; სა­ქარ­თ­ვე­ლო არ არის პა­ტა­რა, რად­გან მას­ზე უფ­რო პა­ტა­რა ქვეყ­ნე­ბიც არ­სე­ბო­ბენ; სა­ქარ­თ­ვე­ლო ლა­მა­ზი ქვე­ყა­ნაა, რად­გან კავ­კა­სი­ა­ში ლა­მა­ზი ბუ­ნე­ბაა და ა.შ.

რო­გორც ვხე­დავთ, ფაქ­ტი ერ­თია, მო­საზ­რე­ბა კი მრა­ვა­ლი.

ფაქ­ტი შეგ­ვიძ­ლია, შე­ვა­მოწ­მოთ ან და­ვა­დას­ტუ­როთ ობი­ექ­ტურ რე­ა­ლო­ბას­თან შე­და­რე­ბის გზით (მოწ­მე­ე­ბის გა­მო­კითხ­ვა ან სხვა მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი). სურ­ვი­ლის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ჩვენ ად­ვი­ლად შე­ვა­მოწ­მებთ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მდე­ბა­რე­ო­ბას რუ­კის გა­მო­ყე­ნე­ბით, მო­საზ­რე­ბის ჭეშ­მა­რი­ტე­ბის ან მცდა­რო­ბის ობი­ექ­ტუ­რად და­დას­ტუ­რე­ბა კი შე­საძ­ლე­ბე­ლია მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბით და კრი­ტი­კუ­ლი შე­კითხ­ვე­ბის დას­მით.

მო­საზ­რე­ბე­ბი სუ­ბი­ექ­ტუ­რია, რად­გან ისი­ნი ადა­მი­ან­თა გრძნო­ბებს, შე­ხე­დუ­ლე­ბებს, კონ­კ­რე­ტულ მიზ­ნებს ეფუძ­ნე­ბა.

4. ვაც­ნობ იმ ძი­რი­თად შე­კითხ­ვებს, რაც უნ­და დავ­ს­ვათ მე­დი­ა­ინ­ფორ­მა­ცი­ა­ში სი­მარ­თ­ლის გა­სა­გე­ბად (მი­ზა­ნი: მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბი­თი ანა­ლი­ზის მე­თო­დი­კის გაც­ნო­ბა); (შე­კითხ­ვებს, გარ­და სლა­ი­დის სა­ხით წარ­მოდ­გე­ნი­სა, ყვე­ლა მოს­წავ­ლეს და­ვუ­რი­გებ სა­თი­თა­ოდ თა­ბა­ხის ფურ­ც­ლებ­ზე ამო­ბეჭ­დილს, დრო – 5წთ):

♦ ვინ შექ­მ­ნა ეს გზავ­ნი­ლი?

♦ რა­ტომ ან რის­თ­ვის შე­იქ­მ­ნა?

♦ ვინ არის მი­სი სა­მიზ­ნე აუდი­ტო­რია?

♦ რა ვი­ცით ამის შე­სა­ხებ?

♦ ვინ და­ა­ფი­ნან­სა გზავ­ნი­ლი?

♦ ვის შე­იძ­ლე­ბა მი­ად­გეს ზი­ა­ნი ან ვინ შე­იძ­ლე­ბა მი­ი­ღოს სარ­გე­ბე­ლი ამ გზავ­ნი­ლით?

♦ რი­თია მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ეს გზავ­ნი­ლი ჩემ­თ­ვის?

♦ რა­ზეა გზავ­ნი­ლი და რა გვაძ­ლევს ასე ფიქ­რის სა­ფუძ­ველს?

♦ რა ინ­ფორ­მა­ცი­ას, იდე­ებს, წარ­მოდ­გე­ნებს გად­მოს­ცემს ან გუ­ლის­ხ­მობს?

♦ არის თუ არა გა­მო­ტო­ვე­ბუ­ლი შეტყო­ბი­ნე­ბა­ში რა­ი­მე ისე­თი, რი­სი ცოდ­ნაც მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია?

♦ რა ტექ­ნი­კაა გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი მე­დი­აგ­ზავ­ნილ­ში?

♦ რა­ტომ გა­მო­ი­ყე­ნეს სწო­რედ ის?

♦ რო­გორ გად­მოს­ცემს გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი ტექ­ნი­კა შეტყო­ბი­ნე­ბას?

♦ დარ­წ­მუ­ნე­ბის მე­თოდ­თან გვაქვს საქ­მე თუ მა­ნი­პუ­ლა­ცი­ის რო­მე­ლი­მე სხვა ხერ­ხ­თან?

♦ რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა გა­ი­გოს სხვა­დას­ხ­ვა ადა­მი­ან­მა ეს შეტყო­ბი­ნე­ბა?

♦ რო­გო­რია მი­სი ჩე­მე­უ­ლი ინ­ტერ­პ­რე­ტა­ცია?

♦ რა მას­წავ­ლა ჩემ­მა რე­აქ­ცი­ამ ან ინ­ტერ­პ­რე­ტა­ცი­ამ?

♦ რო­დის შე­იქ­მ­ნა ეს შეტყო­ბი­ნე­ბა?

♦ სად და რო­გორ მოხ­და მი­სი გავ­რ­ცე­ლე­ბა სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში?

♦ რა არის ეს? ფაქ­ტი, მო­საზ­რე­ბა თუ სტე­რე­ო­ტი­პუ­ლი შე­ხე­დუ­ლე­ბა?

♦ რამ­დე­ნად სან­დოა და რა მიგ­ვა­ნიშ­ნებს მის სან­დო­ო­ბა­ზე?

♦ რა არის ინ­ფორ­მა­ცი­ის წყა­რო? რო­გო­რია მი­სი იდეა?

♦ რა მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბას ეფუძ­ნე­ბა და რამ­დე­ნად არ­გუ­მენ­ტი­რე­ბუ­ლია მსჯე­ლო­ბა?

♦ პირ­ვე­ლა­დია ეს წყა­რო თუ მე­ო­რე­უ­ლი? რო­მე­ლი მათ­გა­ნი­დან მი­ღე­ბუ­ლი ინ­ფორ­მა­ციაა უფ­რო სან­დო? რა­ტომ?

♦ ყო­ველ­თ­ვის სი­მარ­თ­ლეს შე­ე­სა­ბა­მე­ბა პირ­ვე­ლა­დი წყა­როს მო­ნა­ცე­მე­ბი? თუ არა, რა­ტომ?

♦ ტექ­ს­ტი ორი­გი­ნა­ლურ ენა­ზეა თუ თარ­გ­მა­ნია?

♦ გა­სა­გე­ბია თუ არა წყა­რო­ში ყვე­ლა ცნე­ბა და გა­მო­ნათ­ქ­ვა­მი? თუ არ არის ყვე­ლა­ფე­რი გა­სა­გე­ბი, შე­იძ­ლე­ბა თუ არა, რომ არ­სე­ბობ­დეს ტექ­ს­ტის სხვა­დას­ხ­ვაგ­ვა­რი ინ­ტერ­პ­რე­ტა­ცია?

♦ ტექ­ს­ტი სრუ­ლია თუ შე­მოკ­ლე­ბუ­ლი?

