საქართველოს ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებებში სასწავლო პროცესის დისტანციურად წარმართვისა და მიღებული შედეგების შეფასების წესი და პირობები დამტკიცდა.
ამ წესის მიზნებისთვის გამოყენებული ტერმინების მნიშვნელობა:
➡️ ელექტრონული სწავლება — სწავლება ელექტრონული პლატფორმების ან/და ციფრული რესურსების გამოყენებით;
➡️ სინქრონული სწავლება — დისტანციური სწავლების მოდელი, ელექტრონული სწავლების ფორმით, როცა მასწავლებელი და მოსწავლე(ები), მათი უნიკალური მომხმარებლის სახელისა და პაროლის გამოყენებით, ერთდროულად, იყენებენ რომელიმე ელექტრონულ პლატფორმას, რომელიც იძლევა აუდიო ან/და ვიდეოკომუნიკაციის შესაძლებლობას, მოსწავლეებსა და მასწავლებლებს შეუძლიათ მყისიერად დასვან შეკითხვები ან უპასუხონ მათ;
➡️ ასინქრონული სწავლება — დისტანციური სწავლების მოდელი, ელექტრონული სწავლების ფორმით, როცა მასწავლებელი და მოსწავლე(ები), ერთდროულად ან სხვადასხვა დროს, მასწავლებლის მიერ დაგეგმილი პროცესის შესაბამისად, დამოუკიდებლად სწავლობენ სხვადასხვა დროსა და ადგილას, რეალურ დროში კომუნიკაციის გარეშე, იყენებენ ან ციფრულ რესურსებს, ან აუდიო/ვიდეოფაილებს, ან ტელეეთერს;
➡️ ჰიბრიდული სწავლება — დისტანციური სწავლების მოდელი, დასწრებით სწავლებისა და ელექტრონული სწავლების რომელიმე ფორმის კომბინაციით;
➡️ ციფრული რესურსები — მოსწავლის ასაკისა და განვითარების შესაბამისი სასწავლო რესურსები, რომლებიც შეიქმნა ელექტრონულად ან ანალოგური მასალების ციფრულ ფორმატში გადაყვანით;
➡️ ელექტრონული პლატფორმა — ელექტრონულ-ციფრული სივრცე, სადაც თავმოყრილია სვადასხვა ტიპის საგანმანათლებლო რესურსები, ელექტრონული მართვის სისტემები, ონლაინ საკომუნიკაციო სისტემები და ა.შ.;
➡️ საგანმანათლებლო პლატფორმა — პლატფორმა, სადაც განთავსებულია საგანმანათლებლო რესურსები, რომლებთან მუშაობა მოსწავლეებს შეუძლიათ დამოუკიდებლად (წინასწარ ჩაწერილი ვიდეოგაკვეთილები, მულტიმედიური რესურსები), ასევე სხვადასხვა ტიპის დავალებები, რომელთა შესრულების შემდეგ მოსწავლე სისტემისგან ავტომატურად იღებს შეფასებასა და უკუკავშირს და ა.შ.;
➡️ ონლაინ საკომუნიკაციო სისტემა – სისტემა, რომელიც იძლევა დისტანციური თანამშრომლობისა და ონლაინ გაკვეთილების ჩატარების შესაძლებლობას.
დოკუმენტის მიხედვით, სკოლაში დისტანციური სწავლება შეიძლება სამი სხვადასხვა მოდელით განხორციელდეს – სრულად ელექტრონულად, სინქრონულად, რაც გულისხმობს საგაკვეთილო პროცესში, სამინისტროს მიერ რეკომენდებული რომელიმე ელექტრონული პლატფორმის გამოყენებით, ყველა მოსწავლისა და მასწავლებლის ერთდროულად ჩართვას; სრულად ელექტრონულად, ასინქრონულად, რაც გულისხმობს ტელე/ვიდეოგაკვეთილების ან ხელმისაწვდომი სხვა ელექტრონული პლატფორმების ან/და ციფრული რესურსების გამოყენებით სწავლა-სწავლებას; ჰიბრიდულად, რაც გულისხმობს სრულად ელექტრონული სინქრონული ან/და ასინქრონული და დასწრებით სწავლების კომბინირებულად გამოყენებას, რაც შეიძლება იყოს დიფერენცირებული საგნების, კლასებისა და განაყოფების მიხედვით.
