Ձնահյուսը  Սվանեթիում

აზნივ ვირაბიან

სსიპ ქალაქ ახალციხის №3 საჯარო სკოლის ჩვენი საქართველოს, ისტორიის და სამოქალაქო განათლების უფროსი მასწავლებელი

კომპლექსური დავალების განხორციელების ეტაპები (აქტივობები, რესურსები, შეკითხვები)

Համալիր առաջադրանքի իրականացման փուլերը (ակտինություններ, ռեսուրսներ, հարցեր)

ეტაპი I – კომპლექსური დავალების პირობის გაცნობა

Փուլ․ 1 – Համալիր առաջադրանքի պայմանի ծանոթացում․

რესურსი 1. პოსტერის შექმნა

Ռեսուրս 1. Պաստառի պատրաստում

პოსტერის შექმნა․ Պաստառի պատրաստում

პოსტერის საშუალებით, თქვენ აკეთებთ საკუთარი ნამუშევრის შედეგების შეჯამებას და წარუდგენთ მას თანაკლასელებს. მნიშვნელოვანია, პოსტერი ისე იყოს ორგანიზებული, რომ იქცევდეს ხალხის ყურადღებას. მის მნახველს უნდა გაუჩნდეს სურვილი, მეტი შეიტყოს მოცემული საკითხის (ზვავები – ბუნებრივიდა სტიქიური მოვლენა სვანეთში) შესახებ.

Պաստառի միջոցով  ամփոփում  ենք սեփական աշխատանքի արդյունքները  և  ներկայացնում ընկերներին։Կարևոր է, որ պաստառը կազմվի այնպես, որպեսզի գրավի մարդկանց  ուշադրությունը, և  նրանց  մոտ ցանկություն առաջանա՝ ավելին իմանալու տվյան հարցի շուրջ։ (ձնահյուս՝ բնական, տարերային երևույթ Սվանեթիում)

პოსტერის მოსამზადებლად დაგვჭირდებათ ქვემოთ მოცემული რჩევები:

Պաստառ պատրաստելու համար ձեզ հարկավոր են հետևյալ խորհուրդները․

სათაური: უნდა იყოს მოკლე და საინტერესო: მისი დანახვა შესაძლებელი უნდა იყოს შორი მანძილიდან․

Վերնագիրը՝   պետք է լինի  հակիրճ և հետաքրքիր ,այն պետք է տեսանելի լինի հեռվից։

ტექსტი: ტექსტი უმჯობესია შედგებოდეს მარტივად გასაგები და მოკლე წინადადებებისაგან და მისი წაკითხვა შესაძლებელი უნდა იყოს ზომიერად შორი მანძილიდან. ტექსტი უნდა პასუხობდეს დავალების პირობას და წარმოჩენილი იყოს მასში საკითხის ძირითადი არსი.

Տեքստը՝ պետք է լինի հեշտ, հասկանալի, կարճ նախադասություններով, պետք է համապատասխանի հանձնարարության պայմանին և ներկայացնի հարցի հիմնական միտքը։

სურათები: უნდა ესადაგებოდეს საკითხს და გამოხატავდეს თქვენს სათქმელს. ასევე, საინტერესოს უნდა ხდიდეს პოსტერს. ნუ გადატვირთავთ პოსტერს, არჩევანი გააკეთეთ რამდენიმე შთამბეჭდავ სურათზე.

Նկարները՝ պետք է համապատասխանեն թեմային և արտահայտեն ձեր ասելիքը, ինչպես նաև պետք է հետաքրքիր դարձնեն  պաստառը։ Այն չպետք է  ծանրաբեռնել, այլ ընտրել մի քանի տպավորիչ նկարներ։

სქემა: სად უნდა ჩავსვათ სათაური, ქვესათაურები, სიმბოლოები, სურათები? სანამ პოსტერის საბოლოო ვარიანტის მომზადებას შეუდგებოდეთ, განსაზღვრეთ ამ ელემენტების ადგილი.

Սխեման՝   որտեղ  տեղադրել  վերնագիրը, ենթավերնագրերը,սիմվոլները և պատկերները։Նախքան պաստառին վերջնական տեսք տալը անհրաժեշտ է որոշել այս տարրերի տեղերը։

გაითვალისწინეთ: პოსტერისათვის შერჩეული ფორმატი უნდა იყოს შევსებული თქვენ მიერ შერჩეული ელემენტებით, მაგრამ არ უნდა იყოს ზედმეტად გადატვირთული.