5. გან­წყო­ბის შე­საქ­მ­ნე­ლად ვა­ტა­რებ წა­მა­ხა­ლი­სე­ბელ აქ­ტი­ვო­ბას (მი­ზა­ნი: გან­წყო­ბის შექ­მ­ნა და სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის და­ნახ­ვა მოს­წავ­ლე­ე­ბი­სათ­ვის, დრო – 3წთ):

♦ და­ას­რუ­ლეთ ქვე­მოთ მო­ცე­მუ­ლი წი­ნა­და­დე­ბე­ბი. წარ­მოთ­ქ­ვით პირ­ვე­ლი­ვე, რაც აზ­რად მო­გი­ვათ (მოს­წავ­ლე­თა პა­სუ­ხებს ვა­ფიქ­სი­რებ და­ფა­ზე):

მოს­წავ­ლე არის…

მას­წავ­ლე­ბე­ლი არის…

მშო­ბე­ლი…

უფ­რო­სი თა­ო­ბა…

ახალ­გაზ­რ­დო­ბა…

კომ­პი­უ­ტე­რი…

ჩე­მი სამ­შობ­ლო…

კა­ნო­ნი არის…

♦ თქვენ მი­ერ შედ­გე­ნი­ლი წი­ნა­და­დე­ბე­ბი­დან რო­მე­ლია ფაქ­ტი და რო­მე­ლი – მო­საზ­რე­ბა?

♦ ხომ არ არის თქვე­ნი მო­საზ­რე­ბე­ბი სტე­რე­ო­ტი­პუ­ლი?

♦ შე­ე­ცა­დეთ, გარ­დაქ­მ­ნათ მო­საზ­რე­ბე­ბის შემ­ც­ვე­ლი წი­ნა­და­დე­ბე­ბი ფაქ­ტე­ბის შემ­ც­ველ წი­ნა­და­დე­ბე­ბად.

6. ვხსნი: რო­ცა ბევ­რი ადა­მი­ა­ნის მო­საზ­რე­ბა ერ­თ­მა­ნეთს ემ­თხ­ვე­ვა, ხში­რად, მას შეც­დო­მით ფაქ­ტად მი­ვიჩ­ნევთ. სი­ნამ­დ­ვი­ლე­ში ის სტე­რე­ო­ტი­პი შე­იძ­ლე­ბა იყოს და ხე­ლი შეგ­ვი­შა­ლოს სი­ნამ­დ­ვი­ლის სწო­რად აღ­ქ­მა­ში. სტე­რე­ო­ტი­პე­ბი ფაქ­ტებ­სა და მსჯე­ლო­ბას არ ეყ­რ­დ­ნო­ბა და სხვა­თა მო­საზ­რე­ბე­ბი­სა და შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე გვი­ყა­ლიბ­დე­ბა. ხან­და­ხან სტე­რე­ო­ტი­პე­ბი წარ­მო­შობს სი­ძულ­ვილს მათ მი­მართ, ვინც ჩვენს აზრს არ ეთან­ხ­მე­ბა. სამ­წუ­ხა­როდ, იშ­ვი­ა­თად ვუ­ფიქ­რ­დე­ბით სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის წარ­მოქ­მ­ნის მი­ზე­ზებს და მათ გა­მო არას­წო­რი, მი­კერ­ძო­ე­ბუ­ლი და ცალ­მ­ხ­რი­ვი შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბი და წი­ნას­წარ­გან­წყო­ბა გვი­ყა­ლიბ­დე­ბა. სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბას ზოგ­ჯერ მა­სობ­რი­ვი ინ­ფორ­მა­ცი­ის სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბიც ხელს უწყობს (მი­ზა­ნი: სა­ინ­ფორ­მა­ციო ბა­ზის გამ­დიდ­რე­ბა, დრო – 2წთ).

იმი­სათ­ვის, რომ შევ­ძ­ლოთ სა­ინ­ფორ­მა­ციო გზავ­ნი­ლის სწო­რი ანა­ლი­ზი:

♦ უნ­და შეგ­ვეძ­ლოს ფაქ­ტე­ბი­სა და მო­საზ­რე­ბე­ბის ერ­თ­მა­ნე­თი­სა­გან გარ­ჩე­ვა;

♦ უნ­და შეგ­ვეძ­ლოს სხვა­დას­ხ­ვა მო­საზ­რე­ბის გა­მომ­წ­ვე­ვი მი­ზე­ზე­ბის ანა­ლი­ზი;

♦ დას­კ­ვ­ნის გა­კე­თე­ბი­სას, არა­სო­დეს და­ვეყ­რ­დ­ნოთ ინ­ფორ­მა­ცი­ის მხო­ლოდ ერთ წყა­როს.

♦ ყო­ვე­ლი­ვე ამა­ში გვეხ­მა­რე­ბა მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბა.

7. ვაძ­ლევ სა­მუ­შა­ოს თა­ბა­ხის ფურ­ც­ლებ­ზე წი­ნას­წარ მომ­ზა­დე­ბულს და, ამა­ვე დროს, ვუშ­ვებ ეკ­რან­ზე პრო­ექ­ტო­რის გა­მო­ყე­ნე­ბით (მი­ზა­ნი: წყა­რო­ში ფაქ­ტი­სა და მო­საზ­რე­ბის ერ­თ­მა­ნე­თის­გან გა­მიჯ­ვ­ნის უნა­რის ფორ­მი­რე­ბა პრაქ­ტი­უ­ლი მუ­შა­ო­ბით, დრო – 10წთ):

♦ წა­ი­კითხეთ სტა­ტია. არის თუ არა იგი მი­კერ­ძო­ე­ბუ­ლი? რა სტე­რე­ო­ტიპს ხე­დავთ სტა­ტი­ა­ში? და­ა­სა­ბუ­თეთ. მო­ძებ­ნეთ ტექ­ს­ტ­ში ფაქ­ტე­ბი და ინ­ტერ­პ­რე­ტა­ცი­ე­ბი.

ბო­შე­ბი ცუ­ლე­ბით და­ეს­ხ­ნენ თავს სამ­ხედ­რო პო­ლი­ცი­ის ძა­ლებს

„სამ­შა­ბათ სა­ღა­მოს, ქა­ლა­ქის გა­რე­უ­ბან­ში, ტყე­ში მოხ­და მა­სობ­რი­ვი ჩხუ­ბი, რო­მე­ლიც რე­ვო­ლუ­ცი­ას ჰგავ­და.

სა­ღა­მოს ცხრის ნა­ხე­ვარ­ზე 50-დან 60-მდე ცუ­ლე­ბით შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ბო­შა თავს და­ეს­ხა მეტყე­ვე­ებ­სა და სამ­ხედ­რო პო­ლი­ცი­ას მას შემ­დეგ, რაც შე­იტყ­ვეს, რომ მა­თი მე­გობ­რე­ბი და­ა­პა­ტიმ­რეს ტყის უკა­ნო­ნოდ ჭრი­სა და ქურ­დო­ბი­სათ­ვის.

რო­დე­საც ად­გილ­ზე სამ­ხედ­რო პო­ლი­ცი­ის ძა­ლე­ბი გა­მოჩ­ნ­დ­ნენ, მათ ჰა­ერ­ში გას­რო­ლით სცა­დეს ბო­შე­ბის შე­ჩე­რე­ბა. მაგ­რამ ბო­შებ­მა უკან არ და­ი­ხი­ეს, პი­რი­ქით, პო­ლი­ცი­ის ოფიც­რე­ბის თვალ­წინ და­იწყეს მა­თი მან­ქა­ნე­ბის სა­ბუ­რა­ვე­ბის ჩე­ხა.