დისტანციური სწავლების მოდელს თავად სკოლა შეარჩევს და ათანხმებს შესაბამის რესურსცენტრთან, ამავე წესით განსაზღვრული განაცხადის ფორმით. რომელიმე მოდელის სასწავლო წლის დაწყებამდე შერჩევის შემთხვევაში, სკოლა წერილობით მიმართავს შესაბამის რესურსცენტრს, სასწავლო წლის დაწყებამდე არაუგვიანეს 14 დღისა, ხოლო მიმდინარე სასწავლო წლის შემთხვევაში, ამ წესით განსაზღვრული გარემოებების დადგომიდან არაუგვიანეს 5 დღისა.
იმ შემთხვევაში, თუ სკოლის მიერ გათვალისწინებული განაცხადით სკოლა ირჩევს დისტანციური სწავლების ჰიბრიდულ მოდელს, აღნიშნულზე გადაწყვეტილებას იღებს რესურსცენტრი და გამოსცემს შესაბამის ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს, ხოლო დისტანციური სწავლების სრულად ელექტრონულ (როგორც სინქრონულ, ასევე ასინქრონულ) მოდელზე გადასვლის შესახებ გადაწყვეტილებას, შესაბამისი რესურსცენტრის შუამდგომლობით, იღებს საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის მინისტრი და გამოსცემს შესაბამის ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს.
ნებისმიერი მოდელის არჩევის შემთხვევაში, სკოლა ვალდებულია, ზოგადი განათლების მართვის საინფორმაციო სისტემაში ასახოს შესაბამისი დისტანციური სწავლების სასკოლო საათობრივი ბადე.
სწავლების წესში დისტანციური სასწავლო პროცესის ორგანიზება მთლიანად სკოლას ევალება, პროცესში აუცილებლად უნდა იყოს ჩართული სკოლის დირექცია, ადმინისტრაციისა და შესაბამისი სტრუქტურული ერთეულები – საგნობრივი კათედრები, პედაგოგიური საბჭო, სამეურვეო საბჭო.
სინქრონული ელექტრონული სწავლების შემთხვევაში, სკოლა ადგენს სასკოლო საათობრივ ბადეს. ამ დროს, მოზარდის ფიზიკური და ფსიქოლოგიური შესაძლებლობების გათვალისწინებით, სარეკომენდაციო დატვირთვის (გაკვეთილებზე გატარებული ასტრონომიული საათების) რაოდენობა არის შემდეგი:
დისტანციური გაკვეთილების რეკომენდებული ხანგრძლივობა:
ა) I-IV კლასებში — 15-20 წუთი;
ბ) V-IX კლასებში — 25-30 წუთი;
გ) X-XII კლასებში — 35-40 წუთი.
რეკომენდებულია, დღეში, არაუმეტეს 3 გაკვეთილის ჩატარება. წესის მიხედვით, ასევე რეკომენდებულია, რომ დაგეგმილი გაკვეთილი შეიცავდეს სხვადასხვა ინტერაქტიულ ტექნიკას, მათ შორის, 10-15-წუთიან შესვენებას ფიზიკური აქტივობით. პერიოდულად შეიძლება ჩატარდეს თვალის ვარჯიში, მაგ.: ეკრანიდან მზერის გადატანა შორს მდებარე საგანზე, თვალის 5-6-ჯერ დახამხამება.
ჰიბრიდული დისტანციური სწავლების შემთხვევაში, სკოლა ადგენს საგაკვეთილო ცხრილს, თითოეული საკლასო ჯგუფისთვის, თითოეულ საგანში, რომელშიც მითითებულია გაკვეთილების ჩატარების ფორმა: დისტანციური ან დასწრებით, ასევე განსაზღვრავს საკლასო განაყოფებს დასწრებით გაკვეთილებისთვის.
საჯარო სკოლაში, ჰიბრიდული დისტანციური სწავლების შემთხვევაში, დასაშვებია კლასის გაყოფა დასწრებით გაკვეთილების დაგეგმვისას, ხოლო დისტანციური გაკვეთილების ჩატარება რეკომენდებულია მთელი საკლასო ჯგუფისთვის.
სკოლა ვალდებულია, გამოიყენოს მის ხელთ არსებული ყველა შესაძლებლობა, რათა არც ერთი მოსწავლე არ აღმოჩნდეს დისტანციური სასწავლო პროცესის მიღმა ან არ ჩამორჩეს თანაკლასელებს სწავლაში.
წესი ავალდებულებს სკოლებს, მაქსიმალური ძალისხმევა გამოიყენონ იმისათვის, რომ I-IV კლასების მოსწავლეებისთვის დასწრებით სასწავლო პროცესი უზრუნველყოს.
ამის გარდა, დისტანციური სწავლების ნებისმიერი მოდელის განხორციელებისას, სკოლა ვალდებულია, სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლისთვის მის შესაძლებლობებზე მორგებული საგანმანათლებლო პროცესი უზრუნველყოს, დამრიგებლის, საგნის მასწავლებლების, სპეციალური მასწავლებლისა და, საჭიროების შემთხვევაში, სკოლის ინკლუზიური განათლების დამატებითი სპეციალისტების ჩართულობით.