Հաշվի առնենք,  որ պաստառի համար ընտրված ձևաչափը պետք է լրացված լինի ձեր ընտրած տարրերով,բայց չպետք է լինի ծանրաբեռնված։

რესურსი 2. პოსტერის ნიმუში․ Ռեսուրս 2. Պաստառի նմուշ

• რა არის პოსტერი?
• Ի՞նչ է պաստառը։
• რა მიზნით იქმნება პოსტერი?
• Ի՞նչ նպատակով ենք պատրաստում պաստառը։
• გაქვთ თუ არა პოსტერის შექმნის გამოცდილება?
• Ունե՞նք  արդյոք  պաստառ պատրաստելու փորձ։
• როგორ შეიძლება შექმნათ პოსტერი? რა ნაბიჯები უნდა გადადგათ პოსტერის მოსამზადებლად?
• Ինչպե՞ս պատրաստել պաստառ , և ի՞նչ  քայլեր են անհրաժեշտ  այն   պատրաստելու համար։
• თქვენი აზრით, მოცემული პოსტერის ნიმუში მიიქცევს თუ არა ხალხის ყურადღება?
• Ձեր  կարծիքով տրված պաստառի օրինակը ուշադրության կարժանանա, թե՝  ոչ։
• იმსჯელეთ, გათვალისწინებულია თუ არა მოცემულ პოსტერის ნიმუშში ყველა ის რჩევა, რაც სჭირდება პოსტერის მომზადებას?
• Քննարկե՛ք ՝  արդյո՞ք  պաստառ պատրաստելու համար  բոլոր անհրաժեշտ խորհուրդները ներառված են այս  նմուշում։

ეტაპი II – კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობა

Փուլ II – Աշխատանք համալիր առաջադրանքի վրա

ნაბიჯი 1. რა სტიქიურ მოვლენას წარმოადგენს ზვავი და რა კავშირი აქვს სვანურ კოშკს ზვავურ პროცესებთან? (მ.წ. 1, 2 სივრცე)

Քայլ 1․ Ի՞նչ բնական երևույթ է ձնահյուսը,  և ի՞նչ կապ ունի Սվանական աշտարակը  ձնահյուսի հետ։ (Կ․Պ․1,2 Տարածություն)

აქტივობა 1. ყურადღებით დააკვირდით მოცემულ ფოტოებს და ამოიცანით, რომელი სტიქიური მოვლენებია ფოტოებზე გამოსახული. იმსჯელეთ კლასში რა იწვევს ამ სტიქიურ მოვლენებს.

Ուշադիր հետևե՛ք   տրված  նկարներին և գուշակե՛ք  թե որ տարերային երևույթներն են պատկերված նկարում։  Քննարկե՛ք, թե որոնք  են  այս տարերային աղետների առաջացման պատճառները։

რესურსი 1. ზვავის განმარტება

Ռեսուրս 1. Ձնահյուսի սահմանումը

ზვავი არის სტიქიური მოვლენა, რომელიც ვითარდება მთიან ადგილებში უხვი თოვლისა და ტემპერატურის ცვალებადობის შედეგად. ზვავს თან ახლავს ხმაური და გუგუნი, ხოლო გადაადგილებისას მოაქვს ჰაერის დიდი ნაკადი.

Ձնահյուսը տարերային երևույթ է, որն  առաջանում է լեռնային շրջաններում ՝առատ ձյան և ջերմաստիճանի փոփոխության հետևանքով։ Ձնահյուսը ուղեկցվում է մեծ աղմուկով։ Այն, շարժվելով, բերում է  օդի մեծ հոսանք։

განასხვავებენ ორი ტიპის ზვავს – მშრალსა და სველს:

Գոյություն ունի  ձնահյուսի ներկու տեսակ՝ թաց և չոր։

• მშრალი ზვავი შედგება ფხვიერი თოვლისაგან და გადაადგილებისას თან ახლავს ჰაერის ტალღა, რომელსაც დიდი დამანგრეველი ძალა აქვს;

Չոր ձնահյուսը  բաղկացած է  ոչ ամուր  ձյունից և շարժվելիս ուղեկցվում է օդի ալիքով, որն ունի մեծ կործանարար ուժ։

• სველი ზვავი ხასიათდება მკრივი, ბლანტი თოვლისა და წყლის გარკვეული რაოდენობით.