ამ­ჟა­მად ქა­ლა­ქის სატყეო მე­ურ­ნე­ო­ბის თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბი პა­ნი­კა­ში არი­ან, ოც­და­ექ­ვ­სი­ვემ და­წე­რა გან­ცხა­დე­ბა სა­მუ­შა­ო­დან წას­ვ­ლის შე­სა­ხებ. ისი­ნი ამ­ბო­ბენ, რომ ბო­შე­ბის შუ­რის­ძი­ე­ბის ეში­ნი­ათ.“

„24 სა­ა­თი“, სო­ფია, ბულ­გა­რე­თი

2012 წლის 29 აგ­ვის­ტო

აქ­ვე მომ­ყავს ნაწყ­ვე­ტე­ბი სტა­ტი­ის რე­ცენ­ზი­ი­დან. მოს­წავ­ლე­ებს ვთხოვ, წა­ი­კითხონ ისი­ნი და უპა­სუ­ხონ შე­კითხ­ვებს:

1. მო­ცე­მუ­ლი ტექ­ს­ტის რო­მელ აბ­ზა­ცებს შე­ე­სა­ბა­მე­ბა თი­თო­ე­უ­ლი ნაწყ­ვე­ტი?
2. მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბა­ზე გამ­ს­ვ­ლე­ლი შე­კითხ­ვე­ბი­დან რო­მელ შე­კითხ­ვებს და­უს­ვამ­დით სტა­ტი­ის ამ მო­ნაკ­ვე­თებს სი­მარ­თ­ლის და­სად­გე­ნად?
3. რო­გორ გა­ვარ­კ­ვევთ ფო­ტო­სუ­რა­თის ავ­თენ­ტუ­რო­ბას?

სა­თა­უ­რი ავ­ტო­მა­ტუ­რად ქმნის ბრძო­ლის სუ­რათს: ბო­შე­ბი დარ­ბი­ან ცუ­ლე­ბით. ყვე­ლას ჰქონ­და ცუ­ლი? სტა­ტია გუ­ლის­ხ­მობს, რომ კი, ასე იყო. თუ ასე იყო, მა­შინ შე­იძ­ლე­ბა გვე­ფიქ­რა, რომ რო­მე­ლი­მე თა­ნამ­დე­ბო­ბის პი­რი უნ­და მომ­კ­ვ­და­რი­ყო ან მძი­მედ მა­ინც დაჭ­რი­ლი­ყო. რად­გან ჟურ­ნა­ლის­ტი არ ახ­სე­ნებს ასეთ თუნ­დაც ერთ ფაქტს, შე­საძ­ლოა, ინ­ცი­დენ­ტი არც ისე სე­რი­ო­ზუ­ლი და სა­ში­ში იყო, რო­გორც აღ­წე­რეს.

ნამ­დ­ვი­ლად მო­ის­მი­ნა ჟურ­ნა­ლის­ტ­მა ოც­და­ექ­ვ­სი­ვე თა­ნამ­შ­რომ­ლის­გან, ან ნა­ხა მა­თი წე­რი­ლო­ბი­თი გან­ცხა­დე­ბე­ბი, რომ მა­თი სამ­სა­ხუ­რი­დან წას­ვ­ლის მი­ზე­ზი ბო­შე­ბის მხრივ შუ­რის­ძი­ე­ბის ში­შია, თუ ეს მხო­ლოდ ვა­რა­უ­დია?

სა­ფიქ­რე­ბე­ლია, რომ ბო­შე­ბი თა­ვად პო­ლი­ცი­ას კი არა, მათ მან­ქა­ნებს და­ეს­ხ­ნენ თავს. რო­გორ დამ­თავ­რ­და ინ­ცი­დენ­ტი?

ბო­შე­ბის მხრი­დან ასე­თი ქცე­ვის მო­ტი­ვიც გა­უ­გე­ბა­რია. კონ­კ­რე­ტუ­ლად ვინ იყო და­ჭე­რი­ლი? რო­მე­ლი კა­ნო­ნი და­არ­ღ­ვი­ეს? სად და­ა­კა­ვეს? ან და­ა­კა­ვეს კი?

რე­ვო­ლუ­ცი­ის მსგავ­სი მოვ­ლე­ნის აღ­წე­რა თა­ვის­თა­ვად ძა­ლი­ან გა­მომ­წ­ვე­ვია, გან­სა­კუთ­რე­ბით, თუ ინ­ცი­დენ­ტ­ში მო­ნა­წი­ლე­ობ­და რამ­დე­ნი­მე ათე­უ­ლი და არა ასო­ბით და ათა­სო­ბით ბო­შა. ფრა­ზა ისეა აწყო­ბი­ლი, რომ ში­ში გა­მო­იწ­ვი­ოს.

რა­ტომ არ სცა­და ჟურ­ნა­ლის­ტ­მა კო­მენ­ტა­რის მი­ღე­ბა რო­მე­ლი­მე თა­ნამ­შ­რო­მლის­გან ან რო­მე­ლი­მე ბო­ში­სა­გან?

8. ვა­ტა­რებ პირ­ველ შე­მა­ჯა­მე­ბელ ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლურ სა­ვარ­ჯი­შოს: დოქ­ტორ ფე­ი­კი (მი­ზა­ნი: შე­ძე­ნი­ლი უნა­რე­ბის თვით­შე­მოწ­მე­ბა, დრო – 10წთ):

http://millab.ge/ka/game/doqtor-feiki/37?fbclid=­IwAR2­sva9GlvQkhO_mRVzf0BMpXWBLBrqTRG62O8g1DXBTpp9T9gdYFK_kDWM

ამით ვამ­თავ­რებ პრო­ექ­ტის პირ­ველ ნა­წილს და სა­შუ­ა­ლე­ბას ვაძ­ლევ მოს­წავ­ლე­ებს, მო­მა­ვალ კვი­რამ­დე, გა­ი­აზ­რონ ამ პრო­ექ­ტის პირ­ვე­ლი ნა­წი­ლით ახ­ლად აგე­ბუ­ლი ცოდ­ნა.

მო­მა­ვალ კვი­რას პრო­ექტს ვაგ­რ­ძე­ლებთ შემ­დე­გი აქ­ტი­ვო­ბე­ბით:

1. მე­დი­ა­ინ­ფორ­მა­ცი­ის ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­როს კონ­ტექ­ს­ტ­ში გა­სა­აზ­რებ­ლად ვხსნი, რომ არ­სე­ბობს პირ­ვე­ლა­დი და მე­ო­რე­უ­ლი ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­რო­ე­ბი. ვე­სა­უბ­რე­ბი მათ რა­ო­ბა­ზე. გარ­და ამი­სა, მი­ვუ­თი­თებ, რომ წყა­რო­დან მო­პო­ვე­ბუ­ლი ცნო­ბე­ბის სან­დო­ო­ბი­სა და სი­ზუს­ტის შე­სა­მოწ­მებ­ლად, ჩვენ გვმარ­თებს ამ ცნო­ბებ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი გა­რე­მო­ე­ბე­ბის უფ­რო ფარ­თო ცოდ­ნა, ანუ ის­ტო­რი­უ­ლი კონ­ტექ­ს­ტის ცოდ­ნა, ასე­ვე ადა­მი­ა­ნის ფსი­ქო­ლო­გი­ის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბა. მა­გა­ლი­თად, ნაკ­ლე­ბად სან­დოა პუბ­ლი­კა­ზე გათ­ვ­ლი­ლი ინ­ფორ­მა­ცია (მი­ზა­ნი: სა­ინ­ფორ­მა­ციო ბა­ზის გამ­დიდ­რე­ბა, დრო – 5წთ);
2. ტექ­ს­ტურ წყა­რო­ზე მუ­შა­ო­ბა (ვი­ნა­ი­დან კლა­სე­ბი მცი­რე­კონ­ტინ­გენ­ტი­ა­ნია, ვა­მუ­შა­ვებ წყვილ­ში. მი­ზა­ნი: წყა­რო­ში ავ­ტო­რის ნამ­დ­ვი­ლი მიზ­ნე­ბი­სა და ფა­რუ­ლი მე­სი­ჯე­ბის ამოც­ნო­ბის უნა­რის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა, დრო – 5წთ);