➡️სამინისტროს მიერ დადგენილი წესით, სკოლებმა სისტემატურად უნდა აწარმოონ დისტანციურ გაკვეთილებზე მოსწავლეთა დასწრების აღრიცხვა.
➡️კლასის დამრიგებელი ვალდებულია, დაადგინოს მოსწავლის მიერ დისტანციური გაკვეთილის გაცდენის მიზეზები და იმ შემთხვევაში, თუ გაცდენა გამოწვეულია მოსწავლის მხრიდან შესაბამისი ტექნიკური მხარდაჭერის (მოწყობილობისა და ინტერნეტთან წვდომის) არქონით, ინფორმაცია მიაწოდოს სკოლის დირექტორს და პრობლემის მოგვარებამდე, მასწავლებელთა ჯგუფთან ერთად, ინდივიდუალურად განიხილოს არსებული შესაძლებლობები და მოსწავლის სასწავლო პროცესში ჩასართავად დაგეგმოს ალტერნატიული ღონისძიებები. ასევე, დამრიგებლის ვალდებულებაა მოსწავლესთან/მოსწავლის კანონიერ წარმომადგენელთან კონტაქტი და მიზეზის გარკვევა, თუ კონტაქტი ვერ ხერხდება, მაშინ სკოლამ მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად უნდა იმოქმედოს.
იმ შემთხვევაში, თუ მასწავლებელი ვერ ახერხებს სახლიდან ჩართვას ან ვერ ერთვება იმ მიზეზით, რომ არ გააჩნია შესაბამისი ტექნიკური აღჭურვილობა/ინტერნეტი, მაშინ თავად სკოლამ უნდა გამოყოს შესაბამისი სივრცე მასწავლებლისთვის, დისტანციური გაკვეთილის ჩასატარებლად.
➡️ ახალი წესის მიხედვით, განისაზღვრა დისტანციური სწავლების შეფასებებიც, რომელიც ავალდებულებს სასწავლო დაწესებულებებს, დისტანციური სწავლებისას, აწარმოონ მოსწავლეთა შეფასება როგორც განმსაზღვრელი, ასევე განმავითარებელი ფორმით, ეროვნული სასწავლო გეგმის შესაბამისად. დამატებითი რეკომენდაციები, დისტანციური სასწავლო პროცესის შესაფასებლად, სკოლას სამინისტროს შესაბამისი სტრუქტურული ერთეულის მიერ მიეწოდება.
➡️დოკუმენტის IV თავში ახსნილია, თუ როგორ განხორციელდება დისტანციური სასწავლო პროცესის მონიტორინგი, ანუ როგორ გაართვა თავი სკოლამ დისტანციური სწავლების ხელმისაწვდომობას. დისტანციური სასწავლო პროცესის მონიტორინგისთვის სკოლა შეიმუშავებს და განახორციელებს ღონისძიებებს, რომელიც უნდა ითვალისწინებდეს: დისტანციური გაკვეთილების დადგენილ დროსა და დადგენილი ხანგრძლივობით ჩატარების ზედამხედველობას; დისტანციურ სასწავლო პროცესში ჩართული მოსწავლეების დასწრების აღრიცხვაზე ზედამხედველობას; დისტანციური სასწავლო პროცესის მიღმა დარჩენილი მოსწავლეების აღრიცხვას და მიზეზების კვლევას; ეთიკისა და ქცევის ზოგადი ნორმების დაცვის ზედამხედველობას.
➡️ გარკვეული პასუხისმგებლობები, დისტანციური სასწავლო პროცესის ხელშეწყობაში, რესურსცენტრებსაც განესაზღვრათ, კერძოდ, რესურსცენტრებს ვალდებულებად დაეკისრათ, რომ მათ სამოქმედო ტერიტორიაზე ყველა სკოლისთვის უზრუნველყონ კონსულტაციები, სკოლის დირექციის წარმომადგენლებისთვის, დისტანციური სწავლების რელევანტური ფორმისა და პერიოდის შერჩევის მიზნით; ასევე განიხილონ და შეითანხმონ სკოლის შუამდგომლობა ჰიბრიდულ დისტანციურ მოდელზე გადასვლასთან დაკავშირებით და გამოსცენ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი; გარდა ამისა, რესურსცენტრებმა თვალყური უნდა ადევნონ: დისტანციური სწავლების დროს, სკოლისა და მოსწავლის კანონიერი წარმომადგენლის ვალდებულებებისა და უფლებამოსილების შესრულებას; ბავშვის უფლებების დაცვის მიზნით, სახელმწიფოს მიერ გასატარებელი ღონისძიებების შესრულებას; მოსწავლეთა კანონიერ წარმომადგენელთან კონსულტაციების ორგანიზებას. საჭიროების შემთხვევაში, საჯარო სკოლებში განახორციელონ მონიტორინგი.