Խոնավ ձնահյուսին  բնորոշ են  խիտ ձյունը և ջրի որոշակի քանակությունը։

პერიოდს, როდესაც მოსალოდნელია ზვავის ჩამოწოლა, ზვავსაშიში პერიოდი ეწოდება. საქართველოში ზვავსაშიშ პერიოდად ითვლება იანვარ-მარტის თვეები.

Այն ժամանկաշրջանը, երբ սպասվում է ձնահյուս, կոչվում  է  ձնահյուսի  շրջան։ Հունվար և մարտ ամիսները Վրաստանում համարվում են ձնահյուսի շրջան։

რესურსი 2. პარაგრაფი სახელმძღვანელოდან 4.4 გვ.36 – სტიქიური მოვლენები სვანეთში;

Ռեսուրս 2.Դասագրքից ենթավերնագիր 4.4 էջ 36 – Տարերային երևույթները Սվանեթիում։

• რა არის ზვავი?
• Ի՞նչ է  ձնահյուսը։
• როგორ ადგილებში ვითარდება ზვავი და რა იწვევს მის გააქტიურებას?
• Ինչպիս՞ի վայրերում է առաջանում ձնահյուսը, և ի՞նչն է նպաստում դրա ակտիվացմանը։
• რით განსხვავდება მშრალი და სველი ზვავი ერთმანეთისგან?
• Ինչո՞վ են տարբերվում չոր և խոնավ ձնահյուսերը միմյանցից։
• რა ეწოდება პერიოდს, როდესაც მოსალოდნელია ზვავის ჩამოწოლა?
• Ինչպե՞ս  է կոչվում ձնահյուսի   ժամանակաշրջանը։

• წელიწადის რომელი თვეები ითვლება საქართველოში ზვავსაშიშ პერიოდად?
• Տարվա ո՞ր եղանակն է համարվում Վրաստանում ձնահյուսի ժամանակաշրջան։
• რა იყო და არის სვანეთისთვის მთავარი სტიქიური მოვლენა?
• Ո՞րն է  Սվանեթիի հինմական բնական աղետը։
• რა ზარალი მიადგა სვანეთს ზვავების შედეგად?
• Ի՞նչ վնաս է կրել Սվանեթին ձնահյուսի հետևանքով։
• თქვენი აზრით, რატომ არის გახშირებული ზვავები სვანეთში წინა საუკუნეებთან შედარებით?
• Ձեր կարծիքով ինչո՞ւ է  նախորդ դարերի համեմատ Սվանեթիում հաճախակի դարձել ձնահյուսը։
• როგორ იცავდა სვანური კოშკი ზვავებისგან საცხოვრებელ სახლებს? რა ფაქტორები განაპირობებდა ყოველივე ამას?
• Ինչպե՞ս  էր  Սվանական  աշտարակը տները պաշտպանում ձնահյուսից  ,և  ի՞նչ գործոններ են նպաստել այս ամենին։
• როგორ წარმოვაჩინოთ პოსტერში რა სტიქიურ მოვლენას წარმოადგენს ზვავიდა რა კავშირი აქვს სვანურ კოშკს ზვავურ პროცესებთან?
• Ինչպե՞ս ներկայացնենք պաստառում, թե ի՞նչ տարերային երևութ է ձնահյուսը, և ի՞նչ կապ ունի սվանական աշտարակը ձնահյուսի հետ։

ნაბიჯი 2. როგორია სვანეთის გეოგრაფიული არეალის მახასიათებლები და როგორ გამოვიყენოთ საქართველოს ზვავსაშიშროების რუკა ზვავსაშიში რაიონების დასადგენად? (მ.წ. 1, 3 სივრცე)

Քայլ 2. Ինչպիս՞ի  աշխարհագրական առանձնահատկություններ ունի Սվանեթին, և ինչպե՞ս օգտագործել Վրաստանի ձնահյուսի քարտեզը ՝ ձնահյուսի վտանգ ներկայացնող տարածքները հայտնաբերելու համար։ (Կ․Պ 1, 3 Տարածությու)

რესურსი 1. რუკა – თოვლის ზვავების რაოდენობა საქართველოს მხარეების მიხედვით.