წყა­რო რუ­სი მო­ხე­ლე არ­ნოლდ ზი­სერ­მა­ნი აღ­წერს კა­ხე­ლი თა­ვა­დის ოჯა­ხურ გა­რე­მოს

1840-იან წლებ­ში, სო­ფელ მა­ტან­ში, კა­ხე­ლი თა­ვა­დი ჩო­ლო­ყაშ­ვი­ლი გა­ლა­ვან­შე­მოვ­ლე­ბულ სახ­ლ­ში ცხოვ­რობ­და. შიგ­ნით­ვე ჰქონ­და ეკ­ლე­სია. კა­ცებს და ქა­ლებს ცალ-ცალ­კე ოთა­ხე­ბი ეჭი­რათ. ქა­ლე­ბი კა­ცე­ბის სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში არ გა­მო­დი­ოდ­ნენ. შიგ­ნით ოთა­ხებ­ში, კედ­ლე­ბის გას­წ­ვ­რივ, იდ­გა სპარ­სუ­ლი ნო­ხე­ბით და­ფა­რუ­ლი ტახ­ტე­ბი. კედ­ლებ­ზე ბლო­მად იარა­ღი ეკი­და, კუთხე­ებ­ში გან­ჯი­ნე­ბი იყო მო­თავ­სე­ბუ­ლი ნა­ირ­ნა­ი­რი სას­მი­სე­ბით. სახ­ლ­ში ტრი­ა­ლებ­დ­ნენ ცუ­დად ჩაც­მუ­ლი უმაქ­ნი­სი მსა­ხუ­რე­ბი. მას­თან მი­სულ სტუ­მარს თა­ვა­დი სხვა­დას­ხ­ვაგ­ვა­რად იღებ­და: ზო­გი გა­ლა­ვანს იქით უნ­და ჩა­მოქ­ვე­ი­თე­ბუ­ლი­ყო, ჩო­ხის კალ­თე­ბი გა­ეს­წო­რე­ბი­ნა და წი­ნას­წა­რი მოხ­სე­ნე­ბის შემ­დეგ შე­სუ­ლი­ყო თა­ვად­თან; ზო­გი სტუ­მა­რი ცი­ხის კა­რებ­თან­ვე დაქ­ვე­ით­დე­ბო­და და ჩო­ლო­ყაშ­ვილ­თან წი­ნას­წა­რი გაფ­რ­თხი­ლე­ბის გა­რე­შე შე­დი­ო­და; ზოგს კი ჩო­ლო­ყაშ­ვი­ლი თვი­თონ გა­ე­გე­ბე­ბო­და ეზო­ში და თა­ვად შე­უძღ­ვე­ბო­და სახ­ლ­ში.

♦ მო­გო­ნე­ბის ავ­ტო­რი მხო­ლოდ ფაქ­ტებს აღ­წერს თუ დას­კ­ვ­ნე­ბიც გა­მო­აქვს? პა­სუ­ხი და­ა­სა­ბუ­თე.

♦ რო­მელ კულ­ტუ­რულ ტრა­დი­ცი­ებ­ზე მი­უ­თი­თებს სახ­ლის მორ­თ­ვა, ქა­ლე­ბის გან­ცალ­კე­ვე­ბა?

♦ შე­ა­ფა­სე სტუმ­რე­ბის მი­ღე­ბის წე­სი – თქვე­ნი დაკ­ვირ­ვე­ბით, რო­მე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის სა­მარ­თ­ლებ­რივ უფ­ლე­ბებ­ზე მი­ა­ნიშ­ნებს იგი?

♦ გა­იხ­სე­ნე XIX სა­უ­კუ­ნის სა­ქარ­თ­ვე­ლოს პო­ლი­ტი­კუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბა და ყუ­რადღე­ბა მი­აქ­ციე წყა­როს ავ­ტო­რის ეროვ­ნე­ბა­სა და სამ­სა­ხურს. რო­გორ ფიქ­რობ, აქვს თუ არა ამ მო­ნა­ცე­მებს მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა წყა­როს სან­დო­ო­ბის და­სად­გე­ნად და გზავ­ნი­ლი სიგ­ნა­ლის ამო­საც­ნო­ბად? თუ აქვს, რო­გორ?

♦ კი­დევ რა და­მა­ტე­ბი­თი ინ­ფორ­მა­ცია დაგ­ჭირ­დე­ბო­და სა­ქარ­თ­ვე­ლოს იმ­დ­რო­ინ­დე­ლი სო­ცი­ა­ლუ­რი გან­ვი­თა­რე­ბის დო­ნის და­სად­გე­ნად? რა­ტომ არ მოჰ­ყავს რუს მო­ხე­ლეს ასე­თი ინ­ფორ­მა­ცია?

3. სო­ცი­ა­ლურ მე­დი­ა­ში გავ­რ­ცე­ლე­ბუ­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­ის ის­ტო­რი­უ­ლი ინ­ტერ­პ­რე­ტა­ცია (მი­ზა­ნი: სო­ცი­ა­ლუ­რი მე­დი­ის სან­დო­ო­ბის ხა­რის­ხის გარ­კ­ვე­ვა ის­ტო­რი­ულ წყა­როდ გა­მო­ყე­ნე­ბის თვალ­საზ­რი­სით, დრო – 5წთ):

თქვენ წი­ნა­შეა, რამ­დე­ნი­მე წლის წინ, facebook-ში მო­ძი­ე­ბუ­ლი სა­ხუ­მა­რო ვი­ზა (გა­სა­გე­ბი მი­ზე­ზის გა­მო, მას­ზე წავ­შა­ლეთ სა­ხე­ლი, გვა­რი და ფო­ტო).

ჯერ ვუჩ­ვე­ნებ ჩემ მი­ერ და­მუ­შა­ვე­ბელ სუ­რათს, სა­დაც ძი­რი­თა­დი ინ­ფორ­მა­ცია წავ­შა­ლე:

ვის­ზე „გა­ი­ცა“ ეს ვი­ზა?

ყალ­ბია თუ არა ეს ვი­ზა? რა­ტომ ფიქ­რობ ასე?

რამ­დე­ნად შეგ­ვიძ­ლია და­ვეყ­რ­დ­ნოთ სო­ცი­ა­ლურ მე­დი­ას, რო­გორც ის­ტო­რი­ულ წყა­როს? და­ა­სა­ბუ­თეთ.