➡️ დისტანციური სწავლების წესში მე-17 მუხლი სკოლის ადმინისტრაციული პერსონალის ვალდებულებებს განსაზღვრავს, რომელიც პირდაპირ აკისრებს სკოლის დირექტორსა და დირექტორის მოადგილეს ვალდებულებას, დისტანციური სასწავლო პროცესი ისე დაგეგმონ, რომ მაქსიმალურად გაითვალისწინონ სკოლის რესურსები, თითოეული მოსწავლის ინტერესები და შესაძლებლობები. ამავე მუხლის მიხედვით: სკოლის ექიმი და ფსიქოლოგი ვალდებულია, გაუწიოს შესაბამისი კონსულტაციები საგნობრივ კათედრებსა და სკოლის პედაგოგიურ საბჭოს, გაკვეთილების ფორმისა და ხანგრძლივობის შესახებ; კლასის დამრიგებელი ვალდებულია, კომუნიკაცია იქონიოს თითოეულ მოსწავლესთან, მოსწავლის კანონიერ წარმომადგენელთან და დისტანციურ სასწავლო პროცესში ჩასართავად რაიმე შეფერხების გამოვლენისთანავე მიმართოს სკოლის დირექციას და, პარალელურად, კლასის საგნის მასწავლებლებთან, მოსწავლის კანონიერ წარმომადგენელთან კომუნიკაციით, დასახოს გზები მოსწავლის მხარდასაჭერად; სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეების დამრიგებლები, საგნის მასწავლებლები, სპეციალური მასწავლებელი, სკოლის ინკლუზიურ განათლებაში ჩართული დამატებითი სპეციალისტები, ვალდებული არიან, მუდმივი კომუნიკაცია იქონიონ მოსწავლესა და მის კანონიერ წარმომადგენელთან და მათი ჩართულობით უზრუნველყონ მოსწავლის შესაძლებლობებზე მორგებული საგანმანათლებლო პროცესის დაგეგმვა/განხორციელება. საჭიროების შემთხვევაში, კონსულტაცია გაუწიონ სსსმ მოსწავლის კანონიერ წარმომადგენელს მოსწავლის მხარდაჭერისა და სახლის პირობებში აკადემიური, სოციალური და ფუნქციური უნარების განვითარებისთვის.
➡️დოკუმენტის მიხედვით განსაზღვრულია წინაპირობა, რომელიც დისტანციური სწავლების რომელიმე მოდელზე გადასვლას ან დასწრებით სწავლების განახლებას თან უნდა ახლდეს.
წესის მიხედვით, სკოლები დასწრებით სწავლების განახლებას მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეძლებენ, თუ:
ა) სკოლაში/დასახლებაში/მუნიციპალიტეტში/ქვეყანაში არსებული სხვადასხვა გადამდები დაავადებით გამოწვეული მდგომარეობისას დაწესებული დროებითი შეზღუდვები გაუქმდება;
ბ) სკოლაში/დასახლებაში/მუნიციპალიტეტში/ქვეყანაში არსებული რთული მეტეოროლოგიური/ექსტრემალური პირობებით ან ბუნებრივი კატასტროფებით გამოწვეული დროებითი შეზღუდვები გაუქმდება;
გ) სკოლაში მიმდინარე გადაუდებელი სარემონტო-სამშენებლო სამუშაოები დასრულდება;
დ) ცალკეულ საგანში/საგნებში ადამიანური რესურსის (მასწავლებლის) დეფიციტი აღმოიფხვრება.
სკოლა განაახლებს დასწრებით სწავლებას მინისტრის ან დელეგირებული უფლებამოსილების ფარგლებში, რესურსცენტრის უფროსის შესაბამისი ინდივიდუალურ-სამართლებრივი აქტით, წინასწარ განსაზღვრული დისტანციური სწავლების ვადის ამოწურვის შემდეგ.
➡️ დისტანციურ სწავლებაზე გადასვლის წინაპირობა კი, კონკრეტულ შემთხვევაში, სკოლაში/დასახლებაში/მუნიციპალიტეტში/ქვეყანაში არსებული სხვადასხვა გადამდები დაავადებით გამოწვეული მდგომარეობისას დადგენილი დროებითი შეზღუდვებია.
მოამზადა ლალი ჯელაძემ