Ռեսուրս 1․ Քարտեզ․ ձյան հոսքի քանակը՝  ըստ  Վրաստանի տարածաշրջանների։

• როგორი კლიმატური პირობები, რელიეფია სვანეთისთვის დამახასიათებელი და განაპირობებს თუ არა ეს ზვავების სიხშირეს?
• Ինչպիս՞ի  կլիմայական պայմաններ և ռելիեֆ է բնորոշ Սվանեթիին, և արդյոք այդ ամենը պայմանավորված են  ձնահյուսի հաճախականության հետ։

• როგორ შეიძლება ზვავსაშიში ზონების დადგენა მოცემული რუკის გამოყენებით?
• Ինչպե՞ս  կարելի է  բացահայտել ձնահյուսի վտանգ ներկայացնող գոտիները այս քարտեզի միջոցով։
• რუკის მიხედვით იმსჯელეთ, საქართველოს რომელი მხარეებისთვისაა დამახასიათებელი თოვლის ზვავების სიხშირე?
• Ըստ քարտեզի  քննարկեք՝  Վրաստանի  որ հատվածներին է բնորոշ ձնահյուսի հաճախականությունը։
• საქართველოს რომელი მხარისთვის არ არის დამახასიათებელი ზვავები?
• Վրաստանի  ո՞ր  տարածաշրջանին  են բնորոշ  ձնահյուսերը։
• შეადარე ერთმანეთს კავკასიონის დასავლეთი და აღმოსავლეთი ზვავსაშიშროების მიხედვით.
• Համեմատի՛ր  արևմտյան և արևելյան Կովկասը ՝  ըստ ձնահյուսի վտանգի։
• როგორ ავსახოთ პოსტერში განაპირობებს თუ არა სვანეთის გეოგრაფიული არეალი ზვავების სიხშირეს და როგორ ვადგენთ რუკის მიხედვით  ზვავსაშიშ რაიონებს?
• Ինչպե՞ս  արտահայտենք  պաստառում, թե արդյոք Սվանեթիի աշխարհագրական  դիրքը կապված է ձնահյուսի հաճախականության հետ։ Քարտեզի վրա  ինչպե՞ս  պատկերենք  ձնահյուսի  ենթակա տարածքները։

ნაბიჯი 3. რა ზომებს მიმართავს სახელმწიფო სტიქიური მოვლენის – ზვავის მიერ მიყენებული ზარალის თავიდან ასარიდებლად ან შესამცირებლად? (მ.წ. 1,2 სახელმწიფო)

Քայլ 3. Ի՞նչ  միջոցներ է ձեռնարկում պետությունը ձնահյուսի պատճառած վնասը կանխելու կամ նվազեցնելու համար: (Կ․Պ․ 1,2 Պետություն)։

რესურსი 1. პარაგრაფი სახელმძღვანელოდან 4.3 – მთაში გადაადგილების საშუალებები და საფრთხეები;