პა­სუ­ხე­ბის შემ­დეგ ვუჩ­ვე­ნებ სო­ცი­ა­ლუ­რი ქსე­ლი­დან აღე­ბულ „ნამ­დ­ვილ“ სუ­რათს:

4. ვმარ­თავთ დის­კუ­სი­ას პირ­ვე­ლად და მე­ო­რე­ულ ის­ტო­რი­ულ წყა­რო­ებ­ზე და ვმსჯე­ლობთ, რო­მე­ლი მათ­გა­ნი­დან მი­ღე­ბუ­ლი ინ­ფორ­მა­ციაა უფ­რო სან­დო? რა­ტომ? ყო­ველ­თ­ვის სი­მარ­თ­ლეს შე­ე­სა­ბა­მე­ბა პირ­ვე­ლა­დი წყა­როს მო­ნა­ცე­მე­ბი? თუ არა, რა­ტომ? (მი­ზა­ნი: პირ­ვე­ლა­დი და მე­ო­რე­უ­ლი წყა­რო­ე­ბის და­ხა­რის­ხე­ბი­სა და მათ სან­დო­ო­ბა­ზე მსჯე­ლო­ბის უნა­რე­ბის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა, დრო – 5წთ);
5. ამას მოს­დევს შე­სა­ბა­მის ის­ტო­რი­ულ წყა­რო­ებ­ზე მუ­შა­ო­ბა (მი­ზა­ნი: პე­რი­ო­დულ სა­ინ­ფორ­მა­ციო გა­მოშ­ვე­ბებ­ზე სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი აზ­რის ზე­გავ­ლე­ნის ანა­ლი­ზი და მი­სი, რო­გორც ის­ტო­რი­ულ წყა­როდ გა­მო­ყე­ნე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბის და­ნახ­ვა, დრო – 10წთ):

წყა­რო ფრან­გუ­ლი გა­ზე­თე­ბი ნა­პო­ლე­ო­ნის შე­სა­ხებ

ფრან­გუ­ლი გა­ზე­თე­ბი, 1815 წელს, ნა­პო­ლე­ო­ნის კუნ­ძულ ელ­ბა­დან გაქ­ცე­ვის მო­მენ­ტი­დან მის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში დაბ­რუ­ნე­ბამ­დე, ორი კვი­რის გან­მავ­ლო­ბა­ში, აქ­ვეყ­ნებ­დ­ნენ სტა­ტი­ებს შემ­დე­გი სა­თა­უ­რე­ბით:

„9 მარ­ტი. დრა­კო­ნი თა­ვი­სი ბუ­ნა­გი­დან გა­მოძ­ვ­რა. 10 მარ­ტი. კორ­სი­კე­ლი კა­ცი­ჭა­მია გად­მო­ვი­და ჟუ­ა­ნის ყუ­რე­ში. 11 მარ­ტი. ვეფხ­ვი კან­ში ჩა­ვი­და. 12 მარ­ტი. ურ­ჩხულ­მა გრე­ნობ­ლ­ში გა­ა­თია ღა­მე. 13 მარ­ტი. ტი­რან­მა ლი­ო­ნი გა­ი­ა­რა. 14 მარ­ტი. უზურ­პა­ტო­რი დი­ჟო­ნი­სა­კენ მი­ე­მარ­თე­ბა. 18 მარ­ტი. ბო­ნა­პარ­ტი დე­და­ქა­ლა­ქი­დან ექ­ვ­სი ლი­ეს და­შო­რე­ბით იმ­ყო­ფე­ბა. მან შეძ­ლო, დას­ხ­ლ­ტო­მო­და მდევ­რებს. 19 მარ­ტი. ბო­ნა­პარ­ტი სწრა­ფი ნა­ბი­ჯე­ბით უახ­ლოვ­დე­ბა, მაგ­რამ ვე­რა­სო­დეს ვერ შე­მო­აღ­წევს პა­რიზ­ში. 20 მარ­ტი. ხვალ ნა­პო­ლე­ო­ნი ჩვენს ქა­ლაქ­ში იქ­ნე­ბა. 21 მარ­ტი. იმ­პე­რა­ტო­რი ფონ­ტე­ნებ­ლო­ში გა­ჩერ­და. 22 მარ­ტი. მი­სი სა­იმ­პე­რა­ტო­რო და სა­მე­ფო უდი­დე­ბუ­ლე­სო­ბა წუ­ხელ ტი­უ­ილ­რი­ში მი­ვი­და, სა­დაც მი­სი ერ­თ­გუ­ლი ქვე­შევ­რ­დო­მე­ბი სი­ხა­რუ­ლის შე­ძა­ხი­ლე­ბი­თა და აღ­ტა­ცე­ბით შეხ­ვ­დ­ნენ.“

ი.ვ. გრი­გო­რი­ე­ვა, პე­რი­ო­დუ­ლი პრე­სა

♦ თქვე­ნი აზ­რით, ამ კონ­კ­რე­ტულ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, გა­ზე­თი ახ­დენ­და გავ­ლე­ნას სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი აზ­რის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა­ზე თუ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გან­წყო­ბამ გა­ნა­პი­რო­ბა აზ­რ­თა ასე­თი სწრა­ფი ცვა­ლე­ბა­დო­ბა?

♦ იმ­ს­ჯე­ლეთ, რა ზღუ­დავს გა­ზე­თის, აგ­რეთ­ვე – ყო­ველ­დღი­უ­რი სა­ტე­ლე­ვი­ზიო სა­ინ­ფორ­მა­ციო გა­მოშ­ვე­ბე­ბის, რო­გორც ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­როს, ფა­სე­უ­ლო­ბას?

წყა­რო  XIV სა­უ­კუ­ნის ქარ­თ­ვე­ლი ის­ტო­რი­კო­სი „ჟამ­თა­აღ­მ­წე­რე­ლი“ ლა­შა-გი­ორ­გის შე­სა­ხებ

„გა­ნი­სუ­ნებ­და ნა­დი­მო­ბი­თა და მსურ­თა თა­ნა მიდ­რ­კა სი­ბო­რო­ტემ­დი… ხო­ლო სმა­მან მღა­რა­სა და სი­ღო­და­სა და ნაყ­რო­ვა­ნე­ბა­მან სი­ბილ­წეს უმე­ტეს გარ­და­რია, გა­ნი­შო­რა ვა­ზირ­ნი სა­ნატ­რე­ლი­სა დე­დოფ­ლი­სა და მე­ფი­სა წე­სი­თა მსწავ­ლელ­ნი, შე­ი­ყა­რა თა­ნა­მო­სა­კე­ნი მსმუ­რო­ბი­თი და დე­და­თა უწე­სო­თა თა­ნა­ად­რე­ვად ესო­დენ უსა­ხუ­რო­ბად მი­ი­წია.“

წყა­რო ლა­შა-გი­ორ­გის დრო­ინ­დე­ლი მე­მა­ტი­ა­ნე

„შემ­დ­გო­მად გარ­დაც­ვა­ლე­ბი­სა თა­მარ მე­ფეთ-მე­ფი­სა, წა­რი­წი­რა სა­სო­ე­ბა ყო­ველ­მან ამან სა­მე­ფო­მან, გარ­ნა ღმერ­თ­მან, გჳანმან მრის­ხა­ნე­ბი­სათჳს. და მოს­წ­რა­ფე­მან მოწყა­ლე­ბი­სათჳს, მოს­ცა მშო­ბე­ლი­სა-ვე მსგავ­სი მის­გან-ვე შო­ბი­სა ლა­შა…

თორ­მე­ტი­სა წლი­სა იყო, ოდეს მე­ფედ დაჯ­და ნერ­გი კე­თილ-მო­ზარ­დი და ყუ­ა­ვი­ლი ყო­ველ­თა ფერ­თა­გან შემ­კო­ბი­ლი, ლო­მი ძა­ლი­თა და უმან­კო გო­ნე­ბი­თა, მო­ყუ­ა­რუ­ლი ყო­ველ­თა კაც­თა, დიდ­თა და მცი­რე­თა, მთა­ვარ­თა მა­თი­თა პა­ტი­ვი­თა, მო­ნა­ზონ­თა და მღდელ­თა მა­თი­თა პა­ტი­ვი­თა, მშჳდი და გა­ნუ­რის­ხე­ბე­ლი ბუ­ნე­ბი­თა, შჳდთა სა­მე­ფო­თა მე­ფე მო­ნი­სა-ცა ერ­თი­სა მათ­რაჴისა არა მკრვე­ლი, მშჳლდოსანი და ცხე­ნო­სა­ნი გუ­ლო­ვა­ნი და შემ­მარ­თე­ბე­ლი, რო­მელ მი­სი­თა მკლა­ვი­თა ომ­ნი დას­ხ­ნა და გარ­დაიჴადნა სიმ­ც­რო­სა-ვე ში­ნა სწორ­ნი და­ვით პა­პის-პა­პი­სა მი­სი­სა­ნი. ბედ­ნი­ე­რი ლაშ­ქ­რო­ბი­თა, ბედ­ნი­ე­რი ქუ­ე­ყა­ნი­სა ნა­ყოფ­თა მოს­ლ­ვი­სათჳს, და­ჭი­რე­ბულ­თა გან­მ­კითხ­ვე­ლი, ბჭე და მო­სა­მარ­თ­ლე, დამ­ხედ­ვა­რი მე­ტად ჟა­მი­სა და ასა­კი­სა მი­სი­სა.“

♦ ამ წყა­რო­ე­ბი­დან რო­მე­ლია პირ­ვე­ლა­დი და რო­მე­ლი მე­ო­რე­უ­ლი? რო­მე­ლი მათ­გა­ნი­დან მი­ღე­ბუ­ლი ინ­ფორ­მა­ციაა უფ­რო სან­დო? რა­ტომ?

♦ ყო­ველ­თ­ვის სი­მარ­თ­ლეს შე­ე­სა­ბა­მე­ბა პირ­ვე­ლა­დი წყა­როს მო­ნა­ცე­მე­ბი? თუ არა, რა­ტომ?

6. ვმუ­შა­ობთ ფო­ტოწყა­რო­ებ­ზე (მი­ზა­ნი: ფო­ტოს, რო­გორც ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­როს, მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბის გა­აზ­რე­ბა, ფალ­სი­ფი­კა­ცი­ის ამოც­ნო­ბის უნა­რის ფორ­მი­რე­ბა და მი­ზე­ზე­ბის ახ­ს­ნა, დრო – 5წთ):

მე­დი­ა­ინ­ფორ­მა­ცი­ა­ში სი­მარ­თ­ლის გა­სა­გე­ბად გან­კუთ­ვ­ნილ რო­მელ შე­კითხ­ვებს დას­ვამ­დით ამ ფო­ტო­სუ­რა­თე­ბის ნამ­დ­ვი­ლო­ბის და­სად­გე­ნად?

♦ რო­მე­ლი ფო­ტო­ე­ბია ნამ­დ­ვი­ლი და რო­მე­ლი ყალ­ბი?

♦ რა მიზ­ნით გა­ყალ­ბ­და ფო­ტო­სუ­რა­თე­ბი?

7. ვას­რუ­ლებთ შე­მა­ჯა­მე­ბელ ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლურ სა­მუ­შა­ოს: გა­ზო­მე სი­მარ­თ­ლე და სა­კუ­თა­რი ცხვი­რი (მი­ზა­ნი: პრო­ექ­ტის შე­დე­გად შე­ძე­ნი­ლი უნა­რე­ბის თვით­შე­მოწ­მე­ბა, დრო – 10წთ): http://millab.ge/ka/game/gazome-simartle-da-sakutari-cxviri/5?fbclid=IwAR1SV01IkhFP_­ilITjUvV­16­gT­kE­mhlRKDFR86LOgThuqO7d158sPfGCUxv8

შე­სა­ბა­მი­სო­ბა ესგ-სთან 

ისტ. XI.5. მოს­წავ­ლეს შე­უძ­ლია სა­ქარ­თ­ვე­ლო­სა და მსოფ­ლი­ო­ში სა­ში­ნაო და სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კის საკ­ვან­ძო სა­კითხე­ბის კვლე­ვა.

შე­დე­გი თვალ­სა­ჩი­ნოა, თუ მოს­წავ­ლე:

♦ ირ­ჩევს ერთ-ერთ ეპო­ქას და ადა­რებს სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხელ­მ­წი­ფოს ინ­ტე­რე­სებს სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მი­მართ;

♦ მსჯე­ლობს მის მი­ერ არ­ჩე­უ­ლი სა­გა­რეო თუ სა­ში­ნაო პო­ლი­ტი­კუ­რი კურ­სის შე­დე­გებ­ზე

პრო­ექ­ტის შე­დე­გე­ბის მდგრა­დო­ბა

პრო­ექ­ტის შე­დე­გად მოს­წავ­ლე­ე­ბი ეუფ­ლე­ბი­ან და აუმ­ჯო­ბე­სე­ბენ ინ­ფორ­მა­ცი­ის კრი­ტი­კუ­ლად და­მუ­შა­ვე­ბის უნა­რებს. მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბა თა­ვად გამ­ჭო­ლი კომ­პე­ტენ­ციაა და მი­სი მე­თო­დი­კის გა­მო­ყე­ნე­ბა არა მხო­ლოდ ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­რო­ე­ბის ანა­ლი­ზის­თ­ვისაა გა­მო­სა­დე­გი, არა­მედ პრო­ექ­ტის შე­დე­გად დახ­ვე­წი­ლი კრი­ტი­კუ­ლი აზ­როვ­ნე­ბის უნა­რი ყვე­ლა სას­წავ­ლო საგ­ნის შეს­წავ­ლა­სა და აგე­ბუ­ლი ცოდ­ნის სხვა­დას­ხ­ვა სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში ტრან­ს­ფე­რის­თ­ვის გა­მო­ად­გე­ბათ. ფო­რო­ე­ბით და სხვა არა­ვერ­ბა­ლუ­რი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბით გად­მო­ცე­მუ­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­ის მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბის მე­თო­დი­კით და­მუ­შა­ვე­ბას კი გავ­ყა­ვართ მე­ო­რე გამ­ჭოლ კომ­პე­ტენ­ცი­ა­ზე, რო­გო­რი­ცაა სე­მი­ო­ტი­კუ­რი კომ­პე­ტენ­ცია. კრი­ტი­კუ­ლი აზ­როვ­ნე­ბა და მრა­ვალ­მ­ხ­რი­ვი ანა­ლი­ზი შე­უ­ფა­სე­ბე­ლი უნა­რია აქ­ტი­უ­რი მო­ქა­ლა­ქი­სათ­ვის.