Ռեսուրս 1.Գրքից  բաժին 4.3․ Լեռներում փոխադրման միջոցները և վտանգները։

• როგორ ფიქრობთ, რატომ არის მთაში გადაადგილება უფრო სახიფათო ვიდრე ბარში?
• Ի՞նչ   եք կարծում,  ինչ՞ու է լեռներում տեղաշարժվելը ավելի վտանգավոր քան հարթավայրերում։
• როგორ იქცეოდნენ ადამიანები წარსულში თუ საფრხის წინ აღმოჩდებოდნენ და როგორ იქცევიან დღეს?
• Ինչպե՞ս  էին վարվում մարդիկ անցյալում, երբ հայտնվում էին վտանգի մեջ և ինպե՞ս են վարվում հիմա։
• როდის, რა შემთხვევაში და რა ნომერზე უნდა მივმართოთ გადაუდებელი დახმარების სამსახურს?
• Ե՞րբ, ո՞ր  դեպքերում  և  ի՞նչ հեռախոսահամարի օգնությամբ  պետք է  դիմենք փրկարար ծառայությանը։
• რა შემთხვევების გამო შეიძლება გამოიძახონ სამაშველო სამსახური სვანეთში?
• Ի՞նչ  դեպքերում կարելի է  կանչել փրկարար ծառայությանը  Սվանեթիում։
• პარაგრაფში მოცემული სურ. 9-ის მიხედვით, რა ტექნიკის გამოყენება უწევთ მთაში მომუშავე მაშველებს?
• Բաժնում տրված նկար 9–ի համաձայն  ի՞նչ  տեխնիկա է անհրաժեշտ լեռներում աշխատող փրկարարների համար։
• ვინ იცავს სამთო სათხილამურო კურორტებზე ტურისტთა უსაფრხოებას  (სურ. 8)?
• Ո՞վ է պաշտպանում զբոսաշրջիկների  անվտանգությունը լեռնադահուկային հանգստավայրերում( նկար 8):
• ახსენი, რატომ უნდა დაისაჯოს კანონით ცრუ გამოძახება?
• Բացատրի՛ր,  թե  ինչու  պետք է պատժվի  կեղծ կանչը ։

რესურსი 2. ზვავის მართვის ახალი სისტემა https://www.youtube.com/watch?v=vmMYTJZMAqY

Ռեսուրս 2. Ձնահյուսի կառավարման նոր համակարգերը։ https://www.youtube.com/watch?v=vmMYTJZMAqY

ვიდეოს მოკლე აღწერა: ვიდეოში წარმოდგენილი კადრები ისტორიულია, რადგან აქამდე საქართველოში ზვავი ხელოვნურად და თან დისტანციურად არასდროს დაუშლიათ. ეს სრულიად ახალი მიმართულებაა, რომელსაც ქვეყანა ახლა ითვისებს. გაჩნდა ახალი პროფესიაც – სამთო მეზვავე, რომელთა მოვალეობებშიც შედის ზვავსაშიში ზონების აღმოჩენა, გამოკვლევა და ზვავის დაშლა სხვადასხვა ტექნოლოგიების გამოყენებით.

ყოველივე ეს ხელს შეუწყობს სამთო ტურიზმის განვითარებასაც, ვინაიდან სასრიალო ტრასები ხშირად იყო დაკეტილიზვავის ჩამოწოლის გამო და უსაფრთხო არ იყო მოთხილამურეებისთვის. ახლა კი ამ ყველაფრის მართვა დისტანციურად არის შესაძლებელი.

Տեսանյութի կարճ նկարագրությունը։ Տեսանյութում ներկայացված դրվագները պատմական  են , քանի  որ  Վրաստանում  մինչ վերջերս  արհեստական ձնահյուսեր չեն ստեղծվել ։Սա բոլորովին նոր ուղղություն է ,որով այժմ առաջնորդվում է պետությունը։Արդյունքում՝  ի  հայտ է  եկել  նոր մասնագիտություն՝ լեռնային սահմանապահ ,ում պարտականությունն   է   տարբեր տեխնոլոգիաների կիրառմամբ ձնահյուսի վտանգված տարածքների հայտնաբերումը ,հետազոտությունը և ապամոնտաժումը։Այս ամենը  նպաստում է նաև լեռնային զբոսաշրջության զարգացմանը,քանի որ դահուկային  ուղիները հաճախ փակվում էին և վտանգ ներկայացնում դահուկորդների համար։ Իսկ այժմ այդ ամենը հնարավոր է կառավարել հեռակա կարգով։

• რა ღონისძიებებს ატარებს სახელმწიფო ზვავის მიერ გამოწვეული ზარალის შესამცირებლად?
• Ի՞նչ միջոցներ է ձեռնարկում պետությունը ձնահյուսի պատճառած վնասը նվազեցնելու համար։
• რამდენად ეფექტურია  ეს  ღონისძიებები? 
• Որքանո՞վ  են արդյունավետ այդ միջոցները։
• რამ განაპი რომელი სფეროს განვითარებას შეუწყობს ხელს ზვავების ხელოვნურად დაშლა?
• Ո՞ր  բնագավառին է նպաստում ձնահյուսերի արհեստական  տարրալուծումը։
• როგორ  ავსახოთ პოსტერში სახელმწიფოს მიერ გადადგმული ნაბიჯი ზვავის მიერ მიყენებული ზარალის თავიდან ასაცილებლად?
• Պաստառում  ինչպե՞ս ներկայացնենք  պետության կողմից ձնահյուսի պատճառած վնասը կանխելու