ამ იდე­ის ადაპ­ტი­რე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლია ქვე­და კლა­სე­ბის­თ­ვი­საც, უფ­რო მა­თი ასა­კობ­რი­ვი დო­ნის შე­სა­ბა­მი­სი ფო­ტო­სუ­რა­თე­ბის, წი­ნას­წარ და­ბეჭ­დი­ლი ნა­ხა­ტე­ბი­სა და ნაკ­ლე­ბი კა­ტე­გო­რი­ის შე­კითხ­ვე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით, მარ­ტი­ვი დის­კუ­სი­ის ორ­გა­ნი­ზე­ბით უფ­რო მოკ­ლე დრო­ში.

მო­ნი­ტო­რინ­გი და შე­ფა­სე­ბა

მო­ნი­ტო­რინგს ვახ­დენ ეტა­პობ­რი­ვად, სა­ხა­ლი­სო შე­მა­ჯა­მე­ბე­ლი სა­მუ­შა­ო­ე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბით, რომ­ლის ლინ­კე­ბიც შე­სა­ბა­მის აქ­ტი­ვო­ბებ­ში დევს. შე­ფა­სე­ბის კრი­ტე­რი­უ­მე­ბი კი მე­დი­ა­ინ­ფორ­მა­ცი­ის ანა­ლი­ზის მე­თო­დე­ბია, რომ­ლის გა­მო­ყე­ნე­ბი­თაც უნ­და გას­ცეს მოს­წავ­ლემ შე­კითხ­ვებს პა­სუ­ხი. რაც მე­ტი სწო­რი პა­სუ­ხი იქ­ნე­ბა, მით მე­ტად იქ­ნე­ბა მიღ­წე­უ­ლი სა­სურ­ვე­ლი შე­დე­გი.

პრო­ექ­ტის „ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­რო­ე­ბის კრი­ტი­კუ­ლი ანა­ლი­ზი

მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბის მე­თო­დე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით“

რეფ­ლექ­სია

♦ მო­ხერ­ხ­და თუ არა და­სა­ხუ­ლი მიზ­ნე­ბის მიღ­წე­ვა?

დი­ახ, მო­ხერ­ხ­და მოს­წავ­ლე­თა და eTwining-ის ფარ­გ­ლებ­ში გავ­ლი­ლი ტრე­ნინ­გის ძა­ლის­ხ­მე­ვით, რად­გან გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი სტრა­ტე­გი­ე­ბი მთლი­ა­ნად იყო ინ­ტე­რაქ­ცი­უ­ლი და მო­ითხოვ­და მოს­წავ­ლე­თა და­მო­უ­კი­დებ­ლად საქ­მი­ა­ნო­ბას, რაც მათ ავი­თა­რებ­და ისეთ გამ­ჭოლ კომ­პე­ტენ­ცი­ებ­ში, რო­გო­რი­ცაა, მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბა და სე­მი­ო­ტი­კუ­რი უნა­რე­ბი. ყვე­ლა მოს­წავ­ლე ჩარ­თუ­ლი იყო სა­მუ­შა­ო­ში, ხო­ლო დის­კუ­სია ისე მქონ­და ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი, რომ, ერ­თი მხრივ, და­ცუ­ლი ყო­ფი­ლი­ყო ასა­კობ­რი­ვი ბა­ლან­სი და, ამას­თა­ნა­ვე, საქ­მის სირ­თუ­ლის ხა­რის­ხი თა­ნაბ­რად რგე­ბო­და ყვე­ლას.

მიზ­ნე­ბის მიღ­წე­ვა ცხად­ყო შე­მა­ჯა­მე­ბელ­მა ტეს­ტებ­მაც, რომ­ლის ლინ­კე­ბი ასა­ხუ­ლია პრო­ექ­ტის გეგ­მა­ში.

♦ რო­მე­ლი აქ­ტი­ვო­ბე­ბი წა­რი­მარ­თა გეგ­მის შე­სა­ბა­მი­სად? რო­მე­ლი ვერ გან­ხორ­ცი­ელ­და და რა­ტომ?

აქ­ტი­ვო­ბე­ბი წა­რი­მარ­თა გეგ­მის დაც­ვით, მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბის ანა­ლი­ტი­კუ­რი მე­თო­დი­კი­სა და ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­რო­ე­ბის კრი­ტი­კუ­ლი ანა­ლი­ზის ინ­ტეგ­რი­რე­ბით და ყვე­ლა მათ­გა­ნი გან­ხორ­ცი­ელ­და. თუმ­ცა, აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია სპე­ცი­ფი­კუ­რი გა­რე­მო­ე­ბე­ბი თა­ვად გეგ­მა­ში, რაც აქ­ტი­ვო­ბე­ბის დრო­ის ლი­მიტს, ერ­თი შე­ხედ­ვით, არა­რე­ა­ლის­ტუ­რად აქ­ცევს: საქ­მე ის არის, რომ ჩვენს სკო­ლა­ში კლა­სე­ბი მცი­რე­კონ­ტინ­გენ­ტი­ა­ნია. ამი­ტომ გა­წე­რი­ლი დრო­ის მაქ­სი­მა­ლუ­რად გა­მო­ყე­ნე­ბამ საკ­მა­რი­სი გა­ხა­და აქ­ტი­ვო­ბე­ბის სრულ­ფა­სოვ­ნად გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა.

♦ რო­მელ კომ­პო­ნენ­ტ­ში იყო პრო­ექ­ტი ყვე­ლა­ზე წარ­მა­ტე­ბუ­ლი და რა­ტომ?

ტექ­ს­ტურ მა­სა­ლას­თან შე­და­რე­ბით, ვი­ზუ­ა­ლუ­რი ინ­ფორ­მა­ცი­ის მიზ­ნობ­რი­ვი და­მუ­შა­ვე­ბა გა­ცი­ლე­ბით გა­უ­ად­ვილ­დათ მოს­წავ­ლე­ებს, რად­გან მას არ სჭირ­დე­ბა გო­ნე­ბა­ში წარ­მო­სახ­ვა, ისე­დაც ცხა­დად ხე­დავ­დ­ნენ ფო­ტო­სუ­რა­თე­ბი­დან.

მოს­წავ­ლე­ე­ბი ხა­ლი­სით ჩა­ერ­თ­ნენ შე­მა­ჯა­მე­ბელ სა­ვარ­ჯი­შო­ში, რად­გან ის შე­ი­ცავ­და რო­გორც ტექ­ს­ტებს, ისე სუ­რა­თებს, ასე­ვე, თა­ნა­მედ­რო­ვე, მათ­თ­ვის ნაც­ნობ ინ­ფორ­მა­ცი­ას. ამან, გარ­და მა­თი კრი­ტი­კუ­ლი აზ­როვ­ნე­ბის გა­ვარ­ჯი­შე­ბა-დახ­ვე­წი­სა, სა­შუ­ა­ლე­ბა მის­ცა, და­მა­ტე­ბი­თი ინ­ფორ­მა­ცია გა­ე­გოთ. ასეთ­მა ფორ­მამ კი­დევ უფ­რო შე­უწყო ხე­ლი მა­თი ინ­ტე­რე­სის ამაღ­ლე­ბას.

სა­ინ­ტე­რე­სო და შე­დე­გის მომ­ცე­მი გა­მოდ­გა პირ­ვე­ლი ეტა­პის მე-5 სა­ვარ­ჯი­შო, სტე­რე­ო­ტი­პე­ბის გა­მო­სავ­ლე­ნად:

მოს­წავ­ლე არის…

მას­წავ­ლე­ბე­ლი არის…

მშო­ბე­ლი…

უფ­რო­სი თა­ო­ბა…

ახალ­გაზ­რ­დო­ბა…

კომ­პი­უ­ტე­რი…

ჩე­მი სამ­შობ­ლო…

კა­ნო­ნი არის…

აგ­რეთ­ვე მოს­წავ­ლე­თა დი­დი ინ­ტე­რე­სი გა­მო­იწ­ვია სულ­ხან-სა­ბა ორ­ბე­ლი­ა­ნის სა­ხელ­ზე გა­ცე­მულ­მა „ვი­ზამ“. ბო­ლო ორი აქ­ტი­ვო­ბის წარ­მა­ტე­ბის მი­ზე­ზი, ჩე­მი აზ­რით, მა­თი თა­ნა­მედ­რო­ვე­ო­ბას­თან თან­ხ­ვედ­რა­შია.

ზო­გა­დად, პრო­ექ­ტის წარ­მა­ტე­ბა, ასე­ვე, ჩე­მი აზ­რით, გა­ნა­პი­რო­ბა აქ­ტი­ვო­ბე­ბის მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბამ.

♦ რა სარ­გე­ბე­ლი მი­ი­ღეს პრო­ექ­ტის მო­ნა­წი­ლე­ებ­მა?

პრო­ექ­ტის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ მოს­წავ­ლე­ებს უკ­ვე შე­უძ­ლი­ათ: მარ­ტი­ვი კვლე­ვის ჩა­ტა­რე­ბა ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­რო­ე­ბის ნამ­დ­ვი­ლო­ბის ან მი­სი სი­ყალ­ბის და­სად­გე­ნად (ინ­ფორ­მა­ცი­ის მო­ძი­ე­ბა, და­მუ­შა­ვე­ბა და გავ­რ­ცე­ლე­ბა წე­სე­ბის შე­სა­ბა­მი­სად), მი­სი გან­მა­პი­რო­ბე­ბე­ლი მი­ზე­ზე­ბის ახ­ს­ნა; ინ­ფორ­მა­ცი­ის მრა­ვალ­მ­ხ­რი­ვი ანა­ლი­ზი და მი­ღე­ბუ­ლი ცოდ­ნის პრაქ­ტი­კა­ში გა­მო­ყე­ნე­ბა; ბევ­რად უფ­რო კრი­ტი­კუ­ლი გახ­დე­ბა მა­თი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა რო­გორც ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­როს, ისე ზო­გა­დად, ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­მართ შეს­წავ­ლი­ლი მე­თო­დე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით.

მოს­წავ­ლე­ებს იმა­ვე მე­თო­დე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა შე­ეძ­ლე­ბათ ნე­ბის­მი­ერ სას­წავ­ლო სა­გან­თან მი­მარ­თე­ბა­ში, რად­გან პრო­ექ­ტის შე­დე­გად დახ­ვე­წი­ლი უნა­რე­ბი გამ­ჭო­ლია და მა­თი გა­მო­ყე­ნე­ბა ნე­ბის­მი­ერ ინ­ფორ­მა­ცი­ას­თან მი­მარ­თე­ბა­ში ხდე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლი.

მოს­წავ­ლე­ე­ბი და­ე­უფ­ლ­ნენ კვლე­ვის უნა­რებს და ამ თვალ­საზ­რი­სით – გა­აც­ნო­ბი­ე­რეს სას­წავ­ლო საგ­ნე­ბის ურ­თი­ერ­თ­კავ­ში­რის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა; და­იხ­ვე­წა მსჯე­ლო­ბის უნა­რი. პრო­ექ­ტის სპე­ცი­ფი­კამ და შე­დე­გებ­მა და­დე­ბი­თად იმოქ­მე­და მოს­წავ­ლე­თა თვით­შე­ფა­სე­ბა­სა და მო­ტი­ვა­ცი­ა­ზე.

♦ რა სა­ჭი­რო­ებს გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბას და რო­გორ?

ახ­ლა ვფიქ­რობ, რომ უკე­თე­სი იქ­ნე­ბო­და, თუ ის­ტო­რი­ულ წყა­რო­ებს მოს­წავ­ლე­ებს თა­ვად შე­ვაკ­რე­ბი­ნებ­დი, სხვა­დას­ხ­ვა ხერ­ხით (ექ­ს­კურ­სია, კა­ბი­ნე­ტუ­რი სა­მუ­შაო და სხვა), რად­გან ამ შემ­თხ­ვე­ვა­ში მათ უკ­ვე წი­ნას­წარ ექ­ნე­ბო­დათ ნა­ფიქ­რი კონ­კ­რე­ტულ წყა­რო­ებ­ზე, რაც კი­დევ უფ­რო გა­ა­ად­ვი­ლებ­და მოს­წავ­ლე­თა მსჯე­ლო­ბას. ამ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, პრო­ექ­ტის ვა­დებ­საც გავ­ზ­რ­დი­დი, მე­ტი დრო მექ­ნე­ბო­და მა­სა­ლა­ზე შემ­დ­გო­მი საკ­ლა­სო მუ­შა­ო­ბი­სათ­ვის. ჩე­მი პრო­ექ­ტის ძი­რი­თა­დი ნაკ­ლო­ვა­ნე­ბა სწო­რედ აქ­ტი­ვო­ბე­ბი­სა და ვა­დე­ბის არც ისე სწო­რი მი­მარ­თე­ბაა.

♦ მოხ­და თუ არა პრო­ექ­ტის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის პრო­ცეს­ში აქ­ტი­ვო­ბე­ბის და­მა­ტე­ბა და/ან მო­დი­ფი­ცი­რე­ბა და რა­ტომ?

მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად არ მომ­ხ­და­რა.

♦ რას გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნებ მო­მა­ვალ­ში მსგავს პრო­ექ­ტ­ზე მუ­შა­ო­ბი­სას?

ვა­დებს უფ­რო ოპ­ტი­მა­ლუ­რად დავ­გეგ­მავ, ზე­მოთ მოყ­ვა­ნი­ლი ანა­ლი­ზის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით; გა­მო­ვი­ყე­ნებ უფ­რო მრა­ვალ­ფე­რო­ვან აქ­ტი­ვო­ბებ­სა და რე­სურ­სებს; მო­ვიწ­ვევ ცნო­ბილ და მე­დი­ა­წიგ­ნი­ე­რე­ბის სა­კითხებ­ში კომ­პე­ტენ­ტურ ადა­მი­ანებს, რომ­ლე­ბიც გა­ე­სა­უბ­რე­ბი­ან მოს­წავ­ლე­ებს ინ­ტე­რაქ­ცი­უ­ლი მე­თო­დე­ბით (ინ­ტე­რაქ­ცი­უ­ლი ლექ­ცია, კითხ­ვა-პა­სუ­ხი, სქე­მე­ბი­სა და დი­აგ­რა­მე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა და სხვა); გა­უ­ზი­ა­რებ­დ­ნენ სა­კუ­თარ გა­მოც­დი­ლე­ბას და ბევრ სა­ინ­ტე­რე­სო ინ­ფორ­მა­ცი­ას.

პრო­ექ­ტის შე­ფა­სე­ბის გან­ზო­გა­დე­ბუ­ლი რუბ­რი­კა