քայլերը։

ნაბიჯი 4. როგორ უნდა დაიცვას თავი მოსახლეობამ ზვავსაშიშროების დროს? (მ.წ. 3 სახელმწიფო)

Քայլ 4. Բնակչությունը ինչպե՞ս  պետք է պաշտպանվի ձնահյուսի վտանգի դեպքում։ (Կ․Պ․ 3 Պետություն)

რესურსი 1. როგორ  მოვიქცეთ  თუ  მოვხვდით  ზვავის  ზონაში:

Ռեսուրս 1․ Իչպե՞ս  վարվել ձնահյուսի գոտում հայտնվելու դեպքում։

• მიაქციეთ ყურადღება ამინდის ცვალებადობას;
• Ուշադրություն դարձրե՛ք եղանակի փոփոխությանը։
• მთაში წასვლისას აუცილებლად უნდა იცოდეთ თქვენს მარშრუტზე არსებული შესაძლო ზვავის ზონების შესახებ;
• Լեռներում ճանապարհորդելիս՝  անհրաժեշտ է իմանալ  երթուղու հնարավոր ձնահյուսի գոտիները։
• თავი უნდა აარიდოთ ადგილებს, სადაც არსებობს ზვავის შესაძლებლობა;
• Պետք է խուսափել այն վայրերից, որտեղ կա ձնահյուսի հավանականություն։
• ზვავის ყველაზე სახიფათო პერიოდი გაზაფხულისა და ზაფხულის მზიანი და თბილიდ ღეებია.
• Ձնահյուսի  ամենավտանգավոր  շրջանը գարնան և ամռան տաք ու արևոտ օրերն են։

⇒ როგორ   მოვიქცეთ  ზვავის  შემთხვევაში: Ինչպե՞ս  վարվել ձնահյուսի դեպքում

• დაუყოვნებლივ დატოვეთ სახიფათო ადგილი და გადაინაცვლეთ უფრო უსაფრთხო ადგილას;
• Անհապաղ հեռացե՛ք  վտանգավոր վայրից և տեղափոխվե՛ք  ավելի ապահով վայր։
• თუ თქვენ არ  შეგიძლიათ დააღწიოთ  თავი ზვავს, დადეთ თქვენი ბარგი და მიიღეთ ჰორიზონტალური მდგომარეობა თავით ზვავის მოძრაობის  მიმართულებისაკენ;
• Եթե չեք կարող դուրս գալ ձնահյուսից, թողե՛ք   ձեր  ուղեբեռը և հորիզոնական դիրք ընդունեք  ձնահյուսի շարժման ուղղությամբ։
• მოიხარეთ, მიადეთ  მუხლები მუცელს და მჭიდროდ და იჭირეთ ფეხები  (მიიღეთ თოვლის გუნდის ფორმა).
• Ծալե՛ք   ծնկները, մոտեցրե՛ք  որովայնին  և ամուր պահե՛ք  ոտքերը ( ընդունե՛ք ձնագնդի տեսք)։

⇒ როგორ მოვიქცეთ  თუ  მოვხვდით  ზვავში: Ի՞ նչ   անել ,եթե հայտնվել եք ձնահյուսի մեջ։

• სასუნთქი ორგანოები დაცვის მიზნით დაიცავით სახე ხელთათმანებით, შარფით ან საყელოთი;
• Շնչառական համակարգը  պաշտպանելու համար՝  փակե՛ք  ձեր  դեմքը  ձեռնոցներով, շարֆով  կամ օձիքով։
• ეცადეთ დაიჭიროთ თავი ზვავის ზედაპირზე და ხელების მოძრაობით გადაინაცვლეთ ზვავის კიდისაკენ;
• Փորձե՛ք   գլուխը պահել ձնահյուսի մակերեսին և ձեռքերով շարժվել  դեպի ձնահյուսի  եզրը։
• მას შემდეგ, რაც ზვავის ნაკადი გაჩერდება, ეცადეთ თქვენი სხეულის გარშემო შექმნათ საკმარისი ადგილი, რაც გაგიადვილებს სუნთქვას;
• Այն բանից հետո,  երբ ձնահյուսը  կդադարի, փորձե՛ք   բավականաչափ տարածություն ստեղծել ձեր մարմնի շուրջը,  ինչը  կհեշտացնի շնչառությունը։
• ეცადეთ მონახოთ ნიადაგის ზედაპირი და გადაადგილდით ზემოთ;
• Աշխատե՛ք   գտնել  հողի  մակերևույթը  և  շարժվե՛ք   դեպի վերև։
• დაზოგეთ თქვენი ძალები, ჟანგბადი და სითბო და ეცადეთ არდაიძინოთ;
• Աշխատե՛ք   խնայել   ձեր ուժերը,  թթվածինը, ջերմությունը և չքնե՛ք։
• არ იყვიროთ, თოვლი მთლიანადა ხშობს თქვენს  ხმას;
• Մի՛ բղավեք․ ձյունը  ամբողջությամբ կխեղդի ձեր ձայնը։
• გახსოვდეთ, რომ თქვენ იძებნებით.
• Հիշե՛ք, որ դուք փնտրվում եք։

• რა უნდა გავითვალისწინოთ ზვავსაშიშ ზონაში ყოფნის დროს? 
• Ի՞նչ պետք է հաշվի առնել,եթե հայտնվել եք ձնահյուսի մեջ։
• უსაფრთხოების რა წესები უნდა ვიცოდეთ და დავიცვათ ზვავის დროს?
• Անվտանգության ո՞ր կանոններն է հարկավոր   իմանալ  և պահպանլ  ձնահյուսի ժամանակ։
• როგორ უნდა ვიმოქმედოთ ზვავის ჩამოწოლის დროს და შემდეგ?
• Ինչպե՞ս   վարվել  ձնահյուսի ժամանակ և դրանից հետո։
• როგორ შეიძლება ავსახოთ პოსტერში უსაფრთხოების წესები, რომლებიც უნდა დავიცვათ ზვავის დროს?
• Պաստառում  ինչպե՞ս   պատկերել անվտանգության կանոնները, որոնք հարկավոր է պահպանել ձնահյուսի ժամանակ։

⇒ კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:

⇒Համալիր առաջադրանքի շնորհանդեսի շամանակ  ուսուցչի կողմից  տրված հարցերը աշակերտին.

• აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
• Բնութագրի՛ր, թե  ինչպես է ընթացել առաջդրանքի  պրոցեսը:
• აღწერე რა პროდუქტი შექმენი;
•  Նկարագրի՛ր, թե արդյունքում  ինչ ես ստացել։
• რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული დავალება?
• Ո՞ր  հարցին է վերաբերվում  քո կողմից  պատրաստած  պաստառը։
• ახსენი, რატომ შექმენი პოსტერი? რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით
• Բացատրի՛ր, թե ինչու ես  պատրաստել պաստառը, ի՞նչ  էիր ուզում ասել պաստառի  միջոցով։
• რატომ ფიქრობ, რომ შენს მიერ შექმნილი პროდუქტი ნამდვილად პოსტერია?
• Ինչ՞ու ես մտածում, որ քո պատրաստածը  իրականում պաստառ է։
• შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი კომპლექსური დავალებით და რატომ?
• Քո  կարծիքով  ո՞վ պետք է հետաքրքրվի քո կողմից կատարած  համալիր առաջադրանքով  և ինչու՞։
• რა  დაბრკოლებებს წააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
• Ի՞նչ  խոչընդոտների ես հանդիպել առաջադրանքը կատարելու ընթացքում։
• რას გააკეთებდი სხვაგვარად ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
• Ի՞նչ փոփոխություն կանեիր ,եթե հիմա սկսեիր աշխատել առաջադրանքի վրա։
• მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
• Նմանատիպ աշխատանք կատարե՞լ  էիր ,թե ոչ։
• შენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი დავალება შენი თანაკლასელების ნაშრომებისგან?
• Քո կարծիքով ,  ի՞նչ   նմանություն  և  տարբերություն  կա  քո և քո համադասարանցիների  աշխատանքների միջև։